Tíminn - 18.03.1933, Side 2

44
TlMINN
Jarðabótastyrkur á öllu landinu, fyrir jarðabætur mældar 1932.
GuDbr.- og Kjósars. og Reykjav. Borgarfjarðarsýsla Mýrasýsla Snæfellsness- og Hnappadalss. Dalasýsla Barðastrandarsýsla Isafjarðarsýsla Strandasýsla ........... Húnavatnssýsla Skagafjarðarsýsla Eyjafjaröarsýsla Snöur-Þingeyjarsýsla ...... Norður-Þingeyjarsýsla Norðnr-Múlasýsla ■Suður-Mnlasýsla ......... Austnr-Skaftafellssýsla Vestur-Skaftafellssýsla ..... Vestmannaeyjasýsla ....... Rangárvallasýsla Arnessýsla bL jO <3 P c3 § Æ> ö ^ •© rO Áburðarhús Tunrækt og garðrækt Hlöður, þur- og votheys Samtals Til búu.- fél. 50/o Styrkur jarðyrkju manna
Dagsv Kr. Dagsv Kr. Dagsv Kr« Dagsv Kr. Kr. a. Kr. a.
13 10 8 11 9 11 15 7 15 15 14 14 8 12 16 6 7 1 9 394 201 183 209 '150 197 341 154 357 439 465 363 157 221 257 133 115 81 338 455 7814 1096 533 252 ‘377 1229 .... 78 802 1046 634 1493 341 166 499 456 15 1361 1612 7988 11721.00 1644.00 799.50 378.00 565.50 1843.50 117.00 1203.00 1569.00 951,00 2239.50 511.50 249.00 748.50 684.00 22.50 2041.50 2418.00 11982.00 61585 37228 17541 13254 9665 11377 21324 7318 35733 60323 52260 29989 15154 12257 17987 11060 7026 14204 21930 55465 61585.00 37228.00 17541.00 13254.00 9665.00 11377.00 21324.00 7318.00 35783.00 60323.00 52260.00 29989,00 15154.00 12257.00 17987,00 11060,00 7026.00 14204.00 21930.00 55465,00 5751 923 100 150 170 1276 230 8535 1370 1737 881 539 135 954 53 488 764 3287 2875.50 461.50 50.00 75.00 85.00 688.00 115,00 1767.50 685.00 868.50 440.50 269.50 67.50 477.00 26.50 244.00 382.00 1643.50 75150 39247 18174 13656 9835 11754 23829 7396 36765 64904 64264 33219 16376 12962 18621 12470 7094 16053 24306 66740 76181.50 39333.50 13390.50 13707.00 9750.00 11942.50 23805.50 7435.00 37051.00 63659.50 53896.00 33097.00 16106.00 12775.50 18803.00 12221.00 7075.00 16489.50 24730.00 69090.50 3809.08 1966.67 919.53 685.35 487.50 597.13 1190.27 871.75 1852,55 3182.97 2694.80 1654.85 805.80 688.78 940.15 611.05 353.75 824.48 1236.50 3454.52 72372.42 37366.83 17470.97 13021.65 9262.50 11345.37 22615.23 7063.25 35198.45 60476« 53 51201.20 81442,15 15800.70 12136.72 17862.85 11609.95 6721.25 15665,02 23493.50 65635.98
Samtals 217 5210 27792! 41688.00 512680 512680.00 22348 11171.50 562815j 665539,60 28276.98 537262.52
Gleymið ekki að líftryggja yður!
Fjárhagsöryggi fjölskyldunnar krefst þess.
Athugið okkar ágætu barnatryggingar og almennu
líftryggingar.
Líítryégingafél. Andvaka,
Leekjartorgí 1 -* Sími 4250.
EIK
til báta og skipa
seljttm vér ódýrast.
Pantanir afgreiddar um allt land gegn póstkröfu.
Slippfélagið í Reykjavík h.f.
Simnefni: Slippen.
isins, svo OQ tll sérstaks atviium- í
reksturs, er leigutaka skylt aS láta
ai hendi eriSaiesturétt sinn á land- ’
inu gegn sannvirði þess, sem kostað
heiir aS rækta landiS, að mati
tveggja óvilhallra, dómkvaddra
manna. Fyrir þann hluta landsins, j
sem óræktaSnr kann að vera, greið-
ist ekkert endurgjald. Nú eru bygg-
ingar, girðingar eða önnur mann-
virki á landinu þegar umboðsstjórn-
m krefst sér það afhent, og skal þá
greiða eiganda þeirra að auki and-
virði þeirra, eftir mati tveggja óvil-
hallra, dómkvaddra manna.
