Tíminn - 16.07.1935, Síða 4

120
TÍMINN
T» W. Bvch
(Iiita.smidia Bnchs)
Tietgeaisdage 64. Köbenhavn B.
LITIR TIL HEIMALITUNAR:
Demantssorti, hrafnsvart, iiastoreorti, Parisaraorii og
allir litir, fallegir og sterkir.
Mælum með Nuralin-lit, á ull og baðmull og siBd.
TIL HEIMANOTKUNAR:
Gerduft „Feraienta" og og „Evolin“ eggjaduft, áfaigia-
lausir ávaxtadropar, soya, matarlitir, „Sun“-skósvert-
an, „ökonom“-skósvertan, sjálfvinnandi þvottaefniö
„Persii“, „Henko“-bIæsódixm, „Dixin“-sápuduftið,
„Ata“-skúriduftið, kryddvörur, blámi, skilvinduolis
o. fL
Brúnspónn.
LITVÖRUR:
Anilinlitir, Catechu, bláeteinn, brúnspónaiiiir.
GLJÁLAKK:
„Unicum“ á gólf og húsgögn. Þornar voi. Ágsat tegund.
HOLLENSKT EXPORT KAFFI-SURROAT:
Bezta tegund, hreint kaffibragð og ilmur.
Fæst allstaðar á. Islandi
FREYJU kaffibætisduftið
— nýtilbúið — inniheldur aðeins ilmaudi kaffibæti, ekkert vatn
eða önnur efni til uppfyliingar. Þess vegna er Freyju kaffibætis-
duftið drýgst, beilnæinast og bezt. Og þó er það ódýrara en kaffi-
bætir í stöngum.
iVotið það bezta, sem unnið er í landinu
Flytjið ekki á mölina
Framh. af 1. síðu.
langt heim í gömlu sveitina
sína.
Og því um verra er fyrir
eldrí bændur að flytjast hing-
að, ef efnin eru ekki svo mik-
il, að hægt sé að setjast í helg-
an stein. Svo er mikið fram-
boðið af fólki á léttasta skeiði,
að þeim mun flestum hafa
reynst örðug samkeppnin um
atvinnuna.
Afkoman við sjávarsíðuna
fer að mjög miklu leyti eftir
aflabrögðunum. Nú hefir fisk-
veiði allsstaðar orðið minni á
þessu árí en undanfarið, ef
Vestmannaeyjar einar eru und-
anskildar.
Og alveg sérstaklega hefir
fiskafli brugðist fyrir Austur-,
Norður- og Vesturlandi.
Það væri því hinn mesti ó-
vitaháttur fyrir fólk, sem hef-
ir nokkurnveginn aðstöðu til
þess að hafa í sig og á í sveit-
inni, að flytja sig að sjó, nema
það eigi þar alveg vísa atvinnu
til frambúðar.
Er því meiri ástæða til að
gera þetta að umtalsefni hér,
þar sem eitt aðalmálgagn 1-
haldsflokksins hefir nýlega
farið svo ógætilega að láta svo
um mælt, „að allir vildu vera
í Reykjavík og ölluiml liði vei
í Reykjavík".
Það er engin afsökun þótt
höfundurinn væri í varnarað-
stöðu út af ádeilum sem gerð-
ar höfðu verið á stjórn íhalds-
ins á höfuðstaðnum, þegar
hann lét þessi fjarstæðu
hreystiyrði frá sér fara.
Reykjavík. — Sími 1249. Sínmefni Sláturfélag.
Niðursuðuverksmiðja Bjúgnagerð
Reykhús Frystíhús
Fr&mleiðir og telur i heildsölu og smásölu: NlðursoðiB
• k]6t- og íiskmeti, tjölbreytt úrval. Bj&gu og allsk. áskurð
á braufi, mest og best úrval á landinu.
Hanglkjöt, ávalt nýreykt, viöurkennt fyrir gesfii.
Frosifi kjöt allskon&r, fryst og geymt í véifrystihúsi eftir
fyllstu nútíma kröfum.
Ostar og smjör frá MJólkurbúl Flóamanna.
Veröskrár sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar um
allt land.
VIRGWIA CIGAHBÍIUR
Z'USlk
Pcdckínn
Koslcir

Vinnumiðlunar skrifstofan
í Reykjavík
Hafnarstræti 5 » Sími 2941
Bændur, vanti yður drengi til snúninga, kaupa
menn eða kaupakouur, þá símið eða skrifið Vinnu-
miðluuarskrifstofunni og hún mun útvega yður
fólk, sem vant er allri sveitavinnu.
NB. AUar ráðuingar fara frarn cndurgjaldslaust.
Kolaverzlun
SI6URÐAR ÓLAFSSONAR
Símn.: KOL. Roykjavik. Sími 1933
Ritstjóri:
Gísli Guðmundsson.
Prentsmiðjan Acía.
Það skal vel vanda
sem lengi áaðstanda
Það er auðveldara að halda við vel gerðri nýrækt, en
að bæta nýrækt sem er lólega gerð.
