Tíminn - 14.08.1934, Blaðsíða 3

T 1 M I N N
141
Bandalag íslenzkra listamanna
hefir nýlega gert ráðstafanir til
þess, að „Kirkjuráð hinnar ís-
lenzku þjóðkirkju", sem gaf út
l)ókina „Viðbætir við sálmabók",
og nefnd sú, sem sá um útgáfuna,
verði látin sæta ábyrgð að lögum
iyrir meðferð sína á ljóðum, sem
tekin voru í bókina. Höfundar
jæssara sálma hafa skorað á
Bapdalag íslenzkra iistamanna ð
gera ráðstafanir til þess að bókin
verði gerð upptæk. Byggja þeir
kröfur sínar á eftirfarandi atrið-
um: 1) Sálmar hafa verið teknir
í viðbætinn án vitundar og leyfis
höfundanna. 2) nefndin hefir víða
fellt úr sálmunum og réttri röð
erinda hefir verið raskað. 3) Nefnd
in hefir gert stórkostlegar breyt-
ingar á sumum þessara sálma án
vitundar og leyfis höfunda. Hafa
„Bandalaginu" þegar birizt áskor-
anir frá* átta hlutaðeigendum. En
það eru Steingrímur Matthíasson
vegna föður síns, Davíð Stefáns-
son, Hulda, Kjartan Ólafsson, Ólína
Andrésdóttir, Brynjólfur Dagsson
vegna Brynjólfs frá Minna-Núpi,
Jón Magnúson og Ólína þorsteins-
dóttir, ekkja Guðm Guðmundsson-
ar skólaskálds.
í fyrradag var búið að salta 10i
þús. tn. síldar alls á landinu. Á
sama tíma í fyrra vor búið að
salta alls tæplega 135 þús. tn.
Ægir, 7. tbi. yfirstandandi árg.
er nýlega -kominn út. Efni: Sjó-
minjasafn, eftir ritstj, skýrsla er-
indreka Fiskifélagsins í Austfirð-
ingafjórðungi frá 1. apríl til 1. júlí
1934, sjóferðareglur, harðfiskur eft-
ir St. Sigurfinnsson, isrek við
Grænland og ísland árið 1933 eftir
dr. Bjarna Sæmundsson, vél til
fiskmjölsframleiðslu í fiskiskipum
o. fl.
Fiskafli hefir verið mikill við
Langanes og Melrakkasléttu það
sem af er þessum mánuði og síð-
ari hluta fyrra mánaðar. Einnig
hefir verið mikill síldarafli um
þessar slóðir.
Síldarverksmiðjan á Raufarhöfn
hefir tekið á móti um 37000 hl.
síldar. Síldarsöltun hófst þar um
síðustu helgi.
Mamifjöldi á öllu landinu var í
árslok i fyrra rúmlega 113 þúsund
og hafði aulcizt á árin uum 1798
manns. Mismunurinn milli fæddra
og dána var ekki nema 1357 og
ætti þvi 441 að hafa flutt hingað
frá útlöndum.
Jarðskjálftamælarnir hér í Reyk-
javík sýndu fimm jarðhræringar
hér í júnímánuði, 2., 3. og 30 dag
mánaðarins.
Prófessorsnafnbót veitti hin frá-
farna stjórn skáldunum Gunnari
Gunnarssyni og Guðmundi Kamb-
an skömmu áður en hún lét af
völdum.
í onskum bönkum eru samanlagt
160 milj. kr., sem enginn eigandi
finnst að. í lang flestum tilfellum
er hér að ræða um bankabækur
með smáupphæðum, sem eigand-
inn liefir einhvemveginn gleymt,
en það eru líka til um 400 þús.
kr. fjárhæðir á einni bók, sem
enginn eigandi finnst að.
