Tíminn - 26.04.1930, Blaðsíða 3

TÍMINN
Ódýr - sparneytinn. Búinn til af
hinum heimskunnu Citroen-verk-
smiðjum - verksmiðjunni sem býr
til snjóbílinn.
Aðalumboð hjá:
Sambandí ísl. samvinnuíél.
Síuxinn
kemur ut einu sinni í viku að
minnsta kosti og stundum tvö
blöð í einu. Meðaltal síðustu ára
60—70 tbl. Árgangurinn kostar
10 krónur. Gjalddagi er í júní.
Skilvísir kaupendur fá ókeypis
aukablað Tímans, sem kemur út
einu sinni í mánuði. Aukablaðið
flytur myndir, ritgjörðir og fróð-
leik ýmiskonar, innlendan og er-
lendan.
Eins og skýrt hefir verið frá áður
oru engar líkur til að útvarpsstöðin
taki til starfa fyrir Alþingishátíðina.
Er þvi ástæðulaust fyrir almenning
að hraða kaupum á útvarpstækjum
vegna hátíðarinnar. Alþingi hefir
afgreitt lög um einkasölu ríkisins á
útvarpstækjum. Er þegar liafinn und-
irbúningur einkasölunnar og verður
aður langt um líður gefin út reglu-
gjörð, þar sem nánar Verður kveðið
á um fyrirkomulag henuar, ásamt leið
beiningum um val á tækjum og notk-
un þeirra. Að svo stöddu máli er
ekki unt að segja neitt um verð á
útvarpstækjum rniðað við það sem
nú tiðkast. pó má telja vist, að leitast
verði við að hafa það svo iágt sem
ástæður leyfa. Eigi er heldur unt að
segja hverskonar ráðstafanir verða
gerðar viðkomandi þeim tækjum,
sem flutt verða inn og liggja óseld
hjá tækjasölum.
Sig Skagfield söng nýlega í íslend-
ingafélaginu i Kaupmannahöfn við
góðan orðstír.
Úr Strandasýslu: „Nú um mánaða-
mótin síðustu var unglingaskólanum
i Hólmavík sagt upp. Er þetta annar
'veturinn sem unglingaskóli starfar
þar undir stjórn Jónasar porvalds-
sonar kennara frá Álftartungu. Mega
sýslubúar vera ánægðir yfir því, hve
giftusamlegur árangur hefir orðið af
þessu stutta skólahaldi í Hólmavik.
í bygðinni er vakinn.almennur áhugi
A skólahaldi og menntunarstarfsemi.
Iíom það Ijóst fram á nýafstöðnum
sýslufundi Strandasýslu, þar sem sam
þykkt var í einu hljóði að leggja ?0
þús. kr. til héraðsskóla á' Reykjum, í
Hrútafirði. Verður þó skóla i Hólma-
vík haldið áfram, þar til Reykjaskóh
er reistur, sem vonandi verður hið
bráðasta."
Sigurður Guðmundsson skólameist-
ari frá Akureyri var hér á ferð ný-
lega, m. a. vegna hátíðahalda þeirra
er fram eiga að fara i vor á 50 ára
afmæli Gagnfræðaskólans. Stendur
hátíð þessi í tvo daga, fyrra daginn
á Möðruvöllum, hinu upphaflega
skólasetri, og siðari daginn á Akur-
eyri. Davíð Stefánsson skáld frá
Fagraskógi hefir ort kvæði er sungið
verður, en Páll Isólfsson semur lagið.
Minningarrit um 50 ára afmæli skól-
ans mun koma út í haust og verður
þar m. a. skrá yfir nöfn þeirra er lokið
hafa burtfararprófi í skólanum frá
því fyrsta. Mun marga yngri og eldri
Ég hefi þegar minnst á józka
og norska hrossakynið og sýnt
fram á ættrækt í þeim báðum.
