Tíminn - 29.11.1938, Síða 3

72. blað
TÍMIM, |>ri8.|ndaglim 29. nóv. 1938
287
HEIMILIÐ
B Æ K U R
Fjallagrös.
Jóhann Sigvaldason frá
Pjallagrös ættu að vera til á
hverju heimili. Þau eru holl og
nærandi fæða, og auk þess á-
gætt læknislyf, bæði í kvefi og
meltingarkvillum. Fólk, sem
tekur sér skemmtiferðir á
sumrum, ætti að gera meir að
því en tíðkast hefir hingað til
að safna grösum i heimili sín,
mundi það heilsusamlegra og
skemmtilegra en margt annað
sem það tekur sér fyrir hendur.
Þeir, sem eiga fjallagrös og
kunna að nota þau, þurfa
sjaldnar að fara í lyfjabúðir en
þeir, sem vantar þau. Sé kuldi
eða kvef á ferðinni, er heitt
grasavatn með kandíssykri
regluleg heilsuvernd, sé það
drukkið að kvöldi dags, mun
líka þekkt um allt land um ó-
munatíð, en er nú víða að falla
í gleymsku. Ennfremur eru
fjallagrös mjög heilsusamleg og
holl fæða þeim, sem hafa
magakvilla, og vil ég láta hér
eina litla fyrirsögn um
Grasamjólk.
2 lítrar mjólk,
2 matskeiðar sykur,
1 stöng kanel,
1 troðinn bolli fjallagrös,
20 dropar sitrónolía,
y2 teskeið salt.
Fjallagrösin eru tínd, og
þvegin vandlega, siðan hellt yf-
ir þau sjóðandi vatni og látin
standa til næsta dags. Mjólkin
hituð ásamt kanelstönginni og
látin sjóða. Þá er vatninu hellt
af grösunum og þau sett út í
mjólkina, og látin sjóða í 10
mínútur. Saltið og sykurinn
sett út í, og öllu hellt upp í
súpuskál. Sitrónolían sett út í
skálina. Borin á borð vel heit
með tvíbökum.
Allt fram undir síðustu alda-
mót var það föst regla norðan-
lands að fara á grasafjall á
vorin, var þá aflað grasa til
ársins, og þótti ómissandi búsí-
lag. Voru þau mest notuð í
grasagrauta, sem borðaðir voru
í skyrhræring og blönduð sam-
an við mjölið í brauð og blóð-
mör. Fólk af mörgum bæj-
um sló sér saman og fór á
grasafjall, með tjöld, vistir og
rnarga hesta, bæði til reiðar og
baggahesta undir grösin. Þess-
ar ferðir tóku oft marga daga,
og upp undir viku. Voru þær
oft mjög eftirsóttar, jafnvel
bæði af ungum og gömlum, og
munu þá mörg æfintýri hafa
gerzt, sem síðar urðu til frá-
sagnar í rökkurstundum og á
kvöldvökum, eins og t. d. æfin-
týri skáldkonungsins Matthías-
ar Jochumssonar i hinu góð-
kunna leikriti hans Skugga-
sveini. J. S. L.
gjöld frá því sem nú er, má í
Rvík greiða af því fé, er losnar,
ef önnur þeirra stofnana, er nú
annast hér miðlun vinnu, yrði
lögð niður, enda engin skynsam.
leg ástæða til að reka tvö fyrir-
tæki hér.
Sá maður, er falið verður að
annast leiðsögn og miðlun vinnu
til ungmenna, á einnig að vera
þeim ráðunautur um val náms
og æfistarfs. Ber honum að veita
ungmennum og foreldrum þeirra
ábyggilega fræðslu um: a) nám
í hérlendum skólum, er veita al-
menna framhaldsmenntun og
sérmenntun, b) nám í iðnaði,
iðju og öðrum atvinnugreinum
þjóðarinnar, c) almenna at-
vinnumöguleika fyrir ungmenni.
Þá sé honum skylt, eigi sjaldn-
ar en einu sinni á hverjum vetri,
að vitja hvers barnaskóla og al-
menns ungmenna- eða gagn-
fræðaskóla í umdæmi sínu, og
veita þar leiðsögu um þessi efni
þeim nemendum, sem á kom-
anda vori ljúka námi í skólanum.
