Tíminn - 31.10.1931, Blaðsíða 3

TlMINN
288
Innileg þökk sveHungum okkar fyrir
vegleg samsæti, er þeir héldu okkur á sið*
astliðnu hausti og dýra gjöf er þeir færðu
okkur við áminnzt tækifæri.
Reykjavik 26. okt. 1931.
Sigriður Hansdóttir, Jón Finnsson.
r\
fyrir satt, að svo hafi ekki verið.
Magnús Jónsson guðfrœðiprófessor
hafði því ekkert að leiðrétta í mín-
um ummœlum. Hitt er ekki leiðrétt-
ing, heldur upplýsing til viðbótar,
að atkvæðagreiðslu var hagað eins
og hann skýrir frá og hér hefir
verið sagt, og lá þó sú upplýsing i
þeim ummælum, sem Morgunblaðið
hafði eftir mér.
Ásgeir Ásgeírsson.
----O----
Aðsendír
bréfkaflar.
m.
Samkvæmt skattaframtali mun út-
gerðarfélagið Kveldúlfur hafa orðið
fyrir tapi á síðastl. ári. Aftur á móti
munu hinir mörgu forstjórar og
aðrir háttsettir starfsmenn félagsins
ekki hafa orðið fyrir efnahagstjóni.
Sú regla gildir enn við togaraútgerð-
ina, að greiða stjórnendum og skip-
stjórum laun viðlíka þeim, sem
Claessen fékk fyrir að ausa fénu út
úr íslandsbanka, — hvað sem líður
rekstursafkomu félaganna. Og á tap-
ári Kveldúlfs hinu síðasta, byggði
Ólafur Thórs sér skrauthýsi, til í-
búðar handa sjálfum sér, sem mun
hafa kostað hátt á annað hundrað
þús. kr. En gróði Ólafs Thors mun
ekki allur vera fenginn við að
stjórna hnignandi sjávarútgerð,
heldur er hann einkum og sérstak-
lega reittur saman á því að kaupa
fisk af smærri útgerðarfyrirtækjum
og selja hann aftur með hagnaði.
Félagið „Kveldúlfur er orðið gróða-
liringur á vegum sjávarútgerðarinn-
ar.
íslenzk sjávarútgerð er, eins og
aðrir atvinnuvegir landsins, stödd í
miklum vanda. Hún er rekin með
tapi á tap ofan. Margir af útgerðar-
mönnum landsins eru ágætir menn
og duglegir og sjómannastétt okkar
mun vera ein hin vaskasta, sem til
er á jörðu hér. En þessir menn eru
sundraðir og flæktir í hugsunarvill-
um og kenningafalsi frjálsrar sam-
keppni. þessvegna eru þeir arðrænd-
ir af fiskhringnum íslenzka. Finnst
þér ekki furðulegt, að þessir menn,
margir þeirra, skuli enn trúa á og
verja það atvinnuskipulag, sem
heimilar ekki merkilegri manni en
Ólafi Thors að sitja uppi með gróða
af striti þeirra sjálfra. því hvað er
Ólafur Thors? Hann er ekki annað
en ófyrirleitinn oflátungur. Enginn
veit til þess, að hann hafi orðið neitt
af eigin ramleik eða að hann hafi
barist fyrir nýtilegu máli. Eigi að
síður hefir úrelt verzlunarskipulag
og sundrung útgerðarmanna skapað
honum, á leiðum viðskiptanna, svip-
aða aðstöðu eins og áður höfðu
stigamenn á alfaral.eiðum, sem tóku
fé af þeim, sem um veginn fóru.
Hvenær heldurðu að þetta lagist?
Hvenær heldurðu að mönnum skilj-
ist það almennt að ekkert annað en
samvinnuútgerð og réttlát hluta-
skifti geta hrifið útgerðina úr ófarn-
aði hófleysisins, samlceppninnar og
verkamálastyrjaldanna? þcgar sjó-
mennirnir eiga sjálfir útgerðarfyrir-
tæki sín og selja sjálfir afla sinn
gegnum sín eigin samvinnufélög, þá
og fyr eklci, mun endurskapast
samúðin milli starfs og stjórnar og
réttlætið í skiftingu arðsins. Burt
með stigamennina af leiðum ís-
lenzkra atvinnuvega!
