Tíminn - 28.04.1928, Qupperneq 3

TÍMINN
79
Aðalfundur Prestafélagsíns
Ákveðið er, að aðalfundur Prestafélags íslands verði í ár- haldinn
á Hólura í Hjaitadal föstudaginn 6. júlí i sambandi við prestastefnuna
þar.
DAGSKRÁ:
1. Skýrt frá gjörðura og hag félagsins.
'2. Prestafólagsritið og önnur útgáfumál.
3. Ferðapresturinn.
4. Deildir innan félagsins og aukið samstarf presta
5. Launamál presta.
6. Kosning stjórnar og endurskoðenda.
7. önnur mál.
Reykjavík ‘24. apríl J 928
Stjórn félagsins
Diskaherfi,
Hankmoherfi,
Fjaðraherfi,
Rúlluherfi,
Rúðólfsherfi
og
Ávinsluherfi.
Samhand ísl. samviuimfél.
Syeitamenn!
Gerið innkaup yðar þar sera or
best og ódýrast. Leitið tilboða hjá
Einari Eyjólfssyni
Þingholtsstr. 15. Sínii 586.
Sérprentun úr Búnaðarritinu er ný-
komin út, og er um verkfæratilraunir
félagsins árið 1927. Bæklingur þessi
er um 40 bls. að stærð, með fjölda
mynda af jarðyrkjuverkfærum o. fl.
Hver islenskur bóndi þarf að eignast
hann.
Úr Homafirði er sltrifað 8. apríl.
Tiðin hefir verið mjög mild' frá ára-
mótum, en umhleypingasöm fram um
aðra góuhelgina, að undanteknum
þriggja vikna kælukafla á þorra. þá
var jarðlaust, mest vegna storku, en
frost voru þó væg. Síðan hefir verið
nærri óslitið blessuð vorblíða og
varla frosið á palli, jörð orðin nærri
frostlaus og talsvert farin að grænka.
Heilsuíar gott, manna og fénaðar.
Bráðafár þó stungið sér dálítið niður
nú seinni part vetrarins, sem er mjög
óvanalegt. Nú ganga um 30 mótor-
bátar frá Höfn og hafa aflað heldur
vel, enda gæftir fremur góðar og
loðna til beitu hefir oftast veiðst
nægileg í firðinum. Útgerðin héðan
fer altaf vaxandi og koma hingað
bátar víðsvegar austan af fjörðum.
-----o----
BandaskólarRÍr
pað er vel farið að Árni G. Eylands
hefir nú fundið hversu „meinvitlaus“,
„vixlkeyrð" og „ganglömuð“ . grein
sú var um bændaskólana, er hann
reit í Tímann 21. des. s. 1., því h'ann
notar 4 smáletraða dálka í 7. og 13.
tbl. þ. á. til þess að útskýra hvað
hann hafi meint þar. En þetta er
auðsjáanlega mikið vandaverk, enda
tekst honum ekki að inna það af
hendi öðru vísi en þannig, að taka
upp sömu tugguna aftur. Eg get þvi
nægst með að gera örfáar athuga-
semdir.
1. Á. G. E. telur þorleif heit. á Vífil-
stöðum hafa verið með fremstu
mönnum með áhuga og verklegar
framkvæmdir. Alveg rétt. En hvar
sá hann fyrst fyrir sér verklegar
framkvæmdir í nokkuð stórum stíl?
Á Hólum. par vaknaði áhugi hans á
búnaðaríramförum og á Vífilstöðum
naut hann jafnan leiðbeininga og
„búnaðarfræðslu" Sigurðar búnaðar-
málastjóra. Er þetta búnaðarfræðsla,
sem heiir „víxlkeyrt“ og „ganglamað"
ræktunarframíarimar?
2. í hvaða kauptúnum eru búfræð-
ingar innan við búðarborðið í hverri
búð, livað heita þeir og hversu margir
eru þeir?
3. pað að hændaskólarnir „hjálpi
til þess að flæma marga búfræðinga
úr bændasctéttinni", eins og Á. G. E.
tyggur upp á ný, er sleggjudómur, ,er
mest líkist marklausu þvaðri óment-
aðra götustráka. BændaBkólamir
hafa fram á síðustu ár einnig verið
Isleadingar!
notið innlenda
framleíðslu.
sóttir sem lýðskólar af mörgum ung-
lingum, sem ekki hafi ákveðið lífs
starf sitt. pað er því mesta furða að
90% af búfræðingunum skuli stunda
lanðbúnað.
4. Á. G. E. segir að einungis 60%
af búfræðingunum hafi stundað 6
vikna verklegt nám. petta er rétt þeg-
ar aðeins era tekin síðustu árln, þeg-
ar aðsókn að verklegu námi er mlnst.