Skal hann og leita samstarfs
við skólastjóra barnaskólanna og
almennra ungmenna- eða gagn-
fræðaskóla umdæmis síns, svo og
skólalækna, lögreglustjóra og
stofnun fyrir iðnsálarfræði (Psy_
koteknink) ef til er, um að veita
nauðsynlegar upplýsingar um
hæfileika, skapgerð, hegðun, lík-
amlega hæfni og heilsufar nem-
enda, er til hans leita um aðstoð
eða leiðsögn.
Við leiðsögn um val náms og
miðlun vinnu, ber ætíð að leit-
ast við að koma ungmenni til
þess náms eða starfs, er það hef_
ir bezta hæfilega til, og líklegt er
Brekkulæk: Ferðasaga Fritz
Liebig.
Höfundurinn, ungur barna-
kennari, segir í bók þessari frá
ýmsum æfintýrum, sem hann
og nokkrir þýzkir félagar hans
lentu í á ferð um Austurríki,
Tékkó-Slóvakíu, Rúmeníu, Búl-
garíu, Tyrkland, Litlu-Asíu,
Grikkland og Ítalíu fyrir nokkr-
um árum. Ferðin byrjaði þegar
með nokkrum æfintýrabrag, því
að vegabréf höfundarins hafði
glatazt, og var það til bragðs
tekið að láta hann hafa vega-
bréf annars manns, er eigi þurfti
að nota, og gekk hann síðan
undir nafninu Fritz Iiebig. Mik-
ill hluti leiðarinnar lá um hér-
öð, þorp og borgir, sem fáir eða
engir fslendingar hafa áður fót-
um stigið, og eru margar lýs-
ingar höfundar því talsvert ný-
stárlegar. Hann bregður upp
hverri myndinni af annarri, af
mönnum, stöðum og atburðum,
lífsvenjum og lifnaðarháttum.
Frásögnin er skýr og lifandi.
Höfundur er oft sérstaklega
gamansamur, en lýsir jafnframt
vel ýmsum átakanlegum þátt-
um úr mannlegu lífi hjá þjóð-
um þeim og þjóðabrotum, er
byggja þessi lönd, víða í einum
hrærigraut. Við því er auðvitað
ekki að búast, að hér sé nein
heildarlýsing þessara landa og
þjóða; höfundur lýsir einungis
því, sem hann hefir séð, en
hann hefir haft augun vel opin
og séð margt, og kann tökin á
því, að láta aðra sjá það með
sér. — Upphaflega mun hann
hafa ætlazt til, að bók þessa yrði
hægt að nota sem lesbók í efstu
bekkjum barnaskóla, en líklega
er hún heppilegri fyrir þroskaðri
unglinga.
Jón Baldvinsson — Minn-
ing — Reykjavík 1938.
Þetta minningarrit um Jón
heitinn Baldvinsson er gefið út
af Minningarsjóði Jóns Bald-
vinssonar forseta, er stofnaður
hefir verið af samherjum og
vinum hins látna verklýðs- og
stjórnmálaforingja. Ritið er
rúml. 100 bls. í stóru broti og
hafa frú Svafa Jónsdóttir og
Halldór Halldórsson magister
valið efni þess. Formaður Al-
þýðuflokksins, Stefán Jóh. Stef-
ánsson, ritar stuttan formála.
Þá birtist niðurlagið á síðustu
ræðu Jóns Baldvinssonar, er
hann flutti á fundi í verka-
mannafélaginu Dagsbrún 13.
febr. sl. Næst kemur hið snjalla
kvæði Sigurðar Einarssonar, er
hann orkti um Jón Baldvinsson
að orðið gæti þvi undirbúningur
að framtíðarstarfi.
Við útvegun sumarvinnu ber
þó, — af heilbrigðisástæðum —
að leitast við að fá sem flestum
ungmennum, einkum þeim, sem
eru á aldrinum 14—16 ára, úti-
störf, helzt í sveit.
En þar eð hér er gengið út frá
þeim forsendum, er greinir i III.
kafla, að hið opinbera sjái sér-
hverju ungmenni fyrir aðstöðu
til náms eða starfs, er geti veitt
því hæfileg skilyrði til almenns
þroska og heilbrigðs vinnuupp-
eldis, þá er og réttmætt að krefj-
ast þess að sérhverju ungmenni,
að það neyti þessarar aðstöðu.