(Meira). Snarfari.
----O——
Hjónabönd. Laugardaginn 17. októ-
ber voru gefin saman í hjónband af
séra Bjarna Jónssyni Guðný Anna
Gunnarsdóttir kennslukona frá Esju-
bergi og Brynjólfur Bjarnason Mel-
steð vegaverkstjóri frá Framnesi.
I-Ieimili þeirra verður að Stóra-Hofi
í Gnúpverjahreppi í Árnessýslu. —
Síðastliðinn laugardag voru gefin
saman hjá lögmanni Jóhanna Sig-
urðardóttir frá Saurbæ á Langanes-
strönd og Ásgeir Jónsson plötusmiður
í Landssmiðju íslands. — Laugar-
daginn 10. þ. m. voru gefin saman í
hjónaband í Hlíðarendakirkju af séra
Sveinbirni Högnasyni, ungfrú Soffía
Markúsdóttir frá Hallskoti í Fljóts-
hlíð og Ólafur Guðnason gjaldlceri í
vélsmiðjunni Steðji. Heimili þeirra
er á Bergstaðastræti 83.
---O----
í haust var mér dreginn hrút-
ur ca. 3—4 vetra, hvítur horn-
skelltur með mínu marki: sýlt,
biti framan hægra, sneitt aftan
gagnbitað vinstra, sem ég ekki á
mér vitanlega. Réttur eigandi
getur vitjað hans til mín.
Bjarni Sveinsson,
Eskiholti. Borgarhreppi.
Hestur
rauður, með stórri blesu, lágvax-
inn, mark heilrifað bæði, hefir
tapast snemma í október, frá
Geithálsi. Verði einhver var
hestsins er hérmeð beðið að til-
kynna í síma 33 eða 1280 Reykja-
vík.
FSr J. J. til Svíþjóðar
Hefir Vísi skjátlast?
Meðan ,T. ,T. ráðherra var ytra í
haust, bárust þær fréttir hingað, að
hann hefði fengið hinar beztu við-
tökur í Svíþjóð — betri en íhalds-
mönnum voru kærkomnar. Bæði Mbl.
og Vísir ræddu um málið. Vísir
komst að lokum að þeirri niður-
stöðu, að J. J. hlyii að hafa orðið
íslandi til minnkunar í Svíþjóð og
ef einhverir Svíar hefðu gert för
hans góða, myndu það hafa verið
socialistar.
Nú hafa borizt hingað úrklippur
úr sænskum blöðum og kveður þar
við í nokkuð öðrum tón en Vísir
vill vera láta. Er þess fyrst að geta,
að eitt af stærstu blöðum Svía,
Svenska Dagbladet (íhaldsblað) birti
mjög lofsamlega grein um J. J. áður
en hann kom til Svíþjóðar og hefir
efni hennar áður verið rakið hér í
blaðinu. Daginn eftir komu J. J. til
Stokkhólms, s.egir sama blað, að J-
J. muni halda fyrirlestur í Sænsk-
íslenzka félaginu kvöldið eftir. Blaðið
bætir við að á stöðinni hafi stjórn
félagsins og sendiherra íslendinga
og Dana tekið á móti honum. Fyrsta
daginn hafi hann kynnt sér hinar
margháttuðu aðgerðir Stokkhólms-
búa til að leysa húsnæðisvandræði
með samvinnubyggingum.
Annað af stærstu íhaldsblöðunum,
Stockholms Tidningen, birtir sama
dag langa grein um íslenzk stjórn-
mál og um J. J. Telur hann einn af
helztu áhrifamönnum á íslandi, segir
að hann hafi mikinn áhuga á um-
bótum lands síns og breyti sam-
kvæmt því. Blaðið bætir við að til
forgöngu hans megi sækja ekki all-
lítið af framförum íslands á síðari
árum.
priðja stórblað sænskra ihalds-
rnanna, Stockholms Dagbladet, minn-
ist á ísland í sambandi við komu J.
J., segir að hann sé einn af leiðtog-
um bændafloklcsins, „och i alla av-
seenden högst modema gentleman".
