Tíminn - 12.01.1929, Blaðsíða 3

TlMINN
11
Síldarmjöl
Treystið ekki um of á heyin, þótt þau séu ^óð.
Gefið síldarmjöl með beitinni.
Sambatid ísl. samvinnufélaga.
GERPÚLVER
með þessu merki tryggir yöar
fyrsta flokks vöru.
Kaupið aðeins það besta.
H.f. Efnagerð Reykjavfknr.
til þess að geta lagt fram þetta
fé! Um þetta er ástæðulaust að
fjölyrða. Nægir að benda á fjar-
stæðuna. Mun slík framhleypni
sem þessi og heimska einsdæmi í
íslenskum stjórnmálaumræðum.
Munu vitsmunir húsbóndans á
Ósi vera í samræmi við góðvilj-
ann og trúareinlægnina!
Tilbeiðslan.
I áramótagrein sinni fór Jón
Þorláksson á knén frammi fyrir
forsætisráðherra landsins og
kvaðst setja alt sitt traust til
hans, af því að hann væri sonur
Þórhalls biskups, hins ágætasta
manns og kvaðst ekki mundu
trúa, fyr en hann tæki á, að ráð-
herrann brigðist trausti sínu!
Spegillinn, nýútkominn, sýnir að-
stöðuna í fullu ljósi, þar sem Jón
Þorláksson krýpui- frammi fyrir
ráðherranum og færir brennifóm
sína á altari vonarinnar! — En
ekki er nema hálfsögð sagan um
tilbeiðsluna úr þeirri átt. Morg-
unblaðið í dag fer einnig á knén
frammi fyrir ráðherranum og
leitar þess mjög einlæglega, að
forsætisráðherrann styðji það í
þess langstæða og þreytandi
stríði, að hnekkja Jónasi Jónssyni
innar eftirminnilegan hinn glæsi-
lega sigur, sem grundvallaði
heimsveldi Englendinga.
Skólapiltar í flestum hinum
fornu skólum hafa sérkennileg
höfuðföt. I Eton hafa allir silki-
hatta, og er skrítið að sjá barn-
unga drengi með það höfuðfat. I
Harrow er mjög einkennilegur,
grunnur og barðastór stráhattur,
en í Rogby röndótt skygnishúfa,
mjúk og aðskorin. Kennir í þessu
meiri einfaldlcika en í íslenskum
einkennishúfum skólanemenda,
sem helst virðast vera eftirstæl-
ingar af fremur ósmekklegum
höfuðbúnaði lögreglumanna.
Fyr á öldum voru fommálin
gríska og latína meginkenslu-
greinar í þessum mentaskólum,
og lögð svo mikil áhersla á nám-
ið, að flestir efnilegir námsmenn
lásu sér til gagns hið besta úr
gullaldarbókmentum Grikkja og
Rómverja. Um Pitt hinn yngri,
sem að vísu hafði lesið í heima-
skóla, en nam þó hhðstætt því
sem við þótti eiga > seinast á 18.
öldinni, er sagt, að hann las fyr-
irstöðulaust hina þyngstu grísku
höfunda og greindi ítarlega ræð-
ur hinna fomu mælskumanna til
að nema af þeim formfegurð og
rökfimi.
En smátt og smátt hefir andi
nútímans þrengt sér inn í þessar
fornu stofnanir. Nýju málin,
náttúrufræði, bókmentir og saga
hafa þokað fommálunum af
Notuð islensk frímerki
kaupi ég ætíð tæðsta verði.
Biðjið um verðlista,
Bjarnl Guðmundsson
Túni, Árnessýslu, Hrg.
ráðherra, sem stjórnmálamanni.
— Fara íhaldsmenn nú knéfall-
andi, með bænum og andvörpum.
— Væri óskandi að þessi þunga
reynsla hafi sáluhjálplegar verk-
anir á innræti þessai'a hrjáðu
manna.
Mbl. og sáttasemjarinn.
Af greininni „Lögþvinguð sam-
vinna“ í Mbl. 9. þ. m. er svo að
sjá, sem blaðið telji að sáttasemj-
arínn, Bjöm Þórðarson lögmaður,
hafi litla eða enga vinnu lagt í
miðlunartillögur sínar, af því að
hann hafi ekki rannsakað hag og
rekstur allra félaganna. Tillög-
urnar bera sjálfar með sér
hversu þetta er ómakleg ásökun.