Sé alt tímabilið tekið frá því er skól-
anum var breytt 1902 og 1907, þá
verður talan c. 75% eins og eg hélt.
fram.
Á. G. E. ætti fyrst að leiðrétta þær
röngu tölur, sem hann sjálfur hefir
ungað út í vetur, áður en hann
dæmir þær tölur mínar rangar, sem
hann ekki treystir sér til að hrekja
án þess að snúa út úr.
5. Niðrunarsösgur Á. G. E. um bún-
aðarkandidata „eru ekki dæmi þess
almenna, þær eru dæmi þess sem
hendir“. Út frá þeim „hendingum"
dæmir Á. G. E. búnaðarfræðsluna.
í mínum augum hafa „hendingar"
litið sönnunargildi. En sé það svo,
þá þykir mér vandast málið fyrir
verkfæraráðunautana, því þá hefir
oft hent hitt og annað.
6. Á. G. E. telur fyrirkomulag
hændaskólanna óhæft eina og það er,
sakir þess, hve verklega námið er
lítið, en þó vill liann að Hvanneyrar-
skólinn lialdist óbreyttur nema hvað
bóklega námið ætti að aukast. Hann
segist tala um og dæma fyrirkomu-
lag en ekki menn —? Trúi þeir sem
vilja.
Á. G. E. ætti sem minst að tala um
að aðrir noti sleggjudóma, án þess
að rökstyðja það, ef hann þá veit
hvað rök eru. Hann ætti líka sem
minst að tala um uppskafninga og
hroka. Væri honum sæmra að lita í
eigin barm og sjá hversu þar er um-
horfs. Á. G. E. hefir af litlu að
hreykja sér hátt, ekki námi, hvað þá
öðru. Hann varð ráðunautur B. ísl.
fyrir atbeina þess manns, sem þá
réði mestu um búnaöarmál okkar.
Á. G. E. hefir nú sýnt hvemig hann
launar það sem fyrir hann er gert.
það er oft hentugt að geta komið sér
innundir hjá þeim, sem völdin hafa
í það og það sinn, en ekki tel eg það
fagra né sigursæla bardagaaðferð
fyrir frelsi og framförum hiim fg-
lenska landbúnaðar. Er svo þessari
deilu lokið frá minni hálfu.
Ouðmundur Jónsson
frá Torfalæk.
Þ AKKARÁV ARP.
Hjartans þakkir fœrum við
hérmeð þeim hinum mörgu sveit-
ungum okkar, fyrir alla þá hjálp
og miklu aðstoð sem þeir veittu
okkur, þegai- snjóflóðið kom á
bæ okkar í vetur.
Sauðhúsvelli undir V.-Eyjafjöll-
um, 12. aprfl 1928.
HeimilisfólkiS.
Orðsending
Nokkrir hafa kvartað yfir því, er
keypt og notað hafa hin svokölluðu
Lúðvíks herfi, að vinnan með Rót-
herfinu gengi mjög treglega, þvi
iierfið vildi grúfa í drætti og ynm
því aðeins með framfjöðrunum. F.ftir
nánari eftirgrenslan hefi eg sann-
frjett, að í öllum nefndum tilfellum
iiefir lierfið verið sett skakt saman.
þannig, að herfisgrindínni liefir verið
í tu'iið öfugt eða upp í loft og meið-
arnir og fjaðrirnar festar þannig í
hana. Kn til merkis um það hvernig
eigi að setja herfið saman, er haki
eða bogi framan á grindinni, sem
hemlurnar eru festar í, og á að vísa
niðúr on ekki upp, samber á vana
legum „kultivator" og plógás. Vil eg
biðja alla þá, er keypt hafa nefnd
herfi, að athuga þetta og lagfæra, ef
þau slcyldu vera sett skakt saman,
því vinnan með þessum verkfærum
getur eðlilega mistekist, ef þau eru i
slíku ólagi.
Reykjavík, 25. apríl 1928.
Virðingarfylst
LúSvík Jónsson.
Gunnlaugnr Blöndal málari hefir
að tilhlutun” nokkurra manna hér
málað olíu-andlitsmynd af Eiríki
prófessor Briem í Viðey. Er hún
prýðilega gerð, og má Gunnlaugur
teljast fremstur manna hér á landi
i að mála mannamyndir. — Lista-
maðurinn hefir vinnustofu í Lands-
bankahúsinu, 4. hæð, og eiga menn
þar kost á að sjá verk hans. — í
vor siglir hann sennilega til Frakk-
lands á ný, til nokkurrar dvalar.
