Tíminn - 06.11.1926, Blaðsíða 4

188
TÍMINN
Prjónavélar.
Yfir 50 ára reynsla hefir sýnt og sannað að „Brittannia“
prjónavélamar frá Dresdner Strickmaschinenfabrik eru öllum
prjónavélum sterkari og endingarbetri. Síðustu gerðimar eru með
viðauka og öllum nýtísku útbúnaði.
Flatprjónavélar með viðauka, 80 nálar á hlið, kosta kr. 425,00.
Flatprjónavélar með viðauka, 87 nálar á hlið, kosta kr. 460,00.
Hringprjónavélar, 84 nála, með öllu tilheyrandi kr. 127,00.
Allar stærðir og gerðir fáanlegar, nálar og aðrir varahlutir út-
vegaðir með mjög stuttum fyrirvara. Sendið pantanir yðar sem fyrst
til Sambandskaupfélaganna. 1 heildsölu hjá
Sambandi ísl. samvinnufélaga.
Kjöttunnur,
L. Jacobsen,
Köbenhavn Símn.: Cooperage V H 1 b y
alt til beykisiðnar, smjörkvartel o. s. frv. frá stærstu beykissmiðjum
i Danmörku. Höfum í mörg ár selt tunnur til Sambandsins og margra
kaupmanna.
En þegar þessi ágæti frum-
herji Mbl. sér að félagar hans í
blaðinu eru búnir að snúa baki
við frjálsri samkepni, ræðst hann
með mikilli grimd á félaga sína
í sameiginlegu málgagni spekú-
iantanna.
Og Copland er ekki myrkur í
máli. — Einokun er þetta. Og í
sömu greininni talar hann tíu
sinnum um einokun í sambandi
við þetta atferli. Auk þess fylgja
frá Copland hinar mestu hrak-
spár um frammistöðu félags-
bræðra sinna. Hann gefur fylli-
lega í skyn, að Ólafur Thórs og
þeir frændur hans séu ekki ólík-
legir til að láta sína gömlu skifta-
vini fá besta fiskinn, en beina úr-
ganginum til skiftavina gamalla
keppinauta. Hann segir: sölufirm-
að (þ. e. Thorsfeðgar) getur rak-
að saman fé þátt mistök þess
baki framleiðendum og 'allri þjóð-
inni ómetanlegt tjón“.
Um vinnubrögð Thorsfrænda í
þessu efni segir hinn enski
Moggabróðir: „Er með mestu leynd
samið við eitt einasta fisksölufé-
lag og því veitt einkaumboð“.
Copland segir ennfremur um
þessa einokun sem Moggi hefur
lofað svo mjög: „Verði einhver
mistök á sölunni þá verður skað-
inn ekki talinn í þúsundum held-
ur ef til vill í tugum miljóna“.
Englendingurinn lætur þess getið,
sem reyndar er nálega óhugsandi,
nema ef hann hefir mjög ilt álit
á Ólafi Thors, að félag hans geti
grætt á þessari „einokun" þó að
hinir útvegsmennimir sem trúa
honum til að fara með mál sín,
verði fyrir tapi.
Kunnugir bítast best. Það má
búast við ófögrum lýsingum um
manngildi, þegar Moggabræður
fara að segja meiningu sína hver
um annan.
Áhorfandi.
----o----
Oóð ræða.
Á fundi vegna landkjörsins,
sem haldinn var að Selfossi ný-
lega, kom fram ungur og álitleg-
ur bóndi úr Flóanum og sagði
Magnúsi Guðmundssyni og fylgd-
arliði hans sannindi, sem allur
landslýður þarf að heyra.
Þessi ungi bóndi hét Ingólfur
Þorsteinsson í Langholti, bróður-
sonur Sigurðar heitins ráðunauts.
Ingólfur er búfræðingur frá Hól-
um, hefir kynt sér rækilega bú-
skap erlendis, og síðan hann kom
heim unnið ótrauður að jarðabót-
um austanfjalls.
Ingólfur sagði íhaldsforkólfun-
um hver væri munur á framkomu
lánsstofnana og þjóðráðamanna
gagnvart landbúnaði og togaraút-
gerð. Bankamir hefðu velt hverri
miljóninni af annari af sparifé al-
mennings í stórútgerðina. Fyrir
það hefðu útgerðarmenn getað
keypt sér bestu áhöld 1 þeirri
grein, sem unt væri að fá: Skip,
veiðarfæri, þurkhús o. s. frv. Síð-
an færi meir og minna af þess-
um fyrirtækjum á höfuðið. Bank-
arnir biðu stórtap, á þeim lenti
allur skellurinn. Nýir eigendur
taka við eignunum, með verði
sem gerði unt að nota þau til
framleiðslu.
Ingólfur sagði að til þess að
jafnt væri á metunum þyrftu
margar, margar miljónir af spari-
fé almennings að hafa verið settar
í landbúnaðinn, til að rækta og
stækka túnin, til að bæta húsa-
kynnin í sveitinni. Síðan yrðu
margir af bændunum gjaldþrota.
