Tíminn - 18.10.1930, Blaðsíða 3

TÍMINN
213
Jardir til sölu.
Tvær samliggjandi jarðir, Hlíðarendi og Litla-Land í Ölfusi,
eru til sölu, og lausar til ábúðar nú þegar.
Jarðir þessar eru einhverjar beztu beitarjarðir í Árnessýslu.
Væntanlegur kaupandi snúi sér til Kristins Jónssonar vagna-
smiðs, Reykjavík, sem gefur allar nánari upplýsingar.
Félag ungra Framsóknarmanna
heldur fund í Sambandshúsinu þriðjudaginn 21. þ. m. kl. 8V2 síðd.
Dagskrá: Framtíðarstarf félagsins.
Nýjum félögum veitt viðtaka í fundarbyrjun.
FÉLAGSSTJÓRNIN.
Afgreíðsla Tímans
er í Lækjargötu 6A. Sími 2353.
Opin alla virka daga kl. 9—6.
Ritstjóri blaðsins venjulega til
viðtals á sama stað kl. 1—3 e. h.
virka daga.
G.) skyldi ekki fylgjast betur en
þetta með embættisrekstri undir-
manns síns. En ef til vill hefir
orðalagið um „sparisjóðsinnstæð-
ur með vöxtum“, sem áður var
getið, villt honum, sem öðrum,
sýn í þessu efni.
Við rannsókn málsins hefir það
komið í ljós ennfremur, að fyrir-
rennari Jóh. Jóh. í bæjarfógeta-
embættinu, Jón heitinn Magnús-
son, fylgdi þeirri reglu að ávaxta
fé dánarbúa. Hér er því um full-
komna nýbreytni að ræða hjá Jó-
hannesi Jóhannessyni.
Síðasta orðið.
Viðvíkjanda flutningi sparisjóðs-
innstæðanna hefir hæstiréttur
gjört þá uppgötvun, að „í nokkr-
um af búum þeim, er vextirnir
hafi numið hærri upphæð, er það
sjáanlegt, að ástæða hefir verið
til að taka upphæðina út að ollu
eða nokkru leyti“.
En niðurstaða hæstaréttar af
ítarlegri athugun — og enginn
skyldi efast um, að vel hafi verið
leitað — er samt sem áður sú:
„að ákærði hefir í mörgum bú-
um hafið innistæður búsins úr
sparisjóði án þess, að séð verði af
aðalreikningsbókum eða skiptabók-
um embættisins, að úttektin hafi
veríð nauðsynleg vegna útborgana
úr búinu“.
En ályktunin af þessari niður-
stöðu er það undarlegasta í þess-
um undarlega dómi:
„en engu að síður verður það
þó ekki álitið, að ákærði hafi
gjört þetta í þeim tilgangi að
afla sér óréttmæts ávinnings, og
brestur því heimild til að dæma
hann eftir 142. gr. hegningarlag-
anna“.
Svo mörg eru þau orð.
Hæstiréttur segir sjálfur, að
ákærði hafi tekið til sín spari-
sjóðsfé, án þess að unnt sé að
sjá, að nokkur minnsta ástæða
hafi verið til þess.
Ákærði sjálfur hefir ekki getað
komið með neina ástæðu, sem
rétturinn telur frambærilega.
En vextirnir af öllu þessu fé
hafa runnið í „sjóð embættisins“
þ. e. til Jóhannesar Jóhannes-
sonar.
Eru þessir vextir þá ekki „ó-
réttmætur ávinningur“ fyrir Jó-
hannes Jóhaimesson?
„Engu að síður verður það þó
ekki álitið, að ákærði hafi gjört
þetta í þeim tilgangi ag afla sér
„óréttmæts ávinnings", segir
hæstiréttur Islands.
Af hverju verður það „ekki á-
litið“? Og er nokkur frambærileg
ástæða til þess að álykta annað
en að hann hafi einmitt gjört það
í þeim tilgangi?
Hæstiréttur getur enga skýr-
ingu gefið á því, hversvegna Jóh.