Belgisku dráttarhestarnir hafa,
líka gefið ágætis afkvæmi með
ættrækt og sama gildir um Shire-
hestinn. Hestarnir í Kladrup í
Bæheimi eru næstum eingöngu til
orðnir með ættrækt og Friðriks-
borgarhestarnir dönksu, sem eru
bæði til dráttar og reiðar, hafa
líka verið ættræktaðir.
Nú hefi ég krafið öll þau at-
riði, sem ráðunauturinn vildi nota
til þess að sanna, hve ætt-
rækt væri ómöguleg kynbóta-
aðferð. Er þessi „rök“ hans voru
athuguð nánar, hafa þau öll snú-
ist á móti málstað þeim, sem
hann vildi verja. Af þessu má
sjá á hve góðum grundvelli þekk-
ing hans stendur. Er leitt að vita
til þess, hve lítið hann þekkir til
þeirrar aðferðar, sem notuð hefir
verið til þess að mynda ný kyn
og bæta gömul. Aftur á móti er
það fyrirgefanlegt, þó hann þekki
lítið til arabisku hestanna.
Hr. Th. A. hefur skýrt frá því
12. okt. f. á., að hann vilji stækka
og bæta íslenzka hrossastofninn
með góðu fóðri, samkvæmt þeirri
skoðun sinni, að áunnir eiginleik-
ar gangi í erfðir. Nú slær hann
aftur á sömu strengi og færir
ýms dæmi máli sínu til sönnunar.
nemendur fýsa að sækja mót þetta
til þess að rifja upp fornar endur-
minningar og lritta skólasystkin og
fornkunningja aðra.
Karlakór Reykjavíkur söng í Nýja
Bíó í gær íyrir fullu húsi áheyrenda.
Var þeim félögum goldið með miklu
og einlægu lófaklappi og urðu að end-
urtaka mörg lögin. Samsöngurinn
verður endurtekinn á morgun klukk-
an 3.
íþróttanámskeið verður haldið að
Álafossi frá 15. maí til 22. júni í sum-
ar. Verður þar kennt sund og alls-
konar íþróttir. Kennari námskeiðsins
verður Vignir Andrésson frá Stafa-
felii.
Norsk Hydro hefir ákveðið að auka
hlutafé sitt uxn 27 rnilj. kr. svo að
hlutafé þess vei-ði rúml. 100 milj. sr.
Slys. Islenzkur maður vestan hanfs
Tryggvi Oddsson frá Ái-boi-g i "Mani-
toba beið bana þ. 1. marz uuð þeinx
hætti að malai-bakki féll ofan á hdnn
í gryfju, sem hann vann að moksti-i í.
Árni Pálsson bókavöi’ður hefir í vet-
ur dvalið vestan hafs og ferðast um
íslendingabvgðir og flutt fyj'.riestra
urn íslenzk efni. Hefir hann ferðast
um Saskatchewan og Albei'ta, og fiutt
marga fyrirlesti-a í Winnipeg Eru
vesturíslensku biöðin mjög ánægð yi-
ir komu hans og hefir fyririestrum
Árna verið v.eitt mikil eftj.rtekt
hvarvetna.
FRAMSÓKNARFÉLAG REYKJA-
VÍICUR heldur fund í Sambandshús-
inu þriðjudaginn 29. apríl n. k., kl.
hálf níu e. h. Landskjörið í sumar
verður til umræðu.
Slys. það vildi tii i Japan nylega,
að eimvagn, seni hextt var fyrir far-
þegalest, sprakk í ioft upp. Sevtján
menu biðu baua við spreni.in.ama,
en margir særðust alvarlega. Við
rannsókn kom í ljós að dynanúfi
hafði verið blandað saman við kolin.
Svíadrottning látin.. þann 4. f. m.
andaðist Viktoría Svíadrof.ning suð-
ur í Rómaborg þar stm hún hafði
dvalið sér til heilsubótar undanfarið.
Viktoría drottníng var af þýzkum ætt-
um, dóttir Friðriks storhertóga af
Baden. Hún giftist Gusta" V. SVa-
konungi árið 1881.