En rannsókn á rekstri togaranna
mun ekki vera áhlaupaverk fyrir
einn mann, enda óséð hversu
greiður aðgangur yrði að slíkri
rannsókn. Má vera að það komi
í ljós og að jafnframt fáist hald-
betri vitneskja um þetta efni en
fullyrðingar sjálfra útgerðar-
manna.
Nú er biðlað til bænda.
Frá báðum hliðum í vinnudeil-
unni koma fram broslegar til-
raunir að öðlast samúð bænda.
Mbl. segir: Ef kaupið hækkar á
togurunum hækkar jafnframt
annað kaup og bændum verður
ókleift að halda kaupafólk. Al-
þýðubl. segir: Ef hásetar á tog-
urum fá ekki kauphækkun, verð-
ur þeim ókleift að kaupa kjöt og
smjör og skyr frá bændunum!
Sérstaklega ættu síðamefnd rök
að reynast haldgóð! Verður nú
úr vöndu að ráða fyrir bændur í
nágrenni Reykj avíkur, hvom
kostinn þeir vilja taka.
stalli. Grískan hefir svo sem ann-
arsstaðar orðið harðar úti, og
latínan á meir og meir í vök að
verjast.
Fyrir útlendinga, sem kynnast
þessum sérkennilegu mentaskól-
um, er ekki mikið framúrskar-
andi að því er snertir kensluna,
nema ef vera skyldi hve bekkir
eru oft litlir og kennarar margii'.
Þannig voru 1 Rogby fimm söng-
og spilakennarar, og heilt hús
með einstökum smáherbei'gjum,
þar sem eitt hljóðfæri var í
liverju fyrir nemendur er fá
vildu æfingu í einhverri vissri
grein hljóðfærasláttar. Það sem
er eftirtektarverðast. í skólum
þessum er heimihslífið og heim-
ilisbragurínn, fyrst og fremst það
hve nemendum þykir vænt um
skólann. Má sjá þess fjölmörg
dæmi. Gamlir nemendur gefa oft
stórfé til skóla þess er þeir hafa
verið í. Þannig höfðu gamlir
Hai-row-sveinar keypt landflæmi
mikið, sem lá í átt að London, og
sem víst var að myndi byggjast
upp að skólanum, ef ekki var að
gert. Fjölmargar einstakar bygg-
ingar í skólum þessum voru bygð-
ar fyrir gjafir frá gömlum nem-
endum, eða af foreldrum, sem
átt höfðu þar sonu, er dáið höfðu
ungir. Voru byggingamar þá
reistar til minningar um þá
dánu. Þá er það gamall siður í
skólum þessum, að nemendur
hafa rist nafn sitt í eikarþiljur í
Fréttir.
Tryggvi pórhallsson forsætisráð-
lierra hefir gerst æfifélagi i íþrótta-
sambandi íslands. Er hann só 67
í röðinni.
Björg Sigurðardóttir matreiðslu-
kona efnir um þessar mundir til
matreiðslunámsskeiðs ó Njálsgötu
82 hér í bænum og heíst það næst-
komandi mánudag. Verður þar kend
tilreíðsla og framreiðsla margskonar
síldarrétta. Hefir Björg dvalið erlend-
is 5 ár og lært vel til sinnar mentar.
En síðan í fyrrahaust hefir hún
haldið námsskeið á ýmsum stöðum
sunnan lands, vestan lands og norð-
an. Mestur hefir verið áhuginn á ísa-
firði. þar sóttu yfir 100 konur náms-
skeið Bjargar. Víða annarsstaðar hef-
ir og áhugi verið mikill. Nýtur
kenslukonan nokkurs styrks frá
Fiskifélaginu og Búnaðarfélaginu tii
ferðalaga sinna. Ennfremur hefir
bæjarsjóður Rvíkur veitt henni lítils-
háttar styrk. — Að loknu námsskeið-
inu hér i lok þ. m. mun hún fara
landveg norður á Hvammstanga og
halda námsskeið á ýmsum stöðum
norðan laríds. Hefir hún og í hyggju
að gefa konum í sveitum þeim, er
hún fer um, kost á stuttum náms-
skeiðum. — Á fimtudagskvöldið bauð
Björg nokkrum mönnum til borðs
með sér. Voru þar framreiddir 10
réttir síldar; 5 heitir og 5 kaldir.