Jóh. fann upp á því að taka að
ástæðulausu vexti af annara
manna fé, án þess að ætla sér
að hafa ávinning af þvL
En Jóhannes hefir sjálfur neit-
að að hafa gjört þetta í „ávinn-
ingsskyni“.
En ef hann hefði játað? ...
Það þarf áreiðanlega enga hæsta-
réttarskarpskyggni til að renna
grun í, að sá maður muni vera
sekur, sem sjálfur játar á sig
sektina!
Hver er sökin?
Jóhannes er dæmdur.
Hæstiréttur hefir dæmt hann
til að greiða 800 kr. sekt og
málskostnað fyrir báðum réttum.
En fyrir hvað?
Hann er dæmdur fyrir það að
hafa ekki aðvarað menn um, að
þeir ættu möguleika til þess að
fá vexti af fé sínu.
En hann er ekki dæmdur fyrir
það að leggja sjálfm- þessa pen-
inga á vöxtu og hirða sjálfur
vextina af því, sem var lögmæt
eign annara manna.
Eftir því, sem hæstiréttur
sjálfur segir, hefir Jóhannesi orð-
ið tvennt hliðstætt á í meðferð
dánarbúa.
Hann hefir dregið að skila pen-
ingum, en skilað þeim samt.
Fyrir það er hann dæmdur í
800 kr. sekt og málskostnað sam -
kvæmt 144. gr. hegningarlaganna.
Hann hefir haft aðra peninga
undir höndum — vexti af fé
annara manna — og þessum pen-
ingum hefir hanri ekki skilað.
Fyrir það er hann sýkn saka,
að dómi hæstaréttar!
ólöglærður almenningur getur
ekki skilið þessa niðurstöðu nema
á einn veg — þennan:
Það er refsivert að taka til sín
fjáimuni, sem aðrir eiga og skila
þeim seint.
En það er ekki refsivert að
taka til sín fjármuni, sem aðrir
eiga og skila þeim aldrei!
„I sjóði embættisins“.
Frá leikmanns sjónarmiði hvílir
engin hula yfir rökum þessa máls.
Þau eru svo skýr, sem framast
má verða.
Eigendur dánar- og þrotabúa,
sem bæjarfógetinn í Reykjavík
hafði til meðferðar, hafa í em-
bættistíð Jóh. Jóhannessonar tap-
að vöxtum, sem nema rúmlega 60
þús. kr., ef reiknað er með 33/4%
vaxtafæti.
Ákærði hefir játað, að allir
vextirnir af þessum peningum
hafi runnið til sín.
Hér er ekki hirðuleysi til að
dreifa, því að ákærði hefir vitandi
vits tekið peninga út úr spari-
sjóðsbókum búanna, og fært inn í
reikning sjálfs sín.
Hæstiréttur segir sjálfur, að í
„mörgum tilfellum“ sé ómögulegt,
að finna neiria skýringu á flutn-
ingi peninganna.
Undirréttur sá ekki nema eina
skýringu, og almenningur hefir
heldur ekki séð nema eina skýr-
ir.gu á þessari ráðabreytni.
Hún er sú, að ákærði hafi hafið
' ijmistæðumar í ávinningsskyni.
Er önnur skýring hugsanleg?
Hæstiréttur hefir ekki getað
bent á neina aðra skýringu.
En hæstiréttur telur það ósann-
að, að verknaðurinn hafi verið
framinn „í þeim tilgangi að afla
sér óréttmæts ávinnings“.
Er þá ekki von, að ólöglærður
almenningur verði undrandi og
spyrji:
Hvernig ætlar hæstaréttur að
sanna það, að innbrotsþjófnaður
sé framinn „í þeim tilgangi að
afla sér óréttmæts ávinnings" —
ef ákærði neitar að sá hafi verið
tilgangurinn?
Eða — er tilgangurinn ósann-
anlegur, svo framarlega, sem
ákærði neitar?
