Tíminn - 07.04.1928, Blaðsíða 3

TÍMINN
Fréttir.
Séra Jón Guðnason á Kvenna-
brekku liefir fengið veitingu fyrir
Prestsbakkaprestakalli í Hrútafirði.
Var hann kosinn þar með öllum
greiddum atkvæðum sóknarmanna
(130).
Látinn er 3. þ. m. Ólafur Sigurðsson
bóndi í Kaldaðarnesi, sonur Sigurðar
lieitins Ólafssíinar sýslumanns. Ólafur
var fæddur 1889 og stundaði í æsku
nám í Mentaskólanum og siðar i
Landbúnaðarháskólanum í Kaup
mannahöfn. Hann andaðist af slagi.
Niðurjöfnun útsvara á Akureyr
nemur nú nál. 149 þús. kr., en það
er 3 þús hærra en í fyrra. Hæst út-
svar liefir Ragnar Ólafsson, 9000 kr.
Góður afli er á Homafirði. Síldar
hefir orðið vai-t á Austfjörðum.
Skákþing stendur nú yfir í Reykja-
vik.
Skólahlaup var háð hér í bænum
sunnud. -1. apríl síðastliðinn (pálma-
sunnudag). Efndu nemendur ýmsra
skóla til keppni þessarar ineð sér, og
skyldi hver skóli senda sérstakan
flokk til hennar. þátttakendur voru
úr 5 skólum: Mentaskólanum, Kenn-
araskólanum, Iðnskólanum, Barna-
skólanum (kennarar) og Verslunar
skóíanum. Veður var mjög óhagstætt,
stormur og rigning. Svo fóru leikar,
að flokkur Kennaraskólans bar sigur
úr býtum. Fyrstur varð að marki
Geir Gígja kennari i Barnaskólanum,
en næstir Jón þórðarson (úr Kenn-
araskólanum) og þorbrandur Sig-
urðsson (úr Iðnskólanum).
Meistaraprófi í íslenskum fræðum
hefir Ólafur Marteinsson nýlega lokið
við Hskólann. Hafði hann valið sér
þjóðdansana gömlu að rannsóknar-
efni, og um þá var aðalritgerð hans.
Fyrirlesturinn var um málhreinsun
Fjölnismanna. Var prófið vel af hendi
leyst.
Trúmálafundur var haldinn á
Blönduósi 6.—8. f. m. Voru þar 3
prestar mættir, og fluttu fyrirlestra.
Var fundurinn allfjölmennur, eftir
því sem fréttir herma, enda urðu um-
ræður talsverðar og ályktanir sam-
þyktar.
Vestur-íslendingar hafa í hyggju að
fjölmenna hér við hátíðahöldin 1930.
í sambandi við þá fyrirætlun hefir
komið fram tillaga á sambandsþingi
Kanada, um að skora á stjóm
Kanada-ríkis að veita þeim ókeypis
flutning til Islands. I ummælum til-
lögumanns, sem birt eru í vestan-
blöðunum, er farið mjög lofsamlegum
orðum um íslenska innflytjendur í-
Kanada og vakin athygli á því, að
íslendingar hafi fyrstir manna fund-
ið Ameríku.
Bæjarstjórn Akureyrar hefir lofað
5000 kr. framlagi til Stúdentagarðsins.
Er það andvirði eins herbergis f
garðinum, og hafa nokkur sýslu- og
bæjarfélög þegar lagt fram þá uphæð.
Barnaskólinn nýi í Reykjavík á að
verða kominn undir þak fyrir næsta
vetur, eftir því sem bæjarstjórn gerir
ráð fyrir. Kjallari hússins var steypt-
ur síðastl. sumar. Ætlast er til að
skólinn verði liitaður með laugavatni,
og renni það úr honum i sundhöllina
væntanlegu.
-----o-----
Alþingi
Lög frá Alþingi.
19. Frv. um mentamálaráð íslands
(stj.frv.).
20. Frv. um þinglýsing skjala og
aflýsing (M. G.).