Frá Vestur-íslendingum. Látinn er
vestan hafs Jósep Johnson, austfirzk-
ur að ætt. Hann var lengst af í
Winnipeg, en nokkur ár í Florida,
stundaði húsasmíðar og var hátt á
sjötugs aldri er hann lézt. — Látinn
er að Gimli Man., Páll Mýrdal, f.
1851. Hairn var sonur Sigmundar Sig-
urðssonar og Ingibjargar Sigurðar-
dóttur á Heiði í Mýrdal. Lögberg frá
20. f. m. birtir æfiminningu Magn-
úsat- Ilalldórssonar vitavarðar að
Gimli Man. Hann hafði um 40 ár
verið einn af fengsælustu fiskimönn-
um við Winnipegvatn. Magnús var
fæddur 1850 í Krýsuvík, sonur Hall-
dórs f. bónda í Krýsuvík, Magnús-
sonar fálltafangara.
Brnni. Hjón og 4 börn þeirra, ásamt
leigjanda í timburhúsi einu í Long
Island brunnu inni nýlega. Talið er
I grein minni tilfærði ég nokkra
höf., svo hr. Th. A. hefði verið
vorkunnarlaust að kynna sér hvaða
álit þeir hafi á arfgengi áunnra
eiginleika. En úr því að hann
hefir látið það undir höfuð leggj-
ast, þá tilfæri ég hér skoðun þá,
sem bæði þessir vísindamenn og
allir líffræðingar nútímans aðhyll-
ast. Hún er sú: „að varla er hægb
að ræða um erfðir áunninna eig-
inleika, sem þýðingu gætu haft
fyrir myndun nýrra kynja“.
Þrátt fyrir margar tilraunir
hefir ekki tekizt að finna eitt
einasta dæmi, er brjóti í bága við
þessa skoðun. En hr. Th. A. var
ekki lengi að finna ýms dæmi er
áttu að afsanna hana. Því miður
eru öll dæmin gölluð, sakir van-
þekkingar á sviði erfðafræðinnar
i ins og sýnt nmn verða,
Eg mintist dálítið á eðlisfar
(genotypus) og svipfar (feno-
typus) í fyrri grein minni, en þau
hugtök virðist hr. Th. A. alls ekki
þekkja eftir svari hans að dæmá,
jafnvel þótt þau séu undirstaða
erfðavísinda nútímans. Þess vegna
verð eg víst að fara dálítib nán-
ar inn á þau efni.
Hver einasta vera, sem fæðist,
hefir þegar frá upphafi vega
sinna svonefnt eðlisfar. Það mót-
ar hana hið innra sem ytra og
ákveðpr hvaða vaxtarlag og eigin-
AUGLÝSING.
Samkvæmt leyfi stjómarráðs
íslands, dagsettu 13. febr. 1930,
hefir verið breytt nafni jarðar-
innar Spena í Fremmri-Torfu-
staðahreppi, V.-Hún. Heitir nefnd
jörð Litlihvammur..
Litlahvammi, 5. apríl 1930.
Daníel Helgason.
að kviknað hafi í húsinu vegna gá-
leysis leigjandans, er hafði þann
vana að reykja í rúminu á kvöldin.
