Tíminn - 12.01.1929, Síða 4

8
TIMINN
Fimta
blaðamannanámskeið
„Norrœna félagsins".
Fimta blaðamannanámsskeiðið,
sem „Norræna félagið" hefir stofnað
til, hófst í Stokkhólmi sunnudaginn
þann 13. maí 1928.
Norræna félagið hefir efnt til slíkra
némsskeiða fjórum sinnum áður, til
skiftis í Noregi, Danmörku, Finn-
landi og Svíþjóð. Markmið félagsins
með námsskeiðum þessum, er að
frændþjóðimar kynnist hver annari
og löndum þeirra, að blaðamennimir
hittist og kynnist hver öðrum og
merkustu mentamönnum nágranna-
þjóðanna, skoðunum þeirra og stefn-
um.
þegar námsskeiðið byrjaði höfðu
engir íslenskir blaðamenn sótt um
þátttöku í því. þótti stjóm Norræna
félagsins það miklu miður, og vildi
bæta úr þessu á einhvern hátt, því
að þeim þótti óviðkunnanlegt að
ekkert heyrðist frá íslandi á þessari
árlegu samkomu norrænna blaða-
manna. Jeg hefi undanfarin ár stund-
að nám í Svíþjóð og komist í kynm
við Norræna félagið, og bauð stjóm
þess mér að taka þátt í námsskeið-
inu þótt jeg væri ekki blaðamaður.
Tiu þátttakendur voru frá hverju
af löndunum Danmörku, Noregi og
Finnlandi og 4 frá Svíþjóð.
Eins og venja er til þegar útlend-
ingur kemur til Stokkhólms byrjuðu
Stokkhólmsbúarnir á því að sýna
gestum sínum byggingu þá, sem þeir
em hreyknastir yfir, nefnilega
„Stadshuset" (bæ j arstj ómarhúsið)
undir leiðsögn byggingameistara
hússins, Ragnara östbergs prófessors
við listahúskólann í Stokkhólmi. Hús
þetta er mikil bygging og fögur,
bygð i gömlúm kirkju- og hallarstíl
með 50 m. háum turni og stendur
það á mjög fögrum stað á nyrðri
strönd Lagarins. Húsið að innan er
hið mesta listaverk og eru málverk-
in, veggtjöldin og húsgögnin verk
sænskra listamanna. Kostaði öll
byggingin um 25 millj. kr. það er
líka, eftir dómi helstu byggingameist-
ara útlendra og innlendra, talin ein
merkilegasta bygging, sem reist hefir
verið i Evrópu á seinni árum.
„Stadshúsið" hefir og haft mikil áhrif
á byggingarlistina í Svíþjóð og jafn-
vel Noregi.
Síðan vorum við boðnir á móttöku
veislu af „Norræna félaginu". Var
eiginlega ekkert hlé á veisluhöldun-
um meðan á námskeiðinu stóð, þvi
eins og þeim er kunnugt, sem vel
þekkja Svía, eru þeir allra manna
gefnastir fyrir veisluhöld, enda hafa
þeir sjerstaklega gott lag á að gera
veislur sínar skemtilegar. Sérstaklega
vil eg geta forstöðumanns náms-
skeiðsins Valdemara Langlet, ritara
í Norræna félaginu í Stokkhólmi, sem
gerði alt, sem hann gat til þess að
gera okkur dvöiina í Stokkhólmi sem
ánægjulegasta og nytsamasta. For-
maður Norræna félagsins i Svíþjóð,
K. A. Fauxell, setti námsskeiðið og
bauð okkur velkomna, og þakkaði
siðan einn fulltrúi frá hverri þjóð
með stuttri ræðu. Eg þakkaði að
sjálfsögðu fyrir íslands hönd, ,en tók
það sérstaklega fram, að eg væri
þar ekki, sem fulltrúi íslenskra
blaðamanna, heldur aðeins, sem gest-
ur frá „sögueyjunni" (eins og Svíar
kalla ísland). Var gerður að þvi góð-
ur rómur og þótti sýnilega nokkurs
vert að íslendingur tæki þátt í náms-
skeiðinu.
Á mánudaginn byrjuðu fyrirlestr-
arnir. Voru þeir mjög fjölbreyttir og
skemtilegir og fluttir af ágætum
fyrirlesurum. 3 fyrirlestrar voru
fluttir á hverjum morgni meðan á
námsskeiðinu stóð. Til þess að sýna
um hvaða efni fyrirlestrarnir fjöll-
uðu, set eg hér á eftir efni þeirra og
nöfn fyrirlesaranna.