En nýir bændur tækju við sléttu,
véltæku túnunum með uppbygð-
um bæjum, með verði sem bú-
skapurinn bæri.
Ingólfur fullyrti, og það munu
flestir gera með honum, að þessir
nýju bændur gætu áreiðanlega
staðist samkepnina við stórút-
gerðina. En nú hallaði á. Land-
búnaðurinn hefði fengið nauðalít-
ið fjármagn í túnrækt og húsa-
bætur. Öld vélavinnunnar væri
ekki enn runnin í sveitinni. En
stórútvegurinn hefði á kostnað
bankanna, en raunar almennings
í landinu, fengið sér hin bestu
tæki, sem keypt yrðu fyrir pen-
inga.
Ingólfur Þorsteinsson benti á
aðstöðumuninn. En hann lét ekki
í ljós neina ósk um að bændur
færu hina sömu glæfraleið til að
auka túnrækt sína og bæta húsa-
kynnin. En þó að dugandi for-
göngumenn í ræktunarmálunum
vilji ekki svikja fé út úr láns-
stofnunum, jafnvel ekki til góðra
hluta, þá munu þeir hér eftir
verða enn óhlífnari en fyr, um
þá kröfu, að í ræktunina fáist
mikið fé og með viðeigandi vöxt-
um. En á hinn bóginn er gott að
höfuðandstæðingar sveitanna, út-
7
vegsmennirnir, viti að bændunum
sé orðið ljóst hvemig þeir hafa
komið ár sinni fyrir borð, við
hina svokölluðu stórútgerð.
J. J.
----o----
íhalds - hneiksli
á Akureyri.
Á Akureyri hefir gerst leiðin-
legur atburður. Sá af kaupmönn-
um og íhaldsmönnum bæjarins,
sem að ýmsu leyti hefir þótt taka
stéttarbræðrum sínum fram, er
orðinn sannur um vítaverða fram-
komu gagnvart bæjarfélagi sínu.
Þessi maður er Ragnar Ólafsson.
Þegar Tr. Gunnarsson stofnaði
Gránufélagið hafði það höfuðstöð
á Oddeyn. Fyrir dugnað Tryggva
eignaðist félagið Oddeyrina og
reisti þar Gránuhúsin, sem standa
enn. *
Svo sem kunnugt er, komst
Gránufélagið eftir daga Tryggva
sem forstjóra, í klær á dönskum
kaupmönnum og hefir verið virki
erlendra kauphéðna um langa
stund. Seinast var það liður í
hinum Sameinuðu íslensku versl-
unum, sem nú eru allar famar á
höfuðið og er verið að selja eina
og eina alt í kringum land. Ein-
hver besta eign þessara dönsku
verslana var Oddeyrin. Og þegar
vitneskja fekst um að firma
þetta mundi leysast upp, vildu
allir dugandi menn á Akureyri að
bærinn keypti Oddeyrina, því að
á henni stendur hálfur bærinn.
Danskur lögfræðingur hefir um
stund dvalið á Akureyri og unnið
að sölu þessari. Lét hann líklega
við erindreka bæjarins, þar til
fyrir fáum dögum, að sú fregn
kemur upp að hann hafi á laun
og fyrir nokkru selt einum bæjar-
fulltrúanum, Ragnari Ólafssyni
kaupmanni, eignina. Varð nú hin
mesta bræði í öllum sæmilegum
mönnum á Akureyri. Borgara-
fundur var haldinn í fyrrakvöld.
Varð lítið um vamir hjá Ragnari.
En helst að sjá sem aðstaða hans
sem bæjarfulltrúa sé eins slæm og
hún gat verið. Hann vissi, sem
trúnaðarmaður bæjarins, um að
bæjarstjómin og mestur hluti
bæjarmanna vildi að bærinn
keypti eignina. En samhliða er
Ragnar í samningum við Danann,
um að fá eignina sjálfur. Og að
því er virðist, hefir hann beðið
Danann að halda sölunni leyndri,
og halda áfram söluumtali við
bæinn, eftir að Ragnar hafði
keypt. Á Akureyri þykir senni-
legast að Ragnar hafi viljað halda
þessu hneiksli leyndu fram yfir
landkjörið. Búist við, að íhaldið
hefði nógu margar syndir að
verja samt.
Á borgarafundinum kom fram
djörf og vel orðuð tillaga um að
bæjarmenn óskuðu að hinn miður
heppilegi, erlendi sölumaður,
hypjaði sig sem fyrst úr bænum.
Af kurteisisástæðum gagnvart er-
lendum manni, vildu margir sem
höfðu óbeit á athæfi hans, þó ekki
reka hann. Féll sú tillaga með
litlum atkvæðamun. En rétt á
eftir var samþykt með öllum at-
kvæðum ákaflega harðorð tillaga
í garð Ragnars.
Hið merkilegasta við mál þetta
er það, að jafnvel þeir fáu íhalds-
menn, sem stundum sýna áhuga
fyrir góðum málum, eins og
Ragnar hefir gert í heilsuhælis-
málinu, falla líka undarlega fljótt,
í sömu fordæminguna eins og
hinir bersyndugu. X.
