Tíminn - 14.09.1929, Blaðsíða 3

TÍMINN
199
fast um umboðið, að marg' ítrek-
aðar tilraunir Sambandsins og
kaupmanna til að fá áburðinn
milliliðalaust urðu með öllu árang-
lírslausar. Einn af trúnaðarmönn-
um Búnaðarfélags Islands, sem
sendur var til umleitana við köfn-
unarefnisverksmiðjui nar þýsku,
fékk heldur engu um þokað.
Fyrst þegai' ríkisvalaið skarst
í málið og Tryggvi Þórhallsson
forsætisráðherra tók sér ferð á
hendur til- Þýskalands,. til samn-
inga við forráðamenn köfnunar-
efnisverksmiðjanna, tókst að úti-
loka þennan erlenda millilið og
koma áburðarversluninni í viðun-
andi horf.
Árangurinn kom einnig fljótt í
Ijós, því innkaupsverð á saltpétri
í'éll úr $ 46,50 og ofan í $ 42,55
tonnið, eða um $ 3,95. Áburðurinn
var með öðrum orðum 9,28%
hærri í innkaupi á meðan versl-
unin var í höndum hins erlenda
milliliðar. Sé gengið út frá því,
að áburðarverðið hafi haldist
óbreitt bæði árin, hafa sparast við
þessa bættu aðstöðu til innkaupa
á 13.350 sekkjum $ 5.273.25 eða
24.111.94 íslenskar krónur á ár-
inu 1929.
Eftir þeim skýrslum, sem fyrir
liggja, hefir engin breyting orð-
ið á áburðarverðinu í Noregi á ár-
inu 1929, frá því sem var árið
áður. 1 Danmörku hefir köfnunar-
efnisáburður aftur á móti lækkað
um nálægt 5%. Mætti ætla, að
ísland hefði orðið einhvers að-
njótandi af þeirri lækkun, en ber-
sýnilegt verður eigi að síður, að
afskifti forsætisráðherra af þessu
máli spara bændum milli 10 og 20
þús. krónur árlega.
Mætti minnast þess, að eitt af
dagblöðum bæjarins gerði það að
umtalsefni, að forsætisráðherra
mundi hafa eytt 5000 krónum í
ferðakostnað í þessari för sinni.
Iivort upphæð þessi er rétt til-
færð eða ekki, skal hér látið
liggja á milli hluta, en hitt er
víst, að því fé sem til ferðarinn-
ar hefir gengið hefir verið vel
varið.
Augljóst er, að ef vér eigum að
annast um utanríkismál vor sjálf-
ir, þá hljóta af því að leiða aukin
útgjöld fyrir ríkissjóð, en hins
vegar mætti ætla, að þeir pen-
ingar bæru góðan ávöxt, sem
gengju til að vernda hagsmuni al-
mennings og verslunarstéttarinnar
nákvæmlega sömu skoðun á framtíð-
arskilyrðum flugferða hér á landi.
Hann var gagnkunnugur flugmálum
um alla Evrópu og lét það álit sitt í
ljós, að hvergi í Evrópu hagaði eins
vel til um flugferðir eins og hér á
landi vegna hinnar dreifðu bygðar,
járnbrautarleysis og erfiðra sam-
gangna. Hófust bréfaskifti okkar á
milli um málið og hét hann mér að-
stoð sinni. Hann kom mér í bréfa- 1
samband við hið þýska félag Luft- '
liansa óg varð það til þess, að ég !|
lagði fyrir þingið .1927 tiiboð um ij
flugferðir það sumar á íslandi, sem jj
aiþingi því miður af fjárhagsástæð jj
um gat ekki gengið að. Sama sumar
dvaldi eg erlendis og fór þá til Ber-
lin og átti fund með þeim mönnum,
er mestu ráða um flu’gmál þýska- |
lands. Fékk eg þá ákveðin loforð um,
að hið þýska félag skyldi gera til-
raunir hér 1928 íslendingum að kostn-
aðarlausu. Málið var síðan undirbúið
í kyrþey og flugferðir hófust hér
1928. Var þá flogið um landið alt, |
komið á 25 staði á landinu, flogið
yfir 26000 kílómetrar og um 500 ís-
lendingar fluttir í lofti. Við urðum
fyrir smá óhöppum, sem sumpart
mátti kenna ónógum útbúnaði. það
sumar þorði varla nokkur íslending-
ur að fara i langflug til norðurlands
eða austúrlands, en þetta breyttist, er
á leið sumarið. þjóðin fékk traust á
flugferðunum þrátt fyrir alt og und-
irbúningur var hafinn undir flug-
ferðir þessa sumars. Alþingi sýndi
mikinn skilning á máli þessu, sérstök
loftlög fyrir ísland voru samin og
samþykt, og 20000 króna styrkur
veittur. Póststjórnin trygði Flugfélag-
inu 20000 króna tekjur fyrir póst-
flutning og var það núverandi at-
vinnurniUaráðherra að miklu leyti að
þakka, að málið fékk þessar góðu
Jarðir til sölu eða ábúðar.
