Tíminn - 03.12.1936, Blaðsíða 3

TlMINN
195
OlafurThors
rýfur þieé!
við Kaupfélag Ólafsvíkur er laus.
Umsóknir sendist stjórn kaupfélagsins fyrir
15, janúar næstkomandi.
Árslaun kr. 3000,00
þá, til að skjóta henni fram-
fyrir í atkvæðagreiðslunni, þá
tillögu, sem fyrst var talað
fyrir og síðan samþykkt. —
Ég óskaði þá, að hver einstak-
ur liður þessarar tillögu væri
borinn undir atkvæði fyrir sig,
þar sem ég væri með sumum og
rnótfallinn öðrum. Þessu neit-
aði Guðm. Erlendsson, og sagði
að allt yrði að berast upp eins
og það væri. Reis þá upp einn
öruggasti fylgismaður íhaldsins
og skoraði á Guðmund að fella
aftan af tillögunni mótmælin
gegn beinum kosningarrétti
bændanna til Búnaðarþings.
Þorði tillögumaður þá ekki
annað en að gera það, til þess
að halda íhaldsmönnunum á
tillögunni. Síðan var tillagan
borin upp, svo breytt, og felld
með 35:20 atkv.
Ég held að engir, hvorki
Framsóknarmenn né íhalds-
menn, hafi viljað láta hafa sig
til að greiða atkvæði með mót-
mælum, sem þeir voru andvíg-
ir, enda þótt ei'tthvað fylgdi
með, sem þeir væru samþykk-
ir. Og ég efast um, að nokkur
heilvita maður sé svo skyni
skroppinn að láta hafa sig til
þess, þótt tíðindamanni Mbl.
finnist slíkt sjálfsagt.
Þá talar tíðindamaðurinn um
að Framsóknarmenn hafi „koll-
heimt“ á fundinn, en þá víst
ekki íhaldið! Sannleikurinn var
sá, að fundurinn var mjög vel
sóttur, 60 af 65, sem atkvæð-
isrétt áttu. En af þessum 5,
sem vantaði, mun íhaldið hafa
átt aðeins 1, sem lá sjúkur í
rúminu, og með atkvæði hans
\ar Guðm. Erl. skriflegt í vas-
anum og vildi fá að telja það
með á tillögu sína, enda þótt
hann væri búinn að breyta
henni frá því, sem hún var
upprunalega. Hjá íhaldinu vant-
aði því hvorki „koll“ né hönd,
sem nokkur von væri til að
gæti eða vildi greiða atkvæði
með íhaldinu. Allt var tekið
með, jafnvel þeir sjúku í rúm-
inu. —
Við, sem á fundinum vorum,
sáum hina angistarfullu líðan
íhaldsmannanna þar, — og
kendum hálft í hvoru í brjósti
um þá, og við töldum víst að
sú líðan myndi brjótast út I
einhverju vesældarvæli í Mbl.
Þess hefir orðið nokkuð vart
í Mbl. undanfarna daga, að
formaður „Sjálfstæðisflokks-
ins“ er kominn heim úr sigl-
ingunni.
Á föstudaginn lét harrn blað-
ið birta viðtal við sig. Þar lét
hann í fyrsta lagi hafa eftir
sér fréttir um brezk þjóðmál,
sem helzt bera þess vott, að
maðurinn hafi verið bæði
heyrnarlaus og sjónlaus með-
an hann dvaldi þar í landi. í
öðru lagi var þetta viðtal eins-
konar bænarslcrá til þjóðarinn-
ar um að kenna í brjósti um
Kveldúlfsbræður, ef bankarnir
yrðu svo ósvífnir að krefja þá
um greiðslu á skuldum sínum
eða húsaleigu eins og annað
fólk.
En á sunnudaginn slær Ö.
Th. yfir í annan tón. Þar til-
kynnir hann með stórum s'töf-
um og miklum hátíðlegheitum,
að Alþingi verði rofið nú í vet-
ur og kosningar eigi fram að
fara á vori komanda!
Menn munu minnast þess,
að á eldhúsdegi s. 1. vetur hóf
þessi sami flokksforingi mál
sitt á því, að bera fram þá
„kröfu fyrir hönd Sjálfstæðis-
flokksins", að Alþingi þá yrði
rofið og gengið til nýrra kosn-
inga. Hann lýsti yfir því jafn-
framt, að núverandi ríkisstjóm
væri komin í minnahluta meðal
þjóðarinnar.
