Tíminn - 24.04.1935, Blaðsíða 3

Tíminn - 24.04.1935, Blaðsíða 3
TlMINN 67 Frá aðalfundi Kaupfélags Eyflrðinga Félagsmenn 2300. — Vorusalan á sl. ári: 3 millj. og 700 þús. — SameignarsJóSir: 1 millj. og 66 þús. — Stofnsjóð- ur iélagsmanna: 1 millj. og 57 þús. — Félagið heiir keypt 1000 smálesta vöruflutningaskip og er að byggja nýtt stórhýsi fyrir iðnað og vcrzlun. — 10% arður. Stærsta samvinnufélagið í landinu, Kaupfélag Eyfirðinga, hefir nú alveg nýskeð haldið | aðalfund sinn á Akureyri. Á fundinum hafa verið mætt- i ir 109 fulltrúar ásamt stjórn og framkvæmdastjóra félags- ! ins, Auk venjulegra fundar- starfa hafa verið haldnir fyrir- lestrar og samkomur, þar sem allir samvinnumenn hafa verið velkomnir. Framkvæmdir félagsins á ár- inu hafa verið þessar helztar: Keypt frystihús og settar upp frystivélar og opnuð sölu- búð á Dalvík, sett upp verzlun- arútibú í Hrísey og hafin bygg- ing á stóru brauðgerðar. og verzlunarhúsi við Hafnarstræti 87 og 89 á Akureyri. Verður á neðstu hæð hússins kjötbúð, pylsugerð og skrifstofupláss, en á annari hæð veitingasaiir, brauðgerð og lyfjabúð. Þá keypti félagið flutningaskip, 1000 smálesta stórt, og hefir jmð hlotið nafnið Snæfell. Enn- fremur hefir félagið á síðastl. ári sett á stofn pylsugerð og fengið sér áhöld til fóðurblönd- unar. Félagsmenn voru| um áramót tæplega 2300. Höfðu bæzt við á árinu 145 nýir félagsmenn. Vörusala félagsins á árinu nam 3.700.000 kr. og hafði aukizt um tæplega 600 þús. kr. Voru starfræktar 17 búðir og utsölustaðir. Útistandandi skuldir við- skiptamanna höfðu aukizt um 13 þús. kr. og stafar það aðal- lega af aflabresti. Ágóði af rekstrinum varð 182 þús. kr. og skiptist hann þannig: 134 þús. kr. af vöru- sölu og 48 þús. kr. af skipa- leigu og iðnrekstri. Hjá félaginu var slátrað um 33 þús. fjár. Af því voru 27000 skrokkar frystir, 2600 skrokk- ar saltaðir og 3100 skrokkar seldir nýir. Félagið tók á móti 27 þús. kg. af ull á árinu og 1.190 þús. kg. af fiski. Félagið hélt áfram að veita sérstakan styrk til ýmsra land- búnaðarframkvæmda og voru veitt 18 ný ræktunarlán á ár- inu og auk þess lán til kaupa á 120 heyvinnuvélum. Sameignarsjóðir félagsins uxu á árinu um 177 þús. kr. og námu alls í árslok 1 milj. 066 þús. kr. Innistæða félagsmanna í stofnsjóði var 1 milj. 057 ]>ús. kr. Samþykkt var að úthluta 10% arði. Útvarpsnotendum heíir, síðan Útvarps- stöð íslands tók til starfa, fjölgað mun örar hér á landi, en I nokkru öðru landi álfunnar. Einkum hefir fjölgunin verið ör nú að undanförnu. ísland hefir nú þegar náð mjög hárri hlut- fallstölu útvarpsnotenda og mun eftir því sem nú horfir, bráðlega ná hæstu tölu útvarpsnotenda, miðað við fólks- fjölda. Venð viðfækja ep lægra hép á landi en í öðpum löndum Takmarkið ep: Viðfæki inn á hvepf heimili Viðtækjaverzlunin veitir kaupendum viðtækja meiri tryggingu um hagkvæm viðskipti en nokkur önnur verzlun mundi gera, þegar bilanir koma fram i tækjum eða óhöpp ber að hönduni. Ágóða Viðtækjaverzlunarinnar er lög- um samkvæmt eingöngu varið til rekst- urs útvarpsins, almennrar útbreíðslu þess og til hagsbóta útvarpsnotendum. Viðiækjaverzlun píkisins Lækjargöfu 10 B Munií> að biðja um egar þðr kaiipið kaffibæti Framleitt úr beztu hráefnum með fullkomnustu nýtlsku áhöldum. D R J U G U R. -------- 60ÐUR. ----------------- • O D Y R. HákarlaveiSar. Vélskipið Sjö- stjarnan á Akureyri er nýlega komið af hákarlaveiðum. Alls veiddust 25 hákarlar, er gerðu 5 föt lýsis. þykir það minni veiði en svo að borgi sig að halda áfram. Sauðfjárkviliar hafa gert allmik- ið vart við sig í Skagafirði í vet- ur. Nýlega voru t. d. d 