Jörðin Egilsstaðir í Vopnaf j arðarhreppi í Norður-Múlasýslu er
til sölu eða ábúðar frá næstu fardögum. Fasteignamat er 129
lindr. eftir fasteignabók 1922 (viðbótarmat 1925 51 hndr.). Tún
talið 8 ha. i góðri rækt. Útengi 0g beitiland gott.
Jörðin Foss í Vopnafj arðarhreppi í Norður-Múlasýslu er til
sölu. Fasteignamat er 49 hndr. eftir fasteignabók 1922. Tún talið
4.2 ha. auk nátthaga og beitarhúsatúns. Túnið er í góðri rækt,
útengi og beitiland mjög gott. Matjurtagarðar, lax- og silungs-
veiði fylgja.
Tilboð sendist Jóni Brynjólfssyni, Landsbankanum í Reykja-
vík, sem gefur allar nánari upplýsingar viðvíkjandi jörðum
þessum.
: fyrir érlendri ásælni. Sýtingssemi
i; út af slíkum útgjöldum er óvið-
j eigandi og ætti ekki að sjást í
I blöðum, sem telja sig bera inn-
lenda hagsmuni fyrir brjósti.
Svafar Guðmundsson.
---o---
IJr bréfum.
Úr Ölfusi: „Hér er að vakna ali-
mikill áhugi i jarðrækt. Búnaðarfé-
iag iireppsins hefir ráðið 2 menn
með dráttarvél í alt sumar til jarð-
vinsiu. Er meiningin að þeir fuli-
vinni ca. 120 dagsl. og plægi auk
þess um 100 dagsl. Auk fæðis mann-
anna kostar hver fullunnin dagsl.
kr. 60.00, en aðeins plægð kr. 25.00.
þeir lullvinna dagsf. að meðaltali
á 10 st., vitanlega er það mismun-
andi eftir jarðlagi. Einkum eru það
harðveilismóar sem unnir eru, svo
og nokkrar dagsl. í túnum. þannig
jörð vinna þeir eingöngu með tvö-
földum diskherfum, en eítir er að
vita hvort sú jarðvinsla endist vel.
1 ún þau sem unnin voru þannig um
miðjan júni siðasti. er útlit fyrir að
verði vel sláandi síðari hluta sum-
ars.
þá hefur búnaðarfélag hreppsins
falið Búnaðarfél. ísl. að láta mæla
iyrir og gera áætlun um áveitu á
iáglendi Ölfusins, þar á meðai frarn-
íæsiu foranna, svonefndra Arnarbæi-
isfora, sem eru mjög grasgefnir
vatnsílóar, íleiri liundruð ha. að
fiatarstærð. Feiknar mikið gras deyr
þar úti árlega, þvi heyskapur er þar
mjög erfiður. Til orðs hefir komið
að íljótandi skurðgraía ríkisins, sem
nú er að verki norður i Skagafirði,
verði látin á Arnarbæiisíorir, að
loltnu verki þar nyrðra. Vatnið tii
áveitunnai- er meinhigin að hafa
einkum úr Varmá.
