Tíminn - 10.01.1939, Side 2

Tíminn - 10.01.1939, Side 2
14 TtMlM, þriðjÍMdagiiiii 10. jamiar 1939 4. Mað Um mataræði og 99appclsími“-lækiia Verðlagf á kartöflum Ipminrt Þriðjudaginn 10. jan. Verzlunar- jöfnuðurinn Bráðabirgðaskýrslur Hagstof- unnar um viðskiptin við útlönd á árinu 1938 eru nú kunnar. Samkvæmt þeim hefir útflutn- ingur á árinu numið 57,7 milj. kr. og innflutningur 49,1 milj. kr. Verzlunarjöfnuður ársins er því samkvæmt þessu hagstæður um 8,6 milj. kr., og er það tals- vert betri útkoma en árið áður. Enda hefir innflutningur er- lendra vara numið 2y2 milj. kr. lægri upphæð en á árinu 1937. Jafnvel aðalmálgagn stjórn- arandstæðinga, Morgunblaðið, segir um þennan verzlunarjöfn uð sl. sunnudag: „Einhverntíma hefði þetta þótt góð útkoma.“ Og vissulega er það rétt. Ef tek- ið er til samanburðar tímabilið frá 1925 fram til ársins 1931, þegar byrjað var á innflutn- ingstakmörkunum, kemur það í ljós, að á því tímabili var verzl- unarjöfnuðurinn aðeins hag- stæður um 2,4 milj. kr. að með- altali á ári. Nam þó útflutning- ur þessara ára 65 miljónum króna að meðaltali. Þegar þessi samanburður er gerður, sézt bezt, hverja þýð- ingu innflutningshöftin hafa haft og hvernig verzlunarjöfn- uðurinn nú myndi vera, ef þeirra hefði ekki notið. Hitt er svo annað mál, að þótt tekizt hafi með aðstoð innflutningshaftanna, að ná það hagstæðum verzlunarjöfn- uði sem raun er á, er ekki þar með sagt, að nóg sé fengið í þessu efni. Eftir er þá að gera sér grein fyrir, hve miklu greiðslur fyrir annað en vörur hafi numið á árinu, svo sem vextir og afborganir lána, skipa- og tryggingargj öld, ferðakostnaður o. s. frv. Um þetta verður ekki vitað með fullri vissu og hefir aldrei verið vitað fyllilega eftir þeim gögn- um, er fyrir hafa legið í bönk- unum. í áðurnefndri grein í Mbl. er gengið út frá því, að þessar greiðslur hafi verið 10— 12 miljónir króna á árinu 1938, og væri þá innifalin í þeirri upphæð fast að 5 milj. kr. lækk- un á eldri skuldum erlendis. Ætti þá, eftir því sem bezt verður vitað, að hafa náðst full- ur greiðslujöfnuður árið 1938, ef með er talið það erlenda lánsfé, sem flutt hefir verið inn á árinu. En þetta lánsfé er minna en þjóðin hefir borgað af skuldum sínum, og ættu því skuldir þjóðarinnar út á við heldur að hafa farið minnk- andi á árinu. Öllum, sem vilja og hafa tæki- færi til að skilja þessi mál, má þó ljóst verða, hvílík regin fjarstæða það er, að heimta nú afnám innflutningshaftanna eins og raddir hafa heyrzt um úr sumum áttum. Sá árangur sem orðið hefir í þá átt að bæta verzlunarjöfnuðinn, hefir því aðeins náðst, að beitt hefir verið ströngum ráðstöfunum og gífurleg fyrirhöfn fram lögð af þjóðfélagsins hálfu. En það þarf ekki mikið hugmyndaflug til að gera sér grein fyrir, hvernig færi, ef aftur ætti að hverfa til hinna „frjálsu“ verzlunarhátta 1925—1931, sem ekki skiluðu nema 2,4 milj. kr. hagstæðum verzlunarjöfnuði, þrátt fyrir 65 millj. kr. útflutning. Á því er nú áreiðanlega vax- andi skilningur með þjóðinni, hversu geysierfitt viðfangsefni gj aldeyrismálin hafa verið á síðustu árum. í því sambandi er vert að muna það, að um ára- mótin 1934—35, þegar nýju gjaldeyrislögin gengu í gildi, var verzlunarjöfnuður óhag- stæður um nál. 4 milj. kr. og vanskilaskuldir hrúguðust upp í bönkum landsins. Um langt árabil höfðu stöðugt verið verið flutt inn erlend lán, sem komu í veg fyrir það þá, að hinn tiltölulega slæmi verzlun- arjöfnuður ylli gj aldeyrisvand- ræðum. Af þessum lánum og