Tíminn - 11.12.1935, Side 1

©faíbbagí
6 í a B o i n f cc 1. )öni
Ássattsusínn footaj 7 tl<
Í&fetei&sía
°ð (nngelmta <i Sangaoeg iO.
©önl 2353 - Póot^tj «31
XIX. firg.
Reykjavík, 11. desember 1935.
Æska
og ofbeldi
í gærkveldi var almennur
fundur æskumanna haldinn í
Reykjavík. Þar töluðu fulltrú-
ar fyiir þá þrjá stjórnmála-
flokka, sem til eru í landinu,
og auk þess málsvarar ofbeld-
ismanna, rússnesku og þýzku
stefnunnar.
. Fulltrúar þýzku stefnunnar
réðust aðallega á samvinnu-
menn landsins og á tvö stærstu
f yrirtæki þeirra: Sambandið
og Kaupfélag Eyfirðinga. Vita-
skuld höfðu þessir ómenntuðu
og óþroskuðu piltar engin rök
íram að bera. Árásir þeirra
voru bergmál af hatri óhepp-
inna gróðabrallsmanna, sem
ekki geta féflett fólk í sveitum
og bæjum landsins að vild, af
því að samvinnufélögin vemda
ahnenning fyrir sókn þeirra.
Þetta er ekki nýlunda. í Þýzka-
landi réðust nazistar einna
fyrst á kaupfélögin, drápu og
misþyrmdu starfsfólkinu, köst-
uðu eign sinni á búðir þeirra og
vöruhús, og afhentu eignir
þeirra í hendur keppinautanna.
1 blaði, sem þessir piltar gefa
út, er æskan hvött til ofbeldis-
verka og glæpa, til að virða lög
og rétt að vettugi, til að hrifsa
með ofbeldisverkum þau sigur-
laun, sem þessir gálausu æsku-
menn vita, að þeir geta ekki
i’engið á friðsamlegan hátt.
Mikið af ungu fólki í Reykja-
vík hallast að þessari stefnu,
sem opinberlega hyllir siðleysi
og glæpaverk. Það er talið að i
fjórum skólum í höfuðstaðnum,
sem fá mikinn hluta af nem-
endum sínum frá efna- og
eyðsluheimilum í bænum, sé
töluvert af nemendum haldið
af þessari undarlegu siðleysis-
sýki. Þetta andlega ástand er í
kaupmannaskólanum, undirbún-
ingsskóla þeim fyrir embættis-
mennsku, sem Ágúst Bjarna-
son veitir forstöðu, í Mennta-
skólanum og Háskólanum. I
tveim hinum síðarnefndu stofn-
unum virðast allmargir nem-
endur auk þess vera kommún-
istar, svo sem einskonar mót-
vægi gegn svarta ofbeldinu.
Það má fullyrða, að við enga
af þessum fjórum mennta-
stofnunum er hægt að saka
forstöðumenn eða kennara
um þessa sýki æskunnar. Að
því er kennarana snertir, má þó
nefna eitt dæmi, sem lítur ó-
skemmtilega út. í háskólanum
er gefið út blaðkríli af hin-
um ofbeldissinnuðu nemendum,
sem heitir Mjölnir, og í það
blað hefir Ólafur Lárusson pró-
fessor ritað grein, sem síðar
hefir verið endurprentuð að
nokkuð miklu leyti í landsblaði
nazistanna, við hliðina á grein-
um eftir opinbera flokksmenn,
sem mæla með glæpaverkum.
Þessa atviks er getið hér til
þess að ofannefndum lagakenn-
ara gefist kostur á að útskýra,
ef hann hefir skrifað í Mjölni í
einhverskonar ógáti, að hann
hafi ekki ætlað sér að leggja
ofbeldisstefnunni neitt lið í
þessu efni.
J. J.
Bainandi við*
skipíajöfnuðuv
I eldhúsumræðunum réðst
Ólafur Thors með fáryrðum á
Eystein Jónsson fjármálaráð-
herra út af innflutningshöft-
unum og viðskiptajöfnuðinum
við útlönd. Þóttist hann vilja
sanna það með upplestri úr
íjárlagaræðu sl. vetur, að ráð-
herrann hefði þá gefið ákveðin
loforð um að færa innflutning-
inn niður í tiltekna upphæð
þegar á þessu ári og koma á
fullum greiðsiujöfnuði. Hins-
vegar vildi hann halda því
fram, að árangurinn af inn-
fiutningshöftunum hefði eng-
inn orðið.