8. Með þessum takmörkunum er
leigutaka heimilt að selja leigurétt
sinn, veðsetja hann eða ráðstafa
honum á annan hátt, þó að áskildu
samþykkl nmboSsvaldsins.
9. Leigutaki greiði alla skatta og
gjöld til hins opinbera, er lagðir
kunna að vera á leigulandið sem
gjaldstofn.
Af bréfi þe8su eru tvö samhljóða
frumrit, og heldur hvor samnings-
aðili slnu“.
Rétturinn — sá eini réttur — sem
ieigutakinn öðlast yfir ltmdinu er
leiguréttur til ræktunar og nýbýlis,
sbr. 2. gr. pennan rétt getur ríkið
tekið aftur þegar það „telui" sig
þurfa, sbr. 7. gr. En meðan ríkið
telur sig ekki þurfa landið má leigu-
takinn þó aldrei selja leiguréttinn
veðsetja eða ráðstafa á annan hátt,
nema umboðsvaldið — ríkið — sam-
þykki, sbr. 8. gr.
þannig er þá þessi samningur, sem
á að vera 100 þúsund króna virði
fyrir mig!
Hermann Jónasson.
——o------
Xslenzk viuua
[Undir þessari fyrirsögn munu
birtast smágreinar framvegis í blað-
inu um ýmislegt, sem unnið er í
landinu og dregið hefir úr eða út-
rýmt innflutningi á samskonar er-
lendum vörum].
Efnagerð Reykjavíkur er eitt af
þeim fyrirtækjum, sem vinna kapp-
samlega að því að búa til margs-
konar vörur er landsmenn þurfa
eða vilja nota, svo sem: bragðbætis-
vörur (krydd) til köku- og matar-
gerðar, saft, soyur, hreinlætisvörur,
skóáburð og fegurðarvörur. Fyrir raf-
magns- og bílastöðvar: eimað vatn
og geymissýru. Brjóstsykur, súkku-
laði og margskonar sælgæti fram-
leiðir Efnagerðin í stórum stíl. Hefir
verksmiðjan til afnota að mestu
leyti 3 hæðir í stórhýsi við Laugav.
og vinna við fyrirtækið 25 manns.
Mun verksmiðjan hafa goldiö um
i/2 miljón króna í opinber gjöld og
vinnulaun s. 1. 5 ár. — Að búa sjálí-
ir til vörur þær sem landsmenn nota,
er eitt fyrsta skilyrðið til að þjóðin
sé sjálfbjarga. það er búskussaháttur
að láta erlendar hendur vinna fyrir
okkur það sem nóg er til af íslenzk-
um höndum að gera. Einstaka menn
liafa fundið þetta nú á siöustu ár-
um og einhverju viljað hætta og
leggja á sig til að kippa þessu í
lag, og eru forgöngumenn Efnagerð-
ar Reykjavíkur þar í íremstu röð.
3309
Ritstjóri: Gísll Gu3mundsson.
Mímisveg 8. Sími 4245.
Prentsmiðjan Acta.
Jarðabætur 1932. |
Eítir Sig. Sigurösson,
húnaðarmálastjóra.
Allar jaróabætur unnar á laudinu
árið 1932 eru metnar 634.038 (lags-
verk og verið unnar af 5505 jarða-
bótamönnum, sem nú eru fleiri en
nokkru sinni áður. Hinsvegar eru
jarðabæturnar minni en 1931, þá voru
þær alls 762.204 dagsverk.
Eftir jarðabótadagsverkunum er
styrkur ríkissjóðs til Verkfærakaupa-
sjóðs reiknaður út. Á þessu ári
hefði hann numið kr. 83.403,00. En
hinu háa Alþingi þóknaðist i fyrra
að fresta framkvæmd jarðræktarlag-
anna viðvíkjandi Verkfærakaupa-
sjóði á þessu ári, svo hann fellur nú
niður, og er það tjón mikið, því
aldrei hefir bændum riðið frekaráað
afla sér góðra jarðyrkjuverkfæra en
nú.
Jarðabætur samkvæmt IL katta
j arðræktarlaganna.
Skýrsla sú, er hér fer á eftir, sýnir
hve mikið hefir verið unnið aí þeim
jarðabótum, sem styrks njóta úr
ríkissjóði.
Árið 1931 náðu þessar jarðabætur
hámarki. þá voru dagsverkin sam-
kvæmt II. kafla jarðræktarlaganna
651415, en nú (1932) 562815.