Stjómarskipun Svíþjóðar flutt af
próf. Herlitz. Náttúruauðæfi Svíþjóð-
ar flutt af próf. Andersson. Utfluttar
iðnaðarvörur í Svíþjóð flutt af Ljung-
berger foratjóra. Verslunarfloti Svía
flutt af Zander forstjóra. Launabar-
áttan flutt af Ekblom sáttasemjara
ríkisins. Fjármál og gengi flutt af
próf. Heckscher. Bankamál flutt af
próf. Brisman. Nútímabókmentir Svía
flutt af doc. Holmberg. Leikhús og
leiklist flutt af dr. Södermann. Sænsk
nútímalist flutt af dr. Strömbom.
Sænsk byggingarlist á 20. öld flutt
af próf. Östberg. Stjómmálaflokkarnir
í Svíþjóð, einn fyrirlestari frá hverj-
um flokki, fluttir af próf. Wohlin,
próf. Feher og dr. Vanner. Saga
Stokkhólms flutt af próf. Olsson.
Stjórnskipulag Stokkhólms flutt af
dr. Larson. Blöðin og stjómmálin
flutt af dr. Kihlberg. Sænska (fyrir
Dani og Norðmenn) doc. Ljunggun.
Danska (fyrir Svía og Finnlendinga)
döc. Friis. Norska (fyrir Svía og
Finnlendinga) doc. Knudsen.
Kenslan í málunum var aðallega í
framburði og sögu málanna.
Einn af þeim fyrirlestrunum, sem
vakti einna mesta eftirtekt var fyrir-
lestur prófessors Heckschers um fjár-
mál og gengi. Heckscher er einna
mest þektur fyrir afskifti sín af fjár-
málum Finnlendinga, sem fengu
hann til þess að hjálpa sér úr gengis-
vandræðunum, og leysti hann verk
þetta prýðilega af hendi. — Talaði
Heckseher fyrst um hversvegna Sví-
þjóð hefði staðið sig betur fjárhags-
lega en hin Norðurlöndin, sem aðal-
lega hefði verið af því, að Svíþjóð
hefði flutt miklar vömr út, en aftur
á móti lítið inn i landið. Eftirapum-
in eftir sænskum peningum varð
mikil og sænska krónar hækkaði.
1920 byrjaði verðlækkunin. Af verð-
lækkuninni leiddi mikið atvinnuleysi
í landinu og tala atvinnulausra
verkamanna varð mörgum sinnum
hærri en hún hafði nokkumtíma
verið áður. En smám saman tókst að
lækka tölu atvinnulausra, svo að
hún var aðeins helmingi hærri en
fyrir striðið og hefir það haldist í
sama horfinu síðan 1923. Einnig tal-
aði Heckscher um gengismálið i
Finnlandi. Finska markið féll úr 60
au. niður i 10 aura, og þar var það
fest eftir ráði hans, „og festing marks-
ins fekk mjög happasælar afleiðingar
í Finnlandi", segir prófessorinn. Að
lokum lýsti hann yfir, að hann væri
mjög hlyntur samstarfi Norðurlana-
anna, en hann tryði eigi á, að það
væri svo nauðsynlegt, sem margir
höfðu haldið fram, að peningar eins
landsins væru gjaldgengir í hinu
manna á milli, eða að þeir hefðu
sama verð, þó þeir hefðu sama nafn.
Ferðamenn munaði ekki mikið um
að fá penigunum skift, þegar þeir
færu á milli landanna.
Seinnililuta daganna vörðum við
mest til þess að skoða söfn og aðrar
merkil.egar stofnanir.
Einn daginn bauð „Norræna félag-
ið“ okkur í skemtiferð til Uppsala.
Uppsalir er eins og mörgum mun
kunnugt háskólabær, og hefir verið
það í 450 ár, og lesa þar nú um 3000
stúdentar. Hver landshluti í Svíþjóð
hefir þar sinn stúdentagarð. Eru það
miklar byggingar með samkomusöl-
um, lestrarstofum og svefnherbergj-
um, 3 syðstu héruðin í Svíþjóð hafa
þó engan, því að þaðan sækja nem-
endur mest til háskólans í Lundi.
það er vafalaust meira áberandi í
Svíþjóð en hinum Norðurlöndunum,
hvað námsfólk frá einstökum lands-
hlutum heldur sjer mikið út af fyrir
sig. Landið er margbreytilegt að
náttúrufari, það hefir allskonar
landslag frá Miðevrópulandslagi til
heiða og fjalla. Eins fjölbreytilegt og
landslagið er líka lundarfar Svíanna,
og sést það best á bókmentum þeirra.