Einkeimilegt veðurafbrigði. Bjarn-
freður Ingimundarson A Efri Steins-
mýri í Skaftafellssýslu ritar Tinran-
unr á þessa leið: — „Aðfaranótt lrins
5. des. í. á. var hér frenriu- hæg
sunnanátt nreð skúrum, en nálægt
kl. 3 unr nóttina skall á óvenjuleg
vindhviða, svo nreð fádæmum má
teljast hér um slóðir á sléttlendinu,
þar senr venjulega er jafnvinda. —
Vindhviðan varaði 2—3 mínútur, að
því búnu, sanra veður og áður, dálítil
gola. Ofsa úrfelli var þessu sanrfara,
en varaði litlu lengur og kom úr
íriðdimmum skýflóka, sem hafði þó
ekki eins og venjulega festu við
sjóndeildarhring, heldur sást í loft
allt’ um kring. Hver maður lirökk
úr fasta sveíni, því hús hristust
mjög af hinum ferlegu átökum. Af
sumum liúsunr flettist grúið torfþak
og á einú húsi brotnuðu þil, og mun-
aði minnstu að húsið, sem var hey-
liiaða, fyki með öllu. Ýmsir lauslegir
munir, svo sem spýtur og fleira, hóf-
ust í loft upp og íluttust langar
leiðir. það sem einkenndi þetta veð-
urafbr. var það, að það virðist ekki
hafa komið fram nema á litlu svæði,
hér á Eíri Steinsmýrarbæjum og hjá-
lendu frá Efri Fljótum, sem er hér
í 2—300 m. fjarlægð. — Ennfremur
virðist, eftir ýmsum merkjum, t. d.
hvernig þak sViftist af húsum og fl.,
sem vindurinn hafi snúist líkt og
öfugstreymi. Mjög virtist vindhijóðið
einkennilegt, svo sogkennt, og með
sívaxandi rykkjum, þar til það á
einu augnabliki féll niður eins og
það konr. — það er alveg víst, að
liefði vindhryna þessi staðið 5—15
mínútur, þá hefði hún gert hér rrrjog
nrinnilegan skaða, og eg gæti trúað,
að færri hús hefðu staðist”.
Húsbruni. þann 23. þ. m. brann
kvikmýndahúsið á ísafirði sem jafn-
framt mun hafa verið aðalsamkomu-
hús bæjarins. Stomrur var og hrið en
þó tókst slökkviliðinu að verja iræstu
hús, exr kvikmyndahúsið brann tri
kaldra lcola. þar Brann m. a. bún-
ingar og tjöld leikfélagsins á ísa-
firði. Giskað er á að kviknað hafi
út frá rafmagni.
Eldsvoði. Fyrir skörrrmu konr upp
eldur við höfnina í Iloboken í New
Jersey og eyðilögðust tvær hafnar-
bryggjur. Fimm bresk Atlantzhafs-
línuskip -voru unr tínra í mikilli
AUGLÝSING.
Samkvæmt leyfi stjómarráðs
Islands, dagsettu 11. júlí 1929,
hefir verið breytt nafni jarðar-
innar Rófu í Fremri-Torfustaða-
hreppi, V.-Hún. Heitir nefnd jörð
Uppsalir.
Uppsölum, 5. apríl 1930.
Jón Leví Sigfússon.
hættu, en þó tókst að draga þau út
a Hudsonsfljótið og forða þeim þann-
ig frá tjóni. Fjögur hundruð vöru-
flutningabifreiðir eyðilögðust á einni
bryggjunni. þrír slökkviliðsmenn
nreiddust. Tjónið er áætlað 4 milj.
dollara.
Ibúðarhús úr timbri og jám-
klætt er til sölu á Stokkseyri nú
þegar. Húsinu fylgir fjós og hey-
hlaða.
Lysthafendur snúi sér til Ás-
geirs kaupm. Eiríkssonar á
Stokkseyri, sem gefur allar nán-
ari upplýsingar.
Flug. það hefir verið tilkynnt opin-
berlega, að loftskipið þýzka, Graf
Zeppelin, muni leggja af stað i flug-
ferð til Suður- og Norður-Ameríku
10. maí næstk.
ingurn hans sjálfs mundu þau
sækja í gamla horfið, væru þau
ílutt aftur til Lapplands.
Hr. Th. A. talar einnig um
dvergfíla, sem eiga að hafa mink-
að sakir erfiðra lífsskiiyrða. Eg
hefi spurt dr. phil. M. Thomsen
prófessor í dýrafræði við Land-
búnaðarháskólann í Höfn hvaða
álit náttúrufræðingar hefðu á
þessum fílum. Tjáði hann mér að
þeir væru taldir sem hliðstæð
grein við 'Afríkufílinn, alveg eins
og sá indverski er það, og væru
sjálfstæð ætt, en ekki nein úr-
kynjun né smækkunartegund
stærri fíla. Enda væri undarlegt
ef lífsskilyrði þrengdu kosti
þeirra, þar eð þeir lifa upp með
Kongoáimi á einhverjum frjósam-
asta stað hnattarins.