21. Frv. um viðauka við lög nr.
43, 30. júlí 1909 (Prentsmiðjur) —
um að crentsmiðjur sendi amtsbóka-
safni Færeyinga bækur (Á. Á., Ól.
Th., Hj. V, S. E.).
22. Frv. um heimild handa ríkis-
stjórninni til ríkisrekstrar á útvarpi
(stjfrv.).
23. Frv. um sundhöll i Reykjavík
(stjfrv.).
24. Frv. um Byggingar- og land-
námssjóð (stjfrv.).
25. Frv. um breyting á lögum nr.
37, 27. júní 1925, um breyting á lög-
um nr. 2 frá 27.mars 1924, um heim-
ild fyrir ríkisstjórnina til þess að
inuheimta ýmsa tolla og gjöld með
gengisviðauka (stjfrv.).
26. Frv. um skattgreiðslu Eimskipn-
félags Islands (undanþága gegn því
að félagið veiti 00 mönnum óke.ypis
far árlega inilli íslands og útlanda).
27. Frv. um heimild hreppstjóra til
að framkvæma lögtak.
28. Frv. um veiting ríkisborgara-
réttar (frú Björg þorláksdóttir o. fl.).
29. Frv. um breyting á lögum nr.
11, 4. júní 1924, um breyting á lögum
nr. 38, 3. nóv. 1915, um afhendingu á
landi til kirkjugarðs í Reykjavík.
30. Frv. um viðauka við hafnarlög
fyrir Vestmannaeyjar.
31. Frv. um breyting á jarðræktar-
lögum (stjfrv.).
32. Frv. um breyting á lögum nr.
67, 14. nóv. 1917, um bæjarstjórn ísa-
fjarðar.
33. Frv. um varasáttamefndarmenn
í Réykjavík.
34. Frv. um laxveiði í Nikulásar-
skeri í Norðurá.
35. Frv. um bre.yting á lögum nr.
44, 27. júní 1925, um slysatryggingar.
36. Frv. um breyting á lögum nr.
53, 27. júní 1921, um hvildartíma há-
seta á islenskum botnvörpuskipum.
34. Krv. til fjáraukalaga fyrir árið
1926 (stjfrv.).
38. Frv. um samþykt á landsreikn-
ingnum 1926 (stjfrv.).
39. Frv. um breyting á lögum nr.
46, 15. júní 1926, um verðtoll af
nokkrum vömm.
40. Frv. um breyting á lögum nr.
54, 15. júní 1926, um vörutoll.
41. Frv. um bæjarstjóm í Neskaúp-
stað í Norðfirði.
42. Frv. ufn stofnun síldarbræðslu-
stöðva.
þingsályktanir.
4. þál .um byggingu landspitalans
(Sþ.).
5. þál. um aukið lán til frystihúsa
og um bygging nýs kæliskips (Nd.).
6. þál. um rannsókn á hafnarbót-
um að Sæbóli í Aðalvik og lendingar-
bætur í Araardal við Skutulsfjörð
(Nd.).
7. þál. um að íella niður útflutn-
ingsgjald af sild, sem flutt var tlf
Rússlands 1927 (Sþ.).
8. þál. um hagskýrslur (Sþ.). ,
9. þáh um rannsókn á veginum frá
Markarfljóti til Víkur í Mýrdal (Nd.).
70 ára reynsla
og visingalegar rannsóknir
tryggja gæði kaffibætisins
WEjRO/
enda er hann helmsfrægur
og hefir 9 siniism hlotið
gull- og silfurmedaliur vegna
frarnúrskarandi gæða sinna.
Hér á landi hefir reynslan
sannað að VERO er miklu
betri og drýgri en nokkur
annar kaffibætir.
Notið að eins VERO,
það marg borgar sig.
í heildsölu hjá:
Halldóri Eiríkssyni
Hafnarstræti 22 - Reykjavik
Fjárliagsnefnd Ed. flytur frv. um að
undanþiggja íslandsbanka inndráttar-
skyldu seðla árið 1928. Frv. er flutt
eftir tilmælum íorsætisráðherra, fyr-
ir hönd bankaráðs íslandsbanka, og
felur í sér eins árs framlengingu á
samskonar ákvæði í lögum frá þing-
inu í fyrra.
