Tíminn - 19.01.1929, Síða 1

Tíminn - 19.01.1929, Síða 1
©Jaíbferi o§ afgrei&siuma&ur (Clmans er Hjannpei^ p o r s 1 < t n s&óttir, Sönban&sijisinu, Heyfjapít. ^fgtEÍÖsía C i ih a n s er i Samban&sijúðlnu. (Ðpin öaglega 9—12 f. i). ^imi 490. XI11. ár. Reykjavík, 19. janúar 1929. Reglugerðin um Byggingar- og landnámssjóð. Reglugerð atvinnumálaráðu- neytisins um Byggingar- og land- námssjóð kom út 24. des. s. 1. Fara hér á eftir nokkur helstu ákvæði hennar. Að öðru leyti vís- j ast til laga um Byggingar- og landnámssjóð, sem prentuð voru hér í blaðinu 7. apríl. f. á.: 6. gr. Lán samkvæmt 4. og 5. gr.*) má nema: 1) alt að verði að- fengins byggingarefnis, þar til telst þó eigi sandur, mol, steinn, torf, mór eða mosi, þótt afla verði utan landeignar. Sjóðurinn hefir heimild til að útvega alt bygg- ingarefni samkv. 18. gr. Hjá >eim er eigi notfæra sér aðstoð sjóðs- ins í þessum efnum, reiknast byggingarefnið með sama verði og sjóðurinn útvegar það fyrir. 2) Ennfremur tveim þriðju hlutum af kaupi steinsmiða og trésmiða, er nauðsynlega þurfa að húsa- gerðinni að vinna, að mati stjórn- ar Bjóðsins í samráði við húsa-. meistara. lli gr. Stjórn Byggingar- og land- námssjóðs skal heita verðlaun- um fyrir hinar bestu teikningar og lýsingar, er gerðar verða af íbúðarhúsum og peningshúsum á sveitabýlum. Stjóm sjóðsins skip- ar dómnefnd til að dæma um teikningar þær og lýsingar er koma frá þeim er keppa um verð- launin. 12. gr. Stjórn sjóðsins ræður húsa- meistara og aðstoðarmenn eftir þörfum, er hafa á hendi allar leið- beiningar um undirbúning og gerð bygginga þeirra er sjóður- inn veítir lán til, svo og eftirlit með því að byggingamar séu framkvæmdar eftir settum regl- um. Stjóm sjóðsins gefur húsa- meistara og aðstoðarmönnum er- indisbréf, þar sem nánar er tekið fram um störf þeirra og skyldur, svo og launakjör. Lántakendum er skylt að hlíta fyrirmælum þeirra um alt er að byggingunni lýtur. Laun húsameistara og að- stoðarmaxma greiðir sjóðurinn, en gjalda skal lánþegi sjóðnum 1% af lánsupphæðinni, þá er síðasta útborgun fer fram. 17. gr. .... Fyrst um sinn má sjóð- urinn lána ár hvert alt að 1 mil- jón króna. Haga skal lánveiting- um þannig, að lánin komi sem jafnast niður á hina ýmsu lands- hluta. 18. gr. Umsóknir um lán úr sjóðnum til bygginga, skulu vera komnar til stjómar sjóðsins í síðasta lagi fyr- ir áramót hver**). Stjómin tek- ur þá ákvörðun um hverjar lán- beiðnir skulu teknar til greina, og tilkynnir hlutaðeigendum það. Húsameistari sjóðsins samþykkir fyrirkomulag- bygginganna, eða *) þ. e. til nýbýla og til að endur' reisa íbúðarhús á sveitabæjum. ’ ’) þvl ákvæði mun eigi verða íramlylgt á þessu ári. gerir téikningar og áætlanir um fyrirkomulag þeirra. Hann reikn- ar og út hve mikið efni þurfi til hverrar einstakrar byggingar og allra samtals og leitar tilboða um kaup á efni og flutningum til næsta hafnarstaðar, þar sem byggja á, fyrir þá sem óska að sjóðurinn annist efniskaupin. Til- boð*þau sem fást, skal leggja fyrir stjóm sjóðsins, er ákveður hverju sæta skuli. Húsameistari, með aðstoðarmanni sínum, hefir eftirlit með öllum byggingum, er lán er veitt til, og útvegar smiði til starfa, ef þess er óskað. 