Tíminn - 19.06.1926, Blaðsíða 4

114
TXltlMN
Alþýðuskólinn á Hvítárbakka.
Skólinn starfar frá veturnóttum til sumarmála (skóli settur fyrsta
vetrardag). Námsgreinar eru þessar: íslenska, danska, enska, tölvíai,
íslandssaga, mannkynssaga, félagsfræði, landafræði, náttúrusaga, eðlis-
fræði, siðfræði, söngur, leikfimi og hannyrðir. Þýska er og kend og
bókhald. þeim er óska.
Heimavist er i skólanum og kostaði fæði og þjónusta kr. 1,70
á dag fyrir pilta og kr. 1,33 fyrir stúlkur síðastliðinn vetur. Skólagjald
var kr. 75,00. Pá nemendur fyrir það kenslu, húsnæði, ljós og hita.
Var þá allur hinn beini kostnaður pilta í vetur til jafnaðar kr. 384,00
og stúlkna kr. 317,00 (bækur eru þó eigi reiknaðar með).
Eldri nemendur og nýnemar, sem óska inntöku í skólann næsta
vetur, sendi umsóknir sínar fyrir 1. okt. n. k. Inntökuskilyrði eru
þessi:
a. Umsækjandi sé 16 ára gamall; þó getur skólastjóri veitt
undanþágu frá þessu, sé umsækjandi fullra 14 ára.
b. Umsækjandi sé eigi haldinn neinum næmum sjúkdómi.
c. Umsækjandi hafi óflekkað mannorð.
d. Umsækjandi hafi öðlast þá mentun, sem krafist er til
fullnaðarprófs í fræðslulögunum.
e. Umsækjandi leggi fram skírnarvottorð og bólusetningar
og yfirlýsingu frá áreiðanlegum manni um ábyrgð á
greiðslu þess kostnaðar, er skólaveran hefir í för með sér.
Nemendur þurfa að leggja sér rúmfatnað (rúmunum fylgir dýna
og heykoddi), handklæði, mundlaugar, sápu, skóáburð, skóbursta, fata-
bursta og því um líkt.
Umsóknir sendist undirrituðum eða Andrési Eyjólfssyni í Siðu-
múla (símleiðis). Þeir gefa og allar nánari upplýsingar.
Hvítárbakka, 16. júní 1926.
O. A. Sveinsson.
Frá útlöndum.
— Símað er frá Varsjá, að
stjómin lofi þingkosningum innan
hálfs árs. Krefst hún stjómar-
skrárbreytingar, sem heimili
stjóm löggjafarvald, þegar þing
er ekki haldið; forseta neitunar-
vald og aukinn rétt til þingrofa.
— Símað er frá Berlín, að flokk
arnir „hervæiðist“ og búi sig und-
ir þjóðaratkvæðagreiðsluna um
tillögu sósíalista og kommúnista
um endurbótalaust eignanám með
al furstanna. Hinir flokkarnir,
nema demokratar, hvetja kjós-
endur til að fella tillöguna.
— Símað er frá Bem, að mik-
ill hvirfilvindur hafi komið ná-
lægt Ghauxdufond og gert stór-
tjón á skógum og húsum. Margir
særðust.
— Símað er frá London, að
Chamberlain hafi sagt í ræðu í
þinginu, út af fjárstyrk Rússa til
bresku verkfallsmannanna, að
gott samkomulag milli Rússlands
og Englands geti ekki haldist,
nema Rússar hætti öllum undir-
róðri í breskum löndum.
— Símað er frá Moskva, að
stjórnin hafi svarað Englands-
stjórn því við fyrirspurn hennar
um rússneskt fé sent verkfalls-
mönnum í Englandi, að þetta sé
verkfallsstyrkur frá rússneskum
verkamönnum en ekki frá stjóm-
inni, sem vanti heimild til þess að
hindra útflutning á peningum.
— Franska stjórnin er fallin.
Peret beiddist 1 ausnar af þeiin
ástæðum, að hann taldi nauðsyn-
legt að mynda stjórn á ný, þar
sem stjórnin hefði ekki stuðning
allra flokka og Frakklandsbanka
til hindrunar falli frankans, en
þann stuðning yrði hin nýja
stjórn að fá. Lausnarbeiðni Per-
ets leiddi svo af sér fall stjóm-
arinnar.
— Líklegt þykir að Briand
geri tilraun til þess að mynda
stjóm á ný. Ennfremur er talið
líklegt, að Herriot og Poincaré
verði ráðherrar.
— Símað er frá London, að
Baldwin hafi sagt í þingræðu, að
ef til vill verði að grípa til þess
úrræðis, að lögbjóða lengri vinnu-
tíma í námunum. Launalækkun
þá ekki nauðsynleg.