Efri deild hefir afgreitt fjárlögin.
Stóð 2. umr. á laugardag, en 3. umr.
á miðvikudag. síðastl.. Aðalbreytingin
er sú, að tekjubálkurinn hefir verið
hækkaður samkv. tekjuaukafrv. þeim,
sem þingið hefir samþykt. Tekju- og
eignarskatturinn og vörutollurinn eru
hækkaðir um 200 þús. kr. hvor, verð-
tollurinn um 500 þús. Ennfremur var
áætlunin um tekjur af víneinkasöl-
unni hækkuð um 75 þús. kr. Aftur
á móti er kaffi- og sykurtollurinn
lækkaður um 200 þús. kr. Páll Her-
mannssson var framsögumaður fjár-
veitinganefndar. Gerði nefndin engar
verul.egar brtt. við frv., aðrar en þær,
sem taldar hafa verið. En breytingar
þæi' sem deildin samþykti, voru þess-
ar helstar:
Til Stykkishólmsvegar 15 þús. kr.
(Flm. Halldór Steinsson), 10 þús. kr.
til að reisa unglingaskóla í kaup-
stöðum (Frá dómsmrh.), 5 þús. kr. til
útgáfu íslendingasagna, enda hafi
verið safnað til útgáfunnar eigi
minna fé en 25 þús. kr. áður -en
styrkurinn er greiddur (Frá fjárveit-
inganefnd), 3 þús. kr. styrkhækkun
til undirbúnings flugferða (áður 5
þús. — Frá fjárveitinganefnd), 1500
kr. til útgáfufélags Flateyjarbókar á
Akureyri (Frá Erl. F. og Ing. P.),
4000 kr. utanfararstyrkur til dr. Helga
Péturs (Flm. B. Kr. og J. Baldv.).
Eftirfarandi lán voru heimiluð úr
Viðlagasjóði:
Lán til þess að koma á stofn osta-
og smjörbúum alt að helming stofn-
kostnaðar, gegn þeim tryggingum, er
stjórnin metur gildar. Búin séu rekin
á samvinnugrundvelli og reist á þeim
stað, sem Búnaðarfélagi íslands telst
hentugastur fyrir hlutaðeiganda hér-
uð. Vextir séu 6%, íánin afborgunar-
laus fyrsta árið, en greiðist svo með
jöfnum afborgunum á 25 árum. —
því tekur, skal innan 2 ára frá
því er það var bygt, hafa girt
það land, er hann tekur til tún-
ræktar, og innan 5 ára skal hann
hafa fullræktað að minsta kosti
er nemi 10 vallardagsláttum.
9. gr.
Nú verða ábúenda- eða eigenda-
skifti, með sölu eða erfðum, að
fasteign, sem stendur í skuld við
Byggingar- og landnámssjóð, og
er þá enginn ábúðar- eða kaup-
samningur gildur um eignina
nema með árituðu samþykki
stjórnar sjóðsins. Söluverð slíkrar
fasteignar má ekki vera hærra en
síðasta fasteignarmat sýnir, að
viðbættu virðingarverði þeirra
mannvirkja, er unnin hafa verið
frá því er fasteignamat fór síðast
fram. Sje um leiguábúð að ræða,
má eftirgjald ekki vera hærra en
sem svarar 4% landverðs að við-
bættum 2% húsaverðs, miðað við
síðasta fasteignamat og virðingar-
verð umbóta, er síðar hafa verið
gerðar.
Ef fasteign er seld eða leigð
með öðrum hætti en hjer segir,
fellur lán það, er hvílir á geininni,
í gjalddaga fyrirvaralaust.
10. gr.
Lán til bygginga greiðir sjóður-
inn út í þremur hlutum þannig:
Fyrsta hluta þegar efni til
bygginganna er alt keypt og kom-
ið á staðinn. Annan hluta þegar
byggingin er komin undir þak.
