Tíminn - 12.03.1927, Blaðsíða 4

44
TlMINN
Alþmgi.
Frumvörp.
Jón Guðnason flytur frv. um
að vegurinn mUli Borðeyrai- og
Búðardals verði tekinn í tölu
þjóðvega.
Jónas Jónsson flytur frv. um
afnám útflutningsgjalds á land-
búnaðarafurðum. 1 greinargerð
frv. telur hann þetta réttmætt,
af því að tollum hafi verið létt
af sjávarútveginum á síðasta
þingi. Sami þm. flytur frv. um
að það skuli varða sektum og
embættismissi við ítrekað brot, ef
embættismenn, skipstjórar eða
vélstjórar á skipum séu ölvaðir
við störf sín.
Tryggvi Þórhallsson flytur frv.
um breytingu þá á stjórnar-
skráni, að þing skuli haldið ann-
aðhvert ár. Eigi fer frv. fram á
aðrar breytingar. Eru þá komin
fram 3 stjómarskrárfrv. í þing-
inu, eitt úr hverjum aðalflokki.
Tryggvi Þórhallsson, Ásgeir
Ásgeirsson og Halldór Stefáns-
son flytja frv. um stöðvun á
verðgildi íslenskra peninga. Er
það samhljóða frv. Tr. Þ. á síð-
asta þingi, eins og það var orðið
eftir 2. umræðu í neðri deild.
Ásgeir- Ásgeirsson flytur frv.
um hvalaveiðar, samhljóða frv.
um það efni, sem samþykt var í
fyrra í neðri deild.
Ólafur Thórs flytur frv. um að
leggja innflutningsgjald á bensín
og verja því til viðhalds vegum.
Nemi gjaldið kr. 2,50 af hverj-
um 50 kg.
Jónas Kristjánsson flytur frv.
um br. á lögum um víneinkasöl-
una. Verði það að lögum, á það
að gjöra sjúkrahúsum lyfjakaup
léttbærari en áður. Sami þm.
flytur og frv. um varnir gegn út-
breiðslu næmra sjúkdóma. Er
það um rétt til að fara með
smitbera sem venjulega sjúkl-
inga, sem haldnir eru af næm-
um sjúkdómi.
Héðinn Valdimarsson ber fram
breytingar við frv. um fátækra-
lög. Aðalatriði þeirra er að ríkið
verði eitt framfærslufélag og
hver maður eigi framfærslurétt í
dvalarsveit sinni. Atvinnumála-
ráðuneytið jafni framfærslu-
kostnaðinum niður á einstök hér-
uð eftir efnahag.
Einar Árnason og Guðm. Ó-
lafsson flytja frv. um friðun
hreindýra. Gömul lög um friðun-
ina gengu úr gildi 1926 og hafa
ekki verið endumýjuð.
Tryggvi Þórhallsson flytur frv.
um tilbúinn áburð. Með því er
ríkisstjórninni gefin heimild til
að veita Búnaðarfélagi íslands
einkasölu á köfnunarefnisáburði
1. jan. 1928, hafi félagið eigi áð-
ur fengið einkaumboð til sölu á
Noregssaltpétri eða öðrum jafn-
góðum kalksaltpéturstegundum.
Ríkið annist án endurgjalds
flutning áburðarins frá útlönd-
um og til einstakra hafna. Sams-
konar frv. hefir og verið flutt á
undanfömum þingum tveim.
Héðinn Valdimarsson flytur
frv. um að hvíldartími háseta á
togurum skuli vera 8 stundir I
sólarhring. Áður var hann 6 tím-
ar.
Minni hluti stjómarskrár-
nefndar í efri deild (Jónas Jóns-
son og Ingvar Pálmason) felst á
að halda þing annaðhvert ár en
ekki breytingar á kjörtímabilinu.
Samgöngumálanefnd neðrideild-
ar leggur til að stj.frv. um einka-
leyfi félagsins Titan til fossa-
virkjunar og jámbrautarlagning-
ar verði samþykt með nokkrum
breytingum.