Ný greln vátrygginga. Sjóvá-
tryggingarfélag fslands h.f. hefir
nú tekið upp nýja grein vátrygg-
inga í sambandi við brunatrygg-
ingarstarfsemi sína. Er það svo-
kölluð rekstursstöðvunarvátrygg-
fng. Er þessi vátrygging algeng
erlendis en ekki fengist hér fyr
en nú. — það er algengt þá er
bruni verður í verzlunum, verk-
smiðjum o. þ. h. þá stöðvast fyrir-
tækin að meiru eða minna leyti í
lengri eða skemmri tíma. Tjón
það, sem fyrirtækin verða fyrir
vegna slíkrar stöövunar ar oít
eins mikið eða tilfinnanlegra en
hið beina branatjón, en fæst ekki
bætt með vanalegri brunatrygg-
ingu. Er nú ráðin bót á því
með rekstursstöðvunarvátryggingu
þeirri sem Sjóvátryggingarfélagið
hefir tekið upp.
Landhelgisbrot. Varðbáturinn
Skúli fógeti tók um seinustu helgi
tvo litla vélbáta, annan frá Flat-
eyri, en hinn frá Reykjavik, að
dragnótaveiðum í landhelgi. Varð-
báturinn kom með bátana hingað,
og voru próf haldin í málinu.
Dómur hefir ekki verið kveðinn
upp ennþá, en málwkjölin munu
hafa verið send stjórnarráðinu.
Sagt er, að prentvilla í sjómanna-
almanakinu hafi valdið því, að
formennimir á bátunmn héldu
sig liafa leyfi til dragnótaveiða
um þetta leyti árs, einmitt á þess-
um slóðum, sem þeir héldu sig,
er þeir voru teknir (Skutull 27.
júlí).
AUir þcir scm fít trúlofun-
arhringa hjá Jóni Sigmunds-
syni vcrða farsælir í hjóna-
bandinu.
Dánardægur. Nýlátinn er Ás-
geir Sigurðson bóndi að Reykjum
í' Lundarreykjadal, 67 ára að
aldri. Hafði liann og Ingunn kona
hans, er lifir mann sinn, búið á
Reykjum í 36 ár. Áttu þau fimm
sonu: Magnús skáld í Reykjavík,
Leif skólastjóra á Laugum og
Björn, Sigurð og Ingimund, er
tieima dvelja að Reykjum. Ásgeir
heitinn ólst upp að Efstabæ í
Skorradal og átti alla æfi heima
í Borgarfjarðardölum. Hann var
gáfaður og gestrisinn og starfs-
maður mikill.
Skólaflokkurlnn, sem fór utan á
vegum Norrænafélagsins, kom
heim með Lyru fyrra sunnudag.
Blaðið hefir átt'tal við fararstjór-
ann, ísak Jónsson kennara, og læt
ur hann mjög vel yfir ferðinni.
Eftirlitsmcnn Matjesíldarsamlags
ins. Atvinnumálaráðherra hefir
skipað Jón Sigurðsson, ritara Sjó-
mannafélags Reykjavíkur og Ósk-
ar Jónsson, formann Sjómannafél.
llafnarfjarðar til þess að hafa eftr
ij-lit með matjesíldarsamlaginu.
Mega þéir sitja stjómarfundi sam
lagsins og hafa aðgang að skjöl-
um þess og reikningum.
Fráfærur munu nú vera orðnar
tiarla sjaldgæfar. í sumar hefir
verið fært frá í Yztabæ í Hrísey.
Eru sauðfjárhagar sæmilegir í
eynni.
Jón ívarsson kaupfélagsstjóri á
Hornafirði verðui- formaður kjöt-
sölunefndarinnar, skipaður af rík-
isstjórninni.
Umbætur á kreppulánunum. —
Ríkisstjórninni hefir gefið út
bráðabirgðalög og reglugerðar-
breytingu, sem gerlr það að verk-
um, að lán úr Ki’eppulánasjóði
verða með jöfnum ársgreiðslum.
Breytingin nær einnig til lána,
sem búið er að veita, ef lántak-
andi óskar.