Vitanlega voru fullyrðingar
Ólafs, um loforð um tiltekna
niðurfærslu og fullan greiðslu-
jöfnuð þegar á þessu ári, upp-
spuni einn og vísvitandi rang-
færsla. Ráðherrann gat auðvit-
að hvorki lofað slíku né kom
til hugar að gera það. Það sem
hann lofaði var, að stefnt
skyldi að því á árinu að
greiðslujöfnuður gæti komizt á
sem fyrst, enda var það hið
eina sem hægt var að lofa,
eins og öll utanríkisviðskipti
eru óviss um þessar mundir.
Það, sem Ó. Th. las upp úr
fjárlagaræðunni var aðeins ein-
faldur útreikningur, sem ráð-
herrann vakti athygli á, um
það, hvað innflutningurinn
mætti vera — til þess að ná
fullum greiðslujöfnuði — ef út-
flutningurinn yrði svo og svo.
En gífuryrðum ólafs um að
ekkert hafi orðið úr innflutn-
ingshöftunum, og að fjármála-
ráðherra hafi ekki staðið við
stefnu sína, hefir nú eftir
mánaðamótin verið svarað á
þann greinilegasta hátt, sem
unnt er.
Staðreyndirnar hafa talað.
Nú liggja fyrir skýrslur
gjaldeyrisnefndar um innflutn-
ing og útflutning í nóvember-
mánuði.
I þessum síðasta mánuði hef-
ir innflutningurinn orðið um 1
millj. og 200 þús. kr. minni en
í sama mánuði í fyrra.
Innflutningur' 11 fyrstu mán-
uði þ. á. nam alls 39 millj.
559 þús. kr., en-þar frá dregst
innflutningur til virkjunar
Sogsins, 686 þús. kr., og var
því innflutningur raunverulega
38 millj. 873 þús. kr., en var á
sama tíma í fyrra 44 millj. 691
þús. kr.
Er því innflutningur 5 millj.
818 þús. kr. lægri á fyrstu 11
mánuðum þ. á. en var á sama
tímabili árið 1934.
Útflutningur íslenzkra afurða
í nóvember nam 4 millj. 561
þús. kr., en alls frá 1. jan. til
30. nóv. þ. á. 40 millj. 35 þús.
kr., sem er 1 millj. 216 þús. kr.
lægra en árið 1934.
Viðskiptajöfnuður í nóvem-
berlok þ. á. er þá, þrátt fyrir
þenna minnkandi útflutning,
hagstæður um 1 millj. 162 þús.
kr., en var óhagstæður um 3
millj. 440 þús. kr. í lok nóv-
embermánaðar 1934.
Þannig eru staðreyndirnar
um árangurinn af stefnu fjár-
málaráðherra. Og ólafur fær
að kyngja köpuryrðum sínum
með jólamatnum.
A viðavangi
2. umræðu fjárlaga
lauk á Alþingi í gærkvöldi,
en atkvæðagreiðsla um breyt-
ingatillögur f j árveitinganef nd-
ar og einstakra þingmanna fer
fram í dag. Enn sem komið er
hafa íhaldsmenn gætt meira
hófs en í fyrra um að bera
fram tillögur um hækkun út-
gjalda, og lítur út fyrir, að þeir
hafi látið sér eitthvað segjast
við ámæli það, er þingmenn
flokksins hlutu þá fyrir gálaus-
lega framkomu í þessu efni.
— Framsögumenn fjárveiting-
arnefndar eru Bjarni Bjarna-
son, Jónas Guðmundsson og
Þorbergur Þorleifsson. Gerir
nefndin margar og ítarlegar
sparnaðartillögur, og nefndar-
álitinu fylgir skrá um kaup-
greiðslur allra opinberra starfs-
manna í embættum eða ríkis-
stofnunum eins og nefndin
ætlast til að þær verði á næsta
ári.
Hljóð úr horni!