Slíirisjiiiiriii! Billta
Áprlp af ársrelkninpum 1927
A. BorgaO inn og út.
Inil:
í sjóði f. f. á 3526,83
Borgað af lánum 37676,44
Innleystir vixlar 12857,60
Sparisjóðsinnlög 22482,84
Vextir 21067,81
Bankar (iilaupareikn.,) . . . 38232,60
Lán tekin 27000,00
Ýmislegt 91,26
Samtals 162915,38
Út:
Lán veitt 22622,90
Vlxlar keyptir 11679,64
Útborgnð innstæðufé .... 49558,67
Kostnaður 2493,90
Baukar (hlaupareikn.) . . . 38764,33
Greitt af skuld sjóðlns
afborguu .... 33500,00
vextir 928,60 34428,60
Yinislegt 218,81
í sjó&l við árslok 3148,53
Samtals i 62916,38
B Aröur
Til arðs telst:
Vextir af lánum 19796,53
— — vixlum 653,38
— •— innst. 1 bönkum . . 75,97
Aðrar tekjur ...... 7 7,01
Samtals 20532,89
Frá arði dregst:
Rekstrarkostnaður 2493,90
Ve.xtir af skuld sjóðsins . . . 928,60
Vextir af innstæðufé (5l/:°/o) . 15554,02
önnur gjöld 85,31
Arður á árinu 1471,06
Samtals 20532,89
C Eignarelknlnyur 31. das. 1927
Eignir
Skuldabréf 320508,11
Vixlar 9072,64
Verðbréf 100,00
Innstæða i banka 2387,57
Aðrar eignir 1784,95
Peningar 1 sjóði 3148,53
Samtals 33701'1,80
Skuldir
Innstæða 547 viðsk.manna . . 289644,52
Skuld við banka 6000,00
Fyrirfram greiddir vextir . 11130 00
Varasjóður
Samtals 337001,80
Hruna 21. tnars 1928
Haraldur Slpurðsson Kjartan Helgason
AAAA
j a f d g i 1 d i r
útlendu
þ yo 11 a e f dí
að það veit alls ekki hvað gerst
hefir í þinginu. Annars er slík
skrifstofubygging beinlínis sparn-
aðannál fyrir landið. Nú verður
ríkið að borga stórfé á ári í rán-
dýra húsaleigu fyrir skrifstofur
í tugatali út um allan bæ. Þessi
húsaleiga er eitthvert öruggasta
gróðabragð húseigenda í Reykja-
vík. Þegar skýrsla ríkisgjalda-
nefndar kemur út í vor, mun
landsmönnum gefast á að líta
kostnaðinn við húsaleigu, ljós,
hita og ræstingu á hinum fjöl-
mörgu landssjóðsskrifstofum í
Reykjavík. Þá mun og koma í
ljós, hversvegna Mbl., vegna hús-
eigenda þeirra, er þannig hagn-
ast árlega á landinu, berst móti
því að landið taki lán til að koma
upp slíkri byggingu til að spara
stórfé hvert ár, heldur en að
halda við. núverandi ástandi. Svo
mjög óttast húsabraskarar bæjar-
ins framkvæmd þessa, að blað
þeirra sér hin fjársparandi heim-
ildarlög áður en þau verða til.
9. Þá er friðun Þingvalla. Mbl.
þykir svo sérstakl. mikils umvert
að Þingvellir haldi áfram að vera
í niðurlægingu, að það telur eftir
girðingu utan um skóglendið,
sem ekki þarf að vera lengri en
sem svarar því, sem einstaka
duglegir bændur reisa utan um
heimalönd sín. Þrjár hliðar af
Þingvallahrauni eru nálega sjálf-
varðar af vatninu og hraun-
gjám. Ósatt er að þingið eða
stjórnin hafi ráðgert að leggja
niður nokkurt býli í Þingvalla-
sveit. Þar á aðeins að hætta sauð-
fjárrækt. Ekki hefir Hallorms-
staður eða Vaglir í Fnjóskadal
lagst í eyði, þó að skóglendi jarð-
anna sé friðað fyrir sauðfé. Mót-
staða Mbl. gegn verndun Þing-
valla sýnir soramark Grímsby-
menningarixmar.
10. Þá telur Mbl. eftir að and-
virði fyrir upptækt áfengi og á-
fengissektir renni til að kaupa
listaverk handa landinu, eftir ís-
lenska listamenn, til að rannsaka
náttúru landsins og til að gefa út
góðar bækur handa þjóðinni.
Þetta stjómarfrv. var samþykt
mótstöðulaust í þinginu, og mun
síðar verða talið meðal hinna af-
leiðingaríkustu umbótamála, sem
síðasta þing samþykti.