Met náttúrunnar. Hæzta íjall í
heimi er Mount Everest, 8882 m.
á hæð. Mesta hafdýpi, sem enn
hefir fundizt er Philipseyjagröfin,
9780 m. Stærsta eyja í heimi er
Grænland; flatarmál þess er 2175
þús. kma. Lengsta fljót i heimi er
Missisippi; lengd þess er 6970 km.
Stærsta vatn heimsins er Kaspi-
liafið; það er 438 þús km2.
Stærð kaupstaðanna í landinu
eftir mannfjölda var við árslok
1933 þannig: Reykjavík 31689, Ak-
ureyri 4243, Hafnarfjörður 3748,
Vestmannaeyjar 3462, ísafjörður
2576, Siglufjörður 2330, Neskaup-
staður 1098, Seyðisfjörður 990.
Fimmtán lönd minni. ísland er
fólksfæsta landiö í Evrópu, en samt
eru 15 lönd í álfunni minni en
það að flatarmáli. Minnsta alndið
er Saar, það er 1900 km2., en ibúa-
fjöldi þess er 816 þús. Danzig er
100 km.2 stærra og íbúar þar eru
405 þús.
Fólksíjöldinn. þeir, sem bezt
þykjast vita, segja að íbúatala
jarðarinnar sé nú yfir 2000 milj.
Eftir heimsálfum er íbúatalan
þessi: í Asíu 1107 milj., Evrópu
508 milj., Ameriku 255 milj., Aírlku
145 milj. og Ástralíu 10 milj.
í 2000 metra hæð. 1% af yfir-
borði Evrópu er yfir 2000 m. yfir
sjávai-mál og gildir einnig sama
tala fyrir Ástraliu. Næst kemur
Afríka með 3%, Norður-Ameríka
með 6%, Suður-Ameríka með 9%
og Asía með 14%. Asía er lang
hálendasta heimsálfan. Meira en
þriðjungur af yfirborði hennar er
yfir 1000 m. hæð.
Nýtt heimsmet í 3000 m. hlaupi.
Daninn Henry Nielsen setti nýlega
heimsmet í 3000 metra hlaupi á
alþjóða íþróttamóti í Stokkhólmi.
Hljóp hann vegalengdina á 8 min.
18,3 sek. Móti honum keppti Pól-
verjinn Kusoeinski, sem áður átti
heimsmetið (8 jnín. 18,8 sek.), en
beið lægra hlut í þetta sinn, en
var þó næstur Henry. Tími Kuso-
cinski var nú 8 mín. 28,4 sek.
íbúar Reykjavíkur voru i árslok
1933 alls 31.689 og hafði fjölgað á
árinu um rúmlega 1100.
Nýtísku armbands
úr og sílftirmunlr
í stóru úrvali.
Jon Sigmundsson
gullsmiður
Laugaveg 8. Simi 3383.
Anrar
einyrkíanna
Isafold er með ýmsar
bollaleggingar út af samningi
ríkisstjórnarinnar um kaup í
opinberri vinnu. Er það mest-
allt tóm vitleysa eins og við
var að búast.
Það er rangt hjá ísaf., að
kauphækkun vegavinnumann-
anna nemi „almennt" 10 aur-
um á klukkustund. 1 fjallveg-
um var kaupið 85 aurar (nú
90), og í þeim vegum vinna
margir (t. d. á Holtavörðu-
heiði). Og 85 aura kaupið var
einnig borgað sumstaðar á
Suðurlandi.
Það er auðvitað ómögulegt
að segja um það nákvæmlega
fyrirfram, hve mikilli upphæð
kauphækkunin nemur á dag.
Tala þeirra mánna, sem ríkið
hefir í vegavinnu er talsvert
breytileg dag frá degi eins og
gefur að skilja, þar sem bæði
koma og hætta vinnuhópar á
víxl og einstakir menn komá
og fara einkum þar sem vinnan
er mestmegnis stunduð af inn-
anhéraðsmönnum. En upphæð
sú, sem Isaf. nefnir, er sýni-
lega of há, sem stafar bæði af
því, að það reiknar með 10
aura hækkun „almennt" og
reiknar svo 12% af öllum
áætluðum daglegum útgjöldum,
en í þessu er auðvitað margt
fleira en kaup verkamánnanna.