19. gr. Éf byggja á mörg býli í einu héraði, þar sem greitt er um sam- göngur, er stjóm sjóðins heimilt að fela húsameistara sínum að sjá um framkvæmd þessara bygg- inga, þó þannig að hann ræður trésmiði hæfilega marga til að vinna að byggingunum, en hlut- aðeigendur sjá um alla efnisflutn- inga og aðra aukavinnu. Heimilt er að láta gera sterk steypubót, er nota megi við margar bygg- ingar og að útvega vinnuvélar er flýtt geti framkvæmd verksins. Þyki hagkvæmara má bjóða þesskonar flokkabyggingar út fyrir ákvæðisverð. Stjóm sjóðs- ins, í samráði við hlutaðeigendur. tekur ákvörðun um hverjum til- boðum skuli taka. 20. gr. Lánbeiðni til Byggingar- og landnámssjóðs skulu fylgja þau skilríki, er hér segir: A. Lánbeiðni til endurbygging- ar samkv. 2. gr. 1. a.: 1. 1. Vottorð frá trúnaðarmönn- um sjóðsins um að lánbeiðandi sé íslenskur ríkisborgari og full- veðja, að hann sé duglegur og ráðdeildarsamur maður og fyrir uppeldis og þroska sakir vel fall- inn til landbúskapar. 2. Vottorð sömu manna um að hann eigi svo mikil efni, sem nauðsynleg verða að teljast til búreksturs á jörðinni, en geti eígi af eigin ramleik reist þar bygg- ingar, sem nauðsynlegar eru fyr- ir ábúð á henni. 3. Vottorð sömu manna um að eigi sé fyrirsjáanleg hætta á, að jörðin eyðist af ágangi vatna, sandfoki, sjávarflóðum eða öðru þess háttar. 4. Meðmæli með umsókninni frá hlutaðeigandi sveitarstjóm eða hreppstjóra, ef sveitarstjóm á í hlut, og sé þar fram tekið að jörðin sé svo vel í sveit sett, að ráðlegt sé að byggjá hana upp. 5. Vottorð hreppstjóra um að húsakynni á jörðinni séu óhæf til íbúðar vegna hrömunar, eða vott- orð héraðslæknis um, að fólki sé búið heilsutjón vegna lélegra hí- býla. 6. Fullkomnir uppdrættir, lýs- ing og kostnaðaráætlun um hina fyrirhuguðu byggingu, gerð af þar til hæfum manni. Vilji lán- beiðandi nota óbreytta einhverja af fyrirmyndum þeim, er væntan- lega verða útgefnar af sjóðnum, nægir þó að vísa til þeirra. 7. Nákvæm lýsing á landslagi, þar sem byggja á, svo og á grund- vellinum, lögun hans og gæðum og hversu djúpt sé á fastan gmndvöll að fullrannsökuðu máli. . Einnig skal lýsa vatnsbóli, steypuefni (sandi, möj» grjóti) og hversu langt sé að flytja það á byggingarstaðinn. Geta skal og um aðstöðu til rafmagnsveitu, mótak og skógarhögg, ef til er og annað, sem áhrif gæti haft á húsakynnin. 8. Yfirlýsing frá lánbeiðanda um það, hvort hann óskar eftir að sjóðurinn sjái um efniskaup fyrir hann og ef þess er óskað þá jafnframt á hverja höfn skuli senda vörumar. II. Ef ætlast er til að lánið verði trygt með fasteignaveði, skulu ennfremur fylgja eftirfar- andi skilríki: 1. Eignar- og veðbókarvottorð fyrir eign þeirri, sem veðsetja á frá hlutaðeigandi valdsmannj. 2. Virðingargerð á eigninni frá trúnaðai-mönnum sjóðsins. 3. Umboð frá lánbeiðanda til sjóðsstjómarinnar, til að annast vátryggingu á húsinu, nema því aðeins að húsið sé í skylduvá- tryggingu, e;n þá skal fylgja skil- ríki fyrir því. III. Ef ætlast er til, að láníð verði trygt með ábyrgð sveitar-, sýslu- eða bæjarfélags, skulu fylgja þessi skilríki: 1. Staðfest útskrift úr hlutað- eigandi fundarbók, er sýni, að ábyrgðin hafi verið löglega sam- þykt. 2. Ábyrgðaryfirlýsing. 3. Vottorð yfirvalds um, hverj- ir skipi hreppsnefnd þá, sýslu- nefnd eða bæjarstjóm, er ábyrgð- ina tekst á hendur. 4. Samþykki hlutaðeigandi æðra stjórnarvalds fyrir ábyrgðinni. 