Það er eftirtektarvert, hvað
orðatiltækið „sjóður embættisins“
kemur oft fyrir í dómsforsendum
hæstaréttar.
Og því verður ekki neitað, að
það sýnist í fljótu bragði ofboð
sakleysislegt, þó að bæjarfógetinn
í Reykjavík hafi látið sér svona
ákaflega annt um „sjóð embættis-
ins“ eins og rannsókn málsins ber
vott um.
Einhverjir, sem lítið vita um
þetta mál, álíta kannske, að þessi
„sjóður embættisins" hafi verið
notaður til þess að létta fjárhags-
byrðum af í’íkissjóði.
En skrifstofukostnaður bæjar-
fógetans í Reykjavík var ávalt
greiddur úr ríkissjóði, samkvæmt
reikningi frá bæjarfógetanum
sjálfum.
Það væri vissulega athugunar-
efni hvað af því myndi leiða, ef
starfsmenn hins opinbera yfir-
leitt, færu að ávaxta peninga „í
sjóði embættisins“ á sama hátt
og Jóhannes Jóhannesson.
Vegamálastjóri, vitamálastjóri,
forstjóri áfengisverzlunai' ríkisins,
forstjóri skipaútgjörðarinnar —
allir þessir opinberu starfsmenn
og margir fleiri gætu ósköp vc-1
fundið upp á því að fara að
ávaxta peninga „í sjóði embættis-
ins“ alveg eins og Jóhannes Jó-
hannesson.
Og það er enginn vafi á því, að
„embættissjóður“ gæti dafnað
prýðilega í höndum þessara
starfsmanna, ef þeir færu að eins
og Jóhannes Jóhannesson.
Og það er ekki heldur loku fyr-
ir það skotið, að þessum opinberu
starfsmönnum gæti fallizt til ein-
hver „mistök“ í embættisfærslu,
svo að ástæða væri til þess, að
dómi Jóh. Jóh. að leggja ríflega
í „embættissjóð“.
Forlögin höguðu svo til, að Jó-
hannes Jóhannesson var skipta-
ráðandi í smábæ, sem ekki taldi
nema 25 þús. manns. Gjörum ráð
fyrir, að sami Jóh. Jóh. hefði
verið skiptaráðandi i stórborg,
þar sem heima áttu miljónir
manna og dánardægrin námu
hundruðum þúsunda.
I slíku tilfelli myndi varla vera
annar atvinnuvegur álitlegri í
heiminum en að hafa umráð „em-
bættissjóðs“ með hæstarétt ls-
lendinga í baksýn.
Slíkar og þvílíkar hugleiðingar
vakna við lestur hæstaréttardóms-
ins í sakamálinu gegn Jóh. Jó-
hannessyni.
Og spumingar eins og þessi:
Má öryggi almennings í hinu ís-
lenzka þjóðfélagi við því, að
kveðnir verði upp fleiri hæsta-
réttardómar, eins og dómurinn í
máli Jóh. Jóhannessonar?
Samkvæmt íslenzkum lögum
liggur æðsta dómsvaldið í höndum
hæstaréttar.
Dómum hæstaréttar verður
ekki breytt.
En dómar hæstaréttar verða að
þola sinn dóm, alveg eins og önn-
ur mannaverk.
Réttarmeðvitund þjóðariimar er
voldugri en nokkurt dómsatkvæðl.
Það er þjóðin, sem veitir völd
og- tekur þau aftur. Og þjóðin,
sem völdin veitir, heimtar að
handhafar valdsins gjöri grein
fyrir verkum sínum. Gráar hær-
ur eða embættistign veita þar
enga undanþágu.
----o-----
Fréttir eru í öðru tbl., sem út kem-
ur í dag.
Tilkynning •
til útvarpsnotenda á Islandi
Undirritaður hefir fyrir hönd PHILIPS RADIO A/S Köben-
havn, opnað hér í Reykjavík, eftirlits- og viðgerðastöð, með
nafninu:
PHILIPS RADIO
gegningarstöð á Islandi,
Snorri P. B. Amar, Reykjavík.
er tekur að sér allskonar eftirlit og viðgerðir á PHILIPS-tækjum.