Ummæli Isaf. um að kaup-
hækkunin þýði það, að minna
verði lagt af vegum, eru sjálf-
sagt nokkuð hæpin. Viðvíkj-
andi árangri vinnnunar munar
það áreiðanlega meiru, að
verkamennimir séu ánægðir í
vinnunni heldur en 5—10 aur-
ar á klukkustund. Val á verk-
stjórum og eftirlit með því, að
vegimir séu lagðir á hagkvæm-
an hátt, eru líka hvorttveggja
miklu stærri atriði fyrir ríkis-
sjóðinn en þessir 5—10 aurar,
og hafa meira að segja um
árangurinn.
Að 9 kr. lcaup á dag (hjá
mönnum sem fæða sig), muni
hækka það kaup, sem| bændur
þurfa að greiða um sláttinn, er
ekki sennilegt. Annars er það
vitað, að í ýmsum héröðumi
landsins hafa bændur beinlínis
hag af því að vegavinnukaup-
ið hækki, þar sem þessi vinna
er svo að segja eingöngu
stunduð af mönnum úr hérað-
inu, og tekjumar af henni
koma heimilunum til góða. Það
er líka rétt og skylt, að innan-
héraðsmenn sitji fyrir slíkri
vinnu.
Eins og kunnugt er, hefir
undanfarið átt sér stað mjög
mikið misræmi í kaupgreiðslum
til vegavinnumanna. Kaupið
hefir verið lægra í einu héraði
en öðru og ójafnt innan eins
og samá héraðs og jafnvel
samá vinnuflokks. Það eru inn-
anhéraðsm'ennimir, sem hér
hafa verið afskiptir og settir
skör lægra en hinir. En ísaf.
finnst það víst einstaMega
viðkunnanleg aðferð fyrir rík-
Roykjavik. Simi 1249 (3 llnur)
Símnefni: Sl&turfélng.
Áskurður (& brauð) Avalt
fyrirliggjandi:
Hai)gibjúgu(Spegep.)nr.l, glld
Do. — f, —
Do. — 2, mjó
Sauða-Hangibjúgu, glld,
Do. mjó,
Soðnar Svina-rullupyleur,
Do. Kálfarullu-pylsur,
Do. Sauða-rullupy!#ur,
Do. Mosaikpylsur,
Do. Malakoffpyleur,
Do. Mortadelpylsur,
Do. Skinkupylsur,
Do. Hamborgarpylsur,
Do. Kjötpylsur,
Do. Lifrarpylsur,
Do. Lyonpylsur,
Do. Cervelatpylsur.
Vörur þsasar «ru &U&r
búnar til & aigin rinnustofu,
og staudaat — a0 dðml s*yf-
«nda — samanburö rtt
samskonar srltmdar.
VarðökrAr ssndar, og psrnt-
anir afgreidd&r um &llt l&nd.
Sjálfs er
höndín
hollust
Kaupið innlenda framl*iðslu
þegar hún er jöfu erlendri og
ekki dýrari.
framleíðír:
Kriatalsápu, grtensápu, ■tangt-
sápu, handsápu, raks&pi,
þvottaefni (Ilreing hvítt), kerti
allskonar, skósvertu, gkógulu,
leðurfeiti, gólfáburð, vagn-
áburð, fs&gilög og kreölin-bað-
lög.
KaupiO H R EIN S vörur,
þær eru löngu þjóðkunnar og
fást í flestum vertlunum lands-
ina.
H.f. Hreinn
Skálacðta. ScykjavÖG-
Sébií *tS5.
ið, að afla sér fjár til fram-
kvæmda með því að klípa
af kaupi þeirra, sem mest
þurfa á peningum að halda,
einyrkjanna í sveitimum.