Ef eigi, eða á meðan eigi er unnt
að koma þeim að varanlegu
námi eða vinnu, er megi verða
þeim liður í undirbúningi að æfi-
starfi, ætti þeim að vera skylt
um stundarsakir, að taka þátt
í því námi eða störfum, er hið
opinbera efnir til í þessu skyni
og reist sé á uppeldisgrundvelli,
hvort sem það er verklegt nám í
ungmenna. eða gagnfræðaskóla,
vinnuskóli eða annað. Skylda
þessi ætti að ná til allra ung-
menna, er eiga stunda fast nám
í minnst 3 stundir daglega, eða
hafa fasta vinnu í minnst 5 st.
á dag.
Með þessari tilhögun er sneitt
hjá því að taka upp almenna
skólaskyldu urpfram það, sem nú
er. í þess stað er sú leið farin, að
freista fyrst allra möguleika til
að koma sérhverju ungmenni
að þeirri vinnu, eða því námi, er
því hentar bezt og helzt mætti
ætla, að orðið gæti því undirbún,
ingur að æfistarfi.
En þar eð svo mjög veltur á
Sígurður Olason &
Egill Sígurgeirsson
Málflutningsskrífstofa
Austurstræti 3. — Sími 1712.
<J
(^rðbréfabankij
(; /vusturstr. 3 sími 3652
)anKtnn
.Opió kl.11-12<x}í>-fo^
Annast kaup og sölu verðbréfa.
TRÚLOFUNARHRINGAR, sem
æfilán fylgir, sendir gegn póst-
kröfu, hvert á land, sem er. —
Sendið nákvæmt mál.
SIGURÞÓR,
Hafnarstræti 4, Reykjavík.
Kopar
keyptur í Landssmiðjunni.
Þérættuð að reyna kolin og
koksið frá
Kolaverzlnn
Slgurðar Ólafssonar.
ÚTSÖLUMENN
TÍMANS
Munið að gera skll tll
innheimtu blaðsins í
Itvík fyrlr áramótin.
Innheimtnmenn át nm
land ættn einnig áð
senda skilagrein sem
fyrst.
látinn. Þar eru m. a. þessi eftir-
minnilegu erindi:
Ég vissi mann, sem öllum unni góðs,
sem aldrei kvaddi röngu máli hljóðs,
af djúpri hugð úr sárrar reynslu sjóði
hann sagði fram sín gildu, þungu rök,
sem kunni framar öllum öðrum tök
við afrek þau, sem framin eru í hljóði,
var rór í geði, glaður stríðs í harki,
sem gaf sér tóm, en hélt þó beint
að marki.
Og falslaus, einörð mildi hins spaka
manns,
hún merkti göfgi hörku foringjans
svo kappið hans varð falslaus,
tigin festa;
— allt fasið tjáði styrka ró og þrótt.
Hann skygndist vítt og fór að engu ótt;
að ending kaus hann jafnan ráðið
bezta
Svo vann hann af sér starfsins,
stríðsins dag,
en stærstur, beztur undir sólarlag,
en þakkir starfsins, þyrnikransinn,
fékk hann
og þeirra laun, sem bera fólksins kross
í ritinu er stutt æfiágrip eftir
Halldór Halldórsson og fjöldi
stuttra greina, er flestaT hafa
birzt áður, eftir samstarfsmenn
J. B. í Alþýðuflokknum og verk-
lýðsfélögunum. Auk þess minn-
ingargreinar ritaðar af mönn-
um ur öðrum stjórnmálaflokk-
um, þar á meðal grein Jónasar
Jónssonar, hér í blaðinu. Þá eru
ummæli erlendra blaða og
stjórnmálamanna o. fl. um Jón
Baldvinsson. Loks er ræða Sig-
urðar Einarssonar í minningu
Jóns Baldvinssonar 1. mai sl.
Guðm. Hagalín á þarna líka
prýðilegt kvæði með einkunnar-
orðunum: „Ég hefi barið rauða-
rokið frá Arnarnesi og inn fyrir
Ögurhólma — og ekki gefizt
upp“. En þessi orð segir skáldið,
að Jón Baldvinsson hafi við sig
mælt síðast hér í lífi.
því fyrir ungmennin sjálf — og
þjóðina í heild —. að ekkert
þeirra, hvorki piltar né stúlkur,
séu iðju- og athafnalaus á þess-
um mikilvægu þroskaárum, frá
14—18 ára aldurs, verður þjóð-
félagið að neyta réttar síns til
að skylda iðjulaus eða iðjulítil
ungmenni til skólanáms eða
-starfs um stundarsakir, á með-
an þau eigi hafa komizt að öðru
föstu námi eða atvinnu.