----o----
Unglipgaskóla ætlar Jón Krist-
geirsson að hafa á Tryggvaskála
í vetur eins og auglýst var í síð-
asta blaði, ef nægileg verður
þátttaka. Er gott til þess að vita
að einhver hreyfing er þó í skóla-
áttina þar eystra.
Bækur. Ástir heita sögur tvær,
nýútkomnar, eftir síra Stanley
Guðmundsson Melax á Barði í
Fljótum; lipurt skrifaðar, skemti-
legar, og bera nafn með réttu. —
Með hinni gömlu, viðurkendu
og ágætu gæðavöru
Herkulesþakpappa
sem framleidd er á verksmiðju
vorri „Dortheasmindeu frá því
1896 — þ. e. : 30 ár — hafa
nú verið þaktir í Danmörku og
^slandi.
ca. 30 milj. fermetra þaka.
Fæst alstadar á Islaudi.
HlutaféiagiD
}k Villadsens fikríUer
Köbenhavn K.
Dýrafræði
eftir Jónas Jónsson frá Hriflu, 3.
hefti (fiskarnir og hin lægri dýr)
verður send nú með Esjunni til
kaupfélaga og nokkurra bóksala á
Vestur-, Norður- og Austurlandi.
Verð kr. 2,50.
Þá er komið út annað ritið í
hinni miklu fræðibókaútgáfu Þor-
steins M. Jónssonar bóksala á
Akureyri: Himingeimurinn, eftir
Ágúst Bjarnason prófessor. Er
það sögulegt yfirlit yfir hinar
miklu framfarir 1 rannsókn
stjarnanna. Margar og ágætar
myndir eru í bókinni og útgáfan
öll hin vandaðasta. — Bjarni M.
Jónsson kennari í Grindavík hefir
samið og gefið út nýtt æfin-
týri: Kongsdóttirin fagra, en
Tryggvi Magnússon málari hefir
teiknað fjölda ágætra mynda
sem fylgja. Ólesin er bókin af
þeim sem þetta skrifar af þeirri
einföldu ástæðu, að börnin á bæn-
um hafa ekki slept henni úr hönd-
um sér og um fátt meira talað
undanfama daga. En í því er líka
hollur dómur.
Nýr umsækjandi um búnaðar-
málastjórastöðuna hefir bætst við
Hólmjárn Jósefsson, landbúnaðar-
kandidat frá Vatnsleysu.
Togararnir sem legið hafa að-
gerðalausir undanfarið, eru nú
margir sumpart að búast á ís-
fiskveiðar, sumpart þegar farnir
af stað.
Hannes Þorsteinsson þjóðskjala-
vörður varð fyrir því slysi ný-
H.f. Jón SigmnndMon & Co.
SYnntDspeonur
Skúfhólkar,
Upphlutsmillur og
og alt til upphluts.
Trúlofuuarhrmgarnir
þjóðkunnu. Mikið af steinhringum.
Sent með póstkröfu út um land
ef óskað er.
Jón Sigmundsson gnllsmiSnr.
Sími 388. — Laugaveg 8.
Sjó- og bruna-
vátryggíngar.
Símar:
Sjótrygging .... 642
Brunatrygging . . . 264
Framkvæmdarstjóri 309
Vátryggið
hjá
íslensku
íélagi.
Yagnhjól
frá Moelven Brug, Moelven.
Fyrirliggjandi
Samband ísl. samvinnufél.
HAVANA-vindlar.
Vegna þess, að tollur á vindlum
er lagður á eftir þyngd þeirra og
stórhækkaði um síðustu áramót,
svarar nú best kostnaði fyrir alla
þá, sem reykja, að kaupa VERU-
LEGA GÓÐA VINDLA, því að
tollurinn er jafnhár af góðum sem
lélegum vindlum. Tóbaksverslun
íslands h.f. hefir nú, til þess að
útvega viðskiftamönnum sínum
bestu vindlana og sjá um að þeir
fái sem mest verðmæti fyrir pen-
inga sína, náð beinu sambandi
við Cuba um bestu vindla heims-
ins, Havanavindla, í stað þess að
þessir vindlar hafa áður verið
keyptir gegnum ýmsa milliliði í
Norðurálfunni. Tóbaksverslun Is-
lands h.f. er nú orðinn einkasali
hér á landi fyrir HENRY CLAY
AND BOCK & CO. Ltd. HA-
VANA, sem eiga helstu vindla-
verksmiðjuraar í Cuba, og býður
því þeim, sem við hana skifta,
kaupmönnum og kaupfélögum,
egta Havanavindla: Bock, Henry
Clay, Cabanas, Villar y Villar,
Manuel Garcia, La Corona, Mur-
ias, La Meridiana o. fl. heims-
frægar tegundir, fyrir svo lágt
verð, að sjálfsagt verður fyrir
alla þá, sem reykja vilja góða
vindla, að kaupa H A V A N A-
V IN D L A.
Ins.
lega að handleggsbrotna, með
þeim atburðum, að bifreið ók svo
nærri honum að hún feldi hann.
Ritstjóri: Tryggvi Þórhallsson.
Prentsm. Acta.