Tíminn - 29.11.1938, Qupperneq 2

286
TÍMmN, |>riðjiu1agiiui 29. nóv. 1938
Atvínnuleysi æskumanna
í kaupstöðum tandsins
Hín „rauða'* ilatsæng
Sjálf stæðísflokksins
Eitt aðal árásarefni „breið-
fylkingarinnar“ á hendur
Framsóknarflokknum í síðustu
kosningum var það, að Fram-
sóknarmenn hefðu gert samn-
ing við kommúnista um gagn-
kvæman stuðning í kosningun-
um. Skýrðu frambjóðendur
Sj álfstæðisflokksins (og ísa-
fold) svo frá, að sumstaðar
ætluðu kommúnistar að kjósa
frambj óðendur Framsóknar-
flokksins en á öörum stöðum
ættu Framsóknarmenn að kjósa
kommúnistaframbjóðendur . —
Svo mikils þótti við þurfa til að
gera þessa tilhæfulausu sögu
trúlega, að blöð Sjálfstæðis-
flokksins birtu falsað bréf, sem
átti að sýna, að slíkir samning-
ar hefðu átt sér stað. Við rétt-
arrannsókn út af falsbréfi
þessu urðu ritstjórar ísafoldar
að gjalti og gátu enga grein
gert fyrir, hver bréf þetta hefði
ritað né hvaðan það væri kom-
ið! En eftir kosningar var sama
söngnum áfram haldið. Þá var
að vísu ómögulegt að halda því
fram, að Framsóknarmenn í
stæð í hugsun, gagnrýnin og
hleypidómalítil, samanborið við
það, sem víða er annarsstaðar.
Trúarofstæki hefir lengst af átt
hér örðugt uppdráttar. Og
skólalærdómi vorum um, að
forfeður vorir hafi verið kon-
ungbornir menn og þjóðin því
að vissu leyti aðalborin, er af
flestum tekið sem ánægjulegu
umtalsefni, en léttu á metunum
í lífsbaráttunni. Auglýsinga-
starfsemi um einstaka menn,
hvort sem er á betra eða verra
veg, hefir hér hvergi nærri haft
sömu þýðingu í þá átt, sem til
er ætlazt og í ýmsum öðrum
löndum..
En svo virðist af málaflutn-
ingi sumra stjórnmálaflokka
nú upp á síðkastið, að ýmsir
þeir, er að þeim málflutningi
standa, séu farnir að trúa því,
að þroski þjóðarinnar að þessu
leyti muni nú vera í afturför
frá því sem áður hefir verið. .
Aðalblað stjórnarandstæð-
inganna hér á landi hefir nú í
sumar og haust gert það að
einskonar einkunnarorðum fyr-
ir skrifum sínum um landsmál,
að „kreppan sé heimatilbúin
vara“, þ. e. a. s. að örðugleikar
þeir, sem íslenzkt atvinnulíf
hefir átt við að búa undanfar-
in ár, sé að kenna þeirri ríkis-
stjórn, sem farið hefir með völd
í landinu á þessum árum.
Tilraunir til málaflutnings á
þessa leið má vissulega skoða
sem freklega móðgun við dóm-
Rvík og á Akureyri hefðu kosið
kommúnista, því að það sýndi
sig, að fylgi Framsóknarflokks-
ins hafði mikið vaxið á þessum
stöðum. En í þess stað var þá
fimbulfambað um það bæði í
ísafold og fylgiblaði hennar
(„Framsókn"), að í ýmsum
sveitakjördæmum hefðu kom-
múnistaatkvæði ráðið úrslitum
og komið að Framsóknarmönn-
um. Um það er auðvitað ekk-
ert hægt að segja, hvort eitt-
hvað af fólki í sveitum, sem
áður taldi sig fylgjandi kom-
múnistum, hefir af óvild til
„breiðfylkingarinnar," að þessu
sinni greitt Framsóknarmönn-
um atkvæði, enda er sumt ungt
sveitafólk, sem svo stendur á
um, alls ekki kommúnistiskt
hugsandi, þó að það um eitt
skeið hafi komið við í hinum
„rauðu“ bæjardyrum á meðan
lífsskoðanir þess voru að mót-
ast. Hvað sem því líður, liggur
það alveg ljóst fyrir við athug-
un atkvæðatalnanna, að mögu-
leikinn til þess að „kommún-
istaatkvæði“ svokölluð hafi get-
greind almennings á þessu
landi.
