Tíminn - 28.05.1927, Blaðsíða 4

90
TÍMINN
Benedíkt Sveínsson
þm. N.-ping.
Benedikt forseti er fæddur á
Húsavík í Þingeyjarsýslu 2. des.
1877. Faðir hans, Sveinn Víking-
ur (d. 1894), var Magnússon,
Gottskálkssonar hreppstjóra í
Nýjabæ, Pálssonar bónda á Gunn-
arsstöðum, Magnússonar. En móð-
ir Sveins Víkings var Ólöf,
Bjömsdóttir (d. 1848) bónda
á Víkingavatni, Þórarinssonar
yngra bónda á Víkingavatni,
Pálssonar bónda á Víkingavatni,
Amgrímssonar sýslum., Hrólfs-
sonar sterka og verður sá ætt-
leggur hiklaust rakinn í beinan
karllegg til Þórðar Gellis. —
Móðir Benedikts, Kristjana, var
dóttir Sigurðar bónda á Hálsi í
Kinn, Kristjánssonar bónda á
Illugastöðum, Jónssonar bónda á
Arnarstapa, Kolbeinssonar, Sig-
mundssonar, er báðir bjuggu á
Arnarvatni.
Benedikt lauk stúdentsprófi
1901 og heimsspekiprófi, hér
heima, 1902, en hélt ekki áfram
við embættisnám. Drógst hann
þá þegar inn í stjómmálin, var
einn af stofnendum Landvamar-
flokksins 1903 og næstu árin öll,
meðan hörðust var hríðin í sjálf-
stæðisbaráttunni, var hann meir
og minna riðinn við blaðútgáfu
frá ýmsum öðrum þingstörfum.
En skýrt hefir það komið í ljós
hin síðari árin, að hann hefir
mjög hnigið á sveif með Fram-
sóknarmönnum. I beinu fram-
haldi af því hefir hann nú í þing-
lokin gengið í Framsóknarflokk-
inn. Og svo sem því verður á-
reiðanlega mjög fagnað af hinum
mörgu vinum hans nyrðra — þvi
að Norður- og Suður-Þingeyinga
mun ekki skilja á um stefnur í
stjórnmálum — svo mun það og
vekja gleði víða um land í hóp
Framsóknarmanna, að svo gam-
alkunnur og mætur þingmaður
bætist í hópinn.
Kvæntur er Benedikt Guðrúnu
Pétursdóttur bónda í Engey
Kristinssonar.
Asgeir Asgeirsson
þm. V.-ísf.
Ásgeir er fæddur í Kóranesi á
Mýrum 13. maí 1894 og var
yngstur allra þingmanna á hinu
nýafstaðna kjörtímabili. —
Faðir hans er Ásgeir fyrrum
kaupmaður í Reykjavík, Eyþórs-
son kaupmanns í Reykjavík (f.
1830), Felixsonar á Brunná í
Saurbæ, Sveinssonar á Galtarnesi
í Víðidal, Sveinssonar, Jónssonar.
En Kristín, hjet móðir Ásgeirs
vel óvíst að nokkur fáist til að
gera tilraun til að bjóða sig
fram móti honum vestra.
Hann er kvæntur Dóru Þór-
hallsdóttur biskups Bjamarsonar.
Jör. Brynjólfsson
2. þm. ' Árn.
Jörundur er fæddur 20. febr.
1884. Faðir hans: Brynjólfur
bóndi á Starmýri í Álftafirði,
Jónssonar bónda á Geithellum,
Brynjólfssonar bónda á Hlíð í
Lóni. Móðir Jörundar: Guðleif,
var dóttir Guðmundar bónda á
Starmýri, Hjörleifssonar sterka í
Höfn, Árnasonar bónda í Höfn,
Gíslasonar prests á Desjannýri,
Gíslasonar lögréttumanns á Hösk-
uldsstöðum í Breiðdal, Eiríks-
sonar, Jónssonar, Ketilssonar, Ól-
afssonar prests og sálmaskálds á
Sauðanesi Guðmundssonar.
Jörundur var meðal hinna
fyrstu sem gengu á kennaraskól-
ann og að loknu því námi var
hann um hríð kennari við barna-
skóla Reykjavíkur. Gaf út kenslu-
bók í reikningi, með öðrum, sem
náð hefir miklum vinsældum. Á
þessum árum drógst Jörundur
mjög inn í félagslíf í bænum var
í hóp binna eindregnustu Sjálf-
stæðismanna og einn af atkvæða-
bóndanum umboð sitt á Alþingi,
því að hann hefir vel og rösk-
lega farið með það hingað til.
Jörundur er kvæntur Þjóð-
björgu Þórðai'dóttur, trésmiðs í
Reykjavík Narfasonar.
