Tíminn - 12.03.1927, Blaðsíða 2

48
TlMINN
n i n 11 u 11 t 1111 niTrrm mu inmnTmmniiiinmi 111 n 11 rrn n iTrrrnnGl
x:
u
JUNO
0;
99
iimiiH-í u i’iniiiiiiHMiiiitini’.
saumavélarnar eru tví-
jinælalaust bestar og §
lang ódýrastar.
Einkaumboðsmenn
SAMBAND ÍSL. SAMVINNIIFÉLAGA
P.WJacobsen&Sðn
Timburverslun.
Símnefni: Gbranfuru.
Stofnað 1824.
Carl Lundsgade
Köbenbavn
Afgreiðum frá Kaupmannahöfn bæði stórar og litlar pantanir og
heila skipsfarmu frá Svíþjóð. — Sís og umboðssalar annast pantanir.
Eik og efni i þilfar til skipa.
M iltlðndnni,
Fáar þjóðir hafa átt almenn-
ari samúð að fagna meðal Norð-
urálfumanna, en Armeningar,
enda hafa þeir orðið, að þola
meiri ofsóknir en flestar þjóðir
aðrar efir það og aukið á sam-
úðina, að Armeníumenn eru
kristnir, flestir, en það voru
Tyrkir, sem aðallega fram-
kvæmdu ofsóknimar. Er talið að
ofsóknir síðasta mannsaldurinn
hafi fækkað Armeníumönnum um
helming og séu enn lifandi af
þeim tvær , miljónir. Rúmur
helmingur þeirra lifir í heima-
landinu, í lýðveldi sem kallað er
Erivan og er nú í sambandi við
Rússland. Um þriðjungur mil-
jónar Armeníumanna lifir land-
flótta í Ameríku og Vestur-
Errópu, og þeir sem ótaldir eru
aðallega á Grikklandi og Sýr-
landi. Hafa þessir mörgu flótta-
menn yfirleitt átt hinum bestu
móttökum að fagna, en hins-
vegar sannast á þeim hið fom-
kveðna að leiðir verða langþurfa-
menn. Hefir Friðþjófur Nansen
af Alþjóðabandalagsins hálfu,
mjög að því unnið að koma þess-
um flóttamönnum heim aftur,
enda mun þar ekki skorta land-
rými og landkosti. En á gott
stjómarfar og friðsemi innan-
lands mun allmjög skorta eins og
oftast áður.
— Það er haft eftir einum
ensku ráðherranna, alveg nýlega,
að í löggjöf sem stjórain hefir
á prjónunum verði allsherjar-
verkfall bannað og lögð við mikil
refsing að hvetja til þess.
— Meiri og meiri athygli vek-
ur deilan milli Englands og Rúss-
lands. Sum af útbreiddustu og
áhrifamestu blöðunum á Eng-
landi, jafnvel flokksblöð stjórn-
arinnar, liggja henni mjög á
hálsi fyrir að hafa ekki slitið öll-
um samningum við Rússa og
jafnvel sagt þeim stríð á hendur.
Benda blöðin á að allsherjar-
verkfallið enska í fyrra, sem svo
mikið tjón hlaust af og nálega
horfði til uppreisnar, hafi fyrst
og fremst verið að kenna út-
sendurum Rússastjómar. Þá hafi
og Rússar styrkt kolaverkfalls-
menn með fjái’framlögum og með
þvi átt sinn mikla þátt í því hve
það verkfall verð langt og dýrt.
Enn sé ófriðurinn í Kína, sem
þegar hefir valdið Englandi
ómetanlegu tjóni og neytt ensku
stjórnina til að senda þangað
volduga heri, fyrst og fremst að
kenna undirróðri Rússa, enda
hafi Rússar lagt til bæði forystu-
menn og skotfæri handa Kín-
verjum. Og loks séu rússneskir
erindrekar að starfi víða um
nýlendur Breta og megi þá og
þegar vænta þess að ófriður hefj-
ist hér og þar vegna undir-
róðurs þeirra. Vegna þessara
óánægjuradda sendi enska stjórn-
in allharðort skeyti til Rússa
seint í f. m. En Litvinof svarar
af Rússa hálfu og neitar öllum
undirróðri, en er þó maðurinn,
segja ensku blöðin, sem sjálfur
stendur fyrir aðförum Rússanna.