„Mjólkurbú Ölfusinga" er nú lokið
við að steypa. Tilhögun vinnunnar
hefur verið þanig, að tveir menn,
yfirsmiður og múrari, voru ráðnir
við byggmguna, en félagar Mjólkur-
búsins int af hendi alla hjáipar-
vinnu, sem láta mun nærri að verði
4—5 dagsverk fyrir hverja kú, þegar
byggingunni e.r iokið. Um sláttinn
verða þar ekki nema 2—3 menn
auk smiðanna, en fjölgað aftur
mönnum eftir þörfum, þegar úti er
sláttur. Hveragufu á að nota til
allrar suðu og hitunar, en raforku
til ljósa og véla. Búist er við að
Mjólkurbúið geti tekið til starfa upp
úr næst.u áramótum".
Af Austurlandi: „Eg býst við að
þið fáið fregnir af fundum Áma og
Jóns þorl. frá öðrum hér eystra, svo
undirtektir. Útgerðarmenn hafa enn-
fremur lofað að greiða 40000 kr. fyrir
síldarleit þetta sumar og tekjur af
farþegaflutningi þetta sumar munu
væntanlega verða nálægt 25000 krón-
ur á 2y2 mánuði og eru aðaltekj-
urnar af annari flugvélinni, því að
liin hefir að' mestu verið notuð i
síldarieit. íslendingar leggja því í
raun og veru í sumar yfir 100000 kr.
til flugferða, en þó vantar nokkuð á,
að fyrirtækið hafi borið sig fjár-
hagslega. þetta stafar af því, að
venjulega er dýrara að leigja hlut en
eiga hann sjálfur og flutningskostn-
aður vélanna hingað til lands og til
baka aftur er allverulegur, um 20
þúsund krónur. Af fjárhagsástæðum
gátum við þvi miður ekki byrjað fyr
en seinast í júní, en höfum siðan í
fyrra flogið yfir 40 staði á landinu
og búumst við, er flugferðirnar hætta
siðari hluta þessa mánaðar, að hafa
ílogið milli 50 og 60000 kílómetra og
hafa flutt á annað þúsund íslendinga
í lofti. Við höfum á hverri viku flutt
póst og farþega um alt landið og
furið að jaínaði eirxa ferð vestur á
fjörðu til ísafjarðar venjulegast með
viðkomu í Stykkishólmi, stundum
með viðkomu á Patreksfirði, Dýra-
firði, Önundarfirði, eina ferð norður
og austur með viðkomu í Stykkis-
hólmi, Snuðárkrók, Siglufirði, Akur-
eyri, I-Iúsavík, þórshöfn, Seyðisfirði,
Norðfirði og. Eskifirði eða Reyðar-
firði og eina ferð á viku til Vest-
mannaeyja. Komið hefir fyrir, að
flugferð hefir seinkað um 1—2 daga
vegna veðurs og jafnvel fallið niður
ferð, en afar sjaldan. Auk þessa hafa
margar aukaferðir verið famar, eink-
um til Stykkishólms og nálægra staða
og til Norðurlandsins. Eftirspumin
eftir flugferðum hefir verið mjög
rnikíl í évunar og höfum við ekki
eg sleppi að segja það sem eg kann.
En geta rná þess, að ekkert munu
þeir vinna á neinstaðar, en tapa
sumstaðar. Árni er öllu fylgi og
heillum horfinn hér eystra, sem
annai-sstaðar, og er. þrælslega gert
af ihaldinu að hafa hann í sendi-
ferðum. Kunningjum Arna er mikil
raun í að þurfa að horfa upp á það,
að ihaldið hefir leikið hann svo
grátt, að hann kunni í engu að
blygðast sín“.
----o---
Fréttir.
Útvarpsstöðin. Miðvikudaginn 11. þ.
m. undirritaði atvinnumálaráðherra
samning við Marconifélagið í London
um byggingu útvarpsstöðvar íslands.