Ef íslenzka þjóðin væri and-
lega skyld þeim þjóðum, þar
sem pólitískur þroski og sjálf-
stæð dómgreind stendur á
lægstu stigi, mætti kannske fá
hana til að samsinna því, að
stjórnin gæti ráðið við fiski-
göngur hafsins, viðskiptapóli-
tík stórþjóðanna eða borgara-
styrjaldir suður á Pyreneaskaga,
að ógleymdum vetrarharðind-
um, þurkaleysi eða fjárpestum
í sveitum landsins. Þá væri líka
ef til vill, að öðrum kosti, hægt
að telja henni trú um, að allt-
það, sem hér að framan er
nefnt, hafi engin áhrif haft á
afkomu atvinnuveganna, held-
ur væri þar eingöngu um
„ranga stjórnarstefnu“ að ræða
eða „illvilja" þeirra manna,
sem gleddust yfir því að sjá
„fátæktina vaxa“.
En gagnvart íslenzku þjóð-
inni, eins og hún hefir verið og
væntanlega einnig verður á
komandi tímum, er svona boð-
skapur þýðingarlaus. Hann er
áreiðanlega hættulegri fyrir
flytjendur hans en hina, sem
honum er stefnt gegn. Og
margur góður íslendingur mun
það mæla, að ef slík erlend of-
stækis málfærsla, ætti eftir að
ná tökum á þjóðinni, þá væri
tími til þess kominn fyrir land
vort að „hníga í sjá“ eins og
þjóðskáldið kvað fyrir 100 ár-
um.
að ráðið úrslitum á þennan veg,
var ekki fyrir hendi í einu ein-
asta kjördæmi. Slúðurburður
íhaldsblaðanna um þetta efni
er því löngu fallinn um sjálft
sig.
Þrátt fyrir það hefir þó hinu
sama orðagjálfri um „makk“
Framsóknarflokksins við Kom-
múnista verið áfram haldið. T.
d. hefir verið mikið um það
fimbulfambað, að Framsóknar-
menn í Rvík skuli (eins og
raunar margir Sjálfstæðis-
menn þar í bæ) geta verið í
sama kaupfélagi og kommún-
istar!
Af allri þessari viðleitni kem-
ur það glöggt fram, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefir viljað
telja það pólitíska höfuðsynd
að hafa samvinnu eða samstarf
af nokkru tagi við kommún-
ista.
Það er raunar vitað, að þrátt
fyrir allan vandlætingasvipinn
í þessum efnum, hafa ráðandi
menn Sjálfstæðisflokksins ekki
verið mjög hörundssárir fyrir
því, í vissum kringumstæðum,
að umgangast hina „rauðu“
menn pólitískt með talsverðum
hlýleika. Má í því sambandi
minna á mjólkurverkfallið í
Reykjavík 1935. En atburðir,
sem gerzt hafa nú í haust og
vetur, skera þó alveg úr í þessu
efni og koma áreiðanlega
fjölda manns mjög á óvart.
