Tíminn - 27.06.1925, Blaðsíða 1

0}aíbteti
og af<jret6síuma&ur Címans er
5 t g u r g e t r ^ri&rifsfon,
Sambartösbúsimt, Hevfiotrif
^ígreitteía
C í m a n s er í Sambmtösfyúsinu
®pin öaalega 9—!2 f. b
Shrti 49ú-
IX. ár.
Þingmálafundir.
■ Á leið sinni til Norðurlands
hélt Jónas Jónsson alþm. fundi
í Stykkishólmi og Búðardal. Stykk
ishólmsfundurinn var all-fjölmenn
ur og Búðardalsfundinn sóttu um
50 manns. Var sagt að íhaldið
hefði ætlað Halldóri Steinsen að
mæta í Stykkishólmi. en hann
kom ekki. Kaupmenn og aðrir
fylgifiskar íhaldsins sátu heima
eða þorðu ekkert á sér að bæra.
Á hvorugum fundinum var
rninsta tilraun gerð til þess að
halda uppi vörnum fyrir axar-
sköft og misgerðir íhaldsstjórn-
arinnar, og bera þessi tvö kjör-
dæmi þó ábyrgð hvort á sínum
íhaldsfulltrúa.
Á Lýtmgsstöðuni í Skagafirði
hélt Jónas Jónsson fund þ. 25. þ.
m. Eftir símtali við Sauðárkrók
er látið hið besta af fundinum.
Var samankomið á .annað hundrað
manna og stóð fundurinn í 8 tíma.
Fundarstjóri var Sigurður þórð-
arson hreppstjóri á Nautabui. J.
J. hóf umræður og hélt langa og
snjalla ræðu og skýrði frá þing-
málum og afstöðu flokkanna til
helstu þjóðmála. Á eftir talaði
Jón á Reynistað og reyndi að
verja íhaldsstjórnina, en mjög
þótti sú vörn léleg. — Af hálfu
Ihaldsmanna talaði síra Arnór í
Hvammi. Lýsti hann þó meðal
annars fylgi sínu við grundvallar-
hugsun Jónasar um landnáms-
sjóðinn. Ýmsir fleiri tóku til máls,
þar á meðal Sigurður þórðarson
af hálfu Framsóknarmanna og
þótti fundurinn hafa farið mjög
vel fram. — þess var um leið
látið getið, að leiðarþing það, sem
þeir boðuðu að Lýtingsstöðum
þingmennirnir Jón og Magnús,
sóttu um 20 menn. Áhugi kjós-
enda á málefnum íhaldsmanna
virðist daufur þar um slóðir.
Sveinsstaðafundurinn. Guðmund-
ur Ólafsson þingm. Austur-Húna-
vatnssýslu boðaði til leiðarþings
í kjördæmi sínu. Var fundurinn
haldinn á Sveinsstöðum í þingi 21.
þ. m. Höfðu borist fregnir um
það, að þar myndu koma, auk
fundarboðanda, þeir þingmennirn-
ir: Jónas Jónsson, Jón þorláks-
son láðherra, Trygg-vi þórhalls-
son og þórarinn Jónsson.
Veður var hið besta og var
fundurinn háður undir beru lofti,
var talið að komið hafi alls um
500 manns. Fundarstjóri var kos-
inn Jónas bóndi Bjarnason í Litla-
dal.
Guðmundur Ólafsson hóf um-
i'æður og skýrði, í ítarlegri ræðu,
frá störfum síðasta alþingis.
Næstur honum tók til máls Jón-
as Jónsson. Lýsti hann stjórn-
málaástandinu í landinu og við-
horfi þingflokkanna og blaðanna
til helstu þingmála. Gerði hann
harða hríð að íhaldsmönnum fyr-
ir undirbúning- þingmálanna og
axarsköft stjórnarinnar síðan
íhaldsmenn komust til valda. Að
síðustu sneri hann ræðu sinni að
þórarni á Hjaltabakka og skoraði
á hann að koma nú fram með
og sanna illmæli þau, er hann
hefði haft um Jónas og Fram-
sóknarflokkinn allan á fundum í
Húnaþingi. Á eftir Jónasi tók
fjármálaráðherra til máls'. Hélt
hann langa ræðu fulla af tölum
til skýringar á fjármálaástandinu.