5. Skýrsla um efnahag þess sýslu-, sveitar- eða bæjarfélags, ,er hlut á að máli. IV. Ef um er að ræða lán gegn afgjaldskvöð á býli, sem er eign hins opinbera: 1. Eignarvottorð frá hlutað- eigandi yfirvaldi. 2. Afrit af byggingarbréfl fyr- ir býlinu. B. Til nýbýla samkv. 2. gr. 1. b. sömu skjöl og að ofan greinir, 'eftir því sem við á, og ennfremur: 1. Vottorð frá trúnaðarmönn- um sjóðsins um, að lánbeiðandi eigi ekki annarsstaðar jörð eða býli, sem fjölskylda geti haft lífs- framfæri af. 2. Yfirlýsing frá lánbeiðanda, að viðlögðum drengskap, um að hann standi eigi í skuld fyrir húsagerð á öðru býlL 8. Afrit af afsalsbréfi eða erfðafestubréfi fyrir býlinu og sé þar nákvæmlega tilgreind stærð þess. 4. Yfirlýsing frá trúnaðarmönn- um sjóðsins um, að býlið geti að þeirra áliti veitt fjölskyldu sæmi- leg skilyrði fyrir framfærslu, þegar helmingur af landi þess er kominn í góða rækt. ^ 25. gi'. Reglugerð þessi gengur I gildi 1. janúar 1929. Heimilt er þó að lána til húsa þeirra, er reist hafa verið á árinu 1928, enda fullnægi hlutaðeigend- ur skilyrðum þeim, er reglugerð þessi setur. Að öllu forfallalausu tekur sjóðurinn til starfa á vori kom- anda. -----o----- Utan nr heimi. Fascistar í Suður-TyroL Eins og kunnugt er kom Suður- Tyrol í hlut Itala við friðarsamr.- ingana 1919. Þjóðin sjálf fékk þar engu um ráðið. Bænarskrár hennar voru virtar að vettugi. Af rúmum 260 þús. íbúum eru 225 þús. Þjóðverjar í Suður-Tyról. Hreinir Italir eiu um 20 þús. og er fjöldi þeirra eftirlits- og em- bættismenn, er flust hafa inn í landið eftir innlimunina. Þjóð- verjar una stjóm ítala hið versta, enda undrast það enginn, erkynn- ist ástandinu. Það er hryllilegt, að nokkurt 20. aldar þjóðfélag skuli komast upp með að beita þegna sína, þótt annars þjóðemis sé, slíkum órétti og hafður er í frammi í Suður-Tyról. Fascistar eiga þar höfuðsökina. I Suður- Tyról efldust þeir og brutust fyrst til valda. Þjóðverjar þar hafa síðan verið bitbein þeirra. Margvísleg hryðjuverk hafa átt sér stað. Þau verða ekki hér rak- in, en reynt að bregða upp dá- lítilli mynd af ástandinu, en því verður ekki lýst til neinnar hlít- ar í stuttri blaðagrein. Kúgunin er bæði fjárhagsleg og andleg, á öllum sviðum. Fótum hefir verið kipt undan velmegun atvinnuveganna, fyrirtæki hafa hrunið 1 rústir og landsmönnum þar að auki verið íþyngt með margskonar sköttum. Iðulega hafa menn verið ræntir eignum sínum. Fátækt og örbygð er mikil. En öll samtök eru þeim bönnuð og héraðsstjóm né landsstjóm eiga þeir ekki framar neina hlut- töku í. Fascistar verða í öllu ein- ráðir. Takmark Fascista eða Musso- línis er að þurka út þjóðemi og tungu Tyról-búa, gera þá að Itöl- um. Til þess hefir verið beitt öllum hugsanlegum ráðum harð- ýðgi og ósvífni. öll þýsk nöfn, á veitingahúsum, borgum, lands- hlutum og jafnvel mönnum, hafa verið færð til ítalsks máls. Landið sjálft heitir ekki framar Tyról, heldur Alto Adige, Borgin Bozen heitir nú Bolzano. Mörg dæmi eru til þess, að bréf hafa ekki kom ist til skila, ef utanáskriftin hefir verið Bozen í stað Bolzano, þótt rjett væri að öðru leyti. öllum menjagripum, er mintu á þýskt þjóðemi, hefir verið rænt. Ibú- arnir þora ekki að geyma hjá sér vasabók með nöfnum kunningj a sinna og landa hinum megin við landamærin. Embættismenn era ; allir ítalskir nema prestamir. Flestum