Tíminn - 25.11.1936, Blaðsíða 2

190
TÍMINN
„Samíy lkinéar“-s krif
íhaldsins ,stæld‘ eftir
erlendum blöðum
Mólmæli bænda
gcgn ákvördun meirihluta Búnaðar-
þings streyma hvaðanæia að
40 búnaðarfélög hafa pegar mótmælt
í engu kemui' það jafn
greinilega fram og samfylking-
arskrifum Mbl. (og ísafoldar),
hversu íhaldsflokkurinn er- laus
við öll áhugamál og blaðamenn
hans verða að seilast langt
eftir éinhverju efni til að skrifa
um.
Sérhver maður, sem kominn
er til vits og ára og þekkiv
nokkuð til hins pólitíska við-
horfs í landinu, veit að allar
frásagnir Morgunblaðsins urn
fyrirhugaða samfylkingu milli
stjórnar Hermanns Jónassonar
og stuðningsmanna hennar ann-
arsvegar og kommúnista hins-
vegar eru tilhæfulausar og
lognar upp frá rótum. Og eng-
um er það jafn kunnugt og
manninum, sem skrifar sam-
fylkingargreinarnar í Morgun-
blaðið eftir fyrirmyndum í
dönskum íhaldsblöðum og not-
ar sitt litla ímyndunarafl til að
færa þær í búning, sem sam-
lagast íslenzkum kringumstæð-
um.
í samfylkingarskrifum Morg-
unblaðsins er iðulega vitnað í
afstöðu vinstri flokkanna á
NorðurlÖndum til kommúnism-
ans. Þeir hafa allir neitað sam-
vinnu við kommúnista og byggt
það á þeim eðlilegu ástæðum,
að þeir vildu enga samvinnu við
ofbeldisflokk, sem kúgaði
flokksbræður þeirra og fótum-
træði lýðfrelsið í því landi, þar
sem þeir hefðu völdin. Komm-
únistar vilja ekki vinna að
framkvæmd umbótamála á lýð-
ræðisgrundvelli og auk þess
væri engu orði þeirra að treysta
þar sem þeir dönsuðu í hverju
máli eftir fyrirskipunum frá
Rússlandi, gerðu sér því engar
sjálfstæðar skoðanir um innan-
iandsmálin, heldur létu útlend-
inga, sem væru þeim ókunnir,
ráða aðstöðu sinni gagnvart
þeim.
Þessa aðstöðu vinstri flokk-
anna á Norðurlöndum hefir
Morgunblaðið skýrt nokkurn-
veginn rétt. En afstaða vinstri
Ookkanna hér hefir verið og er
nákvæmlega hin sama til kom-
múnismans.
Það eru fáar nýjungar í
framleiðslu landbúnaðarins sen
tekið hafa jafnskjótum fram-
förum og náð jafn örum vexti
eins og loðdýraræktin, einkum
þó silfurrefaræktin í Noregi
undanfarinn röskan áratug.
F'yrstu silfurrefirnir voru flutt-
ir þar inn fyrir rúmum tveim
áratugum. Síðastliðið ár fluttu
Norðmenn út refaskinn fyrir
um 23 millj. króna, og í ár er
búis't við að þesi útflutningur
verði um 30 millj. kr. — Árin
1928 og 1929 var fjöldi silfur-
refabúanna þegar orðinn það
mikill í landinu, að almennur
ótti var meðal manna, um yfir-
vofandi offramleiðslu á grá-
vöru, og þar af leiðandi sölu-
tregðu og verðhrun. — Síðan
hefir framleiðslan margfaldazt,
salan geng'ur greiðara en þá og
Aærðið er hærra. Nú virðist
enginn óttast offramleiðslu.
Vitanlega gjörá menn sér
grein fyrir því, að áraskifti
geta orðið að eftirspum og
Hinsvegar hefir Morgunblað-
ið aldrei gert grein fyrir skrif-
um flokksbræðra sinna, íhalds-
mannanna á Norðurlöndum,
um þessa afstöðu vinstri flokk-
anna þar til kommúnistanna.
Sú framkoma blaðsins er vel
skiljanleg, því þaðan hefir það
hugmyndina að ósannindum
sínum um samfylkingu milli
vinstri flokkanna og kommún-
istanna hér á landi.