Hér í blaðinu hefir áður ver-
ið sagt frá allsherjar atkvæða-
greiðslunni í verkamannafélag-
inu Dagsbrún í Rvík nú á þessu
hausti. í þessari atkvæða-
greiðslu stóðu mikil átök milli
Alþýðuflokksins annarsvegar en
Kommúnista og flokksbrots
Héðins Valdimarssonar hins-
vegar. í þessari atkvæðagreiðslu
stóðu Sjálfstæðismenn og
Kommúnistar í félaginu alger-
lega hlið við hlið. Og það var
heldur ekki svo, að það væru
bara Sjálfstæðis-verkamenn-
irnir í Dagsbrún, sem fyndu
það upp hjá sjálfum sér að taka
þessa afstöðu. í báðum dag-
blöðum Sjálfstæðisflokksins,
Mbl. og Vísi, var birt áskorun
til allra þeirra verkamanna, er
Sj álfstæðisflokknum fylgdu, að
kjósa meff Kommúnistum. Og
Sjálfstæðismennirnir í Dags-
brún hlýddu ráðandi mönnum
flokksins. En þeirra atkvæði,
atkvæffi Sjálfstæffismanna, réffu
úrslitum og gáfu Kommúnist-
um sigurinn.
Eitt aðalatriðið, sem atkvæði
var greitt um, var tilraun til að
fara í kring um hina nýju
vinnulöggjöf og gera verkfalls-
hættuna meiri en ella. En
einnig með þessu greiddu Sjálf-
stæðismennirnir í Dagsbrún at-
kvæði, eftir fyrirmælum frá
hærri stöðum, og í bróðurlegri
einingu með Kommúnistunum,
^gímtnn
Þriðjudaginn 29. nóv.
Stjórnmálaþroskí
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að almenn menntun
þjóða og möguleikar til að
kunna skil á opinberum málum
er mjög misjöfn. í mörgum
löndum, t. d. í suðurhluta Norð-
urálfunnar, er menningará-
stand þannig, að fjöldi manns
— sumstaðar mikill meirihluti
þjóðarinnar — er hvorki læs
né skrifandi og fylgist því
næsta lítið með því, sem gerist
jafnvel í sínu heimalandi. Sum-
staðar er lestur erlendra bóka
og blaða að meira og minna
leyti bannaður og jafnvel lagð-
ar hömlur á, að hlustað sé á
erlent útvarp. Þar sem svo
stendur á, verður almenningur
algerlega fákunnandi um
margt, sem mestu máli skiptir
annarsstaðar í heiminum, þótt
hann að öðru leyti hafi öll
menningarskilyrði til að geta
fylgst með og skilið það, sem
fram fer.
Hinsvegar er það svo, enda
almennt viðurkennt, að höfuð-
skilyrði þess, að lýðræði geti
notið sín og verið starfhæft,
er einmitt það, að allur al-
menningur hafi þekkingu og
manndóm til að kynna sér í
aðalatriðum það, sem fram fer
á hverjum tíma og skapa sér
skoðun um það byggða á eigin
dómgreind, en ekki annara fyr-
irsögn. Að ekki ráði trúgirni
og tilfinningar afstöðu manna,
heldur heilbrigð skynsemi og
kunnugleiki á málefnum.
Reynslan sýnir, að þar sem
stjórnmálaþroski almennings
eða sjálfstæði í skoðun er af
skornum skammti, er hægt
að fá þjóðirnar til að fallast á
eða ákvarða hina furðulegustu
hluti. Þar er hægt að telja
stórum meirahluta heilla þjóða
trú um, að öll tímanleg velferð
andleg og líkamleg sé að þakka
einum eða fáum mönnum, sem
af forsjóninni séu sendir fólk-
inu til hjálpar. Þar er hægt að
sannfæra miðlungi mannaðar
þjóðir eða varla það, um að
þær séu skapaðar til að vera
herrar jarðarinnar og heimsins
ljós. Þar er hægt að láta fólk
halda, að allt, sem aflaga fer,
hvort sem er af utan að eða
innan að komandi orsökum, sé
að kenna mönnum af sérstöku
ætterni eða með einhverja til-
tekna stjórnmálaskoðun. Þar er
jafnvel hægt — ef svo mætti að
orði kveða — að æsa fólk upp
til nokkurskonar mannfórna
til árs og friðar að heiðnum
sið.