Engum datt í hug, að þessi
„lcrafa“ yrði tekin hátíðlega,
fremur en maðurinn, sem bar
hana fram. Og sjálfsagt munu
menn á sama hátt láta það
fara „inn um annað eyrað og
út um hitt“, þó að ö. Th. nú
gangi feti lengra og beinlínis
eða Isafold. Svo er nú eixmig
orðið. — En að það yrði svo
ámátlegt og fjarri flestum
staðreyndum, því höfðum við
varla búist við. —
Sveinbjöm Högnason.
tilkynni það, að þing verði rof-
ið! 1 vor sem leið tilkynnti
hann, að ekkert skip myndi
fara á síldveiðar fyr en búið
væri að álcveða 6 kr. verð pr.
mál á bræðslusíld. Allir vi'ta,
hvernig það fór!
Vitanlega hefir engin á-
kvörðun verið tekin, hvorki
um þingrof né nýjar kosningar,
enda liggur það mál alls ekki
fyx’ir nú, hálfum þríðja mánuði
áður en þing kemur saman.
En Ólafi fer líkt og „eggja-
konunni" og lxeldur áfram hug- .
leiðingum sínum út í framtíð- ]
ina.
(i
„Sjálfstæðismenn um allt f
land munu fagna þessum tíð- 1
indum“, segir hann. (Þeir segj-
ast líka vera mjög „sigurviss-
ir“ nú, eins og þeir áður hafa
verið á undan öllum kosninga-
ósigrum!). Og „óstjórnaröld"
sú, „sem nú grúfir yfir landi
voru“ á að hverfa eins og ský
fyrir sólu, segir hann.
Þá verður gaman að lifa
fjrrir íhaldið! Bara að flokkur-
inn verði nú ekki „sprunginn“
fyrir Jónsmessuna!
En eftir á að hyggja: Ætli
það sé mögulegt að fá lesendur
Mbl. 'til að trúa því, að stjóm-
in vilji kosningar í vor, vegna
þess, að hún sé komin í minni-
hluta, eins og ó. Th. sagði fyr-
ir 8 mánuðum?
ó. Th. hefir áður fengizt við
að yrkja. I fyrravetur gerði
hann t. d. vísu um einn höfuð-
óvin sinn, Finn Jónsson á Isa-
firði, og las hana upp á Al-
þingi!
En það veíður að vera sam-
ræmi í ljóðagerðinni!
Ágæt herbcrgí
til leigu á Hverfisgötu 32
yfir lengri eða skemmri
tíma. — Hentugt fyrir
ferðafólk. — Simi 3454.
Hvað segir
Mbl. nú?
Hæstaréttardómur er nýlega
fallinn í máli Ragnars Jónas-
sonar leynivínsala. Hafði hann
í undirrétti verið dæmdur í 30
daga fangelsi og 3000 króna
sekt, og staðfes'ti hæstiréttur
þann dóm að öllu leyti.
í sambandi við þennan
hæstaréttardóm er fleira at-
hyglfsvert.
Með þessum dómi hefir
hæstiréttur, og þ. á m. hinn
gamli flokksmaður Mbl., Einar
Arnórsson, skorið úr um lög-
mæti úrskurða þeirra, er fyrv.
lögreglustjóri kvað upp sl. vor
um rannsókn símtala í sam-
bandi við leynivínsölu. Hæsti-
réttur hefir sem sé staðfest alla
málsmeðferðina, og ekki fundið
að úrskurðunum með einu orði.
Það er í meira lagi leiðinlegt
fyrir Jón Kjartansson, sem er
gamall rannsóknardómari, að
hann skyldi ekki vita betur um
þessa hluti en frumhlaup
Mbl. í vor bar vitni um.
En hvað sem Jóni Kjartans-
syni líður, þá er þó afstaða
Bjarna Benediktssonar í þessu
sprúttsölumá!.i ennþá alvarlegri.
Bjarni er prófessor í réttarfari
og í háskólanum á hann einmitt
að kenna rannsókn opinberra
mála. 1 vor 'taldi hann sig sanna
það, að rannsókn símtala væri
yfirleitt algerlega ólögmæt, og
alveg sérstaklega í áfengismál-
um. Hvað ætlar Bjami að
kenna í háskólanum nú um
þetta atriði, eftir að hæstarétt-
ardómurinn er fallinn?
Og hvað segir háskólinn nú
um fræðimennsku Bjama Bene-
diktssonar?