Þriðja og síðasta hluta þegar
byggingin er fullgerð.
Skal hin útborgaða fjárhæð í
hvert sinn miðuð við þann út-
lagða hluta kostnaðar, sem láns-
hæðin fer eftir samkv. 6. gr.
Sé um lán til bygginga penings-
húsa eða útihúsa að ræða, skal
það útborgað í tveim hlutum,
þannig að fyrri hlutinn skal
greiddur þegar húsin eru komin
undir- þak og síðari hlutinn þegar
þau eru fullgerð, og um upphæð
útborgunar fer í hvert sinn eftir
sömu reglum sem segir í 2. máls-
gr. þessarar greinar.
11. gr.
Stjórn sjóðsins getur sett bygg-
ingafróðan mann til eftirlits því,
að bygging, sem lán er veitt til,
sé vel af hendi leyst, og er lán-
þega skylt að hlíta fyrirmælum
hans.
Kostnað þann, er af eftirlitinu
leiðir. greiðir sjóðurinn, en gjalda
skal lánþegi sjóðnum 1% af láns-
upphæðinni, þá er síðasta útborg-
un lánsins fer fram.
12. gr.
Skylt er ábúanda að halda vel
við mannvirkjum þeim, er lán
hefir verið veitt til úr Byggingar-
og landnámssjóði. Trúnaðarmenn
sjóðsins, er stjóm hans skipar, 2
eða fleiri í hverjum hreppi, skulu
hafa eftirlit með viðhaldi bygg-
inganna og tilkynna stjóm sjóðs-
ins, ef því er í einhverju ábóta-
vant.
18. gr.
Lán má veita gegn þessum
tryggingum:
a. Gegn hverju því fasteignar-
veði, er stjórn sjóðsins tekur
gilt.
b. Gegn afgjaldkvöð af býlum
þeim, er lán er veitt til, enda
sé býlið ekki veðsett með
fyrsta veðrétti.
o. Gegn ábyrgð sýslu-, bæjar-
eða hreppsfélaga, að áskildu
lögmætu samþykki æðri stjórn-
arvalda.
14. gr.
Vextir og afborganir lána og
afgjaldskvaðir, svo og leiga eftir
nýbýli, sem eru ríkiseign, og and-
virði þeirra, ef seld eru, renna í
Byggingar- og landnámssjóð.
15. gr.
Nýbýli, er reist verða á landi,
Sænsk handverkfæri
Samband ísl. samvinnufél.
Nidursuduvörur
Kjöt............í 1 kgr. og * l/z kgr. dósum
Kæfa............ - 1 — —- Vi — —
Fiskbollur.....- 1 — — Vz — —
Lax............ - y2 — —
Verðið lækkað frá því sem var síðastl. ár.
Kaupmenn og kaupfélög! Stuðlið að því, að íslenskar vörur
séu notaðar í landinu, fremur en erlendar, — með því eflið þér
alþjóðar heilL
Sláturfélag’ Suðnrlands
Sími 249 (2 línur). Reykjavík.
Ennfremur var stjórninni heimilað
að veita í eitt skifti fyrir öll styrk
til þess að koma á fót þesskonar bú-
um. Má hann nema alt að *4 stofn-
kostnaðar, en sé því aðeins greiddur
að fyrirtækið sé fullbúið til starf-
rækslu (Flm.: Atvinnumálaráðherra
og Einar Ámason).
Lán til Bjarna Runólfssonar í
Hólmi, alt að 5 þús. kr., til þess að
koma upp verkstæði vegna raflýsing-
ar sveitabæja (Frá dómsmrh.).
Samkv. till. fjárveitinganefndar var
lánslieimildin til frystiliúsa hækkuð
úr 100 kr. upp í 250 þús. kr.