I Svíþjóð, Danmörku og Nor-
egj fóru fram þingkosningar í
baust. I öllum þessum löndum
var það eitt höfuðádeiluefni
íhaldsins gegn vinstrj flokkun-
um, að þeir hefðu leynilegt
samband við kommúnis'tana.
Sérstaklega var þetta áber-
andi í Danmörku. Kosningabar-
áttan þar var líka óvenjulega
hörð vegna þess, að deilan stóð
um framtíð landsþingsins.
Seinasta mánuðinn fyrir
kosningar þar, var um ekkert
meira skrifað í stjórnmáladálka
íhaldsblaðanna .en samband
Staunings við kommúnista og
samfylkinguna, sem ætti að
setja á laggirnar eftir kosning-
arnar. Samhliða því kepptust
íhaldsblöðin um það að birta
skrípamyndir af Stauning um-
kringdum af rússneskum og
spönskum kommúnistaböðlum
til þess áð gera þessa upplognu
samfylkingu, sem viðsjárverð-
asta í augurn fólksins. Þá voru
og birtar myndir af Stauning,
þar sem hann var að taka við
fyrirskipunum frá Moskva. Og
íandshornanna milli hljómaði
heróp íhaldsins um hina „rauðu
brú til Moskva“, sem Stauning
myndi byggja, el' hann ynni
kosningamar.
Þeir, sem lásu þessi skrif
dönsku íhaldsblaðanna fyrir
kosningarnar, geta nú lesið hin-
ar sömu greinar næstum dag-
lega í. Morgunbl. efnisröðum
stundum dálítið vikið til og þýð-
ingarnar ekki alltaf alveg ná-
kvæmar, sem auðsjáanlega er
gert í því skyni að menn finni
ekki sambandið. En sá felu-
leikur hefir ekki heppnast bet-
ur en svo, að enginn, sem lesið
Ásgeirsson, alþingism.
verðlagi þessa varnings eins og
annars. En hitt telja margir
örugt, sem kunnugas'tir eru
íramleiðslu og verzlun loð-
skinna, að á meðan svo er
háttað í heiminum, að konur
hafa gaman af fögrum klæð-
um, og karlmenn kunna að
meta fagurbúnar konur, þá
muni loðskinnin lengi verða
eftirspurð tízkuvara í einni eða
annari mynd.
Þar sem Noregur er það ná-
grannalanda okkar, þar sem
staðhættir allir og ytri skil-
yrði eru hvað líkust og í okk-
ar eigin landi, var ekki nema
eðlilegt að við íslendingar gæf-
um þessum nýja atvinnuvegi
þeirra sérstakan gaum. Hefir
það einnig verið svo um all-
marga einstaka menn, sem
kynnt hafa sér loðdýrarækt og
ráðizt í að kaupa þau og ílytja
inn í landið, svo að nú er hér
þegar allmyndarlegur stofn
silfurrefa, og einnig nokkuð af
svokölluðum „minkurn". Sanit
hefir dönsku blöðin, getur ef-
azt um faðemið!
Nöfnum er vitanlega breytt,
þannig að nú kemur Haraldur,
Jónas, Hermann, Héðinn og
Eysteinn í staðinn fyrir Staun-
ing, Munch og aðra foringja
vinstri flokkanna dönsku.
Það væri strax heiðarlegra,
ef Morgunblaðið tryði skrifum
lunna dönsku blaða, þó það
notaði sér þau sem fyrirmynd.
En Morgunblaðið hefir eins og
áður er sagt gert þá grein fyr-
ir afstöðu vinstri flokkanna á
Norðurlöndum, að það veit auð-
sjáanlega, að hvert orð íhalds-
blaðanna um dönsku samfylk-
inguna er helber uppsþuni.
T. d. segir blaðið 29. okt.:
„í nágrannalöndum okkar hafa
kommúnistar reynt að leika
sama leikinn og hér. En þar
hafa vinstri flokkarnir rekið. þá
af höndum sér. Per Albin Han-
son vill ekkert hafa saman við
þá að sælda. Stauning segir, að
þeir séu allsstaðar til ills og
bölvunar".
Meiri aumingjadóm í blaða-
mennsku er naumast hægt að
hugsa sér. Morgunblaðið segir
fyrst að öll skrif danskra
íhaldsblaða um samfylkingu
þar í landi séu markleysa, en
tekur síðan upp sömu blekking-
artilraunir gagnvart stjórnar-
flokkunum hér á landi.