En sparnaðartillögur fjár-
veitinganefndar eiga svo sem
ekki einróma fylgi á Alþingi,
þegar á herðir. Þegar fór að
líða á umræðurnar í gær heyrð-
ist hljóð úr horni. Það var
Sigurður mosagreinarhöfundur,
sem þá tók til að kveinka sér
fyrir hönd launamannanna.
Valdi hann fjárveitinganefnd
hrakleg orð fyinr „nirfilshátt“,
og taldi hana hafa mjög ofgert.
Meðal annars réðst hann á
nefndina fyrir að vilja ekki
greiða opinberum starfsmönn-
um á föstum launum, sem
vinna eftirvinnu á skrifstofum
sínum, nema kr. 1,50 fyrir
klukkutímann. Taldi Sigurður
að þeir ættu að fá 3 krónur
fyrir hvern klukkutíma. —
Þess skal getið, að Sigurður
þessi er nú framkvæmdastjóri
Sjálfstæðisflokksins, og það er
hann, sem skrifar „trúnaðar-
bréfin“, þar sem ríkisstjórnin
er rógborin fyrir óþarfa eyðslu.
— En nú kemur hið sanna
hugarfar flolcksins í ljós í um-
mælurn framkvæmdastjórans, á
Alþingi.
Þorsteinn Briem og
40-aura-Jón.
Þorsteinn Briem vildi í eld-
húsumræðunum gera kröfu um
það til stjórnarinnar, að hún
sæi um, að bændur fengju kr.
1,27 fyrir kg. af dilkakjöti og
taldi það vera framleiðslu-
kostnað. Notaði forsætisráð-
herra þetta tækifæri til að bera
kröfur, sem Þ. Br. vildi gera nú
saman við þær kröfur, sem
hann hefði gert til sjálfs sín
meðan hann var landbúnaðar-
ráðherra. í ráðherratíð sinni
lagði Þ. Br. niður verkfæra-
kaupasjóðinn, sveikst um að
borga út styrk til mjólkurbúa
og frystihúsa, greiddi enga
kjötuppbót, vanrækti að skipu-
leggja kjötsöluna, sem þó var
orðið mjög aðkallandi og fram-
kvæmdi ekki einu sinni þau ve-
sölu mjólkurlög, sem sett voru
vorið 1933. Það eina, sem Þ.
Br. gerði í afurðasölumálunum
var að setja á laggirnar milli-
þinganefnd, eftir annara manna
tillögum og skipa Hannes á
Hvammstanga þar í formanns-
sæti og láta hann sofa fram
yfir kosningar á frumvörpum
þeim til kjöt- og mjólkurlaga,
er fulltrúar samvinnufélaganna
höfðu undirbúið og samið um
veturinn. En aumust varð út-
reið Þ. Br., þegar forsætisráð-
herra las upp úr þingtíðindun-
um 1933 úr ræðu, sem Þ. Br.
hafði haldið úr ráðherrastóli,
þar sem hann hélt því fram,
að ekki kæmi til mála, að
greiða uppbót á kjöt, sem seld-
ist fyrir 72 aura kg.! Þá taldi
Þ. Br. 72 aura nóg verð fyrir
kjötið, þó hann heimti kr. 1,27
af núverandi stjórn! Honum fer
svipað og Jóni á Reynistað, sem
sama ár skrifaði um það í ísa-
fold, að 40-aura verð myndi
hrökkva bændum að mestu fyr-
ir framleiðslukostnaði, þó að
gæruverðið væri þá helmingi
lægra en nú. En nú, þegar á
að fara að heimta af öðrum,
reiknar 40-aura-Jón út kr. 1,27
framleiðsluverð.
Jakob Möller og- skattamir.
Af öllum íhaldsmönnum, sem
töluðu á eldhúsdaginn, fékk
Jakob Möller þó einna hrakleg-
asta útreið. Hafði honum verið
falið það sérstaklega að tala um
skattahækkanir núverandi
stjórnarflolcka. 1 svari sínu
vakti fjármálaráðherra athygli
á því, að Jakob færist manna
sizt að tala um skattahækkanir,
þar sem hann væri formaður
íhaldsflokksins í bæjarstjórn
Reykjavíkur. Bar ráðherrann
síðan saman útgjöld Reykja-
víkur 1929 og nú í ár, og sýndi
fram á það með tölum, að ef
útgjöld ríkisins ættu að hækka
hlutfallslega jafn mikið og út-
gjöld Reykjavíkur hafa hækk-
að síðan á því ári, þá ættu rík-
isútgjöldin að vera orðin 31
miljón króna. En þau eru nú
áætluð 15 miljónir í samningi
þeim, sem gerður hefir verið
milli stjórnarflokkanna. Þannig
er farið með hina „þrautpíndu
og sliguðu atvinnuvegi", þar
sem íhaldið ræður öllu. Og þar
á ofan kemur það svo í ljós, að
Jakob og lið hans ætlar nú að
hækka útsvörin í Reykjavík um
10% á næsta ári.