En í löndum, þar sem stjórn-
málaþroski almennings stendur
á háu stigi og fær að njóta sín
óhindraður — þar er ekki hægt
að gera neitt af þessu. Þar leit-
ar almenningur hina raunveru-
legu orsaka þess, sem vel fer eða
illa. Þar greinir þjóðin á milli
þess, sem af mannavöldum er
og hins, sem er af völdum nátt-
úruaflanna. Þar greinir þjóðin
á milli þess, sem gerist af inn-
anlandsástæðum og hins, sem
utanaðkomandi og óviðráðan-
legir atburðir valda. Þar veit
þjóðin, að enginn er svo illur,
að allt misjafnt megi honum
kenna og að flest, sem til fram-
fara horfir eða viðreisnar, er
margra manna verk.
Með pólitískt vanþroska
þjóðum er það ekki óalgeng til-
hneiging að skrifa bæði góðæri
og illæri, og þó einkum hið síð-
axnefnda, á reikning þeirra,
sem með völdin fara í landinu
á hverjum tíma. Stjórnir ein-
ræðisríkj anna hafa þó fundið
ráð sjálfum sér til varnar að
þessu leyti.Þýzkirnazistar kenna
sína erfiðleika Gyðingum. í Rúss
landi eru þeir kenndir Trot-
sky-sinnum. Og i Ítalíu voru
þeir um skeið kenndir Bretum.
En pólitískt þroskuð og frjáls
þjóð lætur ekki stjórnast af
neinum slíkum hindurvitnum.
Hingað til hefir því verið
haldið fram, og það vafalaust
með réttu, að íslendingar væru
stjórnmálalega þroskuð þjóð.
Menntun og almenn þekking er
hér áreiðanlega útbreiddari en
í flestum öðrum löndum. ís-
lenzk alþýða er yfirleitt sjálf-
Ludvíg Guðmundsson:
iii.
í II. kafla þessarar greinar,
voru leidd að því ýms rök, að
þegar svo er ástatt, að eigi reyn-
ist kleift að útvega lífvænlega
atvinnu öllum, sem af barnsaldri
eru komnir, þá verður a. m. k.
nokkur, ef til vill talsverður,
hluti æskumannanna, einkum
hinir yngstu, að víkja af vinnu-
markaðinum.
En hvað á þá að gera við þenna
hóp æskumanna? Og hvaða
verkefni á að fá honum?
Mun ég nú leitast við að gera
þessum spurningum nokkur skil,
og hefi þá til hliðsjónar jöfn-
um höndum innlenda og erlenda
reynslu í þessum efnum.
En áður en lengra er haldið,
vil ég þó skýrlega taka fram
nokkur veigamikil atriði, og eru
þau jafnframt forsendur að
mörgum tillagna minna:
Það er staðreynd, að eigi hefir
tekizt að útvega lífvænlega at-
vinnu öllum bæjarbúum, sem af
barnsaldri eru komnir og vinna
vilja og unnið geta. Árið um
kring er fjöldi manna atvinnu-
lausir hér í bæ og í flestum öðr-
um kaupstöðum landsins, —
jafnvel hábjargræðistima þjóð-
arinnar, miðsumarið. Af skiljan.
legum ástæðum er þó atvinnu-
leysi þetta mest að vetrarlagi. í
byrjun þessa mánaðar voru ca.
960 skráðir atvinnuleysingjar í
Reykjavík einni, en nú (þ. 26.
nóv.) eru þer orðnir 1150. Til við_
bótarþessum fjölda.koma svo öll
þau ungmenni, piltar og einnig
stúlkur, sem engin, eða ónóg
verkefni hafa með höndum,
vinnu eða nám.
í augu þessara staðreynda
verður að horfast. Við þetta, eða
svipað ástand, verður að miða
aðgerðir, sem nú eru gerðar
vegna ungmenna bæjanna.