Bjarni Asgeirsson
bóndi á Reykjum.
Bjarni er fæddur á Knaramesi
á Mýrum 1891. Faðir hans Ás-
geir (f. 1853) bóndi í Knaramesi,
Bjamasonar bónda í Knaramesi,
Benediktssonar (f. 1796) prests
á Fagranesi í Skagafirði, Björns--
sonar prests (f. 1764) í Hítardal,
Benediktssonar (d. 1816) prests
á Hamraendum í Dölum, Iiannes-
sonar (d. 1782) prests á Kvenna-
brekku, Bjömssonar bónda á Bæ
í Borgarfirði Gíslasonar. — Móð-
ir Bjarna eldra í Knararnesi var
Þuríður; systir Ragnheiðar konu
Bjarnar yfirkennara Gunnlaugs-
sonar, dóttir Bjarna bónda í Svið-
holti á Álftanesi, Halldórssonar
bónda í Skildinganesi, Bjama-
sonar bónda í Skildinganesi,
Bergsteinssonar Bjarnasonar, og
verður Bjarnanafnið þannig hik-
laust rakið í 9 ættliði. — Móðir
Bjama á Reykjum, Ragnheiður
Helgadóttir bónda í Vogi á Mýr-
um, Helgasonar (d. 1851) al-
hinna hörðustu Sjálfstæðis-
manna, jafnan í hóp og í fylking-
arbrjósti þeirra sem harðastar
gerðu kröfurnar og 1918 greiddi
hann, einn neðrideildarþing-
manna, atkvæði gegn sambands-
lögunum. Er það vafalaust að
mjög drjúgan þátt átti Benedikt
Sveinsson í hinum mörgu sigrum
S j álf stæðisf lokksins.
Hann bauð sig fram til þing-
mensku í fyrsta sinn haustið
1908 í Norður-Þingeyjarsýslu.
Vann þar þá mjög glæsilegan
sigur og hefir jafnan verið end-
urkosinn síðan, 1 þrjú síðustu
skiftin gagnsóknarlaust. Fjöl-
mörg opinber störf hefir hann
haft á hendi: Yfirskoðunarmaður
Landsbankans 1912—15, endur-
skoðandi landsreikninganna 1916
—17; settur gæslustjóri Lands-
bankans 1917 og bankastjóri
hans 1918—21. Ráðinn 1922 til
að semja og sjá um samning
sögu Alþingis frá upphafi tii
1930. I fullveldisnefnd Alþingis
átti hann sæti, er starfaði 1917
—18, í milliþinganefnd um
bankamálið var hann kosinn
1925 og í Grænlandsnefndina
1924. Forseti neðri deildar hefir
hann verið á öllum þingum síðan
1920. — Þá hefir hann og unnið
mikið starf fyrir íslenskar bók-
mentir, enda er hann hinn fróð-
asti í fomsögunum og hefir séð
um útgáfu á allflestum íslend-
ingasögum fyrir Sigurð bóksala
Kristjánsson. Ber þess mjög
merki málfar hans, því að aldrei
heyrist á þingi fegurra mál og
ramíslenskara og j afnframt
hreimfegurra en þá er forseti
neðri deildar talar.
Benedikt Sveinsson verður
jafnan talinn með þingskörung-
um. Sómir hann sér með afbrigð-
um vel í forsetasæti; er skör-
ungsskapur hans í úrskurðum, og
þá er gera þarf um einhverjar
sakir, alment viðurkendur. Þar
sem hann hefir svo lengi verið
forseti, hefir hann meir dregist
eldra, dóttir Gríms prófasts á
Helgafelli (d. 1853), Pálssonar
prests í Vestmannaeyjum, Magn-
ússonar, en maður Kristínar var
hinn alkunni maður á sinni tíð
Ásgrímur Hellnaprestur Vigfús-
son. — Móðir Ásgeirs alþm. er
Jensína Matthíasdóttir trjesmiðs
í Reykjavík, Markússonar prests
á Álftamýri (d. 1839), Þórðar-
sonar stúdents í Vigur, Ólafsson-
ar lögréttumanns á Eyri í Seyðis-
firði vestra Jónssonar. Er út af
Ólafi lögréttumanni kominn
mjög fjölmennur ættbálkur og
merkur t. d. var hann móður-
faðir Sigurðar prests á Rafns-
eyri föður Jóns forseta. — En
móðir Jensínu var Solveig yfir-
setukona í Reykjavík, dóttir Páls
prests skálda í Vestmannaeyjum.
Ásgeir tók stúdentspróf 1912
og embættispróf í guðfræði 1915.