Eitt af a ð a 1 a t r i ð u n u m við n ý r æ k t i n a er
að sjá íyrir rsægum og góðum áburði
Öruggasti og bezti áburðurinn, til viðbótar við búfjár-
áburðinn, eða í stað hans, er
Nitrophoska L G.
algildi áburðurinn, sem aldrei bregst.
— lögur og sápa —
ern édýrust og bezt.
— Fást í mismun&ndi íiátum. —
J Barratt & Co, Líd.
Tonge SprÍDg Works,
Middle Ton,
NB. Manchester
Eng-land.
Einkaumboð
á Islandi hefír:
Samband isl.
samvinnufélag a,
Reykjavík,
rnælir m«ð sínu *dviðurkennd» RfTGMJÖLI OG H V E IT I
Meiri vörugæði ófáanleg
S.I.S. skiyítir eingöngu við okkur.
eins og hún hefir gert undan-
farin ár. Útflutningur mjólk-
urafurða með núverandi verð-
lagi á heimsmarkaðnum, er
neyðarúrræði. Fyrir meðalfeita
osta fást nú um 60 aurar fyr-
ir kg og fyrir smjör um kr.
1,50 á erlendum markaði.
Þá er kjötneyzlan. Líklega
nota flestir bændur það sem
þeir geta af saltkjöti, en þeir
geta án efa aukið kjötneyzlu
til muna, ef þeir geyma frosið
kjöt til heimilisþarfa í frysti-
húsum, þar sem til þeirra nær.
Er engu meiri erfiðleikum
bundið að flytja kjöt heim á
vetrum, heldur en kornmat og
aðrar nauðsynjar. — Þá mundi
mörgum bónda verða slátrin
notadrýgri, ef þeir geymdu
hausa og innýfli í frystihúsurn
og flyttu heim til sín eftir
þörfum, heldur en að flytja
allan vetrarforðann heim á
baustin.
Ræktun matjurta getur auk-
izt víða á landinu. Fyrst og
fremst þarf að rækta sem
mest til heimilisþarfa. Þau
heimili sem hafa nóga mjólk, ;
nóg kjöt og nægilegt af kar-
töflum ög öðrum matjurtum,
sem hægt er að rækta hér,
þurfa ekki mikið fé á ári til
kaupa á erlendum matvælum.
Með aðstoð kaupfélaganna og
Sambandsins ættu bændur að
geta selt það af kartöflum, sem'
þeir nota ekki til heimlilis-
þarfa.
Bílanotkunin í landinu er
orðin ískyggilega mikil. Eftir
verzlunarskýrslum 1932 var
flutt inn í landið benzín, bíl-
hringar og varahlutir fyrir kr.
1.331.400,00. Hér við bætist
svo álagning verzlana á þessar
vörur, sem að vísu fer ekki
beinlínis út úr landinu, en
verður þó að greiðast af þeim,
sem bílana nota. Hérmeð er þá
heldur ekki talinn hinn geysi-
mikli viðhaldskostnaður bíl-
anna né heldur þeir nýir bílar,
sem fluttir eru inn árlega,
Sjálfsagt er hægt að spara
bílanotkun mjög mikið og
nota í þess stað hesta. Þetta
má gera, bæði í bæjum og
sveitum. En bændurnir verða
að ganga á undan öðrum í
þessu efni. Það er ákaflega ó-
trúlegt, að landbúnaðinum í
heild, mundi ekki farnast bet-
ur, ef minna væri notað af
dráttarvélum við jarðabætur,
en hestar notaðir í þeirra stað.
Sama máli gegnir um flutn-
inga í og úr kaupstað, þar sem
vegalengdir eru ekki því meiri,
þar ættu hestvagnar að koma
í stað bílanna.
Þó ég sé ekki mjög kunnug-
ur út um sveitir landsins, þá
hefi ég bæði séð sjálfur og
haft sannar fregnir af, að víða
er beinlínis bruðlað með bíla-
notkun. Bændur, sem búa í 15
—25 km. fjarlægð frá kaup-
stað, flytja því nær allar nauð-
synjar sínar með bílum. Sveita-
fólk ferðast mikið með bílum,
þó skam'mt sé farið, í stað þess j
að nota hesta. Út yfir tekur !
þó með bílanotkun í bæjunum. ■
Hér í Reykjavík sézt varla '
hestvagn. Sorphreinsun bæjar- .
ins hefir til skamms tíma farið j
fram á hestvögnum, en nú er
byrjað að nota bíla líka. Maður
sér daglega. fjölda flutninga- ,
bíla á ferð um bæinn með smá-
vörusendingar, sem auðveld-
lega mætti flytja á hjóli eða
handvagni. Fjöldi sölubúða
hafa keypt sér smábíla til að
flytja vörurnar heim til við-
skiptamannanna, í stað sendla,
sem áður voru notaðir, og
svona mætti lengi telja.
Ég- kom til Vestmannaeyja
á vertíðinni í vetur. Skilríkur
maður sagði mér, að þar væru
50 bílar. Víða sá ég fiski ekið
í bíl af bryggju upp í fiskhús-
in, sem vóru í fárra faðma
fjarlægð. Sýndist mér að
þarna hefði víða mátt komast
af með handvagna, að ég t ali !
ekki um hestvagna.