Svenska Morgonbladet, sem líka virð-
ist vera íhaldsblað, flytur grein urn
J. J. það segir að við fyrstu sýn
mætti ætla, að hann væri Ameriku-
maður, en þegar menn fari að kynn-
ast honum sjáist, að hann sé afkom-
andi norrænna víkinga. Framkoma
hans, orð og hreyfingar b.eri vott
um orku og þrótt. Blaðið bætir við
að æfisaga J. J. sé einkennileg. Hann
sé sonur fátæks smábónda, bann sé
sjálfmenntaður, en hafi brotizt áfram
upp á eigin spýtur og átt mikinn
þátt í að efla samvinnuhreyfinguna
meðal íslenzkra bænda og í stofnun
bændaflokksins, sem nú hafi meira-
hluta á Alþingi. Að lokum segir blað-
ið að sænsk-íslenzka félagið hafi boð-
ið þessum merkilega gesti til lands-
ins til að halda fyrirlestur um ísland,
og að á þann fyrirlestur muni koma
FERÐAMENN
sem koma til Rvíkur, fá her-
bergi og rúm með lækkuðu
verði á Hverfisgötu 82.
Kenni dönsku
og byrjendum organleik.
jr- __
_A_. Briem
Laufásveg 6 — Sími 993.
Brynjúlfur Björnsson
tannlæknir,
Hverfisgötu 14, Sími 270.
Móttökutími 10-6. (Aðrar stund-
ir eftir pöntun). — öli tannlækn-
isverk framkvæmd.
Lægst verð. Mest vandvirkni.
meðal margra annara góðra manna
tveir af ráðherrum Svía, Ekman og
Gyldensvárd.
Enn eitt íhaldsblað, Dagens Nyheter,
minnist komu J. J. í greinarkorni.
Segir það manninn fremur lítinn
vexti, stilltan og hóglátan í fram-
göngu, og að fáir sem mættu honum
á götum Stokkhó.lms myndi renna
grun í, að hann væri sá af íslenzlc-
um stjómmálamönnum, sem mestur
gustur stæði um. Að starfi til sé
hann dóms- og kirkjumálaráðherra
þjóðar sinnar en í raun og veru sé
hann sá öxull, sem stjórnmál ís-
lands snúist um. Á íslandi séu eigin-
lega ekki nema tveir flokkar: Ann-
ar með Jónasi Jónssyni og hinn á
móti. Hann sé harðdrægur í skifturn,
geri það sem honum sýnist vera
rétt, hvað sem hver segi.
Eftir fyrirlestur J. J. um ísland
birtir Svenska Dagbladet mynd af
J. J. og Tengdahl, formanni bæjar-
stjórnarinnar í Stokkhólmi, er hanr.
sýnir ráðherranum Stadshuset. Er
þar sagt frá fyrirlestrinum, að þar
hafi verið margt merkra manna
ráðherrar, sendiherrar, nokkrir dóm-
arar, þar á meðal hinn frægi Carl
Lindhagen, yfirbókavörður háskóla-
safnsins í Uppsölum o. fl. Um ræð-
una segir blaðið, að hún hafi byrj
að með skáldlegri lýsingu af nátt-
úru landsins og íslenzkri menningu.
pá hafi komið meginkjarni ræðunn-
ar, þar sem fyrirlesarinn hafi í Ijós-
um dráttum skýrt frá hinum marg-
háttuðu framförum á fslandi. pað
efni hafi verið nýtt og í mesta lagi
fróðlegt, líka fyrir menn, sem hafi
þekkt nokkuð mikið til íslenzkra
staðhátta, „ett halvt funktionalist-
iskt Island", sagan um litla þjóð,
sem með tápi og lcjarki hefir byrj-
að að beygja náttúrugæði landsins
undir vilja mannsins. í veizlu, sem
haldin var að ræðunni lokinni hafi
Ekman forsætisráðherra haldið ræðu
og látið í 1 jós aðdáun sína á hinni
miklu umbótastarfsemi á íslandi.
Bæði Ekman og ýmsir aðrir ræðu-
menn höfðu þakkað J. J. hlýlega
komti hans, að því er blaðið hermir.