Af þessu sést, að íramkvæmdir
hafa að vonum minnkað nokkuð,
enda er það eigi að undra, þá litið
er á fjárhagsástæður bænda. Hitt
sætir miklu meiri furðu hvað fram-
kvæmdimar eru miklar, og sýnir
glögglega þann skilning, að undir-
staða allra búnaðarframíara er auk-
in ræktun, og þessvegna klífa bænd-
ur þrítugan hamarinn til að fram-
kvæma sem mestar jarðabætur á
jörðum sínum, enda fjölgar jarða-
bótamöunum nú ár frá ári.
Styrkurinn fyrir jarðabætumar
1931 var kr. 631953,00, en nemur nú
(1932) kr. 565539,50.
þessi styrkur er bændum mikil
hjálp og hvöt til áframhaldandi
starfa, og ekkert sem gert er aí
hálfu hins opinbera til stuönings
búnaði, hefir haft eins almenn og
heilladrjúg áhrif.
þessi litli styrkur veröur því að
haldast, þótt erfiðir timar séu fyrir
rikissjóð. Enda er það vist, að það
fé, sem varið er til ræktunar og
annara atvinnubóta í landinu ber
heilladrýgstan ávöxt fyrir land og
þjóð.
Séu jarðbótaskýrslurnar bornar
saman fyrir árin 1931 og 1932 sést, aö
í sumum sýslum hafa jarðabætur
aukizt, en minnkað í öðmm. þær
sýslur sem hafa unnið meira 1932 en
1931 eru:
Gullbringu- og Kjósarsýsla.
Borgarf j arðarsýsla.
Barðastrandarsýsla.
Norður-þingeyjarsýsla.
Suður-Múlasýsla.
Vestmannaeyjai'.
í hinum öðrum sýslum eru jarða-
bæturnar minni en þær voru 1931.
Jarðabætur til landsskuldargreiðslu
hafa verið unnar 1932 sem eftirfar-
andi skýrsla sýnir:
Jarðabætur
ö þjóö- og kirkjujörðum á öllu land-
ínu, raældar árið 1932 og ætlaðar til
landsskuldargreiðslu.
Unnin Sam-
Tala dagsv. tals
býla á 3 kr. kr.
28 Gullbr,- og Kjósara. 1071 3213,00
9 Borgaríjarðarsýsla 1530 4590,00
Tíi íerðai&ga og helmanotkunar:
TÁMALIT óbrothættu: Bollapör,
diskar, bikarar, hitaflöskur o. fl.
Tti veiðlskapar:
Laxa- og silungastangir. Silunga-
stangir írá kr. 4,00 til 110,00. Laxa-
stangir frá kr. 24,00 til 250,00. Öngl-
ar, flugur og allskonar tálbeita.
Óefað mestu og beztu
birgðir á landinu.
Sportvöruhús Reykjavíkur,
Bankastr. 11.
5 Mýrasýsla 110 330,00
32 Snæfellsness- og
Hnappadalssýsla .. 943 2829,00
8 Dalasýsla 962 2886,00
16 Barðastarandarsýsla 412 1236,00
4 ísafjarðarsýsla . .. 250 750,00
2 Strandasýsla .. . 89 267,00
8 Húnavatnssýsla 842 2526,00
18 Skagafjarðarsýsla . 1083 3249,00
16 Eyjaíjarðarsýsla .. 1175 3525,00
34 Suður-þingeyjarsýsla 2056 6168,00
10 Norður-þingeyjars. . 814 2442,00
20 Norður-Múlasýsla . 876 2628,00
50 Suður-Múlasýsla .. 1343 4029,00
4 Austur-Skaftafellss. 378 1134,00
17 Vestur-Skaftafellss. . 294 882,00
9 Vestmannaeyjasýsla 743 2229,00
21 Rangárvallasýsla .. 840 2520,00
44 Árnessýsla 2417 7251,00
355 Samtals 18228 54684,00
Aldrei hafa fleiri iandsetar opin-
þerra eigna notað rétt þann, sem
þeir haía samkvæmt jarðræktarlög-
unum, til að vinna af sér landsskuld
með jarðabótum, en nú.
Yfir jarðabótastarfinu 1932 er öll
ástæða til að vera ánægður. AÖeins
árið 1931 hefir verið afkastað meiru.
það er vaknaður almennur áhugi
fyrir þessum störfum, enda óþrjót-
andi verkefni fyrir höndum. Ef bún-
aður vor á að standast samkeppn-
ina þarf hann mikilla umbóta. það
þarf að byggja safnþrær, salerni og
áburðarhús á hverju einasta býli.
það er eigi vansalaust að kaupa til-
búinn áburð dýrum dómum, en á
sama býli að láta dýrmætustu efni
þess áburðar, sem til fellst, fara for-
görðum fyrir vanhirðu.