hinum gömlu samansöfnuðu verzlunarskuldum hefir þurft að greiða vexti og afborganir nú á hinum síðustu árum, jafn- framt því, sem innflutningur I. í Reykjavík eru nú um 40 læknar, og mun þjónusta þeirra í þágu sjúkra kosta bæjarbúa hátt upp í eina milljón króna árlega, — fyrir utan öll með- alakaup. Mikið væri því unnið, ef unnt væri að koma í veg fyrir eitthvað af sjúkdómunum. Ýmsir læknar hafa um langt skeið, flutt fræðandi fyrir- lestra í útvarpið, er eiga að miða í þá átt. Margir þessara fyrrilestra hafa verið allrar virðingar verðir og eflaust mjög fræðandi fyrir almenning, þótt í seinni tíð hafi komið þar fram leiðinleg mistök, sem gerð hafa verið að umtalsefni. Einn þess- ara fyrirlesara hagaði málflutn- ingi sínum þannig, að til minnkunar verður að teljast fyrir hann. Jafnframt hefir annar læknir, sem ekki vildi sitja í skugganum, flutt sams- konar kenningar í blöðunum og hinn læknirinn hélt fram í út- varpinu. Menn mega alltaf búast við, að þegar læknastétt þjóðar- innar verður mjög fjölmenn, þá verði einnig gæðin misjöfn. Margir í læknastétt munu vera ágætir menn, en eins og geng- ur, munu þar líka menn, sem fjarstæða væri að segja slíkt um. Á því er enginn efi, að lélegasti hluti læknastéttarinn- ar getur auðveldlega valdið stéttinni, sem heild, miklu tjóni, og almenningi eigi síður. Meðal annarra þjóðða, þar sem þessi stétt hefir orðið fjölmenn, hafa þessir gallar því miður viljað koma í ljós. Umræðuefni þessara tveggja áminnstu lækna, er það, að skortur erlendra ávaxta valdi margskonar sjúkdómum í Reykjavík, og í öðru lagi, að mjólk sú, sem flutt er til bæj- arins austan yfir fjall og ofan nýs lánsfjár hefir verið minnk- aður. Allir vita, hversu erfið markaðsár þessi ár hafa verið fyrir íslenzka framleiðslu. En hin eðlilega innkaupaþörf þjóðarinnar eykst sem svarar 700 þús. kr. á ári, eftir því sem sænski hagfræðingurinn Lund- berg reiknaði út á sínum tíma. Útkoma ársins 1938 sýnir þó, hvað sem öðru líður, að áfram miðar í rétta átt. En það mega menn gera sér ljóst, að það sem nú ríður á, er ekki að afnema innflutningshöftin og auka innflutninginn, heldur að halda niðri innflutningnum og auka útflutninginn svo sem mest má verða. Árið 1853 lagðist amerískt herskip á höfnina við Uraga í Japan. Stjórnandi skipsins, Perry sjóliðsforingi, flutti Jap- önum þá kröfu Bandaríkjafor- seta, að verzlun yrði leyfð á ákveðnum höfnum. Japanir báðu um eins árs frest. Þegar árið var liðið, kom Perry aftur og hafði nú fleiri herskip í för sinni. Japanir sáu sig tilneydda að verða við kröfum forsetans og nokkru seinna urðu þeir að gera svipaða samninga við Eng- land, Rússland, Frakkland og Holland. Fram að þessum tíma hafði Japan verið útlendingum lok- að land. Árið 1615 var það lög- leitt, að útlendingum væri ó- heimilt að stíga þar fæti á land og dauðarefsing var lögð við því að fara af landi burt. Jafnframt var bannað að byggja svo stór skip að hægt væri að komast á þeim til meginlandsins. Fram til ársins 1853 hafði þessum lögum verið stranglega hlýtt. Það eru því aðeins 85 ár síð- an að íbúar japönsku eyjanna komust í samband við vest- ræna menningu og byrjuðu að tileinka sér framfarir hennar. Þegar Ameríku- Trúin á menn h ó f u keisarann. verzlun sína í Japan, komust þeir í kynni við þjóð, sem enn bjó við atvinnuhætti miðald- anna.