Mentamálanefnd neðri deildar
klofnaði um stj.frv. um bygging
heimavista við Mentaskólann.
Meiri hlutinn (Ásgeir Ásgeirsson,
Magnús Jónsson og Jón Kjart-
ansson) lagði til að frv. yrði
samþykt. Minni hlutinn (Bem-
harð Stefánsson og Jón Guðna-
son) vill vísa því frá með rök-
studdri dagskrá, en veita féð í
fjárlögum, þegar ástæður leyfa.
1 umræðum áttust þeir einkum
við Bernharð og Tr. Þ. annars-
vegar en kenslumálaráðherra og
Magnús dósent hinsvegar. Víttu
Bemharð og Tr. Þ. mjög þá að-
ferð að heimila stjóminni fjár-
eyðslu, sem ekki er tekin upp í
fjárlög. M. G. og M. J. héldu því
aftur á móti fram, að stj. ætti
að hafa leyfi til að grípa fyrsta
tækifæri sem gæfist til að reisa
heimavistina og fordæmi væru
mörg fyrir slíkum heimildum.
Flm. dagskrárinnar bentu á, að
komast mætti af með heimavist-
irnar á Akureyri uns vænkaðist
um fjárhag ríkissjóðs.
Dagskráin var feld og frv.
stjórnarinnar samþykt í neðri
deild.
Jón Guðnason og Bemharð
Stefánsson flytja frv. um það, að
fræðslunefndum sé heimilt að
ákveða, að tveir eða fleiri hrepp-
ar haldi uppi bamafræðslu í fé-
lagi.
Halldór Stefánsson flytur frv.
um br. á lögum um fasteignamat.
Er það skipun matsnefndanna,
sem hann vill breyta.
Fjármálaráðherra flytur frv.
um heimild handa stjórninni til
að ábyrgjast reikningslán, sem
Landsbankinn tekur á þessu ári
hjá banka í Ameríku (The Nati-
onal City Bank of New York).
Umræður.
í umræðum í efri deild um
afnám útflutningsgjalds á land-
búnaðarafurðum hélt Jónas Jóns-
son því fram, að breytingin væri
sjálfsögð vegna þess, að létt
hefði verið sköttum á sjávarút-
veginum á síðastliðnu þingi, þ.
e. tollum af kolum, salti o. fl.
Ennfremur bæri að taka tillit til
þess að aukin landbúnaðarfram-
leiðsla þýddi það að landið væri
bætt og með því skapað varan
legt verðmæti. Gjaldið væri og
óréttlátt að því leyti, að það
kæmi eingöngu niður á þeim
bændum, sem seldu afurðir sínar
til útlanda, en ekki þeim, sem
nytu innanlandsmarkaðar. Fjár-
málaráðherra og Jóh. Jósefsson
andmæltu og vildu eigi sleppa
þeim hluta gjaldsins, sem ganga
á til varðskipanna. Frv. var felt
með 7:7 atkv. Greiddu allir í-
haldsmenn deildarinnar nema
Jónas Kristjánsson atkvæði á
móti því.
Frv. J. J. um sekt embættis-
manna, skipstjóra o. fl. fyrir að
vera ölvaðir við störf sín var
einnig felt með 7:7 atkv. Með því
greiddu atkv. Framsóknarmenn
allir, Jón Baldvinsson og Björn
Kristjánsson en á móti 7 íhalds-
menn.
I neðri deild hafði Sveinn Ó-
lafsson framsögu fyrir frv. um
nýtt strandferðaskip. Gjörði hann
samanburð á strandferðum nú og
fyrir stríð, er þrjú skip hefðu
haft þær á hendi, og taldi þær
litlum framförum hafa tekið. 1
fyrra hefði skip verið tekið á
leigu til að bæta úr brýnustu
þörf, en illa hefði farið um val
þess skips og hefði það að litl-
um notum komið. Bættar sam-
göngur væru besta ráðið til að
draga úr einangrun sveitanna.