Var tilboð félagsins mun lægra en
hinna félaganna. Tekur það að sér að
leggja ti! allar vélar fyrir 321 þús.
kr. En með stöðvarhúsinu, möstrun-
um, leiðslum og fleiru er áætlað að
slöðin kosti um 650 þús. kr. Útboð
stöðvarinnar var miðað við 7% kw.
orku i loftneti. En við samningagerð-
ina kom í ljós, að helmingi sterkari
stöð gat fengist nú þegar fyrir aðeins
10% hærra verð og var þá horfið að
þvi ráði. Stöðin mun því hafa 16
kw. í loftneti eða meira en tvöfalda
orku Kallundborg-stöðvarinnar i Dan-
mörku. En við loftskeytasendingar
verður orkan tvöföld eða 32 kw. og
mun því heyrast til stöðvarinnar um
alla Evrópu. Möstur stöðvarinnar
verða 150 metra há. — Félagið hefir
skuldbundið sig til að hafa stöðina
tilbuna fyrir Alþingishátíðina næsta
ár og greiða liáar sektir að öðrum
kosti. -- Gert er ráð fyrir að með
góðum kristalstækjum, sem kosta um’
20—30 kr. heyrist til stöðvarinnar i
120 km. fjarlægð á alla vegu og eru
60 af hverju hundraði landsbúa bú-
settir innan þess svæðis. þeir sem
fjær búa þurfa sterkari tæki og all-
miklu dýrari. í fyrradag var stöð-
inni ákveðinn staður. á svonefndri
Vatnsendahæð sunnan Elliðavatns
8% km. frá Rvik. Ber það hæst í ná-
grenni Reykjavikur.
Svartlist. Eggert Guðmundsson, ung-
ur listamaður, ættaður úr Reykjavík,
liefir um þessar mundir sýningu á
listaverkum sinum í húsi K. F. U. M.
Og verður sýningunni lokað annað
kvöld. Eggert hefir stundað nám i
þýskalandi einn vetur og átt við
þröngan kost að búa, eins og flestir
listamenn okkar. — Undrast flestir,
sem skyn bera á, hversu honum hefir
skjótlega miðað og hverjum tökum
hann hefir þegar náð á list sinni. —
Eggert leggur einkum stund á svart-
getað flutt nema lítinn hluta þeirra
manna, er ferðast hafa viljað í loft-
inu. Við höfum haft þá ánægju að
hafa tvisvar sinnum flutt sjúklinga
í lofti til Reykjavíkur, sem hefði
ekki getað komist með öðnim farar-
tækjum. Við höfum haft þá ánægju
að fá þakkarbréf viðsvegar af land-
inu einkum fyrir póstflutningana, en
líka fengið tóninn sendan af- ýmsum
landshonium fyrir að hafa stundum
ekki getað staðið við áform okkar.
Hreppsnefndir og kauptún hafa sent
símskeyti til landstjórnar og póst-
stjórnar með beiðni um að bæta
nýjum stöðum við í póstferðunum
og óánægðir farþegar hafa stungið
niður penna með niðrandi ummælum
um flugfélagið, af því að þeir hafa
ekki komist ferða sinna i loftinu. ,
Flugfélagið sjálft hefir aldrei kært
undan skilningsleysi sumra farþega.
Sumir hafa verið þeirrar skoðunar,
að stundum hafi verið hægt að fljúga,
þegar flugferð hefir verið frestað um
einn eða tvo daga, en þetta er vitan-
lega sprottið af þekkingarleysi. Við
liöfum haft því láni að fagna að hafa
þetta sumar til skiftis tvo þýska sér-
fræðinga i veðurfræði, vegna þess að
veðurstofan hefir ekki getað annað
veðurfregnum þeim, er nauðsynlegar
eru til þess að flugferð megi telj-
ast örugg. Við höfum á hverjum degi
tvisvar og þrisvar á dag fengið ná-
kvæmar veðurfregnir af öllu landinu,
veðurathugunarstöðvum hefir verið
bætt við vegna flugíerðanna og verð-
ur óhjákvæmilegt í framtíðinni að
bæta nýjum veðurathugunarstöðvum
við. Tökum dæmi: Ákveðið hefir
verið að fljúga til norður- og austur-
landsins. í Stykkishólmi er ef til vill
gott veður, logn inni á Akureyri og
Seyðisfirði, en svört þoka á öllum
Húnaílóa eða norðanrok á BorðeyrL
list. En svo kallast einu nafni „graph-
ik (steinprentun), „radering" og
„linoleum“-skurður. þykja sumar
myndir hans forkunnarvel gerðar og
er sýning hans tilbreyting mikil með-
al íslenskra listasýninga og góð hvíld
frá sumum þeirra. — Tíminn vill
hvetja menn, til þess að sjá list Egg-
erts og kaupa myndir hans, sem eru
tiltölulega ódýrar. Er honúm nauð-
syn mikil á fé til nýi’rar farar á kom-
andi vetri og framhaldsnáms á lista-
skóla í þýskalandi.