Öll tún þurfa að vera stétt, vél-
tæk og í góöri rækt. Á það brestur
mikið enn, þessvegna verður heyafl-
ínn dýr. Möguleikar til að stækka
túnin eru á hverju einasta býli é
landinu.
þá eru áveitumar, þær þurfa mik-
illa umbóta ef vel á að vera. Betri
íramræslu og sléttun, þar sem þær
eru þýíðar, haganlega notkun vatns-
ins til áveitu o. fl.
Svo er garðræktln. Vér kaupum
enn mikið af garðmeti frá útlöndum,
en gætum vel ræktað allt, sem vér
þörfnumst, og það er mikið meira
en það sem vér nú notum. Við hvert
einasta býli, já, við hvert hús á land-
inu, eða tilheyrandi þvi, þurfa að
vera matjurtagarðar, ræktaðir þeim
jurtum, sem þroskast geta á hverjum
stað. Hollt er heima hvað.
Heyhlööur fyrir vothey og þurhey
vantar víða. þær þurfa að koma.
þetta og margt fleira vantar, eða
þarf umbóta við, svo búnaður vor
geti komist i viðunandi horf. Mér
mun svarað, að nú séu erfiðir tímar
og litlu hægt um að þoka. En ein-
beittur vilji megnar mikils, þvl
Starfið er margt o. s. frv.
■«-
Skuggasvein hefir Knattspymufó-
lag Reykjavíkur sýnt nú undan-
farið víð mikJa aðsókn.
Alþing'i
Vantraustlð.
Yfirlýsingin um vantraust á Magn-
úsi Guðmundssyni dómsmálaráð-
herra var loks afgreidd á mánudag-
inn var í sameinuðu þingi.
Tillagan var upphaflega flutt sem
þingsályktunartillaga um riftun
kaupanna á jörð Vigfúsar Einars-
sonar og var svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela forsætis-
ráðherra að sjá svo um, að kaupum
Minningarsjóðs Jóhanns Jóhannes-
sonar og Sigurbjargar Guðnadóttur
á jarðeigninni Reykjahlíð í Mos-
fellssveit (áður Hlaðgerðarkoti)
verði rift þegar í stað, með mál-
sókn, ef þörf er á“.
þegar tillagan kom til umræðu i
þinginu, voru kaupin, eins og kunn-
ugt er, gengin til baka, með þvi að
hlutaðeigendur, M. G. og V. E.,
tiöfðu ekki séð sér stætt með að
halda þeim áfram.
Alþýðuflokksmennirnir í þinginu
fluttu þá svohljóðandi dagskrártil-
lögu:
„þar sem kaupunum á Reykjahlíð
fyrir Minningarsjóð Jóhanns Jó-
liannessonar og Sigurbjargar Guðna-
dóttur hefir nú verið rift og þings-
ályktunartillögunni hefir að því
léyti verið fullnægt, en hinsvegar
hefir framkoma dómsmálaráðherr-
ans og skrifstofustjórans í atvinnu-
málaráðuneytinu í þvl máli verið
óverjandi gagnvart hinu opinbera,
ályktar Alþingi að lýsa yfir van-
trausti á dómsmálaráðherranum og
þvf áliti, að maður, sem hefir kom-
ið eins fram og skrifstofustjórinn i
þessu máli, eigi ekki aö gegna svo
mikilsvaröandi opinberri trúnaðar-
stöðu, og tekur fyrir næsta mál á
dagskrá".
Við þessa dagskrártillögu (van-
trauststillöguna) flutti Sveinn Ólafs-
son svohljóðandi breytingartillögu:
„Meö þvi að mál það, sem þings-
ályktunartillagan tekur til, er nú
útkljáð án þess að koma þurfi til
aögeröa Alþíngis, þykir ekki ástæða
til að gera sérstaka ályktun um
það, og tekur þingiö þess vegna fyrir
næsta mál á dagskrá".
Sveinbjörn Högnason fiuttí svo-
hljóðandi breytingartillögu viö til-
lögu Sv. Ól.:
„Á milli orðanna „Alþingis" og
„þykir“ komi: „og i þvi trausti, að
slik&r stjórnarathafnir koml ekkl
fyrir framvegis".
VYð atkvæðagreiðslur um tillögurn-
ar var einn þingmaður, Bjami Snæ-
björnsson, íjarverandi:
líom fyrst til atkvæða breytingar-
tillaga Sveinbjamar Högnasonar um,
að óska eftir „að slíkar stjórnarat-
hufnir komi ekki fyrir framvegis".