Talað væri um, að ríkið legði fé
í járnbraut, en ólíku væri saman
að jafna, því hún kæmi aðeins
að liði í litlum hluta landsins, en
skipið þjóðinni allri. Jón Kjart-
ansson og Jón Auðunn andmæltu
frv. og töldu flóabáta heppilegri
en strandferðaskip. Óttaðist Jón
Auðunn, að mikill reksturshalli
yrði á rekstri skipsins og benti á
tap það, er ríkið hlyti af Esju.
Þörf fyrir strandferðir mundi og
minka þegar akvegur yrði lagð-
ur til Norðurlands. Sv. Ó. hvað
motorbáta með öllu óhæf flutn-
ingstæki, ef um langa leið væri
að ræða og ríkinu ósamboðið að
bjóða ferðafólki þvílíkan far-
í kost.
T. W. Bnch
(Xiitasmiðja Buchs)
Tietgentgade 64. Köbenhavn B.
LITIR TIL HEIMALITUNAR:
Demantssorti, hrafnssvart, kantorsorti, Parisarsorti og
allir litir, fallegir og sterkir.
TIL HEIMANOTKUNAR:
Gerduft „Fermenta", eggjaduft, ávaxtadropar, soya,
matarlitir, „Sun“-skósvertan, „ökonom“-skósvertan, ajáf-
vinnandi þvottaefnið „Persil", „Henko“-bIæsódinn,
„Dixin“-s6puduftið, „Ata“-akúriduftið, kryddvörur, blámi,
skilvinduoiía o. fL
Brúnapónn.
LITARVÖRUR:
Anilínlitir Catechu, blásteinn, brúnspónslitibr.
GLJÁLAKK:
„Unicum“ á gólf og húsgögn. þoraar vel. Ágset tegund.
HOLLENSKT EXPORT KAFFI-SURROGAT:
Besta tegund. hreint kaffibragð og ilmur.
Fæat aistaðar á. tslandi.
BÓKAMENN!
Fyrir tíu krónur skal eg senda
yður burðargjaldsfrítt þessar bækur:
Rökkur I—V, 30 arkir. Æfintýri ís-
lendings, saga frá Ameríku, 64 bls.
í stóru broti, Útlagaljóð, 64 bls. Ljóða-
þýðingar Stgr. Th. yfir 200 bls. með
mynd, í skrautbandi og Sunnudags-
blaðið allan annan árg., 58 tölu-
blöð, með ótal sögum, myndum o.
s. frv. — Notið tækifærið. Svona
kjör eru sjaldan boðin.
Bókaverslun Axels Thorsteinson,
Kirkjustr. 4. — Rvík. — Pósthólf 956.
Um heimild stjórnarinnar til að
ábyrgjast lán fyrir Landsbank-
ann urðu langar umræður og
harðar í neðri deild. Mælti Tr.
Þórhallsson mest gegn heimild-
inni en auk hans Halldór Stefáns-
son og Héðinn Valdemarsson.
Vítti Tr. Þórh. stjórnina harð-
lega fyrir gengishækkunarstefnu
hennar og kvað lántöku þessa
eiga rót sína að rekja til þess
tjóns er atvinnuvegirnir hefðu
biðið vegna gengishækkunarinnar.