Þessar ,,samfylkingar“-sögur
voru líka notaðar gegn Roöse-
velt í haust. íhaldsblöðin í
Bandaríkjunum fluttu daglega
fregnir um, að Roosevelt ætti
í samningum við kommúnista.
Blaðið Chicago Tribune hafði
það einn morguninn eftir
íréttaritara sínum í Riga, að
Stalin væri búinn að gefa kom-
múnistum fyrirskipun um að
kjósa Roosevelt! Eitt af stuðn-
mgsblöðum Roosevelts lofaði
þá hverjum þeim 5000 dollara
verðlaunum, sem gæti uppgötv-
að, hver þessi fréttaritari
væri. En enginn vann verð-
launin, því að fréttaritarinn í
Riga var auðvitað ekki til. — í
annað skipti sögðu íhaldsblöð-
in frá því, að Browder fram-
bjóðandi kommúnista við for-
setakosninguna væri farinn að
hvetja kommúnista til að
styðja Roosevelt. En vi'tanlega
hafði Browder þessum ekki
komiá til hugar að segja neitt
þvílíkt.
Allt varð þetta árangurs-
laust. Roosevelt vann enn
hefir eins og vonlegt er, verið
nokkuð almenn varfærni eða
ótti við nýjungar þessar, enda
orðið víða ýmiskonar mistök
A'egna vanþekkingar og annara
byrjunarörðugleika. Nú er
þetta óðum að breytast.
Reynslan og þekkingin smá-
eykst, og trúin með. Og nú má
segja, að loðdýraræktin sé að
vinna almenna a'thygli, enda
má fullyrða, að hún hefir þeg-
ar sýnt, að þar sem hún er
stunduð af þekkingu og alúð,
er hún öruggur og arðvænleg-
ur atvinnuvegur. Búnaðarfélag
íslands hefir nú undanfarin ár
haft loðdýraræktarráðunaut á
vegum sínum og sent hann ut-
an, ásamt öðrum manni, Metú-
salem Stefánssyni, til að kynna
sér þessi mál meðal Norð-
rnanna, og hafa þeir haldio
uppi leiðbeiningastarfi heima-
fyrir. Síðastliðið ár var stofn-
að Loðdýraræktarfélag Islands
c-g var því á síðastliðnu ári
veittur nokkur styrkur úr rík-
issjóði, Félag þetta, sem er á-
bugafélag meðal íslenzkra loð-
dýraeigenda, gekkst fyrir því
að fá norskan bónda, Lars
Kolás, hingað nú í haust, til að
halda sýningar og flokka dýr-
in. Kolás er sjálfur i’eyndur
Rúml. 40 hreppabúnaðarfélög
hafa lýst sig fylgjandi því, að
Búnaðarfélag íslands haldi á-
fram að fara með framkvæmd
jarðræktarlaganna:
Búnaðarfélag Seltirninga,
Kjósarsýslu.
BúnaðarfélagiÖ í Reykholts-
dal, Borgarfjarðarsýslu.
Búnaðarfél. Gufudalshrepps,
Barðastrandar sýslu.
Búnaðarfélag Reykhóla-
hrepps, Barðastrandarsýslu.
Búnaðarfélag Tálknafjarðar,
Barðastrandarsýslu.
Búnaðarfélag Ái’neshrepps,
Strandasýslu.
Búnaðarfélag Hrófbergs-
hrepps, Strandasýslu.
Búnaðarfélag Kirkjubóls-
hrepps, Strandasýslu.
Búnaðarfélag Óspakseyrar-
hrepps, Strandasýslu.
Búnaðarfélag Bæjarhrepps,
Strandasýslu.
Búnaðarfélag Rípurhrepps,
Skagafirði.
Búnaðarfél. Haganeshrepps,
Skagaf j arðarsýslu.
Búnaðarfélag Viðvíkur-
hrepps, Skagafirði.
Búnaðarfélag öngulstaða-
hrepps, Eyjafirði.
Búnaðarfélag Hrafnagils-
hrepps, Eyjafirði.
Búnaðarfélag Svalbarðs-
strandarhrepps, S.-Þing.
Búnaðarfélag Bárðdæla, S.-
Þing.
glæsilegri sigur en nokkurn
liafði grunað.