— Danir áætla að á árinu sem
leið hafi útlendingar tekið út
inneignir úr dönskum bönkum
sem námu ca. 90 miljónum króna.
Þessa peninga fluttu útlending-
arnir til Danmerkur til þess að
græða á væntanlegri hækkun
dönsku krónunnar og stjómmála-
mennimir dönsku létu þessa út-
lendu gengisbraskara fá óskir
sínar uppfyltar. Nú hafa þeir
flutt peningana heim með mikl-
um ágóða. Ef gert er ráð fyrir
að að meðaltali hafi þetta út-
lenda fé legið í bönkunum síðan
dönsku krónuna vantaði 20% á
gullgildi, þá hafa gengisbraskar-
arnir grætt 18 miljónir króna.
Jáfnframt er talið að mikið af
þessu fjármagni sé nú komið
yfir til Noregs. Inneignir útlend-
inga í Noregi em nú taldar um
100 miljónir kr. og þessi mikla
„spekulation“ útlendinga er aðal-
ástæðan til undangenginnar
hækkunar norsku krónunnar. Og
gengisbraskaramir græða þar
líka stórfé, en atvinnuvegir
þjóðanna leggjast í rústir. Er ís-
lenskum almenningi holt að at-
huga einnig þessa hlið málsins.
— I Manchester Guardian
birtust um mánaðamótin jan.—
febr. síðastl. merkilegar frá-
sagnir um kjötstríðið í Englandi.
Átta amerísk félög keppa um
kjötmarkaðinn enska. Flytja þau
inn kælt kjöt frá Argentinu.
Miklu meira er flutt inn en enska
þjóðin þarf að nota og verðið
hefir fallið geysilega. Það er
áætlað, að kjöthringamir tapi
200 þús. pundum á viku á enska
markaðinum. En sá hringur, sem
lengst getur þolað þetta stór-
felda tap hlýtur sigur í barátt-
unni og vinnur markaðinn. Sam-
komulag hefir verið reynt, en
mistekist, með ,því að félögin
geta eigi orðið ásátt um að
skifta með sér markaðinum. Því
flytja þau inn kjöt hvert í kapp
við annað, án tillits til sölu-
möguleika og bjóða verðið niður.
Nú er svo komið, að heildsölu-
verð á kjöti í Englandi er lægra
en fyrir stríð. En samskonar
kjöt og félögin bjóða svo afar-
lágu verði selja þau helmingi
hærra í stórborgunum vestan
hafsins. Nú mætti ætla að al-
menningur í Englandi hefði hag
af þeirri miklu samkepni inn-
flytjendanna. En því fer fjarri.
Neytendur kjötsins njóta ekki
þessa lága verðs. Það eru smá-
salamir ensku, sem allan hagnað-
inn hirða. Þeir kaupa kjötið af
félögunum amerísku og selja það
því verði, er þeim sjálfum sýn-
ist. — Það hefir verið reiknað
út, að ef samvinna tækist um
söluna og hætt yrði við hið
gegndarlausa niðurboð kjötsins,
mundu ensku neytendumir geta
fengið mun ódýrara kjöt en nú
og bændumir í Argentínu samt
sem áður haft góðan hag af sinni
framleiðslu. Skipulagsleysið og
hin hóflausa samkepni á kjöt-
markaðinum er engum til góðs
nema smásölunum ensku.
---o---
Fréítir.
Veðrið. Misátta á Suðurlandi
þessa viku. Oftast um tveggja
stiga hiti. Norðanátt með snjó-
komu á Norður- og Austurlandi.
Mest 9 stiga frost.
Dánardægur. Guðmann Krist-
jánsson stúd. med. andaðist í
Rvík 8. f. m. Hann var ættaður
af Vatnsnesi í Húnavatnssýslu, f.
22. ágúst 1897. Stúdentsprófi
lauk hann vorið 1924 og hóf nám
í læknisfræði. Þá veiktist hann af
lungnatæringu, er að lokum dró
hann til dauða. Rúmfastur var
hann tvö síðustu ár æfinnar.
Halla Lárusdóttir andaðist 1.
