Tíminn - 18.05.1929, Blaðsíða 2

116
TÍMINN
Því næst var haldið áfram um-
ræðum um skýrslu framkvæmdar-
stjóra innflutningsdeildar. Var
ýmsum fyrirspumum beint til
framkvæmdarstjórans o g var
þeim öllum greiðlega svarað. —
Nokkrar umræður urðu um það,
hvort Sambandið skyldi gangast
fyrir kornmölun fyrir Sambands-
deildimar. Svohljóðandi tillaga
var borin upp og samþykt í einu
hljóði:
| kalli með 20:1 atkv. 9 greiddu
ekki atkvæði.
15. Skýi-sla ferðakostnaðar-
nefndar:
Ferðakostnaðarnefnd lagði fram
skrá yfir fei'ðakostnað og dag-
peninga fulltrúa. Var hún lesin
upp og samþykt í einu hljóði.
Að síðustu var borin upp svo-
hljóðandi tillaga og samþykt með
dynjandi lófataki:
Bestu
Hlufafél.
fimburkaupin
gera menn ábyggilega hjá
,Yölundur‘ Reykjavík
„Fundurinn ályktar að skora á
Sambandsstjórnina, að gera ítarlega
rannsókn úm hvort ekki sé tiltæki-
iegt að flytja rúg ómalaðan inn í
heilum skipsförmum, til mölunar i
einni stórri kornmyllu, eða fleirum
smærri, sem Sambandsdeildimar
reistu".
14. önnur mál:
Fulltrúi Sláturfélags Skagfirð-
inga, sr. Amór Ámason, bar
fram svohljóðandi tillögu:
„Fundurinn leggur til, að stjórn S.
í. S. mœli með því við liið háa
stjómarráð, að Sláturfélag Skagfirð-
inga fái lán úr ríkissjóði til írysti-
hússbyggingar með sömu kjörum og
kaupfélögin haía notið, þau er reist
iiaia frystihús".
All-miklar umræður urðu um
tiliöguna. Tvær rökstuddar dag-
skrár bárust fundarstjóra. Var
fyrst borin upp svohljóðandi
dagskrá:
„Meö því að líaupfélag Skagiirð-
inga er að reisa frystihús, sem mun
verða nægilega stórt til að frysta
kjöt fyrir samvinnuféiögin á Sauðár-
króki, og með þvi að það hefir boðið
Sláturfélagi Skagíirðinga að frysta
fyrir það kjöt gegn sannvirði kostn-
aðar, sér fundurinn ekki ástæðu til
að stuðla að því að fleiri frystihús
verði reist á Sauðárkróki og tekur
því fyrir næsta mál á dagskrá".
Feld að viðhöfðu nafnakaili með
17:5 atkv. 8 greiddu ekki atkv.
Þá var hin dagskrártillagan,
sem hljóðar þannig, borin upp:
„þar sem leitað hefir verið álits
Sambandsins um mál það, er iyrir
liggur og framkvæmdarstjórn í sam-
ráði við stjórn þess, ákvað pð leiða
iijá sér að gera tillögur um málið,
sér fundurinn ekki ástæðu tii anri-
arskonar afgreiðslu á tillögu þeiiri,
er fyrir liggur og tekur fyrir næsta
mál á dagskrá“.
Samþykt að viðhöfðu nafna-
„Fundurinn þakkar stjórn, forstjóra,
íramkvæmdarstjórum og öðrum
starfsmönnum Sambandsins vel unn-
in störf á síöastliðnu reikningsári og
lýsir fullu riausti sínu á þeim“.
Nokkur fleiri mál voru rædd,
en engin ályktun gerð um þau
og því óþarft að geta þeirra.
Fundargerð lesin upp og sam-
þykt.
Sagði þá fundarstjóri fundi
slitið og óskaði mörinum góðrar
heimferðar eftir ánægjulegt sam-
starf.