prestum sínum hafa Tyról-búar fengið að halda og fara því guðsþjónustur víðast fram á móðurmálinu. Þeir hafa einnig leyfi til að gefa út tvö dag- blöð á þýsku, en ritstjómin er undir eftirliti fascista, og blöðin geta alls ekki talist málgagn Tyr- ólbúa. Hörmulegastar eru aðfar- iraar við ungu kynslóðina. Kensla fer öll fram á ítölsku, er bömin ekki skilja né læra til nokkurrar hlítar. Eru þau einna helst látin læra utan að ítalska hersöngva, er þau ekki skilja. Kennaramir eru ekki valdir af betri endanum. Heima geta bömin enga tilsögn fengið í móðurmálinu. Bækuraar hafa verið gripaar af mæðrunum. J4. blað. 'Tahi^iattMMBateaa.,1 aiianc~r.É..,»wi þegar þær hafa stolist til að kenna bömum sínum að lesa. Þannig mætti halda áfram frá- sögninni. Kristinn E. Andrésson. Á víðavangi. Sunnan með sjó. Á laumufundunum suður með sjó, hélt ól. Thors því mjög að kjósendum, að hann og togáramir hefðu skapað sjálfstæði þjóðar- innar. En í Garði reis einn fundar- manna upp, og andmælti hroka ólafs. Skýrði hann meðal aimars frá því, hverskonar sjálfstæði togarar ólafs hefðu skapað Garð- búum, með því að sópa fiskinum af miðunum. Lést þá ólafur ekki vilja vera þingmaður lengur, ef kjósendur væra margir þannig í sinn garð. Fanst þá jafnvel Ihaldsmönnum sumum, yfirlæti og ósvífni hans Iangt úr hófi, og höfðu við orð, að best myndi fyrir hann að segjá af sér strax, ef hann ætlaði að télja þeim trú um að togaramir hefðu fært þeim gull í greipar. XX. B. Líndal og sfldareinkasalan. Tæplega gat það talist vottur um reynsluþekkingu hjá útgerðar- mönnum, er þeir lögðu þann vanda fyrir Bjöm Líndal að vinna með öðram mönnum og eiga sæti í stjómamefnd Síldareinkasöl- unnar. Afleiðingar þeirrar van- hyggju era og þegar komnar ber- lega í Ijós. Bjöm Líndal hefir nú gerst ofsækjandi þess ^yrirtækis, er honum er falið að stjóma sem farsællegast. Hafa þær greinir gerst með þeim hætti, er hér segir: Bjöm Líndal ferafðist af- rits af skjölum nokkrum hjá framkvæmdastjórum einkasölunn- ar, viðkomandi sölu síldarinnar. Framkvæmdastjóramir veittu Líndal fúslega aðgang að skjölun- um, en neituðu um afritið. tJr- skurður st j ómamefndarmann- anna, annara en Líndals, gekk honum. á móti. Þá ærðist hann að vanda og raiik í pontuna, til þess að leita jafnvægis ofreynd- um skapsmunum. En tHraunin mun ekki hafa gefist honum að óskum. Var almælt að Bjöm hefði verið óvenjulega þróttlítill á því þingi en mótstaðað hörð og niður- staða viðskiftanna snúist mjög til hagnaðar og nauðsynlegrar fræðslu um einkasöluna. — Nú boðar Mbl. komu Bjöms Líndals hingað til Reykjavíkur og að hann ætli að flytja opinberlega fyrirlestur um Síldareinkasöluna. Mun hann vilja leita færis um áframhaldandi ofsóknir, þar sem ekki era fyrir hendi fullar vamir eða nauðsynlegur fróðleikur um fjrrirtækið. Vottar slíkt reyndar nógsamlega um málstaðinn. — Hversu sem til kann að takast um vamir fyrir hönd einkasölunnar hugsar ristjóri Tímans gott tH að heilsa upp á gamlan kunningja, þar sem Líndal er. Enginn maður þekkir betur á honum hnútumar, né er, vegna reynslu og æfingar, betur fær um, að veita honum við- eigandi sjúkrameðferð. Manndrápshyggjan og Mbl. I sambandi við skraf ól. Thors á Akranesfundinum um mann- drápshyggju tflgreindra manna

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.