Luku allir upp einum munni um
það, að réttirnir væru allir góðir en
sumir ágætir og mjög við hæfi al-
þýðu. Dylst Tímanum eigi, hvílík
framför það væru, ef Íslendingar
tækju upp til verulegra drátta
neytslu jafnódýrrar og góðrar fæðu,
sem síldin er. Er allmiklu kostandi
til þess að koma slíku til leiðar.
Skólamál Austanfjalls. Fyrir jól
hélt sýslunefnd Rangæinga fund um
skólamálið. Feld var með 4:2 atkv.
tillaga um að styrkja Laugarvatns-
skólann, en með 5:2 atkv. að styðjd
Árbæjarskóla. En samþykt var að
safna 5 þús. í skólasjóð. Björgvin
sýslumaður vill stofna skóla á Stór-
ólfshvoli og samþykti sýslunefnd að
biðja þingið að gera heimildarlög
um þegnskaparvinnu í þessu sam-
bandi. Með þessum fundi virðist Ár-
bæjarskólinn vera úr sögunni, þar
sem Rangæingar vilja enn síður
styrkja hann en skóla í Árnessýslu.
— Nokkru síðar héldu ungmennafé-
lögin Austanfjalls fund um skóia-
málið við þjórsárbrú. Sjóður félag-
anna í þvi skyni var um 1200 kr. og
dálitið í öðrum eignum. Samþykt
var að láta Laugarvatnsskólann fá
1000 kr. en fresta frekari aðgerðum
þar til sæist hversu sýslumanni
Rangæinga reiðir af með sína hug-
mynd.
borðsölum eða kenslustofum. I
Harrow mátti sjá nafn Byrons, í
Eton nöfnin Wellington, Glad-
stone, Chatham, Shelley, Gray
og- marga fleiri er heimsfrægð
hafa hlotið, en verið nemendur í
skólum þessum. I Rogby var sam-
komusalur einn fagur, og fékk
hver nemandi, um leið og hann
útskrífaðist, leyfi til að gefa
þangað stól, með nafni sínu ristu
á stólbakið. I öllum þessum þrem
skólum voru minningarkapellur
nýreistar til minningar um náms-
menn er fallið höfðu í stríðinu
mikla. Höfðu foreldrar og frænd-
ar lagt fram fé í þessar bygg-
ingar. Eru nöfn hinna dánu rituð
með gullnum stöfum á marmara-
töflur. Svo mjög var kveðinn
hannur að mörgum, að jafn-
margir höfðu fallið úr hverjum
þessum skóla og þangað komu
margir nýsveinar á 7 árum. I
bogagöngum og steinhvelfingum
Etonskóla voi*u auk þess víða
minningarspjöld um gamla nem-
endur, oftast þá sem fallið höfðu
landvinningastyrjöldum Breta.
I borðsölum þessara heimavist-
arskóla hanga venjulega málverk
af gömlum, frægum lærisveinum.
fbúðir námssveina eru margs-
/conar. Stundum sofa margir í
einskonar langa lofti, en hafa
hver um sig lítið og smekklegt
lestrarherbergi, búið þægilegum
húsgögnum. Oftast er einn maður
í herbergi, en stundum fleiri.
Gjaflr til Laugarvatnsskóla. Ólafur
Lárusson læknir í Vestm.eyjum hefir
gefið skólanum vandaðan smásjá, en
Gísli Johnson ræðismaður Breta i
Vestmannaeyjum einkar vandað út-
varpsmóttökutæki. Friðbjöm Aðal-
steinsson lofssk'eytastjóri setti „radio"
þetta niður nú í vikunni og heyrðu
nemendur þegar fyrsta daginn ræð-
ur og hljóðfæraslátt frá Danmörku,
Englandi, Frakklandi, þýskalandi,
Póllandi, Svíþjóð og Noregi. Kennar-
ar skólans munu hafa fullan hug á
að nota tæki þetta við tungumála-
kensluna, og mun síðar skýrt frá
árangri í þeim efnum hér 1 blaðinu.
Jón Árnason framkvæmdarstj. hefir
verið settur formaður í bankaráði
Landsbankans i stað Sigurðar Briem.
Átti Jón áður sæti í bankaráðinu og
tekur þar við varamaður hans Metú-
salem Stefánsson búnaðarmálastjóri.
Hrastaréttarritarl hefir verið valinn
Sigfús M. Johnsen fulltrúi í dóms-
málaráðuneytinu í stað Björns þórð-
arsonar, sem nú er tékinn við lög-
mannsembættinu i Rvík.