— Símað er frá París, að hepn-
ist Briand stjómai'myndunin, þá
muni hann heimta ótakmarkað
umboð til þess að framkvæma
fjárhagsumbætur og ennfremur
krefst hann þess, að þingið lofi
því, að leggja engar hindranir í
veg hans í fjármálunum.
— Poincaré er fús til þess að
verða ráðherra, en radikalar neita
samvinnu við hann. Það er búist
við því, að það muni taka langan
tíma að mynda stjórnina.
— Símað er frá London, að
verkamenn hóti megnustu mót-
spymu gegn stjórnartillögunni
um lengri vinnutíma í kolanám-
unum.
----o----
Guðmundur Thoroddsen pró-
fessor med. hefir verið kjör-
inn rektor Háskólans eftir Magn-
ús Jónsson próf. juris, fyrver-
andi ráðherra.
Sigvaldi Kaldalóns hefir verið
settur læknir í Flateyjarhéraði
Héldu vinir hans honum veglegt
samsæti að skilnaði. Er það sann-
kallað gleðiefni að hinn ágæti
listamaður er orðinn heill heilsu
aftur.
Jónas Jónsson alþm. frá Hriflu
fór nýlega til Lundúna með fjöl-
skyldu sinni. Ætlar hann að
dvelja í Englandi um tveggja
mánaða tíma og mun hann við og
við skrifa Tímanum fréttagrein-
ar um útlend mál.
Hin mesta veðurblíða er nú um
land allt, og grasspretta batnar
óðum. Það er eins og vant er þeg-
ar konungur kemur hingað til
lands, þá fer fósturjörðin í spari-
fötin.
Samvinnan
1. hefti 1925:
Jakob Hálfdánarson og Kristín
Pétursdóttir með mynd. Stækkun
Tímarits ísl. samvinnufélaga með
mynd af Hallgr. Kristinssyni.
Ileima og erlendis, fréttir of innl.
og útl. samsinnufélögum. Bygg-
ingar með myndum af fyrirmynd-
ar sveitabæ og höll, hvorttveggja
um myndun íslensks húsgerðar-
stíls. Báðar myndimar eftir Is-
grím Jónsson málara. Byggingar-
og landnámssjóður, frumræða
1925. Upphaf stóriðjunnar með
mynd af Adam Smith eftir Frið-
geir Björnsson. Ódýru bílferðirn-
ar með mynd af stærsta bíl
Zófónáasar. Forstöðumenn sam-
vinnufélaganna með myndum af
Hannesi Thorarensen, Helga
Bergs, Eyjólfi Jóhannssyni, Stef-
áni Diðrikssyni og Guðbrandi
Magnússyni. Kaupfélögin eftir
próf. Ch. Gide. Þingstjóm eftir
Hallgrím Ilallgrímsson, með
myndum af enska þinghúsinu og
sal neðri deildar. Nemendur Sam-
vinnuskólans 1924—25 með tveim
myndum. — Samvinnan kostar 4
krónur. Afgreiðslum. Rannveig
Þorsteinsdóttir, Sambandshúsinu.
Dánarfregn
Hinn 26. sept. síðastliðinn, and-
aðist að Nesi í Norðfirði ekkju-
frú þórunn Sigríður Pétursdóttir,
ekkja fyrrum prófasts síra þor-
steins þórarinssonar síðast á Ey-
dölum. Hún varfædd 22. júlí 1840
að Berufirði, dóttir síra Péturs
Jónssonar, er þá var prestur þar
og síðar á Valþjófsstað og fyrri
konu hans Önnu Björnsdóttur frá
Kirkjubæ, er var dótturdóttir
Guðmundar Péturssonar sýslu-
manns í Ki'ossavík. Voru þau böm
síra Péturs, sem fullorðins aldri
náðu 6 að tölu, 4 bræður og 2
systur, fóru öll til Ameríku
snemma í flutningatímanum,
nema þau frú Sigríður og síra
Stefáns Péturssonar, sem dó á
Hjaltastað 12. ágúst 1887.
Frú Sigríður ólst upp hjá for-
eldrum sínum, fyrst í Berufirði
oð síðan á Valþjófsstað, og hlaufc
hið besta uppeldi, sem vænta
mátti, þar eð foreldrarnir voru
góðum efnum búin, vel mentuð
og mikilhæf. Lærði hún mest
heima í foreldrahúsum, bæði til
munns og handa og mannaðist
vel. Voru þær Valþjófsstaðasyst-
ur á sjínum tíma álitnar með
fremstu stúlkum á Austurlandi.