Og það má íhaldið vita, að
uppskeran verður ekki meiri
hér af samfylkingarblekking-
unni en annarsstaðar. Hún hef-
ir misheppnast hjá flokks-
bræðrum þess í kosningunum
bæði á Norðurlöndum og í
Bandaríkjunum vegna þess, að
fólkið þar vissi, alveg eins og
það veit það hér, að hún er
ekk.ert nema veiðibrella íhalds-
ins, sem ekki hefir við nein rök
að styðjast.
refaræktarmaður, ' hefir auk
þess um langt skeið verið um-
sjónarmaður með refabúum í
Noregi og dómari á sýningum.
Þekking hans er því í bezta
lagi, auk þess, sem maðurinn
virðist gætinn og glöggur, og
hefir félagið því vafalaust ver-
ið mjög heppið með þennan
ráðunaut sinn. Hann hefir nú
skoðað og „merk't“ um 1000
silfurrefi, eftir norskum flokk-
unarreglum, og látið eigendum
þeirra í té margar og mikils-
verðar leiðbeiningar. Það má
telja víst að koma og ferða-
lag Kolás auki mjög áhuga
manna fyrir loðdýraræktinni,
enda fer hann lofsamlegum
orðum um þá byrjun, sem hér
er hafin, yfirleitt. Það vii’ðist
heidur ekki geta verið vafi
lengur, að hér sé um að ræða
stórmál fyrir íslenzkan land-
búnað.
Það er margt sem gerir það
eðlilegt og sjálfsagt, að við Is-
lendingar veitum þessum at-
vinnuvegi sérs'taka athygli.
íslenzk framleiðsla er, sem
kunnugt er, mjög einhæf og
fábreytt, einkum í landbúnaði.
Erlendur markaður er tak-
markaður, og sá innlendi
þröngur. Hér er að verða of-
Búnaðarfélag Þing. Reykdæla, S.-
Búnaðai’félag Ixrepps, S.-Þing. Ljósavatns-
Búnaðarfélag N.-Þing. Fjallahrepps,
Búnaðai’félag ln-epps, N.-Þing. Pi’esthóla-
Búnaðax’félag hrepps, N.-Múl. Hjaltastaða-
Búnaðarfélag hrepps, N.-Múl. Fljótsdals-
Búnaðarfélag hrepps, N.-Múl. Seyðisfjarðar-
Búnaðarfélag fjarðar, N.-Múl. Loðmundar-
Búnaðarfélag S.-Múl. Mjóafjarðan,
fjúnaðarfélagið í Skógum á
Völlum, S.-Múl.
Búnaðarfélagið á LJtvöllum,
S.-Múl.
Búnaðarfélag Norðfjarðar-
hrepps, S.-Múl.
Búnaðarfélag Helgustaða-
hrepps, S.-Múlasýslu.
Búnaðarfélag Búða- og Fá-
skrúðsfjarðarhr., S.-Múl.
Búnaðarfélag Dyrhólahrepps,
V.-Skaptafellssýslu.
Búnaðarfélag Merkurbæja,
Rangárvallasýslu.
Búnaðarfélag Fljótshlíðar.
Rangárvallasýslu.
Búnaðarfélag Holtamanna,
Rangái'vallasýslu.
Búnaðarfélag Vestur-Land-
eyja, Rangárvallasýslu.
Búnaðarfélag Austur-Land-
eyja, Rangáiwallasýslu.
Búnaðarfélagið í Laugardal,
Árnessýslu.
Búnaðarfélagið í Grafningi,
Árnessýslu.
Búnaðarfélag Þingvalla-
sveitar, Árnessýslu.
Búnaðarfélag Biskupstungois-
lirepps, Árnessýslu.
Ágæf herbergi
til leigu á Hverfisgötu 32
yfir lengri eða skemmri
tíma. — Hentugt* fyrir
ferðafólk. — Sími 3454.
framleiðsla af mjólkurafurðum
og kjötið selst aðeins með
hörkubrögðum. Islenzkur land-
búnaður framleiðir mjög lítið
af „gjaldeyrisvörum", eða að-
eins lítið brot af því sem þjóð-
in þarfnast, vegna erlendra
viðskipta. Auk þess má benda
á það, að framleiðsla á venju-
legum matvörum og öðrum
lífsnauðsynjum, er ætíð „óarð-
bærust“. Ki’öfur almennings
um að selja þær við sem
lægstu verði, eru oft svo harð-
ar og vægðarlausar gagnvart
framleiðandanum, að hann á
fullt 1 fangi með að afla eigin
nauðsynja fyrir söluverð
þeirra. Um „lúxus“-vörur fer
þessu aftur á móti svo fjarri,
að þær þykja stundum því eft-
irsóknarverðari, sem þær eru
yerðhærri. íslenzkur landbún-
aður byggist nær eingöngu á
íramleiðslu almennra lífsnauð-
synja, og hefir því ekki á boð-
stólum nema verðlágar vörur.