4 bæjum 100 kindur veikar á hverjum bæ. Fiskur hefir gengið inn á Skaga- fjörð í vetur og hefir aflazt ágæt- lega á Hofsós. Bátar þaðan stund- nm tvíhlaðið á dag. Ágætur afli liefir verið innarlega á Eyjafirði og jafnvel inn á Polli undanfarna daga. HeimilisiðniaðariéL Norðurlands hefir haldið þrjú handavinnunám- skeið á Akureyri í vetur. Hafði það nýlega sýningu á ýmsum munum af námskeiðinu, og var hún vel sótt. Tegundir bifreiða. Af fólksbif- í’eiðum hér á landi er Chevrolet fjölmennust 108, Buick 81, Ford 60, Studebaker 64, Essex 60, Pontiac 40, Nash 36, Chrysler 31, Eskine 30, Fiat 21, Austin 20, Plymouth 17, Dodge Brothers 15 og Citroen 14. Aulc þess eru hér til 33 aðrar fólksbifrciðategundir. Af vörubif- reiðum eru flestar Ford 399, Chev- rolet 392, GMC 41, Studebaker 34, Rugby 17 og Willys 12. Alls eru til hér á landi 47 fólksbifreiðategund- ir og 27 vörubifreiðategundir. Um 700 krónur hafa þegar safn- ast til varðveizlu Bæjarstaðaskógi. Safnist annað eins eða rúmlega það, er búizt við að það nægi til allra nauðsynlegustu varna gegn því að þessi fagri blettur blási upp og eyðileggist. — þeir, sem er annt um fegurstu blettina á landinu, ættu nú að bregðast vel við og Jörðin Þjórsártún við Þjórsárbrú, alkunnur greiða- sölu- og verzlunarstaður er til sölu. Þar er nálægt 400 hesta tún, véltækt, matjurtagarðar, fallegur blómagarður og ágæt beit fyrir kindur og nautgripi. Þarna er ágætt tækifæri fyrir dugleg hjón, sem jafnframt bú- skapnum vildu stunda verzlun og greiðasölu. Skifti á góðu húsi í Reykjavík gætu komið til mála Nánari upplýsingar gefur JÓN MAGNÚSSON, Njálsgötu 13 B, Reykjavík. Sími 2252. ^mmmmmmmmmmmmmmmm^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmrn Jörðín Lambastaðir í Mýrasýslu fæst til ábúðar, eða kaups og ábúðar, í næstu fardögum, Lambastöðum, 7. 4, 1935 Kristin Þórðardóttir. fórna nokkrum krónum, svo að fljótlega náist saman það sem á vantar. — Samskotum er veitt við- taka á afgr. blaðsins. Dr. Rögnvaldur .Pétursson og Skúli Johnson prófessor hafa ný- lega flutt fyrirlestra við háskól- f.nn í Manitoba. Rögnvaldur tal- aði um nútímabókmenntir íslend- :nga, en Skúli um fornbókmennt- irnar. Brellur auðkýíinganna. Lægst útsvör í Noregi eru í smábæjunum Hölen og Scon við Oslofjörðinn. Samkvæmt norskum lögum, greið- ir skattþegn þar útsvar, sem hann dvaldi á nýjársnóttina. Hefir „Op- land Arbejderblad" nýlega upplýst, að fjölmargt ríkra manna hafi þann sið, að fara til þessara smá- hæja og dvelja þar á nýársnótt- ina. Eru þess dæmi, segir blaðið, að ein fjölskylda hafi hýst 30slíka gesti. Svo léleg þótti ræða Sigurðar Ivristjánssonar í umræðunum 'um vantrauststillögu íhaldsmanna út íif raftækjaeinkasölunni, að hún fékk ekki inni í Morgunblaðinu, en Sigurði tókst þó, eiftir að hafa gengið á milli íhaldsblaðanna, að fá hana birta í Stormi. Vísir reynir nýlega að halda því fram, að „rauðu flokkamir" hafi hækkað skatta á útgerðinni. Mun flestum finnast Páll vera æði heimskur, að þora að minnast einu orði á þau mál. Veit Páll ekki hverjir standa að stórfelld- ustu skattahækkuninni, sem orðið hefir hér á seinni árum, útsvars- aukningunni i Reykjavík, sem kemur fyrst og fremst niður á út- gerðinni, sem aðalatvinnugrein bæjarins? Hvað heldur Páll að befði þurft að hækka skatta ríkis- fjóðs mikið, til þess að það sam- svaraði hækkun útsvaranna? — Er skorað á Pál að svara þeirri spurningu, svo framarlega sem hann treystir sér til að minnast á þetta mál aftur. Kristján Bergsson, forseti Fiski- félagsins, hefir ákveðið að gefa Núpsskóla 1000 kr. gjöf og skal nota féð til að stofna sjóð, sem