Hinn 3. okt. 1861 giftist frú
Sigríðru, liðlega 21 árs gömul,
síra þorsteini þórarinssyni, sem
þá var aðstoðarprestur hjá föður
hennar, að Hofi Álftafirði, en
vorið eftir var síra þorsteini
veittur Berufjörður og fluttu þau
hjón þá þangað, og bjuggu þar
mesta rausnar- og myndarbúi,
þangað til 1890, að síra þorsteini
voru veittir Eydalir, og fluttust
þau þá þangað um vorið.
Á prestssetrinu í Berufirði var
jafnan gestkvæmt svo fá dæmi
munu hér á landi, en öllum er
að garði báru var vel tekið.
þetta þekkja flestir á Austur-
landi. Og miklu víðar en á Aust-
urlandi, hefir jafnan Berufjarð-
arheimilisins verið getið, því bæði
áttu menn úr öðrum landsfjórð-
ungum oft ferðir þar um, og urðu
minnisstæðar viðtökumar þar, og
víðfrægðu þær, og svo fóru út-
lendir ferðamenn oft þar um, og
nokkrir þeirra rituðu á eftir
ferðasögur sínar, og gátu þar hins
höfðinglega prestsheimilis, og
hinna góðfrægu hjóna, sem ekki
áttu meira en sína líka í gest-
risninni. í þessu áttu bæði hjónin
sammerkt. Hann var hinn al-
kunni gæðamaður, sem öllum
vildi gott gjöra, mönnum og
skepnum, og hinn sívakandi og
umhyggjusami búmaður og heim-
ilisfaðir, sem Ijet sér hugarhald-
ið um alt, sem heimilinu viðkom,
líka um ges/ti þess, og hún hin
framúrskarandi myndarkona, um-
hugsunarsöm og nærgætin, svo
eigi var að undra þótt heimilið
væri á orði, þegar þau tvö sam-
einuðu kraftana til að gjöra
garðinn frægan. Og svo mikið
orð fór af Berufirði, í þá daga,
hér á kunnuga svæðinu, að vinnu-
menn og vinnukonur, sem þar
höfðu verið, þóttu bera af öðru
vinnufólki, svo í sjón sem raun,
á þeim meiri mannsbragur og
myndarskapur en alment gerðist.
Af þessu stafaði það, að margir
komu dætrum sínum þangað til
mentunar, bæ0i í bóklegu og verk-
legu. Lærðu þær þar bæði hann-
yrðir og bóklegt að vetrinum,
en gengu til algengrar vinnu á
sumrin, og oft voru þar einnig
námsstúlkur aðeins að vetrinum
til. —
Mörg tökuböm, skyld og vanda-
laus, voru alin þar upp, og mönn-
uðust vel, hafa sum þeirra orðið
mesta myndarfólk í bændastétt,
og borið alla æfi með sér áhrif
hinna góðfrægu fósturforeldra.
Vorið 1890 flutti síra þorsteinn
að Eydölum, eins og áður er sagt,
og bjó þar til vorsins 1910, að
hann hætti prestsskap. Eru Ey-
dalir, eins og kunnugt er, æðar-
varps- og hlunnindajörð mikil, og
Ieið þeim hjónum þar að vísu vel,
en þó mun heldur hafa gengið
af þeim þar, enda var nú aldur-
inn farinn að færast yfir þau
með sínum eðlilegu afleiðingum,
en altaf var sami höfðingsbragur-
inn á heimilinu bæði utan húss
og innan, og altaf fylgdi heimil-
inu því sami gestagangurinn.
12—15 næturgestir gistu þar oft
í einu og heyrst hefir um 18
og 20.
5 börn eignuðust þau hjón, dóu
tvö þeirra í æsku, en þrjú urðu
fullorðin, elst þeirra er Guðný
kona síra Jóns í Nesi, svo Anna
kona Sveins alþingismanns í Firði,
og yngstur síra Pétur, sem varð
prestur í Eydölum eftir föður sinn
og dó þar 1919.
Vorið 1911 fluttu þau síra þor-
steinn og frú Sigríður til Guð-
nýjar dóttur sinnar, að Nesi í
Norðfirði og dvöldu þar, það sem
eftir var æifinnar. Dó síra þor-
steinn 7. júlí 1917, á 86. aldurs-
ári. Var frú Sigríður því ekkja
í full 8 ár, og hélt hún lengst af
við rúmið þann tíma, en var þó
ekki lasnari en það, að hún hafði
dálitla flakkferð flesta daga, þang-
að til nálægt miðjum síðasta
vetri, að hún lagðist alveg rúm-
föst.