Ég held að menn athugi ekki ,
sem skyldi hvílik fásinna það
er, að nota hér bíla eins mikið
og gert er. Það getur vel verið
að sýna megi með tölum, að
hestavinna sé eitthvað dýrari
en bílavinnan, en þess ber að
gæta, að hestavinnan er öll
innlend, en bílavinnan aðeins
að litlu leyti.
Hér er kvartað um atvinnu-
leysi. Nú þykir betra að láta
menn hafa einhverja vinnu, þó
gagnslítil sé, og borga laun
fvrir, heldur en borga atvinnu-
lausu fólki styrki og ekkert sé
unnið. Væri nú ekki athug-
andi, hvort ekki mætti veita
fleiri mönnum gagnlega at-
vinnu en nú er gert, ef dregið
væri til muna úr notkun bíla
og hestvagnar notaðir í stað-
inn? Við vegavinnu ætti aldrei
að nota bíla, nema til aðdrátta
á efni úr mikilli fjarlægð. —
Aukin notkun á hestum dreg-
ur úr atvinuleysi í bæjum og
er til hjálpar fyrir landbúnað-
inn.
Um all-lang-t skeið hefir land-
búnaður víðast hvar verið rek-
inn með það fyrir augum, a,ð
framleiða sem mest, — selja
sem mest og kaupa sem mest.
Danskir bændur seldu alla
mjólkina, en keyptu svo aftur
smjörlíki til viðbitis í stað
smjörs, — svo nefnt sé eitt
alkunnugt dæmi. Talið er að
um 3A hlutar mannkynsins lifi
á landbúnaði. 1 þeim löndum,
sem tæknin var komin lengst á
veg, var farið að reka land-
búnað eins og iðnað. Bændurn-
ir framleiddu ekki fyrst og
fremst nauðsynjar til eigin
þarfa, heldur eingöngu til sölu.
Viðskiptatruflanir þær, sem
orsökuðu yfirstandandi kreppu,
hafa því komið harðast niður
á landbúnaði í þeim löndum,
sem einkum framleiða vörur
til sölu á erlenda markaði.
Skoðanir manna um fram-
leiðsluhætti landbúnaðarins
hafa breytzt mikið síðan krepp-
an skall yfir. Þeir sem búa
mest að sínu, framleiða fyrst
og fremst til eigin þarfa, hafa,
lcomizt léttast út úr kreppunni.
Og víða eru byrjaðar stór-
felldar tilraunir með nýbýlabú-
skap, þar sem aðaláherzlan er
lögð á að bændur framleiði
fyrst og fremst til eigin þarfa.
Einhver merkasta tilraunin
sem nú er verið að gera í
þessa átt, er í Bandaríkjum
Norður-Ameríku.Stjóm Banda-
ríkjanna hefir keypt stór land-
flæmi, sem skipt er niður í
smábýli, sem rekin eru eftir
þessari reglu.
Ég þarf ekki að taka það
fram, að ég tel sjálfsagt, að
allt sé gert, sem unnt er, til að
greiða fyrir sölu landbúnaðar-
vara til útlanda og innanlands.
En ég tel ekki ótímabært að
benda bændum á, að þeir verða
einnig að nota sem mest sína
eigin framleiðslu, ef landbún-
aðurinn á að geta þrifizt.
Ég hefi áður vakið athygli á
því, að ef ekki rýmist um
kjötmarkaðinn erlendis, og á
því eru, því miður, litlai' horf-
ur, þá verður að komast á
meiri verkaskipting en nú á
sér stað, milli þeirra, sem land-
búnað stunda hér á landi. Þar
sem bezt hagar til um fram-
leiðslu mjólkur, verður að tak-
marka sauðfjáreignina, svo
batnað geti hagur þeirra
bænda, sem ekkert geta fram-
leitt nema sauðfjárafurðir. —
Stjórn Sambandsins hefir beint
þessu til ríkisstjórnarinnar og
hefir landbúnaðarráðherra fal-
ið Búnaðarfélagi Islands að at-
huga málið.
Bæirnir hér á landi geta
ekki haldið áfram1 að taka á
móti fólki úr sveitunum á
sama hátt og átt hefir sér stað
um mörg undanfarin ár. I öll-
um markaðslöndum okkar
þrengir að með sölu á fiski.
Én á fiskframleiðslu lifa bæj-
arbúar að mestu. Hvernig sem
á málið er litið, er það þjóð-
inn i fyrir beztu, að fólkinu
fjölgi í sveitunum, þéttbýli
aukist og teknir verði upp hag-
nýtari búskaparhættir. Sam-
vinnufélögin geta áreiðanlega
orkað miklu til umbóta í fleiru
en verzlunarháttum, og vænt-
anlega láta þau ekki sitt eftir
liggja, að verða að því liði, sem
þau mega, til hagsbóta fyrir
almenning, hvert í sínu héraði.