Ennfremur lætur gegningarstöðin í té leiðbeiningar og upplýsing-
ar viðvíkjandi PHILIPS RADIO og tækjum þeirra.
Á öllum PHILIPS-tækjum er eins árs ábyrgð gegn verksmiðju-
göllum, þannig að þau stykki, er á fyrsta ári kunna að bila,
verða endumýjuð ókeypis, þó verður vinna við að setja ný stykki
1 reiknuð.
Útvarpsnotendum er þessvegna bent á að verði eitthvaö að
PHILIPS-tækjum þeirra, að snúa sér til gegningarstöðvarinnar,
sem mun veita þeim þá aðstoð, er með þarf.
Gegningarstöðin hefir bækistöð sína í Lækjargötu 2 uppi, og
utanáskrift hennar er, pósthólf 354.
Virðingarfyllst,
Snorri P. B. Anuu'.
Phílips
er nafn, sem allir útvarpsnotendur kannast við. Tæki þeirra eru
landkunn fyrir gæði, enda hefir stefnuskrá PHILIPS verið að
smíða eingöngu það bezta sem á hverjum tíma er hægt. Verðið
hafa þeir fengið niður með gífurlegri framleiðslu.
Þrátt fyrii' hin viðurkenndu gæði, er verðið á PHILIPS tsekj-
um, miðað við önnur tæki af svipuðum gæðum, lágt, og til þess
að stuðla að útbreiðslu útvarpsins hér á landi, hefir félagið sett
sérstakt verð á tæki sín fyrir íslenzka útvarpsnotendur, sem er
lægra en nokkursstaðar annarsstaðar.
Þessutan er eins-árs ábyrgð á öllum PHILIPS tækjum, gegn
verksmiðjugöllum, og til þess að gera þá ábyrgð verulega gagn-
lega, hefir félagið stofnsett hér í Reykjavík, gegningarstöð, sem
hefir með höndum eftirlit og viðgerðir á öllum þeirra tækjum.
Útvarpsnotendur, þegar þér kaupið útvarpstæki yðar, þá biðj-
ið um PHILIFIS tæki, og þér getið verið vissir um að fá það
bezta sem á hverjum tíma fæst. Þér fáið eins árs ábyrgð með
tækjunum, og verði eitthvað að, þá snúið yður til gegningarstöðv-
arinnar, sem mun aðstoða yður.
PHILIPS hafa tæki af öllum gerðum, 2-lampa, 8-lampa og 4-
lampa. Þau fást fyrir rið-straum, rak-straum eða fyrir rafvaka,
þar sem ekkert rafmagn er fyrir hendi,
Útvarpsstöðin fer nú að hefja starfsemi sína, þá vilja allir
eignast útvarpstæki. Kaupið þá eingöngu tæki af beztu gerð.
Kaupið tæki með ábyrgð,
Kaupið PHILIPS tæki
Hálf jörðin Vatnsdalur í Fljótshlíð fæst til ábúðar á næsta
vori. Kaup getá komið til greina. Jörðin gefur af sér um 600
hesta af heyi í meðalári. Allmikið af túnum og engjum er vél-
slægt. Tún afgirt og engjar að miklu leyti. Landrými geysimikið.
Skógarítak.
Menn snúi sér til eiganda jarðarinnar, Guðjóns Jónssonar í
Vatnsdal, eða Jóns Árnasonar, Njálsgötu 78, Reykjavík, er veitdr
allar nánari upplýsingar.
Kaupum vel verkaðar
garnir
hæsta verði
Samband Isl. samvinnufélaga
Kjöttunnur,
L. Jacobsen,
KÖBENHAVN Símn.: Cooperage V A L B Y
allt til beykisiðnar, smjörkvartel o. s. frv. frá stsrstu beykissmiðj-
um í Danmörku. Höfum 1 mörg ár selt tunnur til Sambandsins
og margra kaupmanna.