beri nafn föður hans, er átti heima lengstum þar vestra og bjó um tíma á Núpi. Stofnfé sjóðsins má ekki skerða og 1/5. vaxtanna leggst árlega við höfuðstólinn, en 4/5. þeirra skal veita þeim nem- anda skólans, sem gerir bezta rit- gerð um atvinnulíf íslendinga. Sýslufnndi Suður-pingeyinga er nýlokið. M. a. var samþ. að veita SOO kr. til móttöku Jakobínu John- son skáldkonu og var þeim Huldu skáldkonu og sr. Friðrik Friðriks- syni presti á Húsavík falið að sýna henni fegurstu staði héraðs- ins. Nýlátnir eru Magnús Gilsson hóndi í Laxholti í Borgarhreppi og Pétur Runólfsson bóndi að Mel i Hraunhreppi. Önfirðingar hafa nýlega stofnað fiskiræktarfélag, sem fyrst um sinn mun aðallega beita sér fyrir iaxarækt. Um 20 jarðir standa að félagsskapnum. Rausnarleg gjöl. Ásgeir Sigurðs- son konsúll hefir nýlega afhent Menntaskólanum á Akureyri 50 bækur að gjöf. Áður hefir hann gefið skólanum mikið af bókum. Steinbitsveiði er nú nokkur á Kolaverzlun SIOURBAR ÓLAP8SONAR Slmn.: KQL. Reykjavfk. Simi 1933 Úrval af allskonar vörum til Tækifærisgjafa HARALDUR HAGAN Sími 3890. Austurstræti 3. Perðamenn ættu að skipta við Kaupfélag- Reykjavíkur. — Þar hafa þeir tryggingu fyrir góðum og ó- dýrum vörum. Vestfjörðum. Hafa vélbátar á Flat- tyri aflað 25 þús. steinbíta á þrem dögum. Fé og framleiðsla Eftir Gísla Magnússon, bónda f Eyhildarholti Höfuðatvinnuvegir íslenzltr- ar þjóðar, landbúnaður og sjáv- arútvegur, hafa að undanfömu verið reknir með fjárhagslegu tapi. Afleiðingin sú, að á herð- ar framleiðendum hafa skulda- baggar hlaðizt svo þungir, að hrönnum saman reiðir þá til falls. Munu framleiðsluskuldir nema tugum miljóna. — Vafa- laust er það margt, sem1 veldur þessum ófamaði atvinnuveg- anna. Þó hygg ég vlst, að þrjár séu höfuðorsakir: Verðfall af- urða, vond lánskjör og hátt kaupgjald* *). Framleiðslan er fjöregg þjóðarinnar — í bókstaflegum skilningi. Haldi svo fram umi hríð, að framleiðsla til lands og sjávar svari ekki kostnaði, er *) Hér við bætist, m. fl., hvað sjávarútveginn áhrærir, ýmiskon- ar óhóf og óstjóm, sem m. a. lcemur fram í því, að hlutafélögin jstórútgerð) safna skuldum, cn eigendur þeirra, hluthafamir, safna auði. H ö f. sjálfstæði þjóðarinnar bani bú- inn. Væntanlega eru allir á einu máli um þetta. Um hitt munu og eigi heldur skiptar fkoðanir — á yfirborðinu — að skylt sé löggjafanum að leita iags um að nema burtu þær or- sakir, er því valda, að alltaf sígur á ógæfuhlið fyrir fram- leiðslunni — sé þess annars nokkur kostur. Um kaupgjaldið, vinnulaun- in er það að segja, að þau verða ekki lækkuð. Fyrst og fremst mega þau ekki lægri vera fyrir verkamanninn, ef hann á að geta framfleytt sér og sínum með sæmilegu móti. I annan stað myndi kauplækkun hafa í för með sér stórum aukin sveit- arþyngsli — sem! vart er á bætandi — og því hefna sín á gjaldendum. Og í þriðja lagi er lækkun vinnulauna sízt æskileg frá sjónarmiði bóndans, a. m. k. Bóndinn verður, nú orðið að treysta mjög á innlendan mark- að fyrir afurðir búsins. Það er verkalýður kauptúna og sjáv- arþorpa, er skapar þann mark- að. Því að eins getur sá m'ark- aður orðið sæmilegur, að verka_ lýðurinn hafi sæmileg laun, sæmilega kaupgetu. Þetta er deginum ljósara. Hagulr verka- mannsins og hagur bóndans fara saman. Það er undir kaup- getu almennings komið, hversu góður eða illur er hinn innlendi markaður. Fyrir því er það hin mesta skammsýni, sem því miður bryddir á hjá sumum (íháldssinnuðum) bændum, að fárast yfir hinu „háa“ kaupi verkamanna. Þeir gæta þess ckki, að þeir bændur, sem á annað borð nota aðkeypt vinnu afl nokkuð að ráði, munu vafa- laust