þ. m. á Kirkjubæjarklaustri á
Síðu, 83 ára gömul. Hún var
ekkja Helga heitins Bergssonar
bónda á Fossi í sömu sveit. 13
böm eignuðust þau hjón og eru
5 á lífi: Láms bóndi í Kirkju-
bæjarklaustri, Helgi forstjóri
Sláturfélags Suðurlands, Einar, í
Úr bréfiutn.
Suður-Þingeyjarsýslu 13. de»-
ember 1927:
„Við höfum eignast hér eina
hetju, sem er bara ögn minni en
Salomon. Þegar „skáldið“ á Sandi
var að búa sig á kjörfund í
haust, varð honum þetta að orði:
„Það vildi eg að eg ætti 300
konur og 600 frillur til að fara
með upp í FjaJl (þ. e. á kjör-
stað) í dag“. Salomon gamli átti
1000 konur að því er hermt er,
og þær sneru hjarta hans af-
leiðis, svo hann tók að dýrka af-
guði á gamals aldri. Þetta mun
Guðm. hafa haft í huga er hann
bað um sinn frilluhóp til vegs og
gengis íhaldinu. En vegna síns
alkunna yfirlætisleysis mun hann
hafa viljað vera 100 „stykkjum"
neðar en Salomon“.
Skagafirði 21. jan. 1927:
„Ekki veit eg hvort læknir
okkar hefir ástæðu til að fagna
yfir að eiga að vera fáein ár á
þingi. Menn hér vita, að hann
hefir lítið til bmnns að bera. En
kjördagurinn er upplagður fyrir
íhaldið og eyðileggjandi fyrir
bændur. Meðan kosið er fyrsta
vetrardag eða annan dag þegar
allra veðra er von, getur Reykja-
vík efalaust lengi hrósað sigri
yfir okkur kjósendum úti á landi
sem eigum langa sókn á kjörstað
í hríðum, ófærð og yfir krapa-
ér“.
Norður-Þingeyjarsýslu 5. jan:
„Það em erfiðir tímar nú.
Gengishækkunin ætlar alveg að
drepa okkur. Við vonum eftir að
þingið taki svo á því máli, að
Jón Þorláksson lógi okkur ekki
alveg með frumhlaupi sínu“.
Austur-Húnavatnssýslu 24.
febr. 1927:
„-----Þess var getið á Sveins-
staðafundinum í fyrra, að sýslu-
maður Ámesinga hefði spáð, að
eftir 10 ár yrði hugmyndin um
byggingar- og landnámssjóð
mesta hitamálið í landinu. Rétt
er það, að í fyrstu tókst íhald-
inu að þyrla upp andstöðu móti
hugmyndinni, en nú er hún hér
um slóðir meir og meir að vinna
fylgi. Eg held, að engu þjóðmáli
hafi á síðustu missirum vaxið
fylgi jafn fast og ömgglega eins
og byggingar- og landnámssjóðn-
um. Hér vom þrír þingmála-
fundir haldnir og á tveim þeirra
var .málið rætt og áskoranir til
þingsins samþyktar, en á Blöndu-
óssfundinum komst ekki að helm-
ingur mála, sem á dagskrá vom
og eitt af því var byggingar- og
landnámssjóðurinn. Eg held að
skamt bíði þangað til íhaldið fer
að lina mótstöðuna, snúast svo
með til hálfs, og segja svo að það
hafi alt af verið sitt áhugamál,
að landsjóður hjálpaði til að
byggja upp býli í sveitum og
fjölga þeim. Þetta er vonin. Þeg-
ar Framsókn er búin að sjá réttu
leiðina í framfaramálunum t. d.
í kæliskili og búnaðarlánadeild-
armálinu, þá gefst íhaldið upp
og segist hafa verið pottur og
panna í allri framförinni“.
Merkur Árneaingur biður Tím-
ann fyrir eftirfai-andi orðsend-
ingu:
Herra forsætisráðherra Jón
Þorláksson--------!
Þjer hafið nýlega skrifað um
gengi og fjárhag. Þinginu hrósið
þér fyrir „margvíslegar og mjög'
miklar ráðstafanir, sem miðuðu
beinlínis að því, að hækka gengi
íslenskrar krónu“. Af þessum
ráðstöfunum minnist þjer fyrst
og fremst á innflutningsbönn og
innflutningshöft á óþörfum vam-
ingi. Þér segið afdráttarlaust að
bönnin og höftin miði „beinlínis
að þvi, að hækka gengi íslenskr-
ar krónu“. Þessi yfirlýsing yðar,
og fleira í greinum yðar, gefur
ástæðu til nokkurra spuminga,
sem óskað er eftir að þjer svar-
ið: Voru innflutningsbönnin og
innflutningshöftin ekki afnumin
með yðar aðstoð og samþykki ?