Litlu síðar segir íhaldsblað í Upp-
sölum, Upsala Nya Tidning, frá
komu J. J. til Uppsala og birtir
mynd af honum og yfirbókaverði
háskólabókasafnsins, Grape. Segir
blaðið að hann sé einn aí' helztu
stjórnmála- og menntamönnum Is-
lands, að hann hafi beitt sér fyrir
mikilsverðum umbótum á íslenzkum
skólum og hafi þar í bænum kynnt
sér ýmsar stofnanir háskólans í sam-
bandi við fyrirhugaða háskólabygg-
ingu í Reykjavík. Blaðið bætir við
að J. J. virðist vera gæddur óvenju-
legum lífsþrótti og víðsýni, enda eigi
hann góðan þátt í nútímamenning-
arbaráttu íslenzku þjóðarinnar.
Á heimleiðinni dvaldi J. J. 2—3
daga í Gautaborg og var þar gestur
Norræna félagsins og hélt fyrir það
Opna i dag sölubúð
í sambandi viö
prjónadeild ullarverksmidjunnar „F r a m t í ð i n“
Frabkastíg 8.
fyrir allskonar prjónafatnað úr íslenzku efni,
Á KARLA, KONUR OG BÖRN.
Vörurnar eru unnar í prjónaverksmiðju minni úr alíslenzku
efni og á nýtízkuvélar og þar af leiðandi á fuUkomnari hátt en
áður hefir þekkst hér á landi.
Verðið er lægra en á útlendum ullar-prjónafatnaði, sem hing-
að hefir fluzt.
Notið nú íslenzku prjónafötin, sem taka fram þeim útlendu
að efni, hollustu og styrkleika.
Virðingarfyllst.
Bogfi A. J. Þórðarson.
Auglýsin^
Fréttastofa Ríkisútvarpsins mun í fréttaritun sinni eftirleiðis
fylgja þeim reglum, að geta því aðeins um bækur, að þær séu
henni sendar, og því að eins um samkomur og sýningar, hvers-
konar sem eru, að aðgöngumiðar séu sendir.
Ríkisútvarpiö.
liinn sama fyrirlestur og í Stokk-
hólmi. Daginn sem hann kom til
bæjarins birtu þrjú stærstu blöðin í
bænum greinar um ísland, og fóru
um land og þjóð hinum vingjamleg-
ustu orðum. Var þar í fararbroddi
liið alþekta íhaldsblað: Göteborgs
Ilandels och Sjöfartstidning. það
segir að enginn geti með meira
rétti talað um nútímaframfarir ís-
lands en J. J., enda verði jafnvel
mótstöðumenn hans að viðurkenna
það. í sama streng taka Göteborgs
Morgenpost og Göteborgsposten. Öll
þessi blöð flytja síðan ítarlegan út-
drátt úr fyrirlestrinum og auk þess
Göteborgs Tidningen og Vestsvenslca
Dagbladet. Segir það, að J. J., „Is-
lands store politiker" hafi í gær hald-
ið „ett fángslande och interessant
föredrag om sin hemö“, að prófess-
or Lindroth hafi sett samkomuna,
síðan „„bestegs talerstolen av den
celebre gásten". Síðan kemur frásögn
um erindið, um fegurð og gæði
landsins og um menningu þjóðar-
innar. Blaðið lýkur máli sinu með
því að landshöfðinginn í Gautaborg,
Oscar von Sydow hafi fyrir hönd fé-
lagsins og áheyrenda þakkað fyrir-
lesturinn og látið í Ijós aðdáun sína
íyrir íslenzku þjóðinni í fortíð og
nútíð.
í þessum mörgu og ítarlegu grein-
um um ísland og íslenzk málefni í
tilefni af komu J. J. til Svíþjóðar,
kemur það glöggt fram hvílíka eftir-
tekt umbótastarfsemi samvinnufélag-
anna og . Framsóknarflokksins ís-
lenzka hefir vakið hjá hinni sænsku
frændþjóð.
--—O----
Á víðavangi.
Mbl. segir satt!