Var brtt. Sveinbjamar íelld með
25 atkv. gegn 11. Með brtt. greiddu
atkvæði: Bergur Jónsson, Bjöm
Kristjánsson, Haraldur Guðmunds-
son, Héðinn Valdimarsson, Ingvar
Pélmason, Jón Baldvinsson, Jónas
Jónsson, Jónas þorbergsson, Stein-
grlmur Steinþórsson, Sveinbjöm
Högneson og Vilmundur Jónsson.
En á móti vom allir íhaldsmenn-
irnir (nema M. G. sjálfur, sem sat
hjá, og B. Sn., sem var fjarverandi)
og 12 Framsóknarmenn. Hjá sátu,
auk M. G.: Bjamá Ás@eirsson, Ing-
Mynda- og rammaverzlun
Islenzk málverk
Freyjugötu 11. Sími 2105.
ólfur Bjarnarson, Magnús Torfason
og þorleifur Jónsson.
Kom þá til atkvæða tillaga Sveins
Ólafssonar og var samþykkt með
26 atkv. gegn 9. Móti henni greiddu
atkv.: Björn Kristjánsson, Haraldur
Guðmundsson, Héðinn Valdimarsson,
Ingvar Pálmason, Jón Baldvinsson,
Jónas Jónsson, Steingrímur Stein-
þórsson, Sveinbjörn Högnason og Vil-
nuindur Jónsson. Með tillögunni
voru 13 ihaldsmenn og 13 Fram-
sóknarmenn. Hjá sátu, auk M. G.
sjálfs: Bergur Jónsson, Ingólfur
Bjarnarson, Jónas þorbergsson, Magn-
ús Torfason og þorleifur Jónsson.
Vantrauststillagan sjálí kom ekki
til atkvæða með því að brtt. Sv. Ó.
hafði verið samþykkt.
Sjálfur gerði Sveinn Ólafsson þá
grein fyrir breytingartillögu sinni,
að hann vildi ekki gera ályktun út
af Reykjahlíðarmálinu, þar sem
það væri úr sögunni, en vildi hins-
vegar ekki votta Magnúsi Guð-
mundssyni óbeint traust með því að
greiða atkvæði gegn vantraustinu.
Frá Framsóknarmönnum hoíir IS.
G. því enga traustsyflrlýsingu feng-
ið, hvorkl beina né óbeina, i sam-
bandi vlð meðferð þessa mála 6 Al-
þlngL
Fimmtardómurinn.
Jónas Jónsson flytur enn á ný
frv. sitt um fimmtardóm, sem hann
áður hefir flutt sem stjórnarfrum-
varp. En á því hefir hann gert þá
breytingu, að dómaramir þrír, skuli
kosnir hlutfallskosningu í samein-
uðu þingi til 6 ára í senn og sömu-
leiðis þrír varadómarar. Er þannig
sett trygging fyrir því, að svo fram-
arlega sem í dóminn veljist pól-i
tískir menn, þá verði þeir a. m. n.
ekki allir úr sama flokkl. Samskon-
ar fyrirkomulag og þetta er haít á
skipun dómara í hæstarétt Banda-
ríkjanna og í Sviss og þykir þar
bezt gefast.
Mörgum flokksmönnum slnum til
undrunar hefir Jón í Stóradal riú
um sömu mundir komið fram með
frv. um svokallaðan „æðsta dóm“. Er
þar haldið hinu illræmda dómara-
prófi, og núverandi hæstaréttardóm-
arar eiga að vera sjálfskipaðir í hinn
nýja dóm. Annars á samkv. þessu
írv. (eins og Jón vildi í fyrra) for-
sætisráðherra(l) að skipa dómarana,
samkv. ákvörðun ráöherrafundar.
Er þetta frv. Jóns, eftir því, sem
fram kom í fyrra og áður, flutt að
óvilja alls þorra Framsóknarmanna
á þingi, enda hefir það þegar hlotið
mjög lofsamleg ummæli í Morgun-
biaðinu.
-----o-----
prlr merkismenn látnlr. Látinn er
fyrir fám dögum þjóðskáldið Stefán
frá Ilvitadal. Á þjóðin þar ó bak að
sjá einum sínum orðhagasta og list-
fengasta manni. — þá er og nýlát-
inn hinn ágæti náttúrufræðikennari
og þjóðkunni vísindamaður Guð-
mundur G. Bárðarson, eftir langa
og erfiða vanheilsu. — í þriðja lagi
hefir islenzk alþýða orðið að sjá á
bak einum sínum ástsælasta og
bezta dreng í læknastétt, Stefáni
Gíslasyni i Vík í Mýrdal. Er hér
skammt stórra högga milli í fremstu
manna sveit.