Ef svo hefir verið, hvers vegna
unnuð þér, hækkunarmaðurinn,
að því að eyðileggja ráðstafanir,
sem að yðar dómi, miða „bein-
línis að því að hækka gildi ís-
lenskrar krónu? Hvað hafið þér,
sem þingmaður og ráðherra,
gert til þess að hækka krónuna?
„Aðalatriðið“ til þess að erlent
lánsfé fáist með lágum vöxtum,
teljið þér það, að krónan hækki
upp 1 hennar fyrra gildi. Jafn-
framt segir þér, að „allar ráð-
stafanir, sem stjóm landsins
hefir gert í gengismálinu milli
þinga, hafa miðað að því, að
draga úr*) afleiðingunum af ráð-
stöfunum þingsins, hafa hemil á
gengishækkuninni“. Ilvei's vegna
beitið þér yður í umræðum á
þingi fyrir hækkun krónunnar,
en dragið úr hækkunarráðstöfun-
um Alþingis milli þinga og hafið
hemil á gengishækkuninni ? Hve-
nær kemst krónan upp í gullgildi
og hvenær kemur tími ódým
lánanna, ef hækkunarmennirnir
sjálfir hamla, af ásettu ráði, móti
hækkuninni? Þér takið fram að
landbúnaðinum sé sérstök þörf á
ódým lánsfé. Er þá ekki nauð-
syn að flýta fyrir hækkun krón-
unnar, ef það er „aðalatriðið“ til
þess að atvinnuvegimir fái ódýr
lán?
Þér segir að þingið 1924 hafi
vakið „athygli á sér í öllum ná-
lægum löndum fyrir það, hve
óvenjulega gagngerðar ráðstaf-
anir það gerði til þess að hækka
íslenskan gjaldeyri". Viljið þér
ekki koma því til leiðar, að
þetta þing veki „athygli á sjer
í öllum nálægum löndum fyrir
óvenjulega gagngerðar ráðstafan-
ir til þess að hækka íslenskan
gjaldeyri, og þann veg sýna í
verkinu, að þér trúið sjálfir
kenningum yðar um, að hækk-
un krónunnar sé „aðalatriðið“ til
þess að auka lánstraust landsins?
*) Leturbreyting J. p.
Viljið þér ekki beita yður fyrir
því, nú þegar á þessu þingi, að
lögð verði innflutningsbönn á
allan óþarfavaming og innflutn-
ingshöft á miður nauðsynlega
vöru, og sýna þannig í verki að
þér, hækkunarmaðurinn, viljið
nota þau ráð, sem þér sjálfir seg-
ið að miði „beinlínis að því, að
hækka gildi íslenskrar krónu“?
Við sem búum úti á lands-
bygðinni og höfum mjög tak-
markaðar ástæður til þess að
fylgjast með öllum gerðum
þeirra, sem fara með völdin í
landinu“, getum ekki annað en
spurt þegar okkur sýnist verk-
in ráfa í öfuga átt við kenning-
amar.
Úr Borgainesi er skrifað 17.
f ebr.:
„. . . Góðtemplarastúkan boð-
aði hér til almenns fundar um
bindindis- og bannmál þann 16.
þ. m. Voru þá staddir hér á leið
til Alþingis 5 þingmenn. Ætluðu
bindindis- og bannmenn að fá þá
á fundinn til skrafs og ráða-
gerða, en einkanlega væntu þeir
sér þó styrks — jafnvel til út-
breiðslustarfsemi — frá hinum
nýlandkjöma þingmanni úr fram-
kvæmdanefnd Stórstúkunnar. En
það brást.
Eftir ítrekaðar tilraunir tókst
loks að fá hann á fundinni, en
þegar þangað kom fekst hann
ekki til að ljá bindindis- og bann-
vinum né áhugamálum þeirra
nokkurt liðsyrði, heldur stein-