Var það endurtekning á fyrri
ræðum ráðherrans, þar sem hon-
um hefir tekist að sanna, að sukk-
ið og kæruleysið í fjármálum
byrjar og kemst í algleyming
undir stjórn Jóns Magnús-
sonar. Bar hann skjöld fyrir
stjórnina í einstökum málum, eink
um reyndi hann að verja tekju-
skattsfrumvarpið og afnám
steinolíu- og tóbakseinkasölunnar,
en ekki reyndi hann að verja
Krossanessráðherrann. Út af um-
mælum Jónasar um Ihaldsblöðin,
Sýsti Jón yfir því að íhaldsflokkn-
um væri Morgunblaðið með öllu
óviðkomandi. Aumingja Moggi!
þá fýkur í flest skjól, þegar hús-
bændurnir( ?), sem hann vinnur
fjósverkin fyrir, afneita honum
opinberléga og þykjast menn að
meiri, að vera ekkert við hann
riðnir.
Næstur tók þórarinn til máls og
var mjög „slappur-“ framan af en
sótti nokkuð í sig veðrið eftir því
sem á leið. Var ræðan nær því
eingöngu skammir um Framsókn
og einstaka þingmenn flokksins.
Tryggvi þórhallsson talaði næst
ur og skýrði einkum frá afstöðu
flokkanna til landbúnaðarins.
Deildi hann mjög á fjármálaráð-
herra fyrir framkomu hans 'í land-
búnaðarmálum. Auk þingmann-
anna, sem allir töluðu oftar en
einusinni, töluðu þeir Jón í Stóra-
dal og Runólfur á Kornsá af
hálfu Framsóknarmanna. Skýrðu
þeir afstöðu bænda til stjórnmála
flokkanna í landinu og hvei’s-
vegna þeir fylktu sér stöðugt
fastar um merki Framsóknar-
flokksins.
Af hálfu íhaldsmanna töluðu
Sigurður Baldvinsson og Hafstein
Pétursson. Reyndi Hafstein að
verja gerðir sumra íhaldsmanna,
talai þórarni það aðallega til
gildis, að hann hefði upp á síð-
kastið fylgt Tryggva í ýmsum
landbúnaðarmálum á þingi. —
Fylgi þórarins við Ihaldið var
ekki nefnt honum til vegsauka.
— Um Magnús Guðmundsson
frænda sinn sagði Hafstein, að
hann hefði séð og vitað að ekki
hefði átt að taka enska lánið, en
blöðin hefðu skammað hann fyrir
að taka ekki lán handa landinu
þangað til hann hefði orðið að
láta undan. — Menn vissu nú
reyndar áður að Magnús er eng-
inn skörungur. — Um sviknu
síldarkerin í Krossanesi og fram-
komu' M. G. í því máli, var lítið
um varnir, en Hafstein lét þess
getið, að þessi mælikerasvik væru
bændum óviðkomandi. — Mun
leitun á bændum, sem er svo
runnin mangarahátturinn í merg
og bein, að þeir ekki telji við-
skiftasvik sér viðkomandi nema
þau beinlínis létti þeirra eigin
pyngju.
Á fundinum voru haldnar 18
ræður og fór hann hið besta fram.
Lauk honum með því að Tryggvi
þórhallson skoraði á menn að
syngja að skilnaði „Ó, fögur er
vor fósturjörð“ og tók allur þing-
heimur undir. Skildu menn glað-
ir og ánægðir og lék það “ekki á
tveim tungum, að Framsóknar-
menn voru þarna í alg’erðum
meirihluta og fóru með fullan
sigur af fundinum.
----o----
öndvegistíð hefir verið um alt
land nú undanfarið. Grasspretta
er víðast ágæt.
Reykjavík 27. júní 1Ú25
1
Ættingjum og vinum tilkynnist, að faðir minn pórður
þorvarðarson frá Núpi á Berufjarðarströnd, andaðist á heim-
ili mínu, Fiamnesveg 16 B, 25. júní
Reykjavík 27. júní 1925.
F. h. móður og systkina
Jón þórðarson.
Hú smæðraskólinn á Isafirði
tekur til starfa 1. október n. k. Námskeiðin verða tvö, fjórir mánuðir
hvort.
Námsgreinar: Matreiðsla, þvottur, hreingerning herbergja,
næringarefnafræði heilsufræði, útsaumur og baldering.
Heimavist er í skólanum. Mánaðargjöld 90 kr. er borgist
fyrirfram.