Fundarmenn þökkuðu íundar-
stjói-a röggsamlega fundarstjórn
með lófataki.
Sigurður S. Bjarklind.
Þ. Pálmason.
Björn Guðmundsson.
Þar eru timburgæðin mest.
Þar er timburverðið best.
Timburfarmur nýkominn
Vai’asjóður . .
Fyrningarsj...
Menningarsj...
Tryggingarsj..
Verksmiðjusj.
Sjótryggingasj. .. —
Reksturssj. gama-
stöðvarinnar . . —
Reksturssj. gæru-
' verksmiðjunnar —
184.149.45 I
53.915.46 1
39.997.35
237.313.15
21.770.46 |
76.502.18
24.205.87
3.056.57
A víðavangi
Áðalfmidur Sambandsins
hinn síðasti var mjög ánægju-
legur. Bar það tii meðal annars,
að rekstur Sambandsins og saxn-
vimiuféiagaima yíirleitt hefir
gengið með langbesta móti á ár-
inu. Hefir Sambandið bætt hag
simi út á við á árinu, sem hér
segir:
Lækkaðar skuldir um kr. 300.000
Hækkaðar innieignir ., — 218.000
Samtals kr. 1.014.989.93
Samtals kr. 618.000
Þessi í>ætti hagur stafaði að
sumu af því að deildir Sam-
bandsins hafa greitt af skuldum
sínum við það, en að nokkru
leyti af bættum hag Sambands-
ins sjálfs. Tekjuafgangur síðast-
liðins árs nam kr. 142.774.04. —
Sjóðir Sambandsins eru nú orðn-
ir sem hér segir:
Stofnsjóður .. .. kr. 374.079.44
; Ilafa sjóðirnir þrefaldast síð-
an í árslok 1923. — Tryggingai-
!i sjóðurinn 237.313 kr. er ætlaður
til að mæta áföllum af skulda-
töpum o. fl. Hingað til hafa þau
töp, sem orðið hafa á skuldum
einstakra Sambandsdeilda ekki
verið greidd af þessum sjóði held-
ur af eðlilegum reksturshagnaði
Sambandsins frá ári til árs. Gat
forstjórinn þess í skýrslu sinni,
að full ástæða væri til að ætla,
að eigi þurfti heldur að grípa til
sjóðsins í framtíðinni til greiðslu
á þeim töpum, sem kynnu að
verða. Mun þá fara um úrslit
þessara skuldamála mjög á aðra
lund en féndur samvinnufélag-
anna hafa vonað, er eigi þarf að
grípa til þeirra sjóða, sem eru
sérstaklega ætlaðir til þess að
rnæta áföllunum, hvað þá að
beita þurfi ákvæðum samábyrgð-
arinnar um greiðslu slíkra skulda.
Fjaiðarheiði.
Ihaldsmenn munu, vegna þingm.
Seyðfirðinga, hafa gert að flokks-
máli fjárveitingu til akvegar
yfir Fjarðarheiði. Var þar um
27 þús. kr. byrjunarfjárveitingu
að ræða. En talið er að akvegur
yfir þennan fjallveg muni kosta
eigi minna en Vá miljón króna.
Framsóknannenn í Ed. leituðu á-
lits vegamálastjóra um málið og
að fenginni umsögn hans þótti
einsætt, að hér væri um hina
mestu fjarstæðu að ræða. Fjall-
vegurinn er einn af hinum ill-
kleifustu og liggur undir snjó
mestan hluta ársins. Fljótsdals-
hérað hefir þegar fengið akveg
til hafnar á Reyðarfirði um
Fagradal og eru leiðir þær ekki
sambærilegai’ á neinn hátt. Næsta
verkefnið í vegamálum Héraðs-
búa er að korna hinum ýmsu hér-
aðshlutum í akfært samband við
aðalbrautina. — Vegur yfir
Fjarðarheiði er því engin nauð-
syn héraðinu, enda er það mál
sótt fastast af Seyðfirðingum
sjálfum af skiljanlegum og eðli-
legum ástæðum, enda þótt
þær réttlæti ekki að svo stöddu
svo vafasama og dýrkeypta ráð-
stöfun, sem hér væii um að ræða.