En það er alveg óþarfi að
kippa sér upp við það, þó að
Morgunblaðsliðið héma í
Reykjavík sjái eftir þessum
aurum til einyrkjanna.
Afurðasalan
Framh. af 2. síðu.
verð, sem með aukinni hagsýni í búskapar-
háttum, getur staðið straum af framkvæmd-
um síðustu ára, staðið strauni af kreppulán-
unum og orðið undirstaða þeirra umbóta,
sem framtíðin heimtar til viðbótar þeim,
sem fyrir eru.
Frá sjónarmiði þjóðíélagsins í heild er það
eitt hið stærsta nauðsynjamál, að tryggja
afkomu landbúnaðarins á þennan hátt. Hér
er ekki að ræða um styrk til bændastéttar-
innar, heldur réttlæti. Alveg eins og verka-
maðurinn á mölinni verður að hafa sæmilegt
kaup til þess að geta lifað sjálfstæðu lífi,
án þess að vera upp á aðra kominn, eins
þarf bóndinn í sveitinni að fá sæmilegt verð
fyrir afurðir sínar. Verð landbúnaðarafurð-
anna er kauptaxti bændanna á hverjum
tíma. Og um það eiga bændur og verkamenn
að standa saman, að erfiðisvinnan í landinu,
upphaf allra lífsgæða, menningar og auðs,
sá ekki vanmetin af þj óðfélaginu.
Því verður ekki neitað, að sá hluti þjóð-
arinnar, sem býr í sveitum landsins, ber nú
að ýmsu leyti skarðastan hlut frá borði.
Það hlutverk, sem sveitafólkið innir nú af
hendi, ber því þó vitanlega ekki skylda til
að rækja öðrum mönnum fremur í landinu.
Þess verður ekki með réttu krafizt, að sú
kynslóð, sem; nú byggir sveitirnar eða henn-
ar aíkomendur, haldi áfram að gera það,
nema því aðeins, að þjóðfélagið viðurkenni
starf hennar í verki.
Slíkra viðurkenninga væntir almenningur
af hinum nýkjörna þingmeirahluta og hinni
nýju stjórn — stjórn hinna vinnandi stétta,
sem kjósendameirihlutinn hefir sett til valda.
Og bændastéttin um allt land mun taka
því með gleði, að hin fyrsta viðurkenning
er fengin.
Til kaupenda Tímans
Þeir, sem verða fyrir vanskilum á blaðinu,
eru beðnir að láta afgreiðsluna vita um| það
sem allra fyrst.
Kaupendur eru minntir á að gjalddagi
yfirstandandi árgangs Tímans vai- 1. júní.
En þeir sem hafa byrjað að fá blaðið á
þessu ári og eiga að greiða hálfan árg. (frá
1. júlí) með 5 kr. eru beðnir að senda
greiðsluna ekki síðar en 1. október.
Einstaka menn telja ekki skyldu sína að
borga blöð, ef þeir hafa ekki beðið að senda
sér þau í fyrstu. En þetta er misskilningur.
Með því að veita blöðum viðtöku yfir lengri
tíma, þá ber viðtakanda tvímælalaust skylda
til að greiða þau eins og hverja aðra rétt-
mæta skuld.
Dragið ekki að greiða Tímann!
30., 34. og 35. tölublað Tímans
eru uppseld. Útsölumenn og aðrir er eiga
kynnu þessi blöð afgangs eru beðnir að láta
afgreiðslu blaðsins þau í té.
Iþróttaskólinn á Laugarvatni hefir nú
starfað í tvö ár og hafa útskrifast þaðan
tveir piltar í fyrra og ein stúlka og tveir
piltar í vor. Rétt er að vekja athygli manna
á því, að þetta er eini skólinn á landinu, auk
kennaraskólans, sem veitir mönnum kennslu-
réttindi, samkv. gildandi lögum um próf
íþróttakennara.