Stjórninni var heimilað að ábyrgj-
ast, alt að 100 þús. kr. lán Akureyrar-
kaupstaðar til barnaskólabyggingar,
gegn þeim tryggingum, er hún metur
gildar (Erl. Fr.), og alt að 300 þús.
danskra kr. lán Jóhannesar Jósefs-
sonar, til þess að reisa fyrsta flokks
gistihús í Reykjavík fyrir sumarið
1930, ‘enda leggi hann að auki fram
til fyrirtækisins 250 þús. kr., veðsetji
gistihúsið með fyrsta veðrétti og fái
ábyrgð bæjarsjóðs Rvíkur til trygg-
ingarláninu (Fjárveitinganefnd).
þá var enn heimilað, að taka lán til
nýs þingvallavegar, er lagður verði
fyrir 1930. þykir sýnt, að einn vegur
sem er ríkiseign, skulu seld á
leigu þannig, að afgjaldið sé
aldrei hærra en 4 % af verði lands,
að viðbættum 2% af verði húsa,
eftir síðasta fasteignamati.
16. gr.
Landsstjóminni er heimilt að
taka lán, alt að 5 miljónum króna,
I hvort heldur er hér á landi eða
I erlendis, handa Byggingar- og
i landnámssjóði til stuðnings þeirri
! starfsemi, er honum er ætlað að
! vinna samkvæmt fyrirmælum
þessara laga.
17. gr.
Handbært fé sjóðsins skal jafn-
an standa á vöxtum í Landsbanka
íslands eða í jarðræktarbréfum.
18. gr.
Stjóm sjóðsins og reiknings-
hald skal falið Ræktunarsjóði Is-
lands, og hefir stjóm hans sér
til aðstoðar við lánveitingar
þriggja manna nefnd, sem skipuð
sé búnaðarmálastjóra, leiðbein-
anda um húsagerð til sveita og
þriðja manni, er atvinnumálaráð-
herra nefnir til. Skal ekkert lán
veitt úr sjóðnum nema nefndin
mæli með því.
Stjóm sjóðsins má, ef þörf
krefur, ráða sér til aðstoðar sér-
muni eigi nægja þeirra miklu um-
ferð, sem gert er ráð fyrir vegna
hátíðahaldanna.
Fjárlagafrv. var afgreitt út úr deild-
inni með rúml. 30 þús. kr. tekjuaf-
gangi. X.
----O-----
Vesalings Norðmenn.
Út af yfirlýsingunni um vænt-
anlega uppsögn sambandssamn-
inganna milli íslands og Dan-
merkur sem gerð var á Alþingi á
dögunum, kemst einhver norskur
blaðamaður að þeirri niðurstöðu,
að Norðmenn hafi vantað mann
eins og Sigurð Eggerz til þess að
gæta noskra hagsmuna gegn Dön-
um. Og þessi ummæli eru höfð
eftir í blaði Sigurðar Eggerz
sjálfs! Er það hvorutveggja, að
! fjarlægðin gerir fjöllin blá og að
I S. E. er sá blámi betri en ekkert.
| Mundu málsmetandi Norðmenn
: naumast þurfa að barma sér und-
an slíkri vöntun, án þess að Is-
lendingar sæu aumur á þeim, og
sendu þeim Sigurð.
' stakan húsameistara, er þá kemur
að öllu leyti í stað leiðbeinanda
um húsagerð til sveita.
19. gr.
I Yfirskoðunarmenn landsreikn-
í inganna skulu árlega endurskoða
alla reikninga sjóðsins, og skal
þeim greidd þóknun fyrir starf
sitt. Skýrsla um starfsemi sjóðs-
ins með áritun yfirskoðunar-
j manna skal árlega birt í Stjóm-
! artíðundunum.
Atvixmumálaráðherra hefir um-
sjón með sjóðnum^og setur hann
nánari reglur um hann með reglu-
gerð, þar á meðal hve háa upp-
hæð samtals má árlega lána úr
sjónum.
í reglugerðinni má ákveða sekt-
ir fyrir brot gegn lögum þessum
og á kvæðum reglugerðarinnar.
21. gr.
Lög þessi öðlast gildi 1. janúar
1929.
Samþykt á Alþingi 22. mars
1928.
----o---