Ritháttur kvenna.
Á. 2. landsfundi kvenna á Akur-
eyri fyrir nokkrum árum sam-
þyktu konur harðorða ádeilu í
garð blaðamanna fyrir það, sem
þær kölluðu ósæmilegan rithátt.
Ekki var sú ályktun rökstudd og
mátti því, út af fyrir sig, teljast
lítt sæmileg í garð blaðamanna.
Eigi að síður verður að telja, að
á bak við hafi búið umbótalöng-
un í þessu efni. — Nú mætti ætla,
að þar sem konur eru einráðar
um rithátt og blaðamensku bæri
ekki út af um prúðmensku og
sannleiksást. — Þó hefír nú nokk-
uð á annan veg til tekist um blað
það, er konur halda úti hér í bæn-
um undir ritstjóm Sigurbjargar
Þorláksdóttur og Mörtu Einars-
dóttur. Auk þess sem máli og
stíl blaðsins er allmjög áfátt, hef-
ir það á stuttum tíma komist nið-
ur á borð við lélegasta sorpblað
bæjarins um ruddalegan rithátt
og ósannsögli. — Hefir því tekist
að sameina það tvent, sem hing-
að til hefir verið einsdæmi í ís-
lenskri blaðamensku: „Salernis-
stíl“ Kristj. Albertsonar og ósann-
indaástríðu Magnúsar Storms-
ritstjóra. — Hefir Magnús verið
langt fyrir neðan „kritik“ og ekki
talinn meðal siðaðra manna, en
fer nú að koma til álita á sorp-
haugnum hjá Sigurbjörgu Þor-
láksdótturl — Nýlega birtist
grein í blaði þessu eftir Sigur-
björgu, þar sem rædd eru kaup-
gjaldsmál kvenna. Á það að telj-
£st árás á dómsmálaráðherra
landsins og fleiri menn. Eru and-
taros nr töDnr sinn
I. 18. tölubl. landsmálablaðsins
„Vörður“, sem út kom 13. þ. m.,
birtir Lárus Jóhannesson hrm.
niðurlag kjallaragreinarflokks, er
hann kallar „Ákæruvaldið“. Þessi
niðurlagsgrein er svo full af
ósannindum og svívirðilegum
árásum á mig, að eg sé mig
neyddan til að gjöra við hana
nokkrar athugasemdir:
Lárus segir í grein sinni, að í
dómi mínum í máli föður hans,
sé ekkert minst í höfuðröksemdir
föður hans en „smá útkjálka at-
hugasemdir teknar með, gerðar
að aðalatriðum og gerð tilraun til
að hnekkja þeim“. Ummæli þessi
eru auðvitað alröng, sem og auð-
velt væri að sýna, með saman-
burði dómsforsendanna og fram-
burðai- bæjarfógetans í málinu, en
þau eiga vel við annarsstaðai' —
um aðferð Lárusar sjálfs „þegar
hann ver föður sinn“ — þar er
enginn tilraun gerð til þess að
ræða höfuðröksemdir málsins c:
eðli verknaðsins, sem mál var
höfðað út af, hvort leiða hefði
átt til sektar eða sýknu. Hinsveg-
ar beinist öll „vömin“ að „út-
kjálkaathugasemdum“, auðsjáan-
lega beinlínis í þeim tilgangi að
hylja kjama málsins og beina at-
hygli lesandans að „útkjálkunum"
— svo sem því, hversvegna eg
hafi verið valinn til þess að fara
með málið, í hvaða húsi dómur-
inn hafi verið saminn, hvaða dag
hann var kveðinn upp, hveraig
mér hafí liðíð víð uppiegturinn og
hvernig menn hafi tekið dómnum.