Frú Sigríður var fremur há
vexti, grannvaxin og fíngerð í
sér, en gerðarleg var hún, og
sópaði töluvert að henni, hvar sem
hún sást, hörundsliturinn bjart-
ur og augun blá og skír. í fram-
komu var hún prúð og nett, og hin
hæverskasta í orðum og látbragði
við hvern sem var. 1 brjósti bar
hún viðkvæmt og kærleiksríkt
hjarta, og var fljót til þess að
finna til með öðrum, og sæi hún
einhvern vesælan eða fátækan, var
hún ekki ánægð nema hún gæti
vikið honum einhverju góðu. Varði
hún þannig ellistyrk sínum.
Allir sem þektu hana vel, báru
því hlýjar tilfinningar til hennar
og má segja, að hún nyti almennr-
ar vinsældar á kunnuga svæðinu.
Ilún var góðum gáfum gædd,
skörp og minnug, bókhneygð
mjög, las mikið og fylgdist vel
með, enda hélt hún altaf góðri
sjón og óskertum sálargáfum
fram til hins síðasta, las blöðin
og nýjar bækur, sem hún náði í
og ræddi um innihald þeirra við
þá, sem gátu talað með um það.
það sem bagaði hana einna
mest, var heyrnarleysi, sem fór
að bera á um sjötugsaldur eða
jafnvel innan við það, og ágerð-
ist meir og meir með aldrinum,
og var orðið svo mikið undir hið
síðasta, að ókunnugir áttu bágt
með að halda uppi samræfðum við
hana. Sjálf varð hún burtferðar-
stundinni fegin, en vinir og vanda-
menn renna þakklátum huganum
eftir henni út yfir dauðans hafið
og geyma kærar endurminningar
í þögulu brjósti. N.
Fundur Bókmentafélagsins var
haldinn 17. júní. Var hann fá-
mennur og gerðist þar fátt sögu-
legt. Heiðursfélagar voru kjörnir
þeir dr. Hannes Þorsteinsson
þjóðskjalavörður, Páll E. ólason
prófessor og Valtýr Guðmunds-
son prófessor í Kaupmannahöfn.
Nokkur hreyfing var fyrir því, að
Skírnir yrði stækkaður og kemst
það sennilega í framkvæmd á
næisa ári.
Á þingniálafundum Klemensar
Jónssonar í Rangárvallasýslu
hreyfði enginn andmælum og má
því álíta að sýslan sé eindregið
með Framsóknarflokknum. Enda
er það eðlilegt, því Framsóknar-
flokkurinn er bændaflokkur og
Rangárvallasýsla er bæmdakjör-
dæmi fyrst og fremst. Er því von
að Rangæingar séu Framsóknar-
menn.
Embættisprófi í lögum hafa ný-
lokið hér við háskólann Guðmund-
H.f. Jón SigmtuidSBon & Co
Millur
og alt til upphluts
sérlega ódýrt.
Skúfholkar
úr gulli og silfri.
Sent með póstkröfu
út um land ef óskað er.
Jón Sigmundsson guUsmiöur.
Sími 888. — Laugaveg 8.
Sjó- og bruna
vátryggíngar.
Simar:
Sjótryg-ging .... 542
Brunatrygging . . . 254
Framkvæmdarstjóri . 300
Vátryggið
hjá
ísíensku
félagi.
Reykir Capstan Navy Cut,
Tóbaksverslun íslands h.f.
Samvinnuskólinn
1926—27.
Skólatíminn 7 mánuðir, fi’á 1.
okt. til aprílloka. Kenslugreinar:
Samvinnusaga, félagsfræði, hag-
fræði, verslunarsaga, verslunar-
löggjöf, verslunarlandafræði, bók-
færsla, reikningur, verslunan’eikn-
ingur, skrift, vélritun, íslenska,
danska enska og fyrir þá sem
þess óska sérstaklega byrjunar-
kensla í þýsku og frönsku.
1 fjarveru skólastjórans tekur
Rannveig Þorsteinsdóttir í Sam-
bandshúsinu móti umsóknum og
svarar fyrirspurnum skólanum
viðvíkjandi.
ur Benediktsson með 1162/3 st.,
(I. einkunn), Tómas Guðmunds-
son með 952/3 st. (II. betri), og
Tómas. Jónsson með 1002/3 ,st.
(II. einkunn betri).
Landkjörsframbjóðendur halda
nú daglega þingmálafundi á Suð-
vesturlandi. Aðsókn víðast góð.
Landsfundi kvenna var lokið 14.
þ. m. Verður sagt frá honum
síðar.
„Óðinn“. Hið nýja strandferða-
skip íslands er nú smíðað. Hefir
það farið reynsluferð og verið
afhent ísl. stjórninni.
Ritstjóri: Tryggri pórhaUssœá
Píentam. Aeta,