11. Þá telur Mbl. kostnað við
breytingu á embættum bæjarfó-
geta og lögreglustjóra 10 þús.
kr. aukin útgjöld. Nú má sjá af
sköttum þessara embættismanna
undanfarin ár, að þeim hafa
verið áætlaðar tekjur um 110—
120 þús. kr. til samans, og kærðu
þeir ekki skattana. Jón heitinn
Magnússon hafði búið til þessi
ódýru embætti og veitt þau. Nú-
verandi stjóm kom í gegn breyt- !
ingu á þessum embættum, þann-
ig, að framvegis verða þau borg- ■
uð með venjulegum starfsmanna- '
launum og óbeinu tekjumar |
renna í landssjóð. Núverandi |
stjórn sparar landssjóði með j
framkvæmd þessari fé sem nem- i
ur mörgum tugum þúsunda ár- j
lega. Illiðstætt dæmi er það, að '
fyi-verandi stjóm lét gistihús í
Rvík fá 33% af andvirði seldra
Spánarvína í hótelinu. Núver-
andi stjóm lætur gistihúsið frá
byrjun næsta mánaðar ekki fá
nema 10%. Landið græðir á
þessari einu ráðstöfun a. m. k.
20 þús. kr. árlega.
12. Kostnað við nýtt strand-
ferðaskip telur Mbl. 7—800 þús.
þó að skýrt væri tekíð fram í
Ed., af þingnefnd og stjórn, að
skipið yrði ekki haft nándar-
nærri svo stórt eða dýrt. Jón
Þorl. vildi aftur að skipið væri j
enn stærm og dýrara, þegar j
bygt væri.
13. Varðskipin. Mbl. telur auk-
inn kostnað við þau 12—14 þús.
kr. En hverir börðust frekast
fyrir launahækkunum þar til :
allra yfinnanna? Það voru I- I
haldsmenn á þingi. Mbl. og lið
þess hefir áfelt núverandi stjóm
fyrir að vilja ekki semja um 12
þús. kr. laun við hvom skip-
stjóranna á varðskipunum, til að
uppfyUa svokölluð heit Jóns
Magnússonar. Nú spai’ast þó
mörg þúsund kr. árlega á þess-
um launum einum fyrir forgöngu
núverandi stjómar. — I frv.
stjórnarinnar um laun yfirmanna
á skipunum var alt fært til
samræmis við embættislaun í
landi. En í Ed. voru launin hækk-
uð nokkuð til samkomulags við
Jón Þorl. og lið hans. En þegar
til Nd. kemur er íhaldinu þar
þetta ekki nóg. Jóhann í Eyjum
kemur með marghliða hækkunar-
tillögur um launin og hafði til
þess brautargengi alls flokks
síns. Jón á Reynistað og Otte-
sen lágu þar ekki á liði sínu um
hækkanir fremur en endranær,
þegar embættisvaldið í Rvík
heimtar eyðslu af þeim sín vegna.
Alt sem hefir sparast á varð-
skipunum er að þakka núverandi
stjóm, en baráttan fyrir aukinni
eyðslu þar er að kenna Mbl. og
fylgifiskum þess. Er skemst þess
að minnast, að þegar núverandi
stjóm tók að bjóða út kol til
varðskipanna spöruðust 8 kr. á
hverju tonni. Nam sá sparnaður
einn 4000 kr. á eyðlu nokkurra
vikna. Síðan eru kolin alt af boð-
in út og eru alt af miklu lægri
en meðan fyrverandi stjóm
keypti þau með föstum samningi
af einum kaupmanni.
14. Bitlingar. Mbl. telur per-
sónustyrki allmarga og er það
rétt. En ekki er það núverandi
stjórn að kenna, sem feldi burtu
alla þá styrki, sem Mbl. hamast
mest út af. Þeir voru settir inn
af einstökum þm. og ber þar
mest á eyðslusemi Ihaldsmanna.
Jóh. Jóh. útvegaði pilti af Seyð-
isfirði, aem stundar söngnám,
langhæsta námsstyrkinn. I. H.
B. útvegaði bróðurdóttur sinni
sem varla hefir komið til lands-
ins, rífan styrk. B. Kr. og fé-
lagar hans í Ed. vildu verja í
girðingu utan um eitt hús 18—
14 þús. kr. Allir íhaldsmenn í
báðum deildum greiddu atkvæði
með að halda Jóh. gamla á
Kvennabrekku á háum launum
fyrir málamyndastarf. Allir vita
að verkið er ónýtt. Allir vita að
landið verður að óþörfu að borga
þessum gagnslausa manni yfir
6000 kr. á ári af því að á þennan
hátt er talið að Mbl.menn þurfi
að launa honum pólitískt fylgi. Á
slíkum atkvæðagreiðslum sést
pólitískur þroski og heiðarleiki
Mbl.manna. Nl.