Hver nemandi hafi með sér rúmfatnað og allan klæðnað. Læknis-
vottorð verður hver nemandi að sýna, við inntöku í skólann.
Umsóknir séu komnar fyrir 14. sept. og stílaðar til Skólauefndar
Húsmæðraskólans, eða til undirritaðrar forstöðukonu, sem gefur allar
nánari upplýsingar.
Ísafirðí 10. maí 1925.
Gyða Maríasdóttir.
Vesalmenska.
I hvert sinn sem Jónas Jónsson
alþm. fer úr bænum vex Valtý
áræði. Níðgreinarnar um Jónas í
„Mogga“ verða bæði fleiri og
margorðari. En af því Valtýr get-
ur ekkert misjafnt um Jónas
sagt með sannindum, eru skamm-
irnar stöðugt sama jórtrið um
að Jónas vilji gera alla bændur
að Bolsévíkum, eða Bolsum eins
og það heitir á „Moggamáli".
þessi „Bolsavaltíska“ er orðin að
hlátursefni allra skynbærra
manna. Líklega er óttinn við Jón-
as búinn að lama svo þessa ístöðu-
litlu og marghrjáðu ritstjóra-
nefnu að hann sé sjálfur farinn
að trúa því að Jónas vilji koma
hér á blóðugri byltingu, ef færi
gefst, og sé svo, er það ofurskilj-
anlegt að Valtýr sæti helst færi
til að vega að Jónasi, þegar hann
er hvergi nærri. þessi hræðsla við
Jónas er líka ofurskiljanleg, þeg-
ar litið er á það hversu hraklega
útreið Valtýr jafnan fær þegar
Jónas virðir hann þess að gefa
honum ráðningu.
----o----
Ný bök.
Skógfræðileg lýsing íslands,
heitir bók, sem Koefoed Hansen
skógræktarstjóri hefir samið, og
komið hefir út fyrir skömmu.
I henni er sagt frá rannsóknum,
er höfundur hefir gert á jarð-
veginum hér á landi, og hversu
hæfur hann er til skógræktar.
Ennfremur er sagt ítarlega frá
aðferðum við sáning trjáfræs,
grisjun skóga og yfirleitt öllu,
sem við kemur skógrækt hér á
landi. Ættu allir sem við trjá-
rækt og skóggræðslu fást, að
kynna sér hana rækilega, því
betri leiðbeiningar munu vart fást
á Islensku, enda hefir höfundur
langa reynslu í skógræktarmálum
hér á landi.
----o----
Magnús Jónsson próf. juris fyr-
verandi ráðh. er kjörinn háskóla-
rektor fyrir næsta ár.
Mlnnlngarsjóður
Torfa Bjarnasonar, skólastjóra
I Ólafsdal.
Á fundi, sem nokkrir nemendur
Torfa heitins Bjarnasonar, skóla-
stjóra í Ólafsdal, hjeldu með sjer
hjer í Reykjavík, hinn 10. þ. m.,
tíl að ræða um framkvæmdir á
ákvörðun þeirri, er nokkrir af
nemendum hans höfðu tekið við
jarðarför hans (í júlí 1915), um
að stofna minningarsjóð, er beri
nafn hans, vorum vjer undirrit-
aðir kosnir til að koma málefni
þessu í framkvæmd.
Aðaltilgangur sjóðsins á að
vera sá, að styðja að starfsemi í
sama anda og Torfi heitinn sýndi
í lífsstarfi sínu, sem sje að efla
og styðja íslenskan landbúnað og
íslenska bændamenningu. Er því
tilætlunin sú, að verðlauna, úr
sjóðnum, framúrskarandi dugnað
í búnaði, nýjungar, sem reynast
vel og geta orðið öðrum til fyrir-
myndar og landbúnaðinum til efl-
ingar., o. s. frv.
Nú með því að verkefni sjóðs-
ins verður afar víðtækt, ef hann
á að ná tilgangi sínum, þá er
augljóst, að fje það, sem þegar er
safnað, er svo lítið, að það getur
ekki komið að neinum veruleg-
um notum, fyr en seint og síðar-
meir, nema röggsamlega sje haf-
ist handa um fjársöfnun til sjóðs-
ins sem allra fyrst. Hugmynd
frumkvöðla þessa máls er sú, að
nefndur sjóður geti tekið til
starfa eigi síðar en árið 1938, á
aldarafmæli Torfa heitins.