Var það fáfræði eða flokks-
ofstæki, sem réð árásum hans
á Gustaf Jónasson lögreglu-
stjóra sl. vor? Og er það heppi-
legt að ætla þessum manni að
veita verðandi embættismönn-
um rétta og óhlutdræga fræðslu
um lög landsins?
Mbl. hefir skýrt stuttlega frá
áðurnefndum hæstaréttardómi.
Var þess getið í fréttinni, að
málið hefði verið mikið rætt sl.
vor! En hitt forðaðist blaðið
að rifja upp hinar fólskulegu á-
rásir sínar á lögregluna, fund-
inn sæla í bai’naslcólaportinu,
eða framkomu sjálfs formanns
„Sjálfstæðisflokksins“ í sölum
Alþingis.
„Sér ekki á svörtu", segir
gamalt máltæki. En mörgum
mun þó þykja „Sjálfstæðis-
flokkurinn“ hafa sett blett á
heiður sinn með atferli sínu þá.
Og Ijágviísmmim
har ekki saman
Morgunblaðið hefir undan-
farið geipað mjög um það, að
Alþýðusambandsþingið hafi
lelcið upp stefnuskrá kommún-
ista og síðan muni Framsókn-
árflokkurinn gera stefnu Al-
þýðuflokksins að sinni stefnu
og sé þá kommúnisminn orð-
inn ráðandi í landinu!
Þessi frásagnaraðferð er
fundin upp til að reyna að
hnekkja fylgi núverandi
stjórnarflokka. Það er sama
aðferðin, sem fasistar beittu í
Italíu og nazistar á Þýzkalandi.
Andúðin gegn kommúnistum
og forsögu þeirra, er mjög rík
hjá meginhluta þjóðarinnar.
Og nú finnst íhaldinu líf sitt
liggja við, að takast megi að
bendla Fi’amsóknarflokkinn við
lcommúnista í augum almenn-
ings.
Þessvegna er í Mbl. byrjað
á að skrökva því upp, að Al-
þýðuflokkurinn hafi tekið upp
stefnuskrá kommúnista — og
þessi tilhæfulausa skröksaga
er endurtekin, blað eftir blað.
Fyrir nokkrum dögum var
hér í blaðinu, sannað eitt
áþreifanlegasta dæmið um
þessa heimskulegu ósannsögli
Mbl. Það var þegar Mbl. reyndi
að halda því fram, að 3. liður
í stjórnarmyndunarsamningi
Framsóknarflokksins og Al-
þýðuflokksins 14. júlí 1934,
hefði verið tekinn upp úr
„samfylkingar“-tilboði frá
kommúnistum, sem samið var
nærri tveim árum seinna!
Og ennþá stendur það í moð-
hausunum, að gera grein fyrir
þessari óvenjulegu „rás við-
burðanna".
En nú bætist það við, að
ljúgvitnunum er ekki farið að
bera saman, fremur en í fyrri
daga.
Nýlega birtir Morgunbl. út-
drátt úr ræðu, sem Gunnar
Thoroddsen hafi flutt nýlega á
barnasamkomu í Heimdalli.
Mbl. segir, að Gunnar hafi
þarna rætt um áðurnefnda
starfsskrá Alþýðuflokksins, og
hafi hann talið aðaleinkenni
hennar vera þau, hversu mikils
afsláttar kenni þar frá þeirri
stefnu, er flokkurinn hafi áður
haft í ýmsum málum.
Svo aumir eru málfærslu-
menn íhaldsins í söguþvættingi
sínum, að þeir geta ekki einu
sinni sameinast um sömu ó-
sannindin!
Jón og Valtýr segja í Mbl.,
að starfsskrá Alþýðuflokksins
sé kommúnistisk.
En Gunnar Thoroddsen seg-
ir Heimdellingum, að „starfs-
skráin“ sé ekki nærri eins rót-
væk og hún hafi áður verið!
Ætli það sé ekki bezt fyrir
þessa pilta, að fara að ástunda
„eintal sálarinnar" út af nið-
urlægingu sinni meðal þjóðar-
innar — og hætta að þreyta al-
menning með slúðursögum,
sem aldrei ber saman og allir
sjá því, að eru lygasögur.
Þetta eru þekktustu dæmin.