1 fyrri grein minni minntist eg
á ættai-tölur og sagði greinilega
af hvaða ástæðum hætt væri við
að rekja ættir langt aftur í tím-
ann. Ilr. Th. A. er mjög hróðug-
ur af því að hann þykist hafa
hrakið það, er eg sagði um þær,
en beri menn grein mína og svar
hans saman, sést fljótlega að
„rök“ hrossaræktarráðunautsins
eru ekki annað en loðnir útúr-
snúningar.
1 lok svars síns reynir hr. Th.
A. að losa sig úr óþægilegri klípu,
sem hann hefir lent í vegna lækn-
leika veran fær. Og eðlisfarið er
arfgengt.
Svipfarið lýsir sér í útliti ver-
urmar og myndast vegna þeirra
iífsskilyrða, sem hún á víð að
búa. Svipfarið er ekki arfgengt.
Svipfarið er til orðið sakir utan-
aðkomandi áhrifa á eðlisfarið.
Eðlisfarinu mætti ef til vill
líkja við beina línu, sem gengur
eins eg rauður þráður gegn um
ættirnar. Svipfarið fylgir þessari
línu en tekur þó víxlspor til
beggja handa, án þess þó að fjar-
lægjast línuna mjög.
Danski vísindamaðurinn próf.
W. Johansen fann fyrstur manna
þetta lögmál og gat sér heims-
frægð fyrir. Sannanir þess eru
óteljandi. Ef svín eru t. d. illa
fóðruð í marga ættliði, þá mink-
að stærð þeirra, en strax og af-
kvæmi þessara litlu svína eru
fóðruð á venjulegan hátt, þá ná
þau venjulegri stærð.
Dæmi þau er hr. Th. A. færir
þeirri „staðreynd“ sinni til stuðn-
ings, að lífsskilyrðin hafi áhrif á
kynin, sýna líka greinilega, að
hér er að ræða um svipfar en
ekki eðlisfar.
T. d. hlýtur stærðarmunur
hrossa í Eyjafirði og Skagafirði
að byggjast á svipfari því hr. Th.
A. segir sjálfur að hross flutt úr
lökum skilyrðum í betri gefi
stærri afkvæmi og öfugt. Og
hvernig getur hr. Th. A. dottið í
hug að kynið breytist, ef hann
flytur hesta úr Eyjafirði til
; Skagafjarðar, því strax og hann
flytur afkvæmi hrossa þessara
aftur á gamlar stöðvar, verða þau
eins og forfeðurnir. Ef kynið
hefði breyzt þá væri það hrein-
asta hending ef hægt væri að fá
| skepnurnar til þess að líkjast for-
feðrunum á ný. Þessar breyting-
ar eru ekki arfgengar og verða
því að táknast sem svipfar.
Ilvað sauðfé í ýmsum lands-
lilutum viðvíkur gildir það sama
og sagt er um hestana.
Annars er það einkennilegt að
sumstaðar virðist hr. Th. A.
halda því fram að áunnir eigin-
leikar erfist, en annarstaðar fal-
ar hann um að kynin stækki við
flutning í betri skilyrði. Þetta er
mótsögn, því ef svo væri, að
áunnir eiginleikar gengju að erfð-
um, ætt fé það, sem alizt hefir
upp í Eyjafirði í marga ættliðu
ekki að breytast þegax í stað við
flutning til annara héraða. Slíkar
mótsagnir ættu ekki að geta kom-
ið fyrir, ef erfðahugtök hrossa-
ræktarráðunautsins væru skýr.
Það, sem hr. Th. A. segir um
þyngdarmismun hreindýra í Al-
aska og Lapplandi mun vera svip-
farsmunur, því samkvæmt kenn-