Önnur eins málfærsla og þessi,
getur haft tilætluð áhrif á hvat-
vísa menn, sem „oísóknaræði og
vankunnátta leggja saman hendur
um“ eins og Lárus orðar það, en
fyrir sjónum heilskygnra manna
er hún greinilegur vottur um van-
mátt og illan málstað.
Mun eg þá taka til athugunar
nokkur einstök atriði greinarinn-
ar:
Lögfræðingaveislan
og dómaravalið.
í veislu, sem haldin var af all-
mörgum iögfræðingum haustið
1927 í Reykjavík, segir Láms að
eg hafi sagt við föður sinn: „Þú
ert þjófur, Jóhannes, þú stelur úr
dánarbúum“. Síðan á dómsmála-
ráðherra Jónas Jónsson að hafa
heyrt þessi tilfærðu orð og flýtt
sér að komast í kunningsskap við
þennan „orðprúða“ manna og þeg-
ar ákveðin var saksókn á hendur
Jóhannesi Jóhannessyni vegna
„vaxtatöku úr dánarbúum", var
eg svo sem sjálfsagður, þar var
ekki að efa niðurstöðuna. Þetta
er nú stærsta byggingin hans
Lárusar litla. Hún er álitleg og
reisuleg, en einn er þó smíðar
galli á henni: Grundvöllurinn er
lygi og stoðimar rógm- og smiðs-
höndin hefndarþorsti lítilsigldrar
sálai-. Hin tilfærðu orð hefi eg
aldrei talað, að því þyrði eg að
vinna hinn dýrasta eið. Og Lárus
veit að hann fer með lygi.
Skömmu áður en eg kvað upp
dóminn í bæjarfógetamálinu,
símaði Lárus til mín. Var honum
mikið niðri fyrir og kvaðst hafa
heyrt nokkuð ,4njög leéðhdegt",
sem hann yrði að spyrja mig um.
Jeg fór að hitta hann. Spurði
hann mig þá, hvort jeg hefði
haft umgetin orð við föður sinn
í lögfræðingaveislunni. Jeg neit-
aði því algerlega. Sagði hann
mér þá að faðir sinn segðist
heldur ekki muna eftir því, en
Magnús Stormsritstjóri hefði sagt
sér þetta, þegar Lárus var búinn
að fylla hann. „Það segir mév
enginn . neitt“, sagði Láras, „en
svo helti eg Magnús fullan og þá
sagði hann mér þetta“. Eg spurði
Lárus, hvort Magnús segðist
hafa heyrt mig segja þetta. Nei,
ekki var það, hann hafði heyrt
það sagt. Þá spurði eg hann um
fleiri heimildarmenn. Hann nefndi
þá Sigurð Sigurz, heildsala (sem
ekki er lögfræðingur og var því
auðvitað ekki í veislunni), Vig-
fús Einarsson, skrifstofustjóra,
Magnús Guðmundsson, fyrv. ráð-
herra og Gísla Bjamason, stjóm-
arráðsfulltrúa. En það fylgdi, að
enginn þessara manna hefði heyrt
mig mæla þessi orð, nema Gísli
Bjamason. Eg spurði Gísla um
þetta þegar næsta dag, en hann
þverneitaði að vita nokkuð um
það, því hann hefði ekki verið í
veislunni, og veit eg nú, að það
er satt. Síðar komst eg að því,
að Lárus hafði verið að reyna að
safna vitnum að þessum „upp-
lognu ummælum“, og vildi fá
kunningja mína, sem heyrðu á
viðræður okkar Jóhannesar, til
að kannast við að hafa heyrt þau,
en þeir sogðust vitanlega ekki
hafa heyrt þau, eins og skiljan-
legt er. Og hver einasti maður,
sem eg spurði um þetta, neitaði
að hafa heyrt það. En eg hetfci
heldur enga ritstjóra fulla, til