flestir hafa það stóran bústofn, að þeir beinlínis græða á bættu verðlagi afurða meira en það, sem nemur lítilfjörlegri kauphækkun (frá því sem var fyrir 1—2 árum) -— hvað þá hinir, er lítið sem ekkert nota aðkeypt vinnuafl. Og þeir eru margir — og þeim mun fjölg- andi fara æ því meir, sem rækt- un eykst og aðstaða batnar til notkunar hesta og véla. Verðfallið lenti einkum á landbúnaðinum. Og það var ógurlegt reiðarslag. Við erlend- an markað verður ekki ráðið, livað verðlag áhrærir. Og hinn innlendi markaðurinn var engu betri vegna hringavitleysu hinn ar skipulagslausu samkeppni. Þó hefði stórum verr farið en fór, ef bændur landsins hefðu ekki af framsýni og dugnaði brotið nýjar leiðir um sölu landbúnaðarafurða, og notið í þeirri baráttu öruggrar forystu þeirra manna, er fremstir standa í brjóstfylkingu sam- 'innufélagsskapar íslenzkra bænda. — Þama hefðu útgerð- armenn getað lært af bændum. það hefir legið í loftinu nokkur undanfarin ár, að þrengt mundi verða að saltfiskemarkaði vor- um í Suðurlöndum. Er og þetta þegar komið á daginn. Hins vegar er ekki kunnugt, að þeir, sem í fylkingarbrjósti standa titgerðarmánna, hafi, með nokkrum árangri fyrir alþjóð raanna, borið gæfu til að opna nýjar leiðir í stað þeirra, er voru að lokast. Vitaskuld hefir þá ekki skort góðan vilja. En vafalaust hefir þá brostig sam- takamátt og samvinnuþroska. Fyrir atbeina umbótaflokk- anna hefir nú tekizt að skipu- leggja innanlandssölu helztu framleiðsluvara landbúnaðarins með þeim hætti, að verulegs hagnaðar má áf vænta fyrir framleiðendur. Þurfa að vísu margar fleiri ráðstafanir til að koma, bæði innanlands og utau, til þess að tryggj a bændum viðunandi verð innanlands fyrir allar afurðir. Er og sízt ástæða til að ætla, að þeir, sem nú fara með völd í umboði hinna vinnandi stétta, bænda og verkamanna, muni staðar nema á miðri leið. — Með sama hætti hefir nú þing og stjóm bundið enda á aðgerðarleysi það, er virtist ætla að verða útveginum að fótakefli, og tekig föstum tökum þau vandræði, er vofðu yfir. Allt er þetta gert gegn opin- berri og leynilegri andspyrnu þeirra manna, er mestu ráða i íhaldsflokknum. Mun það á sannast, að þjóðin geldur þeim, á sínum tíma, þvílíkar þakkir, er þeir hafa til unnið. Lánskjörin, sem1 framleiðend- ur hafa orðið að sæta, hafa verið þvílík, að þeir hafa orðið að greiða 5—7% í vöxtu — og þaðan af meir. Nú er það víst, að eins og sakir standa, fær landbúnaðurinn ekki ávaxtað þann höfuðstól, er hann hefir að geyma, með neitt nálægt því svona háum vöxtum. Svipað mun því farið um sjáv- arútveg — eftir því sem ráða má af skýrslum milliþinga- nefndar þeirrar, er þau mál hafði til rannsóknar. Nú vita það allir, að án fjármagns verður framleiðsla ekki rekin. Það fjármagn verða framleið- endur að fá að láni — bændur til nokkurra muna og útgerðar- menn í stórum stíl. Munu margir tugir miljóna lánsfjár vera bundnir í búnaði til lands og sjávar. Af þessu lánsíé verður framleiðslan að svara 5 —7% í vexti — sú hin sama framleiðsla, er ávaxtar með lægri vöxtum það fé, sem í henni er bundið. En á sama tíma, er svo er búið að fram- leiðendum af lánsstofnunum landsins — á sama tíma eru peningamönnum greiddir 4— 6% í vexti af innstæðum þeirra. Með öðrum orðum: Menn eru hvattir til þess að hverfa frá framleiðslu, hvattir til þess að koma framleiðslutækjum sínum og öðrum eignum, þeim er þar að lúta, í peninga — og leggja þá á vöxtu. Innstæðueigend- um, sem hafa fjármuni sína fullkomlega tryggða, er gert stórum hærra undir höfði held- ur en framleiðendum, sem

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.