Var biskupsskrifari næsta ár og
stundaði framhaldsnám í Ilöfn og
Uppsölum 1916—17. Vann fyrst
á eftir í Landsbankanum en varð
kennari við kennaraskólann um
haustið 1918. Dvaldist í Dan-
mörku og Svíþjóð 1920 til þess að
kynnast skólamálum. Var settur
fræsðlumálastjóri í fyrrasumar.
Hann bauð sig fram til þing-
mensku í Vestur-ísafjarðarsýslu
1923 og vann hinn glæsilegasta
kosningasigur. Hefir verið einn
hinna atkvæðamestu þingmanna.
Átt sæti í mentamálanefnd öll
þingin og látið þau mál mjög til
sín taka, sem líklegt er. Sjávaiút-
vegsmál hefir hann látið mjög til
sín taka og var formaður sjávar-
útvegsnefndar neðri deildar 1925.
Síðustu þingin tvö hefir hann
átt sæti í fjárhagsnefnd, kynt
sér gengismálið flestum betur og
ritað um það og rætt mjög ræki-
lega. Hann var kosinn í milli-
þinganefnd í bankamálum 1925
og fór þá utan í erindum þeirrar
nefndar og var þá jafnframt full-
trúi íslands á norrænum kennara-
fundi og á norrænum þingmanna-
fundi 1 Finnlandi. Talið er jafn-
mönnum í Ungmennafélögunum.
Átti þá um hríð sæti í bæjar-
stjórn og lét þar mjög að sér
kvoða. Hann var í framboði til
Alþingis í Reykjavík 1916 og þó
að þar væru hinsvegar á móti
hinir mestu valdamenn, þá var
Jörundur kosinn með langhæstri
atkvæðatölu af öllum og þótti þá
ekki lítið í fang færst af einum
bamakennara. Hann bauð sig
ekki fram aftur við næstu kosn-
ingar, enda var hann þá farinn
að búa í Úthlíð í Biskupstung-
um og fluttist þaðan á biskups-
setrið forna. Bauð sig fram í Ár-
nessýslu 1923 og var kosinn með
miklum atkvæðamun.
Á Alþingi hefir Jörundur látið
mjög mikið til sín taka, því að
hann er hin mesta hamhleypa
að hverju sem hann gengur, með-
an hann tekur á heilum sér.
Kendi nokkurs heilsubrests fyrir
árum tveim, en hefir nú aftur
náð heilsu og á síðasta þingi átti
hann sæti í tveim erfiðum
nefndum, var formaður allsherj-
amefndar, sem flest mál fær til
meðferðar og starfaði mjög mikið
í landbúnaðarnefnd. Á þinginu í
fyrra var hann aðalflutningsmað-
ur járnbrautarfrumvai’psins. Mun
leitun á manni sem jafn kapp-
samlega og hann fylgir málum
héraðs síns. Bardagamaður er
hann mikill ef því er að skifta,
stórhöggur og þolgóður til vígs;
en honum er það ógijarnt að leita
á aðra að fyrrabragði. Er að
honum hinn mesti styrkur, til
sóknar og varnar, í góðum mál-
um, enda er hann prýðilega ment-
aður og þekkingarríkur um al-
menn mál.
Um langt skeið hafa Fram-
sóknamienn kosið hann endur-
skoðunarmann landsreikninganna,
en nú var hann í þess stað kos-
inn í milliþinganefndina í land-
búnaðarmálum.
I margar aldir litu Árnesingar
upp til Skálholtsbóndans. Nú
munu þeir aftur fela Skálholts-
þingismanns og bónda í Vogi,
Helgasonar (d. 1814) bónda í
Vogi, Helgasonar bónda í Vogi,
Oddasonar. En Soffía hét móðir
Ragnheiðar í Knararnesi, Vem-
harðsdóttir (d. 1863) prests í
Reykholti, Þorkelssonar prests á
Stað í Hrútafirði, Guðmundsson
ar bónda í Húsavík við Stein-
grímsfjörð, Hallssonar bónda á
Kolbeinsá við Ilrútafjörð, Guð-
mundssonar, Einarssonar prests
á Stað í Steingrímsfirði.
Bjarni lauk prófi á verslunar-
skólanum 1910 og á bændaskól-
anum á Hvanneyri 1913. Fór að
búa á Knaramesi 1915 og bjó
þar til 1921. Dvaldist ytra 1916
—17 við landbúnaðamám í Dan-
mörku og Noregi. Fór að búa á
Reykjum í Mosfellssveit 1921 og
hefir búið þar síðan. Reisti fyrst-
ur gróðurhús við hverahita og
rekur búskapinn á Reykjum með
mesta myndarbrag í nýtískusniði.