þess að safna sögum. Láras hlýt-
ur að standa sem opinber lygari
að sögu þessari. En eg skora á
hann að birta vottorð frá einum
einasta manni, sem heyrt hafi
mig hafa þessi ummæli við föð-
ur hans, svo eg fái tækifæri til
að láta- „sögumanninn“ staðfesta
oi’ð sín fyrir í-étti. En hversvegna
treysti Lárus ekki sannsögli og
réttminni föður síns? — Það
hefði honum þó verið ssemra,
heldur en að hlaupa eftir ölæðis-
sögum „Stormsritstjórans” og
birta svívirðileg orð um föður
sinn, sem hann þó þykist vera að
verja. Ef heimskan og hatrið
hefði ekki hlaupið með Lárus í
gönur, hefði hann hlotið að at-
huga það, áður en hann birti um-
mælin, að það er engin skýring
til á því, að faðir hans man ekki
svo meiðandi ummæli og hin til-
færðu, ef þau hefðu verið töluð,
önnur en sú, að hann hafi verið
orðinn svo sljór af vínnautn, að
hann hafi ekki skilið merkingu
orðanna. Lárus ætti því, föður
síns vegna, að kyngja sögunni
sem fyrst.
Áður en eg skilst við þetta at-
riði, vil eg geta þess, hvernig eg
sá þegar í stað, að eg hefði ekki
getað sagt hin tilfærðu orð við
Jóhannes bæjarfógeta. Strax og
Láras hafði vakið máls á þessu,
rifjaðist það upp fyrir mér, hve-
næi- eg fyrst hafði heyrt getið
um vaxtatöku bæjarfógetans úr
dánar- og þrotabúum. Það var
eftir áramót 1928 og man eg ná-
kvæmlega hver fyrst sagði mér
frá því. Tilefnið var mótmæli
eins umboðsmamts örfingja í dá»-
arbúi Jóns Setberg, á lokaskifta-
fundi búsins, sem haldinn var í
árslok 1927. Eg hafði því ekki
hugmynd um meðferð bæjarfó-
getans á búafé, þegar lögfræð-
ingaveislan var haldin, og vissi
ekki að neitt væri athugavert við
meðferð hans á því. Og sagt get
eg Lárusi það, þótt hann eflaust
ekki þykist trúa mér, að eftir að
orðasveimurinn var kominn, eftir
fundinn í Setbergsbúinu, og
fjöldamargir lögfræðingar ámæltu
bæjarfógeta harðlega á bak fyrir
vaxtatökuna og lögfræðingur sá,
sem á fundinum hafði mætt, fékk
ámæli manna fyrir að mótmæla
ekki aðferð bæjarfógetans, tók eg
engan þátt í þeirri illmælgi, enda
var mér hlýtt til bæjarfógetans
og hafði enga löngun til þess að
hnjóða í hann. En á Lárusi sann-
ast hið fomkveðna: „ósnotr maðr
hyggr sér alla vesa viðhlæjendr
vini“. Honum er óhætt að ti*úa
því, að margir þeirra lögfræðinga,
sem sátu nýlega heiðui’ssamsæti
fyrir föður hans og enn brosa
framan í hann, gengu ótrauðir
fram í því að ámæla honum fy-ir
vaxtatökuna og álíta dóminn hafa
síst of langt gengið, þótt enginn
hafi líklega reynst honum sá
drengur, að segja honum sann-
leikann.
Aftan við þjófskenninguna um
Jóhannes bæjarfógeta, hnýtir
Lárus niðrandi ummælum, sem
eg á að hafa haft um Jón Her-
mannsson, fyrv. lögreglustjóra.
Um það gildir hið sama og að
framan gi’einir, það era tilhæfu-
laus ósannindi. Eg er sannfærður
um, að eg hefi aldrei dróttað
nearru íllu að þeim toauoi, sem