Sjúkrasamlag Reykjavíkur hélt liá-
liðlegt tuttugu ára afmæli sitt með
samsæti i Alþýðuhúsinu (áður Iðnó)
& fimtudagskvöldið var. Stofnandi
sjúkrasamlagsins og formaður frá
upphafi er Jón Pálsson fyrrum banka-
féhirðir. Hefir hann, ásamt fjölmörg-
um öðrum ágætum styrktarmönnum
hreyfingarinnar, unnið feiknarmikið
starf í fágu almennrar heillar og
aldrei tekið nein laun fyrir. Eru slík
daimi einhver hin fegurstu, er gerast
i lifi hverrar þjóðar. í samlaginu
mun nú vera 6.—5. hver maður í
Reykjavík, þegar börn eru talin með.
Hefir það greitt stórkostlegar upp-
liæðir fyrir. sjúkrahjálp handa sam-
lagsmönnum og borið þannig af
mörgum þung efnahagsáföll. Brestur
enn mjög á almennan skilning á gildi
og nauðsyn þessháttar samtaka. En
sjúlu’asamlög eru ein tegund trygg-
inga, sem ættu að ná til allra. Engin
samtök ei'u fremur í samhljóðan hinu
postullega boðoi’ði: „Berið hver ann-
ars byrðar". Og aldrei er meiri þörf
á slíku, sameiginlegu átaki, heldur en
þegar sjúkdómana ber að höndum.
Barnslát. Sigurður Kristinsson for-
stjói’i og kona hans Guðlaug Hjör-
leifsdóttir urðu nýlega fyrir þeim
harmi að missa dóttur sína, Sigur-
laugu, nokkurra daga gamla.
Guðm. Einarsson rafstöðusmiður frá
Vik í Mýrdal kom nýlega hingað til
bæjarins vestan frá Ögri í ísafjarðar-
sýslu, þar sem hann hefir reist 15
Flugferð er frestað um einn dag eða
svo, Norðfjörður sendir kvörtunar-
skevti, af því að þar er gott veður,
en þó er ef til vill hvassviðri á
Langanesi eða ómögulegt að komast
þar yfir vegna þoku. íslenskar veður-
athugunarstöðvar liggja mai'gar inni
á djúpum fjörðum eins og á Akur-
eyri og Seyðisfirði og þó að veður
sé þar gott, getur verið ófært úti á
an nes j um. V eðurathugunarstöð var
vegna flugfei'ða verða að liggja á
annesjum í framtiðinni. þokan er
versti óvinur flugvéla, því að vegna
hins mikla hraða er ávalt hætta á í
þoku, að flugvél geti rekist á og þá
er dauðinn vís. þá er enn eitt atriði,
sem mönnum er ekki nógu ljóst.
Gera verður ráð fyrir, að svo kunni
að fara, að flugvél þurfi að lenda
skyndilega vegna hreyfilsbilunar eða
af öðrum ástæðum og getur sjór þá
verið svo úfinn, að erfitt sé fyrir
flugvél að athafna sig og hætta þar
á ferðum, þótt veður sé annars gott.