Kvaðst ekki geta fylgt því, að
ríkið ábyrgðist stór lán nema
vissa væri fyrir því hvernig þeim
yrði varið. Hér á landi væri ris-
inn upp fjöldi fyrirtækja, sem
engan tilverurétt ættu og rangt
væri að styðja með fjárfram-
lögum. Benti m. a. á hina afar-
fjölmennu verslunarstétt. Land-
búnaðurinn færi varhluta af
lánsfé. Af síðasta láni Landsb.,
3 milj., hefðu ca. 95% farið til
kauptúnanna. Ekki næði neinni
átt, að taka nú nýtt miljónalán
til að fá þeim hinum sömu at-
vinnurekendum í hendur sem áð-
ur hefði tapað miljón á miljón
ofan af fé bakanna. — Stjórnin
yrði einnig að gefa yfirlýsingar
um hverja stefnu hún tæki fram-
vegis í gengismálinu, því óverj-
andi væri að fá nú atvinnuveg-
unum stórfé og heimta svo af
heim 20% hærri fúlgu ef krónan
hækkaði í gullgildi. — Loks yrði
að vera vissa fyrir því, að það
yrði í raun og veru Landsbank-
inn, sem notaði þetta fé og því
yrði eigi varið til styrktar Is-
landsbanka. — Bar hann fram
breytingartillögu, þar sem tekið
var fram, að lánið skyldi notað
eingöngu í þarfir Landsbankans,
en sú till. var feld. Héðinn Valde-
marsson vítti það, að stjómin
héldi flestu leyndu um lán þetta.
Taldi sig þó hafa fengið þær upp-
lýsingar að það mundi vera 2
milj. dollara og vextir 5V2% auk
V4% aukakostnaðar. Taldi hér
aðeins um grímuklædda tilraun
að ræða til að útvega Islands-
banka rekstursfé, þegar þann
misti seðlaútgáfuna, og ætti
Landsbankinn að vera milliliður.
Fjármálaráðherra kvað lánið
tekið m. a. vegna þess að Lands-
bankinn þyrfti að flytja viðskifti
sín frá banka í Höfn, er hann
Svnntiispennnr
Skúfhólkar,
Upphlutsmillur og
og alt til upphluts.
Trúlofunarhrmgarnir
þjóðkunnu. Mikið af steinhringum.
Sent með póstkröfu út um land
i'[ óskað er.
Jén SigmnndsBon gulkmið?jr.
Sími 383. — Lsugaveg 8.
3VE altöl
Bajersktöl
Pilsner
Best. — Odýrast.
Iimleiit.
0
í heildsölu bjá
Tóbaksverslun Islands h.f.
hefði áður skift við. Varði stefnu
sína í gengismálinu. Lét hann
þau orð falla, að þau ein af-
skifti hefði stjómin haft af því
máli, að hún hefði tekið í taum-
ana, þegar krónan hefði hækkað
of ört. Þessu mótmælti Tr. Þ. og
kvað fulltrúa stjómarinnar í
gengisnefndinni hafa greitt at-
kvæði með gengishækkun sum-
arið 1925 í samráði við fjáimála-
ráðherra. Frumv. var samþykt og
því vísað til efri deildar.
Leiðrétting. I frásögn um frv.
um laun yfirsetukvenna í næst
síðasta tbl. var sagt að þau ættu
að hækka um 1500 og 700 kr., en
átti að vera upp að 1500 og 700
kr.
----o-----
Með hinni gömlu, viðurkendu
og ágætu gæðavöru
Herkules þakpappa
sem framleidd er á verksmiðju
vorri „Dortheasmindeu frá því
1896 — þ. e. í 30 ár — hafa
nú verið þaktir í Danmörku og
Islandi.
ca. 30 miij. fermetra þaka.
Fæst alstaðar á Islandi.
Hlutafélagið
}m ViilÉis fairikfcgr
Köbenhavn K.
SJó- og bruna-
vátryggíngar.
Símar:
Sjótrygging .... 542
Brunatrygging . . . 254
Framkvæmdarstjóri . 309
Vátryggið
hjá
íslensku
félaéi.
>' 1" ...............
B. P. KALMAN
hæstaréttarmálaflutn-
ingsmaður.
JÓN ÓLAFSSON
cand. juris.
Málflutningur,
skuldainnhei mta.
Hafnarstræti 15. Rvík.
t^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmé
Ritstjóri Tryggvi Þórhallsson.
Prentsmiðjan Acta.