Af ástæðum, er áður er greint
frá, verða þessar aðgerðir vegna
ungmenna, að vera sniðnar við
uppeldi og þroskaþarfir þeirra.
En þær þarfir eru og í samræmi
við mannræktar- og menningar.
þarfir þjóðfélagsins. En þar sem
þessar þarfir æskumannanna og
þjóðarinnar rekast á aðrar kröf-
ur og þarfir, er í aðrar áttir að
stefna, verður mannræktar- og
menningarsjónarmiðið að ráða,
jafnvel þótt það kosti nokkra
fórn frá einstaklingi eða heild.
Þjóðin hefir miklar skyldur
að rækja við æskumenn sína.
Réttur æskunnar er því mikill.
En rétturinn er gagnkvæmur;
skyldurnar einnig.
Ræki þjóðin þá skyldu sína,
að veita sérhverju ungmenni að_
stöðu til náms eða vinnu, eða
hvorttveggja, er veita megi skil-
yrði til almenns þroska og heil-
brigðs vinnuuppeldis, þá hefir
hún og öðlazt rétt til að krefjast
þess að sérhverju ungmenni, að
það hagnýti sér þessa aðstöðu
og leggi sig fram um að ná sem
mestum þroska.
Vanræki þjóðin hinsvegar sína
skyldu í þessu efni, getur hún
eigi heldur vænzt mikils af
æskumönnunum. — og mun það
síðar koma henni sjálfri í koll.
En sú krafa, sem gera ber til
ungmennanna, — þegar þjóðin
hefir uppfyllt sínar skyldur, —
— er að sérhverju ungmenni,
piltum sem stúlkum, ríkum sem
snauðum, sé skylt að stunda
nokkurt nám eða vinnu, eða
hvort tveggja.
IV.
En við hvaða aldursskeið ber
að miða þær ráðstafanir, er gerð-
ar kunna að verða vegna þess-
ara málefna æskunnar?
Á árabilinu milli 14— 18 ára,
aldurs, verður gagnger breyting
á hverjum heilbrigðum æsku-
manni. Þessi ár eru ár ham-
skipta. Ungmennið kveður að
fullu heim barnsins og kastar
gervi þess, en fær eðli hins full-
orðna manns og tekur á sig snið
hans og háttu. En þetta bylt-
inga- og breytingaskeið, sem ná-
tengt er kynþroskanum, er hið
hættumesta og viðkvæmasta
æfiskeið, en einkum þó fyrstu
2—3 árin. Á þessum árum þarfn-
ast ungmennið leiðsagnar um
val náms og starfs er geti veitt
undirbúning til æfistarfsins og
hæfileg verkefni til eðlilegs
þroska og stælingar vaxandi lík_
sem vilja eyðileggja vinnulög-
gjöfina.
Hinir pólitísku viðburðir, sem
nú nýlega hafa gerzt í Nes-
kaupstað í Norðfirði, munu þó
vekja mesta undrun.
Bæjarstjórnarkosning fór
fram í Neskaupstað snemma á
þessu ári eins og í öðrum kaup-
stöðum landsins. Niðurstaða
varð þar sú, að ekki fékkst
samstæður eða starfhæfur
meirihluti í hinni nýju bæjar-
stjórn. Samkvæmt heimild í
lögum var því bæjarstjórnin
rofin af atvinnumálaráðuneyt-
inu og ný kosning ákveðin 10.
september. Úrslit þessarar nýju
bæjarstjórnarkosningar urðu
þaú, að kosnir voru þrír Al-
þýðuflokksmenn, þrír fulltrúar
frá Kommúnistum og flokks-
broti Héðins Valdimarssonar,
tveir Sjálfstæðismenn og einn
Fr amsóknarmaður.