Skattstjóri í stað Einars Arnórsson-
ar, sem sagði starfinu lausu, er nú
settur Helgi P. Briem hagfræðingur.
Binmunatíð er nú um alt land.
Rakin sunnan og suðaustanátt og
frostleysur viku eftir viku, enda al-
auð jörð.
Finnur Sigmundsson frá Ytra-Hóli
í Eyjafírði, sá er ritað hefir greinina
Rímur í 2. tbl. Tímans, lauk meist-
araprófi í íslenskum fræðum hér við
háskólann í desember síðastl. Var
aðalprófritgerð hans „Um rímnakveð-
skap á 17. öld".
Eldur varð laus í bænum á Laug-
arvatni í Laugardal fyrir skömmu
síðan. Varð það með þeim hætti að.
uppi á lofti i framhýsi á bænum
kviknaði í súð frá lampa. — En f
sambandi við vatnsleiðslu í skóian-
um hafði og verið leitt vatn í bæinn.
Með því að kostur var nógu margra
manna, en kyrt veður var á og vatn
við hendina, tókst að slökkva eldinn
áður en hann hafði gert mikinn usla.
Influensa og mislingar hafa gengið
víða um land siðastl. haust og það
sem af er vetri. Er influensan nú
rokin af að mestu. Var hún tiltölu-
lega væg, en þó til skaða þeim, er
veikir voru fyrir. — Mislingamir
hafa verið allvíða hér i Reykjavík
og grendinni. Munu þeir flakka viða
um land. Kveður talsvert að þeim i
Húnavatnssýslu.
þorlelfur Jónsson póstmeistari í
Reykjavík hefir iátið af starfinu nú
um áramótin. Hefir hann gegnt póst-
störfum hér í bænum óslitið síðan
árið 1900 og rækt starf sitt af ár-
vekni og trúmensku. — Guðm. Bergs-
son póstfulltrúi hefir verið settur til
að gegna póstmeistaraembættinu.
í Pianosjóð Kristneshœlis: Frá
Norðlendingi kr. 10.00.
Rúmin falla inn í skáp í veggn-
um eða við vegginn, þannig, að
herbergin geta verið einkar vist-
leg á dagixm, þótt rúmstæði séu
þar sýnileg um nætur.
Það sem einkennir skóla þessa
er ást og virðing nemenda fyrir
stofnuninni og fórnfýsi gamalla
nemenda fyrir sinn skóla. En
þetta stendur aftur í sambandi
við það sem skólinn gerir fyrir
nemendurna, hið fasta og fjöl-
breytta heimilislíf, hinar marg-
háttuðu íþróttaiðkanir, hið fagra
og göfgandi umhverfi.
i Rúm blaðsins leyfir ekki að
! segja frá öðrum skólum, ixmi í
! stórborgunum, með leikvelli utan-
! bæjar og margháttuðum nútíma-
| þægindum heimafyrir. Islenslcum
kennurum rennur til rifja fá-
breytnin og vanrækslan, sem
verið hefir erfðafylgja flestra ís-
lenskra skóla fram að þessu.
Nú í vetur mun verða rætt
nokkuð á Alþingi um skipulag
héraðsskólanna og mentaskólanna
íslensku. Þar mun verða freistað
að efna til nokkurra umbóta í því
skyni að tengja íslenskan æsku-
lýð sterkari andlegum böndum
við mentasetur landsins heldur
en verið hefir. Ef til vill ber sú
tilraun árangur, ef til vill mis-
hepnast hún. Og því verður ekki
neitað, að örðugleikamir eru
býsna miklir í þessu efni hér á
Islandi. J. J.
i
Tréskurðarnámsskeið
Tréskurðarnámsskeið var haldið á
Eyrarbakka 12.—27. nóvember s. !.
og stóð þannig tvær vikur og tveim
dögum betur. Námsskeiðið hélt U.
M. F. Eyrarbakka, en Ríkarður Jóns-
son listamaður stýrðí þvi. Kendi
Marteinn Guðmundsson, nemandi
hans, íyrri hluta timans, en RíkarÖ-
ur síðari hluta. Nemendur vöru 15,
10 aí Eyrarbakka, 1 úr Grímsne^i, 2
úr Hraungerðishreppi, 1 úr Sand-
víkurhreppi og 1 af Skeiðum. Var
kent 6 stundir daglega, en flestir
nemendur unnu mun lengur. Gerðir
voru margir hlutir og myndarlegir,
allir í íslenskum stíl, svo sem ramm-
ar, pappírshnifar, reglustikur, kass-
ar, hillufjalir, veggskildir til minn-
ingar um þrastaskóg o. fl. Notaðir
voru uppdrættir þeir, er heimilisiðn-
aðarnefnd U. M. F. í. gaf út í fyrra.