En verkinu er ekki þar með lok-
ið. Fyrír forgöngu Framsóknar-
rnanna hafa verið brúaðar all-
ar helztu ár frá Seljalandsmúla
og austur að Klaustri, nema
smáár, þar með talin stokka-
lagning ánna í Mýrdalnum, og
brýr á Klifanda, Kerlingardalsá
og Múlakvísl. Þannig hefir
Framsóknarflokkurinn skilið við
vestursýsluna. Nú biður sýslan
um kyrstöðu og hvíld á fram-
förunum. Þá bæn er hægt að
veita, þar sem mörg önnur hér-
uð eiga meira af sínum sam-
göngumálum óleyst.
V.
Leiðin liggur lengra austur.
Bilveginn þrýtur. Ég kem inn í
sveit sem lengi hefir hallast að
Mbl.-stefnunni og óskað kyr-
stöðu. Þar hætta hinar nýju
brýr. Hjá Teigingarlæk vantar
smá brú á akveg, sem annars
mætti fara austur yfir Hverf-
isfljót. Þar vantar brú á
Djúpá, allmikið jökulvatn. Þeg-
ar þær brýr eru komnar, verð-
ur við Núpsstað austasti bíl-
vegur á Suðurlandsbraut.og bíl-
arnir nema staðar við hinn
fagra Lómagnúp, sem Ásgrím-
ur Jónsson hefir gert svo mik -
ið til að kynna þjóðinni. Núps-
vötnin renna þar yfir flata
sanda, síbreytileg, og að því er
virðist ófær yfirferðar nema á
hestum og flugvélum.
Hannes bóndi á Núpsstað
fylgdi mér fram á Skeiðarár-
sand. Og þegar við vorum hæst
á sandinum, framan við
lengstu jökultunguna, segir
hann við mig, að þó að hann
fylgi mér nú á hesti, þá álíti
hann, að á sumrin eigi að vera
bíll á Skeiðarársandi. Var það
samráð þeirra Hannesar og
Odds í Skaftafelli. Þeir álíta
að á sumrið eiga að ganga
bifreið milli Núpsvatna og
Skeiðarár. Sandurinn er venju-
lega þurr og harður. Ferða-
menn koma þá að sunnan á bif-
reið að Núpstað, eru fluttir á
hestum yfir ána, stíga þá í
bifreiðina og komast með
lienni að Skeiðará, þar sem
liún kemur upp eins og tröll-
aukin lind, í einu lagi, þar sem
Skeiðarárjökull liggur upp að
hlíðum Öræfafjallanna. Þar er
örstutt að ganga yfir jökulinn,
ofan við upptök árinnar. Það
er talinn 10—15 mínútna gang-
ur, Ag jökulljim ekki .úfnari
en það, að kunnugir menn á-
líta, að í sumum sumrum megi
með lítilli aðgerð aka bifreið-
um yfir hann. Þegar komið er
jfir jökulinn, er rúmlega
klukkustundar reið heim að
Skaftafelli, fram hjá hinum
íagra Bæjarstaðaskógi, fram-
hjá væntanlegum sundskála
Skaftfellinga og yfir hinar
íögru hlíðar innan við Skafta-
fell. Ég geri ráð fyrir, að þar
rísi innan skamms eitt hið vin-
sælasta gistihús í sveit á Is-
landi, og þaðan yrði að flytja
og sækja ferðamennina til og
frá Jökulbrúnni við Skeiðarár-
lindina.
Austan við Skaftafell eru
tvær dálitlar jökulár, sem erf-
itt er að brúa. En frá næsta
bæ, Svínafelli, þar sem FI03Í
bjó, má komast á bifreið aust-
ur um öll öræfi, út að Ingólfs-
höfða og ef til vill austur all-
an Breiðamerkursand að hinni
miklu torfæru Jökulsá. Á þeirri
leið er ein fremur lítil á, sem
heitir Kvíá, sem er fremur auð-
velt að brúa, en austan á sand-
inum eru breytilegar jökullær-
ur, sem Skaftfeliingar myndu
reyna að aka yfir, nema í
vatnavöxtum. Þeim er manna
bezt trúandi til að rata yfir
vötnin sín. Eftir að komið er
yfir Jökulsá er auðvelt að gera
bílfært til Hornafjarðar. Á hin-
um hörðu og sléttu söndum frá
Jökulsá að Suðursveit er að-
eins ein á, Stemma, sem auð-
velt er að brúa. Góður akveg-
ur er kominn eftir Suðursveit,
og fyrir atbeina Framsóknar-
manna er nýgerð brú yfir Kol-
grímu. Þaðan er um tvær leiðir
að gera niður á sandana við
sjóinn, annaðhvort niður til
sjávar, norðanvert við Kol-
grímu, eða að fylgja þjóðveg-
inum lítið eitt lengra, brúa
Heinabergsvötnin og halda síð-
an þvert austur að Flateyjar-
bænum og þar fram á malar-
kambinn. Eftir honum er slétt,
en nokkuð þungfær leið að
Ilöfn í Hornafirði. Þar þarf að
gera bílferju, og í henni á að
mega flytja hlaðna bíla á 10
mínútum yfir höfnina. Frá
Ilöfn er fyrir atbeina Fram-
sóknarmanna kominn góður
bílvegur yfir Almannaskarð í
Lónið. Núbúið er að mæla fyrir
brú á Jökulsá í Lóni hjá Stafa-
felli. Þaðan er nú kominn rudd-
ur vegur og bílvegur til Djúpa-
vogs. Síðan kemur bílferja yfir
Djúpavog, og þaðan akvegur
um Breiðdal og Breiðdalsheiði
upp á Hérað. Og þá er búið að
spenna akvegakerfið kringum
landið.