Eftirfaranda greinarkom birtist i
Morgunblaðinu í gær:
„í tilkynningu frá Swedish-Inter-
national Bureau segir, að seinustu
skýrslur um ríkisskuldir Svía sýni,
að þær sé alls kr. 1.873.994.819,65
eða tæplega 310 krónur á hvem í-
búa í landinu. þykir það ekki mikið,
og segir svo í tilkynningunni, að i
Evrópu skuldi að eins Finnland,
þýzkaland og Tékkóslóvakía minna
á hvem íbúa heldur en Svíþjóð. —
En þrátt fyrir miklar rikisskuldir,
er ísland þó lægst, ef miðað er við
mannfjölda.11*)
Hingað til hefir Mbl. haldið því
fram, að íslenzku ríkisskuldimar
væru orsök kreppunnar hér á landi,
og að ísland væri ver stætt fjár-
hagslega en nokkurt annað nálægt
ríki. þessi staðleysa, sem Mbl. hefir
barið fram blákalt móti betri vitund,
hefir hvað eftir annað verið hrakin
hér í blaðinu. En nú hefir Mbl. sjálft
í ógáti sagt sannleikann í þessu efni:
ísland skuldar minna en nokkurt
annað ríki í Norðurálfunni, að tiltölu
við mannfjölda.
*) Auðkennt hér.
N/tt. Nntímelegt.
j Ræðir: trúmál, frseðslumál,
íheilsufræði, ástir, útilif, nýja 1
tímann o.fi.
„JÖRГ
Odýraata timaritið eftir stærð
, 1. árg. tæpar 300 bls.
V kostar 5 kr. Á
Flytnr sögnr og ágætur f
myndir.
Mbl. og brezka íhaldið.
Mbl. er ákaflega ánægt með kosn-
ingasigur íhaldsflokksins í Englandi.
Myndi gleði blaðsins verða eins inni-
leg ef það kæmi á daginn, að brezka
íhaldið notaði sér kosningasigurinn
til að setja innflutningstoll á íslenzk-
an saltfisk í Englandi?
Vantraustið á ísafold.
Vísir kvartar um, að Tíminn hafi
mikil áhrif í sveitunum, en að ísa-
fold „komi ekki að notum", og kenn-
ir þar um hæfileikaskorti ritstjór-
anna. Vill Jakob Möller ráða bót á
þessu með því að láta íhaldið gefa
út nýtt blað til að „vinna hylli“
bænda og senda það um sveitimar
„ókeypis". ísafold hefir nú um langt
skeið verið troðið upp á bændur í öll-
um byggðum landsins óbeðið og flest-
um í óþökk, og hefir það engan
sýnilegan árangur borið, nema ef vera
skyldi, að það hafi átt einhvern þátt
í því, að fylgi íhaldsins hefir þorrið
með ári hverju. En þó óhætt að full-
yrða, að þar hafi meir um ráðið
slæmur málstaður en fákænska Val-
týs, þó landfræg sé. Hér eítir sem
hingað til mun íhaldið komast að
raun um, að bændur selja sig eigi á
vald pólitískum fjandmönnum, fyrir
nokkrar póstsendingar árlega af Mbl.-
pappír og misnotaðri prentsvertu.
-----O-----
Fiá stjómlagaþlngi Spánvezja. —
Skeyti frá Madrid dags. 7. þ. m.
skýrir svo frá, að jafnaðarmenn hafi
i þinginu borið fram breytingartil-
lögur við stjómarskrárfrumvarpið,
um þjóðnýtingu eigna, og vakti til-
laga þessi miklar deilur í þjóðþing-
inu. Zamora forsætisráðherra and-
mælti tillögunni og hafði loks í hót-
unum um að segja af sér, ef tillag-
an væri samþykkt — Úr skeyti
sama dag: Zamora hefir breytt á-
kvörðun sinni og segir ekki af sér.
Tilkynningu hans um þetta var tek-
ið með miklum fögnuði af öllum
flokkum.
Páfabréf um hefmskreppnna. Páf-
inn hefir gefið út bréf um fjárhags
og viðskiptaástandið í heiminum og
skorar á iðjuhölda og aðra atvinnu-
rekendur að gera allt sem í þeirra
valdi stendur til þess að koma í veg
íyrir skort bágstaddra og veita eins
mörguxn mönnum atvinnu og frekast
er unt Páfabréf þetta hefir vakið
undrun og athygli hvarvetna, því að
„hinn heilagi faðir“ í Róm er ekki
vanur að láta slik mál til sín taka.