Bitlingar Hannesar.
Hannes á Hvammstanga var
sá af íhaldsmönnum, sem helzt
reyndi að ráðast á stjórnina
fyrir að hafa veitt „bitlinga",
en svo nefna stjórnarandstæð-
ingar það, ef einhverjum er
borgað fyrir störf í opinbera
þágu. Jón Baldvinsson hélt þá
stutta ræðu um afstöðu Hann-
esar sjálfs til bitlinga fyr-og
nú. Kom þá í ljós, að Hannes
hafði haft þrjú launuð störf
hjá ríkinu á sama ári, meðan
Þorsteinn Briem var við völd,
og kvað J. Bald. sér þó eltki
grunlaust um, að hann hefði
víðar verið á veiðum eftir því-
líkum hlunnindum. — Svo brá
við, að Hannes minntist ekki á
bitlinga eftir þetta!
ÞingmaSur víttur!
Sl. föstudagskvöld var ný-
býlamálið til 2. umræðu í neðri
deild. Ilöfðu tveir menn úr
landbúnaðarnefnd (Bjarni Ás-
geirsson og Jón á Akri) flutt
Vevðjöfnunar-
gjald af kjöii
Vegna blekkinga Mbl. og ísa-
foldar og þingmanna Sjálf-
stæðisflokksins og „bænda-
flokksins“ um það að sunn-
lenzkir bændur einir borgi verð-
jöfnunargjald af kjöti, skal
þetta tekið fram:
1. Allir, sem slátra fé til sölu,
borga verðjöfnunargjald
af ö 11 u kjötinu strax í
kauptíð.
2. Verðjöfnunargjaldið er
endurgreitt af því kjöti,
sem flutt er til útlanda, en
engu öðru.
3. Allir, sem selja kjöt irin-
anlands, borga verðjöfnun-
argjald, hvort sem kjötið
er selt á Austfjörðum,
Norðurlandi, Vestfjörðum
eða Suðurlandi.
4. Það er því hin versta
blekking, þegar f jandntenn
kjötlaganna láta líta svo
út, sem það séu sunnlenzk-
ir bændur einir, sem borga
verð jöf nunarg jaldið; það
gera allir bændur, hvar
sem sem þeir eru á land-
inu, ef þeir selja kjöt á
innlendum markaði.
ítarlegar ræður og ætlaði for-
seti að reyna að ljúka umræðu
um kvöldið. En Hannes á
Hvammstanga kom í veg fyrir
þetta áform forseta með fram-
ferði, sem vakti hina mestu
fúrðu. Kvaddi hann sér hljóðs
og heimtaði, að málinu yrði
frestað til morguns, en hótaði
ella að tala alla nóttina. Tók
forseti þetta ekki alvarlega og
lét Hannes byrja á ræðu sinni.
Tók Hannes þá til að spjalla
fram og aftur um hin og önnur
aukaatriði málsins og víkja
orðum sínum í skætingstón til
ýmsra viðstaddra þingmanna
nálinu algerlega óviðkomandi.
En öðru hverju sneri hann máli
sínu til forseta og spurði hvort
nú væri ekki nóg komið og
hvort ekki væri bezt að slíta
fundi. Hættu menn þá að ansa
rausi þessu, enda mun flestum
hafa blöskrað strákskapur sá,
er þarna kom fram, og virðing-
arleysi fyrir þinginu. Þegar
Hannes þannig hafði þvælt í
heila klukkustund, sleit forseti
fundi. Næsta dag hélt Hannes
áfi’am ræðu sinni og mælti þá
aðeins fá orð. Var þá Ijóst, að
hann hafði aldrei ætlað að
ræða málið, heldur aðeins tefja
það. En ekki lét hann sér þó
þetta nægja, heldur réðst að
forsetá með brigzlyrðum. Reis
forseti þá úr sæti og lýsti yfir
því, að hann vítti Hannes fyrir
óþinglegt framferði. Eru mörg
ár liðin síðan þingmaður hefir
verið opinberlega víttur, sam-
kvæmt þingsköpum, og má
segja, að varalið íhaldsins setji
nú met í flestu því, er miður má
fara í opinberu lífi.