Það kom þegar í ljós eftir
kosninguna, að samvinna gat
tekizt milli fulltrúa Framsókn-
arflokksins og Alþýðuflokksins
í bæjarstjórninni. En þeir voru
ekki nema fjórir af níu og því
ekki meirihluti. Þessir fjórir
fulltrúar urðu strax sammála
um, að .kjósa hæfasta manninn,
sem hægt var að fá í kaup-
staðnum, Eyþór Þórðarson
kennara, í bæjarstjórastarfið.
Sjálfstæðismenn áttu kost á
samvinnu um þetta, en þeir
létu, sem sér væri forstaða kaup-
staðarins alsendis óviðkomandi,
vildu ekki kjósa E. Þ. með
Framsóknar- og Alþýðufl.-
mönnum og bentu heldur eigi
sjálfir á neitt bæjarstjóraefni.
Mun slíkt ábyrðarleysi næstum
einsdæmi. Vegna þess, að vara-
maður kom á fund í stað aðal-
manns eitt sinn heppnaðist þó
að fá bæjarstjóra kosinn með 5
atkvæðum, fulltrúum Fram-
sóknarfl., Alþýðufl. og annan
varafulltrúa Sjálfstæðisfl.
En nú í þessum mánuði gerist
svo lokaþáttur þessa máls. Þá
kemur það í ljós, að Sjálfstæðis-
menn og Kommúnistar eru búnir
að gera samblástur sín á milli
um að gera bæjarstjóranum ó-
mögulegt að gegna starfi sínu.
Og sameinaðir höfðu þeir meira
hluta í bæjarstjórninni. Eftir að
þessi sameinaði meirihluti hafði
borið bæjarstjórann ofurliði í
þýðingarmiklu máli, sagði hann
af sér starfi fyrirvaralaust. Um
þetta stóð svo í stappi nokkra
daga. Það þótti ekki líklegt, að
neinn samstæður meirihluti
yrði fyrir hendi til að kjósa bæj-
arstjóra nú fremur en áður. At-
vinnumálaráðherra ákvað því,
að hinn fráfarandi bæjarstjóri
yrði að gegna áfram störfum
unz nýjar kosningar gætu farið
fram eftir áramót.
En hið ótrúlega hefir skeð. —
— Úr Neskaupstað berst sú fregn
núna á sunnudaginn var, að nýr
amskröftum og mótað á heil-
brigðan hátt tilfinningalíf þess,
vilja og skapgerð.
Af þessum og fleiri ástæðum,
m. a. atvinnuleysinu, sem áður
hefir verið vikið að, virðist eðli-
legt að um eða nálægt 18 ára
aldri sé dregin markalína milli
hins uppkomna manns og ung-
mennisins, er þarfnast uppeldis-
legrar leiðsagnar, m. a. um val
náms og starfs.
En hverjar ráðstafanir ber þá
að gera og hversu skal haga
framkvæmdum?
Opinberlega hefir verið á það
bent, að með hækkun almennrar
skólaskyldu leystist vandræði
æskumannanna þau árin, er hún
nær til. Þetta er rétt. Af þessum
ástæðum hefir hin almenna
skólaskylda víða um lönd verið
hækkuð; sumstaðar að 15 ára
aldri, annarstaðar að 16 ára
aldri, Tel ég eigi ólíklegt, að fyrr
eða síðar verði þessi leið einnig
farin hér á landi. Fullsnemmt
mun þó að hverfa nú þegar inn á
þessa braut hér og fyllsta ástæða
til að reyna fyrst að leysa vand-
ann eftir öðrum leiðum og sjá
hversu það gefst.
Þá hafa hér verið bornar fram
kröfur um, að hið opinbera efni
til atvinnubótavinnu fyrir æsku_
menn á þessum aldri og gjaldi
fyrir kaup skv. kauptaxta full-
gildra verkamanna. Þessi lausn
er hvorki í samræmi við uppeld-
isþarfir ungmenna né hin þjóð-
hagslegu sjónarmið, meðan
vinnufærir menn á bezta aldri
ganga atvinnulausir í hundraða-
tali.