Samkvæmt framansögðu leyf-
um vjer oss því hjermeð vinsam-
legast að mælast til þess við nem-
endur Torfa heitins, hvar sem
þeir dveljast, þá sem enn eru á
lífi, að þeir leggi fram sinn skerf
til sjóðsins, hver eftir sínum efn-
um og ástæðum, og beiti sjer auk
þess fyrir frekari fjársöfnun hjá
þeim öðrum, sem þeir álíta lík-
lega til að vilja heiðra minningu
Torfa heitins á sama hátt.
Alt fje sem safnast í nefndan
sjóð, sendist meðundirrituðum
formanni nefndarinnar, fyrv.
alþm. Guðjóni Guðlaugssyni,
Reykjavík. þó geta þeir, sem bú-
settir eru í Reykjavík og ná-
grenninu, og sem vilja styðja um-
32. blnð
rætt málefni, snúið sjer til hvers
af oss undirritaðra, sem þeir
kjósa, með framlög sín til sjóðs-
ins. Sama igildir einnig fyrir þá,
sem annarstaðar eru búsettir, ef
þeir kjósa það frekar en að snúa
sjer til annara stofnenda, þó næj
þeim sje.
Vesturheimsblöðin „Heims-
kringla“ og „Lögberg“ eru vin-
samlegast beðin að taka áskorun
þessa til birtingar.
Reykjavík, 14. júní 1925.
Guðjón Guðlaugsson,
form. nefnd.
Guðm. Bergsson,
Tjarnargötu 14.
Jón Sigurðsson,
Vesturgötu 59.
Jón Jónatansson,
Lindargötu 20b.
Metúsalem Stefánsson,
Grettisgötu 53.
----o----
Moggi og B. Kr. Út af hóflega
ritaðri ('rásögn í síðasta blaði
Tímans um mál S. I. S. gegn B.
Kr., skrifar einhver Moggadáti
fávíslega klausu í Morgunblaðið
í gær, sem á að sanna það, að
B. Kr. hafi unnið málið. Ojæja.
„það er lítið, sem hundstungan
ekki finnur“ segir máltækið, og
sé þeim samherjum B. Kr. í her-
ferðinni gegn kaupfélagssverslun
bænda einhver fróun í því, að
telja Hæstaréttardóminn í þessu
máli hafa verið B. Kr. í vil, eða
vægari, en þeir höfðu vænst, þá
er það fjarri Tímanum að vilja
ræna þá þeirri ánægju. En hing-
að til hefir það ekki verið talinn
sigur, að láta dæma orð sín dauð
og ómerk og fá sekt fyrir ósæmi-
legan rithátt í ofanálag.
Embættisprófi í læknisfræði
luku í gær, hér við Háskólann
þeir Karl Jónsson, með I. eink.,
183 st., Ari Jónsson með I. eink-
unn, 174 st„ Hannes Guðmunds-
son með I. eink., 160 st. og
Kristinn Bjararson með I. eink-
unn, 177 stigum.
Iðnsýning. U. M. F. Afturelding
hefir efnt til innansveitar-iðnsýn-
ingar að Brúarlandi í Mosfells-
sveit. Sýningin var fjölskrúðug
og sveitinni til sóma. Slíkar sýn-
ingar geta leitt til mikils gagns
og ekki síður þörf þeirra en bú-
fjársýninga. Væri vel til fallið að
ungmennafélög gengust sem víð-
ast fyrir þeim.
L. Kaaber bankastjóri hefir
keypt fallegustu myndina á
dönsku sýningunni, Jómfrúna í
ormshamnum eftir Joakim Skov-
gaard og gefið málverkasafni rík-
isins. Joakim Skovgaard er á
gætasti málari Dana, sem nú er
uppi. Gjöf þessi er ágæt og hin
böfðinglegasta, því sjálft þjóðfé-
lagið leggur safni sínu ekki meira
árlega en myndin kostar.
Afli hefir verið með minna
móti á togarana upp á síðkastið.
Hefir sumum þeirra verið lagt
upp í bili.
þingmálafundir hafa verið
haldnir víða um land nú undan-
farið. Verður sagt frá þeim
helstu.
Embættisprófi í guðfræði hafa
þessir þessir kandidatar lokið við
Háskólann 16. þ. m.:
Einar Magnússon I. eink. 116 st.
Páll þorleifsson I. eink. 113V3 st.
Pétur þorsteinss. II. eink. 942/3st.
þorgeir Jónsson II. eink. 92 stig.
----------------o-----