Kjötverðið og kjötbirgðirnar.
Sumir íhaldsmenn hafa nú í
þinginu reynt að gera veður út
af því, að kjötverðlagsnefnd
hafi siðastliðinn vetur ekki
hækkað kjötverðið nægilega frá
því sem var í sláturtíð, til þess
51. blað.
Uian úv heimi
Það sem mest hefir verið
umtalað í heiminum i vikunni,
sem leið, eru hinar grimmi-
legu loftárásir ítala í Abessin-
íu og hinsvegar sáttatilboð þau
í Abessiníumálinu, sem stjórn-
ir Breta og Frakka hafa undir-
buið og lagt fyrir Itali og A-
bessiníumenn, eftir því sem
talið er.
ítalir réðust með 20 flug-
vélum á borgina Dessié í Abes-
siníu, þar sem keisarinn þá
var staddur, og munu hafa
hugsað sér að ná lífi hans,
enda var hann hætt kominn.
Létu flugvélarnar rigna niður
íkveikjusprengjum sem kveiktu
í fjölda húsa, og er talið að
margt manna hafi farizt. En
mest umtal og gremju hefir
það vakið víða um lönd, að
sprengjum var varpað niður á
amerískt Rauðakross-sjúkra-
hús. Hefir Abessiníukeisari
sent Þjóðabandalaginu mót-
mæli gegn þessari ómannúð-
legu hernaðaraðferð, og í sama
streng hafa tekið erlendir
læknar og blaðamenn í borg-
inni. Virðist árás þessi hafa
vakið allmikla andúð gegn It-
ölum til viðbótar þeii*ri, sem
áður var.
Því meiri athygli vekur það
og jafnvel furðu, er út berast
fregnir um það, að stjórnir
Breta og Frakka leggi nú á-
herzlu á að k'oma á sáttum,
sem bersýnilega eru ítölum í
vil. Því að svo er ráð fyrir gert
í tillögum þessum, eftir því
sem hermt er, að Abessinía
eigi að láta af hendi mestöll
landsvæði þau, er ítalir öafa
undir sig hrifsað, og þar með
lífsskilyrði fyrir 1% millj. ít-
alska innflytjendur, gegn því
að ítalir láti Abessiníu fá land-
•
ræmu til sjávar gegnum ný-
lendur sínar og einn hafnarbæ.
Óvíst þykir um úrslit samn-
inga þessara. Sérstaklega er á-
litið, að Abessiníu-keisara sé
nauðugt að ganga að þeim —
og þyki Þjóðabandalagið bregð-
ast sér, ef þessi á að verða
endirinn. Hinsvegar er Bretum
og Frökkum nauðugur einn
kostur, ef ekki takast þessi á-
form, að láta olíubannið dynja
yfir Italíu nú innan fárra
daga, og taka þeim stórtíðind-
um, sem þá kann að höndum
að bera.
að standa straum af frysting-
arkostnaðinum hjá Sláturfélagí
Suðurlands. Var þó kjötið hækk
að fyrst um 7 aura í nóvember
og síðar um 8 aura í viðbót í
janúar í þessu skyni. Meiri
hækkun taldi nefndin ekki ráð-
lega, svo framarlega sem birgð-
irnar ættu að seljast í sumar,
og hægt að veita leyfi til sum-
arslátrunar. Er lítið samræmi í
orðum þeirra manna, sem ann-
arsvegar áfella nefndina fyrir
að setja kjötverðið ekki nógu
liátt og hinsvegar óskapast yf-
ir því, að sumarslátrun hafi
ekki verið leyfð nógu snemma.
— Nú í haust eru kjötbirgðirn-
ar talsvert minni en í fyrra,
enda er nefndin nú búin að
hækka kjötverðið mun meira
en á sama tíma í fyrra. Kemur
Framh, ft 4 alBo.