VI.
Jökulsá á Breiðamerkursandi
hefir lengi verið falin ein hin
mesta ófæra hér á landi. Á
sumrin hafa menn klöngrast
cfan við upptökin á jökli,
stundum langa og jafnvel
hættulega leið, en af og til er
áin reið, og nú sem stendur
er þar lítil ferja, #em er notuð
yfir annan álinn. Um nokkur
undanfarin ár hefir áin runnið
til sævar í tveim djúpum kvísl-
um og lítið breytt sér. Hallinn
er svo lítill að flóðs gætir langt
upp eftir ánni.
Við að athuga aðstöðuna
komst ég að þeirri niðurstöðu
að sjálfsagt sé að reyna að
hafa tvær dragferjur yfir ána.
Sennilega þyrfti að færa þær
til stundum oftar en einu sinni
á ári. Mikið skal til mikils
vinna. Sú fyrirhöfn ætti ekki
að vera eftirtalin í glímunni
við eitt höfuðvatnsfall lands-
ins. Það hefir kostað 400 þús.
að brúa Markarfljót og Þverá,
en 200 þús. að brúa Jökulsá á
Sólheimasandi. Tvær dragferj-
ur á þessa Jökulsá og síma-
lína heim til ferjumannsins á
Reynivöllum í Suðursveit eru
ekki óviðráðanlegar fram-
kvæmdir.
VII.
Ferðamenn, innlendir og út-
lendir eiga að skapa Skaftfell-
ingum auknar tekjur í sam-
bandi við gisting, fylgdir um
byggðir, inn á jökla o. s. frv.
Að minni hyggju eru fjórir
staðir í Skaftafellssýslu, sem
hljóta að verða gistihúsastaðir
í náinni framtíð. Það er
Kirkjubæjarklaustur eða staðir
í Landbroti skammt frá,
Skaftafell og Svínarell í öræf-
um og við kirkjustaðinn í
Nesjum í Hornafirði. Klaust-
ur er að fornu og nýju mikill
gistingarstaður, en þar vantar
enn húsrúm til að taka á móti
þeim gestum, sem nú sækja
þangað, hvað þá, ef gestkomur
erlendra manna aukast mikið
eins og við má búast. En bæ-
irnir Skaftafell og Svínafell eru
enn óþekkt dýrindislönd fyxir
ferðamenn. Þessir tveir bæir
standa sunnan undir öræfa
jökli og í hléi við hann í kulda-
átt. Vetrarblíða er þar ótrú-
lega mikil. Þegar ég gisti á
Svínafelli var um morguninn
lilýtt veður, logn og millt, en
ofsaveður og norðanbleytuhi’íð
20 km. austar, þar sem jökull-
inn hlífði ekki. Ég álít, að veð-
uráttan á þessum tveim bæj-
um sé á íslenzka vísu eins og
skjólið í Pódalnum með Alpana
í norðanátt. Bæjarstæðin á
báðum þessum heimilum eru
undurfögur, og þó svo ólík.
Skaftafell liggur betur við
gestastraumnum. Það þyrfti að
vei-a hægt að taka þægilega
við 50 næturgestum allt sum-
arið. í túninu eru fögur gil
með hrynjandi fossum og há-
vaxin björk og reynitré í
hömx-unum. Þaðan er skammt
til skíðalanda upp á Vatnajök-
ul og sjálfan Öræfajökul. Inni