það sem þeir ná. Kensla var í alla
staði hin besta, og ástundun nem-
enda í ágætu lagi. Mun því árangur
námsskeiðsins ákjósanlegur, og imií
telja það gott spor í áttina til endur-
vakningar þjóðlegrar, alþýðlegrar
tréskurðarlistar.
Skeratun var haldin hér, 24. nóv-
ember til ágóða fyrir námsskeiðið.
Ríkarður listamaður flutti þar snjalt
og ágætt erindi um þjóðlega tré-
skurðarlist, skýrði jafnframt hluti
þá, er unnir voru á námsskeiðinu,
og þarna voru til sýnis. Einnig
sagði liann brot úr ferðasögu sinni til
Ítalíu. þá skemtu þeir Ríkarður og
Sigvaldi Indriðason, er hér var stadd-
ur, fólki með kveðskap og söng,
mikið og vel. Samkomu þessa sóttu
um 200 manns, og sýnir það góðan
hug þorpsbúa til námsskeiðsins.
í lok námsskeiðsins, þriðjudags-
kvöld 27. nóv., bauð U. M. F. E.
námsskeiðsfólki ðllu, Ríkarði lista-
manni og Sigvalda kvæðamanni á
„kvöldvöku" hjá sér. „Kvöldvökur"
eru fundir, er U. M. F. E. tíðkar,
með sérkennilegu sniði. þykir hlýða
að geta þeirra nokkru ger. Félags-
menn koma saman í fundahúsinu og
verða allir að hafa verkefni nokkurt.
Sitja menn svo við vinnu sína alt i
kring i húsinu. Iíonur prjóna, sauma,
hekla o. fl. Karlar hnýta net, tvinna
á snældur, skera í tré o. s. frv. Siðan
les einn fyrir alla, sögur, kvæði eða
annað, er hlýða þykir. Á miðri vöku
er gefið kaffi. Efni í það og brauð
með því leggur hver til heiman frá
sér, en öllu er steypt saman og nefnd
sér um framreiðslu. í vökulok er
lesinn húslestur og sálmar sungnir,
fyrir og eftir. Spilti það ekki kvöld-
vökunni 27. nóv., að hafa þar jafn-
góða gesti og þjóðlega og Ríkarð og
Sigvalda. Skemtu báðir heimafólki,
svo að lengi mun í minnum haft. —
Geta má þess, að gestir luku lofsorði
á kvöldvökusið U. M. F. E. og töldu
hann æskilegan til útbreiðslu.
Vil eg svo að lokum, fyrir U. M.
F. E., þakka Ríkarði, Marteini og
Sigvalda fyrir hingaðkomu þeirra og
gagn það og gleði, sem af henni hef-
ir leitt,
Eyrarbakka, 1. des. 1928.
Aðalsteinn Sigmundsson.
Árásir á sýslnmann Árnesinga
Mbl. hefir hvað eftir annað ráð-
ist með staðlausum dylgjum á
sýslumann Ámesinga, Það er
ómaklegt. Magnús Torfason er al-
þektur sem fyrirmyndarsýslumað-
ur. Bókhald hands er viðurkent
fullkomnast af öllu sýslumanna-
og bæjarfógetabókhaldi í landinu.
Fjármálaregla hans er einstök, og
á vart sinn líka. Dugnaði hans
að afgreiða öll erindi fljótt og vel
er og hefir verið viðbrugðið. Hann
tók fjárhald og bókhald Ámes-
inga í mestu niðurlægingu eftir
vanhirðingu 10 sýslumanna sem
J. M. hafði þar haft, og rétti alt
við á stuttum tíma. Þennan mann
ofsækir Mbl., af því hann stend-
ur vel í stöðu sinni og er sómi
stéttar sinnar. Vill Mbl. leggja út
í samanburð á embættisfærslu M.
T. og Jóh. Jóhannessonar, áður
bæjarfógeta í Rvík?
Austanvéri.
Dánardægur. Nýlega er látinn
Bjarni Benediktsson bóndi á Leifs-
stöðum í Eyjafirði. Bjarni var mað-
ur greindur vel og vinsæil.