það er t. d. mikill munur á skánsk-
um, stokkhólmskum, vermlenskum
eða norðlenskum bókmentum. í Upp-
sölum heimsóttum við einnig
iandshöfðingjann, er tók á móti
okkur í landsþingssalnum, sem er
stór salur og skrautlegur í öðrum
tumi hallarinnar. Við skiftum okkur
eftir þjóðemi er inn kom. Norðmönn-
unum þótti eg víst vera einmana
(jeg stóð einn, þar sem eg var eini
íslendingurinn) og sendu mann út
af örkinni, sem átti að sækja mig og
koma með mig í þeirra hóp, minti
hann mig á að íslendingar og Norð-
menn væru upphaflega sama þjóð, og
ætti lika svo að vera framvegis og
þessvegna vildi hann að eg kæmi í
þeirra flokk. Eg þakkaði boðið, en
kvaðst þó ekki geta tekið því. Eg gæti
elcki talið mig Nórðmann og hingað
hefði eg einmitt komið til þess að
koma fram sem íslendingur. þegar
Danir vissu, hvað um var að vera
sendu þeir einn úr sínum flokki til
þess að bjóða mér að koma í þeirra
flokk og sögðu, að íslendingar og
Danir ættu að sjálfsögðu að koma
fram sem ein þjóð, þar sem ísland
og Danmörk væru sambandsríki. Eg
svaraðí boðum þéssum fáu, en sagði
þó, að eg hvorki Vildi eða gæti verið
annað en íslendingur og mundi þvi
ekki ganga í flokk með þeim. í þess-
um svifum kom landshöfðinginn, tek-
ur brosandi í hendina á mér, býður
mig velkaminn og segir: „J>etta var
PÁLKA-
KAFFIBÆTnUNN
heflr & rúmu ári áoangl
sér «vo ftlmenna hylli, sO
salan & honum mt oifHa */«
hluti af allri k&fflbætiaeölu
þessa lands.
Kaupfélagutjórar, BmdlS
pantanir yðar gegnum Sam-
bandiðl
Fsreysklr fiskibátar
af upprunalegu, færeysku gerð-
inni, með hinum þekta, sænska,
bálamótor „Solo“, eru þeir ákjós-
anlegustu til fiskiveiða við Islands-
strendur.
Snúið yður til
Carl Johan Bech.
Thorshavn Færöerne
rétt hjá yður, ísland verður aldrei
annað en fsland og íslendingar aldrei
annað en íslendingar, þó að Danir
eða Norðmenn hefðu á þeim stjómar-
taumana1'. Eg segi frá þessu atviki,
af því að mér finst það vera gott
sýnishorn af baráttu Dana og Norð-
manna um ísland.
Háskólabókasafnið 1 Uppsölum á.
hina kunnu silfurbiblíu (Codex
Argenteus) og að sjálfsögðu litum við
á hana. Á síðastliðnu hausti á 450
ára afmæli háskólans í Uppsölum
var ný útgáfa gefin út af biblíunni,
og er það talin sú besta og nákvæm-
asta útgáfa, sem út hefir komið af
nokkuru fornu handriti. Bókin öll er
Ijósmynduð og sést enginn munur á
sýju útgáfunni og handritinu. Sýnir
útgáfa þessarar bókar hve góðum
kröftum háskólinn í Uppsölum ræður
yfir, því að um útgáfuna hafa alger-
lega séð prófessorar við háskólann
þar. í safni þessu er einnig handrit
af Snorra-Eddu, og mörg fleiri is-
lensk handrit.
Síðasta deginum vörðum við til
þess að skoða elsta hluta Stokkhólms.
Eru þar flest húsin frá 16. og 17. öld.
Var kveðjusamsætið haldið í veit-
ingakjallara, í einu af þessum gömlu
húsum, lágum og fomlegum. Kjallari
þessi ,er kendur við skáldið Carl
Mikael Bellmann og kallast oft Bell-
mannskjallarinn, því að þar var hann
vanur að drekka skál með vinum
sínum og kunningjum og syngja og
leika tónsmíðar sínar. í þessum þjóð-
lega og gamla kjallara kvöddumst
við, sem vinir eftir þessa skemtilegu
hálfsmánaðaraamveru. Einn af gest-
unum frá hverju landi þakkaði Sví-
um með stuttri ræðu fyrir þá sér-
stöku gestrisni, sem þeir höfðu sýnt
okkur. Áttu þeir og þakkir fyllilega
skilið. þeir létu sér ekki nægja að
bjóða okkur í veislur, leikhús, til
skemtiferða í bílum, bátum og jafn-
vel flugvélum, heldur leystu þeir okk-
ur líka út með gjöfum, sem stórhöfð-
ingjar til foma.