Ilinar einu framleiðsluvörur,
er stundum mynda hér undan-
tekningu, er dúnn og lax.
Úr öllu þessu ætti loðskinna-
framleiðsla, ef útbreidd væri,
að geta bætt. Með því að gera
hana að almennri aukabús-
grein meðal bændanna, yrði bú-
Jarðræktar-
lögin nýju
EStir Kristján Breiðdal
bónda á Jörfa
Jarðræktarlögin nýju eru nú
mjög' um deild í landinu bæði
í ræðu og riti. Það, sem mest
mætti undrun vekja, er það,
að svo virðist, sem viss póli-
tísk tegund manna hafi komið
sér saman um að afflytja hin-
ar þýðingarmestu og nýtileg-
ustu umbætur laganna, frá því
sem var. Hvar sem til spyrst,
eru það íhalds- og „bændafl.“-
menn, sem fyrir þessu standa
Verður ekki annað séð, en að
allur þeirra bægslagangur sé
aðeins viðtekin venja, að vera
móti öllum laganýmælum frá
stjórninni, og beinlínis upp-
veisn og strákskapur. Hin um-
deildu atriði ei’u fá, einkum
17. gr. laganna, og vildi ég
stuttlega ræða hana. Nú stend-
ur til að öll búnaðarfélög í
landinu haldi fundi og ræði
jarðræktarlögin og taki endan-
lega afstöðu til þeirra. Vil ég
því með línum þessum draga
iram nokkur dæmi og skýra
þau, ef vera kynni að menn
litu á lögin með meiri sann-
girni og eins og á og hlýtur
að eiga að skilja þau.
Setjuní svo að á mjög hag-
kvæmum stað sé útmælt til
ræktunar nokkur móastykki,
öll jafn góð og auðveld til
ræktunar, t. d. 10 ha. að stærð
hvert. Eigandinn vill selja þau
10 nýbýlingum. — A. hefir
keypt einn blett. Ræktar
bann stykkið og girðir og fær
sinn ríkisstyrk. B. kemur og
vill kaupa blett, en A. býður
sinn fullræktaða blett til
lcaups. Sýnir hann B fram á
hve miklu aðgengilegra sé að
taka við ræktuðu landi, en
karga móum. Jú, B. vill gjarn-
an kaupa, og spyr hve dýr
hann sé. A. segist selja allt
við kostnaðarverði. Landið ó-
læktað hafi kostað þet'ta —
sem hann tiltekur, og hér
sérðu reikninga yfir allan
vinnukostnað. En hvað um
jarðabótastyrkinn, spyr B. Ha!
jarðabótastyrkinn, nú ég á
hann sjálfur og sel hann auð-
skapurinn fjölbreyttari, og ó-
háðari vanhöldum í einstökum
búsgreinum en hann er nú.
Auk þess myndaðist markað-
ur fyrir hið ódýra sölukjöt, og
létti því á hinum þrönga
kjötmarkaði. Auk þess væri
liugsanlegt, að stóðeign gæti
borið sig á góðum útigangs-
jörðum, til framleiðslu kjöts
handa refabúum. Refaræktin
sjálf er talin, þar sem hún er
lengs't komin og bezt rekin,
mjög arðmikil atvinnugrein og
sum árin beinn gróðavegur,
þegar tízkan gerir sérstakar
kröfur til loðskinnanna og of-
framleiðsla virðist ekki hættu-
leg. Eftirspurn eftir skinnum
á heimsmarkaðinum virðist ör-
ugg og er því „grávara" þessi
einhver hinn ákjósanlegasti
„gjaldeyrir", sem Island hefir
tök á að framleiða. Skilyrði
fyrir loðskinnaframleiðslu virð-
ast engu lakari hér en í Nor-
egi, heldur jafnvel betri. Norð-
menn hafa nú þegar. náð út-
flutningi, sem nemur þrem
tugum milljóna króna. Okkur
mundi muna um brot af því.
En refastofn okkar nú mun
orðinn svipaður og Norðmanna
árið 1925.
Það er því ekki ófyi’irsynju,
Loðdýraræktin
og landbúnaðurúm
Eitir Bjarna