Veðurfregnir vegna flugferða skýra
þvi einnig frá ýmsu sem ekki er tek-
ið íram í venjulegum veðurskeytum,
t. d. um öldugang sem er tilgreindur
í stigum, um skýjaliæð, hversu mikið
af himinhvolfinu sé skýjað, hversu
hátt skýin ná,' hve langt skygni sé
aætlað í kílómetrum o. fl. Á hverj-
um morgni fáum við nákvæmt veð-
urkort af öllu landinu, er skýra frá
öllum ati’iðum, veðurfræðingur og
flugstjóri ráðgast um veðrið og á-
kvöi’ðun er tekin um, að flogið verði,
þegar gengið er úr skugga um, að
fiugfært sé. Ef nokkur vafi leikur á
um veðrið eða snögg veðrabrigði eru
væntanleg er flugferð frestað. Svo
mikillar varkárni er gætt, því að veð-
urfræði og flugferðir eru óaðskiljan-
legir hlutir. í sumar hefir oft legið
hafísþoka á Húnaflóa og fyrir öllu
S. Jóhannesdóttir
Austurstræti
(beint á móti Landsbankanum)
hefir mest og best úrval af alls-
konar álnavöru til heimilisþarfa
og fatnaði á konur ag karla, ung-
linga og börn.
Verðið hjá þessari verslun er
mun lægra en fólk á að venjast.
Ættu því allir, sem koma til
Reykjavíkur og þurfa að kaupa
einhverskonar vefnaðarvöru eða
fatnað, að líta inn í
Soffíubúð
ha. raforkustöð. í haust setur hann
upp tvær stöðvar í Skaftafellssýslu,
— í Flögu í Skaftártungu og Fossi i
Mýrdal. Guðm. mun hafa i hyggju að
flytjast búferlum til Vestfjarða, enda
mun þar vera ærið verkefni í raf-
yrkju.
Eggert Stefánsson söngvari endur-
tók söng sinn á mánudagskvöldið.
Hlaut hann góða aðsókn og ágætar
viðtökur áheyrenda. Hefir Eggert
jafnan verið mjög vinsæll söngvari
meðal Reykjavíkurbúa, þrátt fyrir
misjafna dóma blaðanna.
Ungfrú Gagga Lund söng í Gamla
bio í fyrrakvöld við góða aðsókn og
mikil fagnaðai’læti áheyrenda.
Dr. Alexander Jóhannesson for nú
í vikunni í hringferð umhverfis land
til þess að flytja fyi’irlestur um fram-
tið flugferðanna hér á landi. Birtist
fyrirlesturinn á öðrum stað í blaðinu.
Var svo til ætlast að fyrirlestur hans
birtist hér í blaðinu í þann mund
er hann lyki ferð sinni. En nú hefir
hann, að sögn, tafist eitthvað vegna
óhagstæðs veðurs.
Norðurlandi og þó höfum við getað
haldið uppi reglubundnum flugferð-
um alt sumarið og spáir það góðu
um framtíðina. Við höfum oft flogið
í sumar, þótt skýin hafi náð upp
yfir alla fjállatinda, ef himininn hef-
ir verið heiður fyrir ofan og hefir
þá verið flogið í 5—60.00 feta hæð og
altaf gengið vel. Um vindhraðann
má segja, að hægt sé að fljúga í
livaða vindi sem er, en áreynsla er
það mikil fyrir flugmanninn og eink-
um dregur hann mjög úr hraða flug-
vélarinnar, ef flogið er beint á móti
vindi, en benzineyðslan vex að sama
slcapi. Flugvélar þær, er við höfum
notað í sumar, taka jafnaðarlega
ekki meira benzin en til fjögurra
flugtíma og er þá einsýnt, að ef flog-
ið er frá Reykjavik til Siglufjarðar
eða Akureyrar gegn stinnum norðan-
vindi, getur hætta verið á, að flug-
vélin verði uppiskroppa af benzini og
verði að lenda aí þeim ástæðum.
þessu má ráða bót á með því að hafa
benzin á öllum eða flestum viðkomu-
stöðum. Flugvélarnar í sumar hafa
stundum flogið í veðri með vind-
hraða 7 og má af því sjá, að vind-
hraðinn þarf ekki áð tálma flug-
ferðum að ráði, en vindur að baki
eykur flughraðann, enda hefir ein
flugferð milli Akureyrar og Reykja-
víkur verið farin á einum tíma og
fimmtiu mínútum og önnur milli
Vestmannaeyja og Reykjavíkur á
andfjöi’utíu mínútum. (Niðurl.).
-----o-----
Hval, 40 álna langan, dauðan, fann
vélbátur einn nýlega á reki hér í fló-
anum og dró hann til Keflavíkur.
Hvalurinn var nýdauður og engin
skotmerki á honum.