(Meira.)
Luðvig Guðmundsson.
Jörðin Akiirey
í Vestur-Landeyjum fæst til
kaups og ábúðar í næstu far-
dögum. Semja ber við eiganda
og ábúanda jarðarinnar Ár-
mann Guðmundsson, Akurey.
1HWs/i
VmGÍNIA CIGAREIIUH
Slk.
Pákkínn
Ixþslcir
KR-I-50
: T**Dti
Fást / oflum v’erz/uftum.
„Já, þetta er hinn rétti ilm-
ur“, sagði Gunna, þegar
Maja opnaði „Freyju“-
kaffibætispakkann.
„Nú geturðu verið viss um
að fá gott kaffi, því að nú
höfum við hinn rétta kaffi-
bæti. Ég hefi sannfærzt um
það eftir mikla reynslu að
með því að nota kaffibætir-
inn „Freyja“, fæst lang-
bezta kaffið.
Þið, sem enn ekki hafið reynt Freyjn-
kaffihæti, ættuð að gera það sem fyrst,
og þér ínunuð komast að sömu niður-
stöðu og Maja.
Hitar, ilmar, heillar drótt,
hressir, styrkir, kætir.
Fegrar, yngir, færir þrótt
Freyju-kaffibætir.
128 Andreas Poltzer:
var mesti forkur. Bill sendill var hins-
vegar hinn ódælasti og stóð uppi í hár-
inu á frænku húsbónda síns.
Þau voru óteljandi hrekkjabrögðin,
sem stráknum hugkvæmdust, en af því
að hann var svo séður, að ekki var hægt
að hafa hendur í hári hans, og af því að
hann gegndi starfi sínu sæmilega, hafði
hann ekki enn verið rekinn úr vistinni.
Annars hafði Violet oftast lag á að láta
sluma í stráknum. Hlutlaus áhorfandi
mundi hafa sagt, að hvorugu veitti betur.
Þennan kalda vetrarmorgun hafði Pe-
nelop Meager litið inn í búðina, en horfið
svo á braut úr fjárhirzlu sinni og fengið
frænku sinni veldissprotann.
Violet hafði farið halloka fyrir strákn.
um daginn áður og ætlaði nú að ná sér
niðri. Rauðhærði prakkarinn hafði sem
sé átt að kaupa fyrir hana farðaduft, en
kom með flóaduft á hunda i staðinn, og
sór og sárt við lagði, að það væri ekki
sér að kenna, heldur afgreiðslumannin-
um, sem hafði afhent það.
Því miður tókst Violet ekki að koma
fram hefndum um morguninn. Hún hafði
læðzt varlega á tánum inn í geymsluna,
sem var fyrir innan búðina og hafði von-
azt eftir að standa strákinn að þvi að
vera að lesa í einhverri óþverrabók, en af
þeim hafði hann jafnan nóg, þó honum
Patricia 125
Garricks tíð þá á þeim 155 árum, sem
liðin eru síðan hann dó.
Og einmitt þessvegna held ég, að þjóf-
urinn geti ekki verið á hnotskóg eftir
frumhandritinu að „Richard III.“ Þá
verðum við að telja hann meiri kjána,
en verk hans sýna að öðru leyti. Maður,
sem varið hefir fimm árum til þess að
stela þrettán arinhillum! Og í hvert
skipti hefir þjófnaðurinn verið framinn
þannig, að ekki fást nokkrar vísbending-
ar til að fara eftir — nei, sir William, ég
trúi ekki þessum manni til þess að gera
sig sekan í svo mikilli flónsku!
— Ég verð að vera yður sammála,
Whinstone, því miður! Ég segi „því mið-
ur“, vegna þess að ég vildi helzt, að þessi
skuggavaldur væri að eltast við Shake-
speare-handrit.
— Hversvegna, sir William?
— Vegna þess, að nú hefir maður ekk-
ert að styðjast við. Eða hafið þér máske
fundið ráðninguna á gátunni, Whinstone
fulltrúi?
Fulltrúinn hristi höfuðið.
Sir William sat í þungum þönkum
þangað til Duffy yfirfulltrúi kom inn og
ónáðaði hann. Hann kom beina leið úr
húsi Kingsley lávarðar.
— Við náum aldrei í þennan mann fyr
en hann hefir fundið Shakespeare-hand-