Annað mál er, að hið opinbera
stuðli að því með ýmsum aðgerð-
72. blað
bæjarstjóri sé þar kominn með
meirahluta atkvæða í bæjar-
stjórninni. í bæjarstjórn Nes-
kaupstaðar er nú samstæður
meirihluti þriggja Kommúnista
og tveggja Sjálfstæðismanna.
Þessir fimm menn hafa komið
sér saman um að- stjórna bæn-
um. Ný kosning þarf væntan-
lega ekki fram að fara.
Á sunnudagsmorguninn birti
aðalmálgagn Sjálfstæðisflokks-
ins fréttir úr Neskaupstað at-
hugasemdalaust. Hér eru því
hreinar línur. Ráffamenn Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík hafa
lagt blessun sína yfir hina póli-
tísku samvinnu viff Kommún-
istana í Neskaupstaff.
Að óreyndu mun því ekki
verða trúað, að Sjálfstæðis-
flokkurinn sé fullkomlega ó-
skiptur um það, að taka upp svo
áberandi pólitíska samvinnu við
Kommúnista, sem hér hefir átt
sér stað.
En Gróusögur og orðagjálfur
Sjálfstæðismanna eða flokks-
blaða þeirra um samstarf ann-
ara flokka við Kommúnista mun
áreiðanlega verða að litlu metið
eftir að þeir sjálfir hafa háttað
ofan í hina „rauðu flatsæng"
frammi fyrir öllum landslýðn-
um.
Bjarní í Hólmi
Bjarni sólsækni
samskyldurækni
talaði í tækni.
Vart á vitorði
er vinur á borði
að þrekraun svo þorði.
Að þótt vér gáum
efstum og lágum-------
Einn af örfáum.
Sér að, sagt veri,
sólköllun sneri
lýðsins ljósberi.
Stefán Hannesson.
HAFIÐ ÞÉR
greitt andvirði yfirstand-
andi árg. Tímans? Sé svo
ekki, þá gerið það hið
fyrsta. Gjalddagi var 1. júní
síðastliðinn.
um, að ungir menn fái sjálfir
skapað sér atvinnu, er veiti þeim
verkefni og nokkrar tekjur, t. d.
ýmiskonar ræktunarstörf. Má í
því efni benda á tillögu hr.
Gunnlaugs Kristmundssonar,
sandgræðslustjóra, um að at-
vinnulausir piltar úr Rvík fái
leyfi til þess á sumrin að rækta
kartöflur í sandgræðslugirðing-
unni í Sandgerði. Hr. kennari
Aðalsteinn Sigmundsson bar til-
lögu þessa fram og reifaði málið
á nýafstöðnu þingi Ungmenna-
sambands Kjalarnessþings, og
mun undirbúningur að fram-
kvæmdum nú þegar vera haf-
inn.
V.
Vík ég þá að öðrum tillögum
um ráðstafanir er að þessum
málum lúta:
1. Frumskilyrði þess, að unnt
sé að vita með nokkurri vissu
um náms_ og atvinnuþarfir ung_
menna, og hver störf og nám
þau á hverjum tíma hafa með
höndum, er nauðsynlegt í Rvík
og öðrum kaupstöðum landsins,
svo og í hinum stærri kauptún-
um, að lögbjóða sérstaka skrán-
ingu æskumanna og -kvenna á
aldrinum 14—18 ára.
2. í samræmi við það, sem áður
er sagt um þörf ungmenna í
leiðsögn um val náms og starfs,
er nauðsynlegt að greina vinnu-
miðlun til ungmenna, 14—18
ára gamalla, frá hinni almennu
vinnumiðlun til fullorðinna. Þar
sem vinnumiðlunarskrifstofa er
til, má hafa hvorttveggja þessa
starfsemi undir sömu yfirstjórn
og í sömu húsakynnum og myndi
það spara útgjöld. Aukin út-