ísland hefir ennþá ekki haft nein
slík námskeið. En margir af þátttak-
endunum í þessu námsskeiði óskuðu
eftir, að það gæti bráðlega orðið, svo
að þeir fengju tækifæri til þess að
koma hingað og kynnast landi og
þjóð. Eg er sannfærður um að slíkt
námsskeið yki mikið þekkinguna um
ísland hjá hinum Norðurlandaþjóð-
unum. Eftir því, sem eg hefi orðið
áskynja á ferðalögum mínum um
Norðurlönd er þekking fólks á ís-
landi mjög af skornum skamti, það
er t. d. ekki nýtt að fólk geri engan
greinarmun á íslandi og Grænlandi.
í Svíþjóð hefi eg í nokkrum blaða-
greinum leiðrétt ýmsar upplýsingar
um ísland í sænskum landafræðis-
kenslubókum, og hefi eg fengið lof-
orð um bót og betrun hjá höfundi
bókarinnar.
Viðskiftin milli íslands og Svíþjóð-
ar eru ennþá mjög lítil. Engin skip
halda uppi föstum ferðum, mjög fá-
ir íslendingar dvelja í Svíþjóð og
ennþá færri Svíar á íslandi. Fáir ís-
lendingar lesa bækur á sænsku, og
eru bækur eftir Strindberg og Selmu
Lagerlöf jafnvel lesnar í danskri þýð-
ingu. Er þó sænskan skyldara mál
íslenskunni en danskan. Óskandi
væri að eitthvað yrði gert til þess að
auka viðkynninguna milli Svía og
íslendinga. Sú viðkynning gæti
áreiðanlega borið góðan árangur.
Guðlaugur Rúsinjkranwon.
-• /% ,, ,-
xxxxxx
1 heildsöla bjá:
Tóbafesversl. Islands h.f.
Fóðursíld
til sölu
Leó Eyjóifssyiti
Isafirði
Liambskinn
Lambskinn eru í litlu verði, og
heyrt hefi eg sagt, að sumir hirði
þau varla, þyki það ekki svara kostn-
aði. petta er slæmt, því þó vi8 viljum
engin loðskinn nota, nema dýrindis
skrautskinn, þá hafa aðrar þjóðir
gaman af litlu, hrokkinhærðu lamb
skinnunum og mundu kaupa þau,
vel verkuð, fyrir þó dálítið verð.
pað hefir komið fram sú tillaga,
að 1930 verði á boðstólum, sérstaklega
handa útlendingum, nokkuð af ís-
lenskum smámunum, ódýrum en
smekklegum. þess er vænst, að kven-
félög og ungmennaíélög safni þess-
um smáhlutum, a. m. k. 25 hlutum
hvert og geymi til þessa tíma, því
engin einstakur maður eða stofnun
hefir ástæður til að liggja með hluti,
þó smámunir sjeu í hundraða eða
jafnve) þúsundatali, og ekki verður
alt gert síðasta árið. það eru þvi
vinsamleg tilmæli mín, að menn at-
hugi þetta með lambskinnin meðal
annars. Til þess er ekki miklu kost-
að þó þau séu geymd, en það þarf
að þvo þau mjög rækilega og álún-
era þau, svo þau verði mjúk og gull-
hrein. Aðferðinni við að álúnera
skinn er lýst í Hlín 9. árg. (færeysk
aðferð), og eflaust víðar. Skinnin eru
söltuð vel strax, vafin saman, látin
liggja svo nokkra daga, þá hrist upp
og nuddað inn í þau álúni, látin
liggja með því nokkuð, þá skafin,
þvegin í ullarþvæli, síðan í sápu og
sóda, skoluð vel og hengd til þerris.
Á meðan þau eru að þorna, þarf oft
að teygja þau og laga til. (Álúnið
ætti að mega fá ódýrara í almennum
verslunum en í lyfjabúðum).
Á sýningu í Stykkishólmi nýverið
var ljómandi fallegt lambskinn verk-
að með þessari aðferð og gæra líka.
Ekki eru þær í minni metum hjá út-
lendingum. Árlega fara frá súturun-
um fjöldi af gærum til útlanda, en
hægðarleikur er að álúnera þær
heima, ef vel er vandað til um þvott
og hirðingu alla.
GEBPÚLVER
með þesau merki trygrgír yöar
fyrsta flokks vöru.
Kaupið aðeins þaö besta.
H.f. Efnagerö Reykjavíkur.
Jón SigmundBSon, gullsmiöur
Sími 888 — Laugaveg 8.
En lambskinnin eru ódýr, byrjið á
þeim og geymið þau til 1930, þau
munu seljast, aðeins að þau sóu,
hrein, mjúk og laus við ólykt.
Skinnin mega vera með hvaða lit
sem er. Sendið þau ásanit öðrum út-
sölusmámunum er þið safnið, með
sýningarmununum úr sýslunni
ykkar. Halldóra Bjamadóttir.
----O----
Ritstjóri: Jónas Þorbergsson
Laugaveg 44. Sími 2219.
Presntsmiðjan Acta.