Er í sveitarstjóm í Mosfellssveit,
í stjórn Mjólkurfélags Reykja-
víkur síðan 1923, kosinn af Bún-
aðarþingi í stjóm Búnaðarfélags
íslands og af Alþingi varamaður
í bankaráð Landsbankans nú ný-
verið.
Pétur Þórðarson bóndi í Hjörs-
ey hverfur nú frá langri og far-
sælli þingmensku og hann hefir,
við ráð héraðsbúa, kjörið Bjama
til að verða eftirmaður sinn í
Mýrasýslu. Það kjör hefir komið
vel niður.
Bjarni á Reykjum er einn hinn
allra efnilegasti og glæsilegasti
af ungum bændum á íslandi. í
viðreisnarbaráttunni fyrir land-
búnaðinn er mikil þörf slíkra
manna á Alþingi: víðsýnna, bjart-
sýnna, djarfra og stórhuga. Mun
enginn draga í efa að Bjami
verði átthögunum til hins mesta
sóma.
Hann er kvæntur Ástu Jóns-
dóttur, skipstjóra í Reykjavík
Þórðarsonar, systur Guðmundar
skipstjóra á Skallagrími, hins
mikla aflakóngs.
Brynleifr Tobíasson
kennari á Akureyri.
Brynleifur er fæddur í Geld-
ingaholti í Skagafirði 20. apríl
1890. Faðir hans Tobías, (d.
1899) bóndi í Geldingaholti var
Eiríksson (d. 1853) bónda á
Skörðugili, Jónssonar bónda á
Skörðugili, Jónssonar bónda á
Skörðugili, Eiríkssonar bónda í
Dæli í Sæmundarhlíð, Jónssonar,
Andréssonar. Móðir Tobíasar var
Jófríður dóttir Gísla hins fróða
Konráðssonar, systir Konráðs pró-
fessors. — Móðir Brynleifs, Sig-
þrúður Helgadóttir bónda á
Skörðugili. Voru þeir Helgi faðir
hennar og Jón rektor Þoi'kelsson
systrasynir. '
Brynleifur var í Hólaskóla 1905
—1907 og stundaði verklegt bú-
fræðinám þar á eftir. 1909 lauk
hann prófi við kennaraskólann í
Reykjavík. Næstu 5 árin var
hann við barna- og unglinga-
kenslu bæði í Skagafirði og
Reykjavík og var jafnframt
verkstjóri vor og haust við garð-
ana á Reykjarhóli og við Búskap
heima í Geldingaholti. — Fór í
lærdómsdeild Mentaskólans 1915
og lauk stúdentsprófi 1918. Sama
haust var hann settur kennari
við Gagnfræðaskólann á Akur-
eyri, eftir lát síra Jónasar á
Ilrafnagili. Fékk veitingu ári
síðar og hefir síðan gegnt því
starfi. Gaf út blaðið „íslending“
á Akureyri árið 1920, óháð blað
öllum flokkadeilum. Var í stjórn
Ræktunarfélags Norðurlands
1921—23 og í skólanefnd Akur-
eyrarkaupstaðar frá 1920 til
þessa dags.
Þá hefir Brynleifur, svo sem
þjóðkunugt er orðið, tekið hinn
mesta þátt í bindindisstarfsem-
inni hjer á landi. Var hann kjör-
inn stórtemplar á stórstúkuþingi
1924 og verið endurkosinn í þá
virðulegu stöðu á báðum þing-
unum, sem síðan hafa verið háð.
Um sama tíma hefir hann verið
ritstjóri „Templars“. — Dvaldist
ytra veturinn 1922—23, með
styrk af sáttmálasjóði, til þess
að kynnast sögukenslu og til
frekara sögunáms. Fór utan síð-
astliðið sumar sem fulltrúi stór-
stúkunnar og ríkisstjómarinnar á
alheimsbindindisþing á Eistlandi.
Að ósk Framsóknármanna í
Skagafirði, býður Brynleifur sig
nú fram, þar til þings. Er hann
svo kunnur maður þar í átthög-
unum, að engin þörf er á að fara
orðum um hann vegna Skagfirð-
inga. En um land alt verður því
eftirtekt veitt hvort Skagfirð-
ingar vilja ekki hrista af sér ok
íhalds og koma í hóp þeirra
sveitakjördæma sem senda Fram-
sóknarmenn á þing. Einkum
munu margir vænta þess nú er
svo merkur maður og líklegur
til þingmensku, sem Brynleifur
er, gefur þar kost á sér.
Kvæntur var Brynleifur Sigur-
laugu Hallgrímsdóttur af Garðs-
árætt í Eyjafirði. Misti hana 1922
og hefir ekki kvongvast aftur.
----o------
Ritstjóri Tryggvi Þórhallsson.
Prentsmiðjan Acta.