Árið 1867 kom nýr keisari, úr Borgarfirði, sé hálfgerð skaðsemdarvara. II. Áður en lengra er haldið, skal þegar að því vikið, án þess að ræða hið hæpna vísindalega gildi þessara fullyrðinga, að hvorttveggja er byggt á algerð- um misskilningi. Ávextir hafa verið fluttir inn hér um langan tíma og seldir svo ódýrt sem unnt er til þeirra, er hafa læknisvottorð um að ávextir séu þeim nauðsynlegir heilsunnar vegna. Sítrónur hefir stöðugt verið reynt að hafa á boðstólum, en þær eru einna C-fjörefnis- mestar allra ávaxta er hingað flytjast. Dr. Skúli Guðjónsson, prófessor, var spurður um þetta mál, er hann dvaldi hér árið 1936. Benti hann á, að sítrónur yrði að telja nauðsynlegar hér, eða a, m. k. mjög gagnlegar, en aðrir ávextir gætu ekki tal- izt nauðsynlegir, þótt vitanlega væri gott að hafa þá. Þetta var nú álit þess manns, sem lærðastan má telja allra manna á Norðurlöndum um þessi mál. Viðvíkjandi mjólkinni er þetta að segja: 1) Að seld er ógerilsneydd mjólk frá þeim stöðum, þar sem trygging fyrir þrifnaði er svo mikil, að unnt er að haga því þannig. 2) Mjólkursölunefnd fór fram á það við Korpúlfsstaðabúið, að það seldi sína mjólk sem barna- mjólk ógerilsneydda, undir eft- irliti. Því var neitað af eiganda búsins. 3) Öll önnur mjólk er vitan- lega seld gerilsneydd, enda tíðkast slíkt fyrirkomulag í siðmenningarlöndum, þar sem ekki verður komið við öruggu eftirliti með hreinlæti í fjós- um, og allri meðferð mjólkur- innar. 4) Mjólk er alls ekki flutt til bæjarins úr fjarlægum hér- uðum, hvorki austan yfir fjall né ofan úr Borgarfirði, nema mjólkurþurrff sé í bænum, og mjólkin úr næsta nágrenni nægi ekki til að fullnægja eftir- spurninni. Mjólkurskipulagið er byggt á þeim grundvelli, að mjólk úr Reykjavík og ná- grenni sitji fyrir slíkri vöru lengra að. Auðséð er, að appel- sínú-„læknarnir“ hafa ekki minnstu hugmynd um það skipulag, sem þeir fordæma í ræðu og riti. En þegaT svo er, geta menn þá ekki búizt við, að ýmislegt sé sagt í nafni vísind- anna, þótt það standi lausum fótum? Meji Tenno, til valda. Það er vafasamt, hvort stjórnvitrari og athafnameiri þjóðhöfðingi hefir nokkuru sinni verið uppi. — Markmið hans var að hefja þjóð sína á sama stig í tækni og menningu og forystuþjóðir Vesturlanda. Hann lézt 1912. Japanir voru þá orðnir eitt helzta stórveldi heimsins, höfðu sigrað eina stærstu hernaðar- þjóðina í mikilli styrjöld, og stóðu vestrænu þjóðunum orðið fullkomlega jafnfætis á sviði verklegrar menningar, iðnaðar- framleiðslu og alþjóðlegrar verzlunar. Japanir höfðu náð, á tæplega hálfri öld, þeirri þróun, sem tekið hafði vestrænu þjóð- irnar margar aldir. Til þess að skilja fullkomlega, hvers vegna Meji Tenno tókst að orka jafnmiklu, er nauðsyn- legt að gera sér grein fyrir sér- stöðu japanska keisarans. Trú- arbrögð Japana, Shintotrúin, byggjast m. a. á því, að fyrsti keisarinn og forfaðir þeirrar ættar, sem enn fer með þau völd, hafi verið sendur af himn- um ofan til að stjórna japönsku eyjunum. Hinn 11. febr. 660 ár- um fyrir Krist, var sonarsonur sólargyðjunnar Amaterasus, Jimmu Tenno, sendur til að sameina japönsku þjóðina og að vísa henni „veg guðanna". Afkomendur hans eru því guð- legrar ættar og keisarinn er því ekki aðeins hinn jaTðneski leið- III. Ekki leikur það á tveim tung- um, að matvælarannsóknir eru mjög nauðsynlegar. Forsætis- ráðherra benti á það í nýárs- ræðu sinni, að þetta væri stór- mál, og er enginn vafi á því, að svo er. Þjóðabandalagið hef- ir ýmist sjálft látið framkvæma rannsóknir á þessu sviði, eða stuðlað að því að þær væru gerðar. Einnig munu menn taka undir það með ráðherran- um, að matvælarannsóknir þarf að framkvæma hér á landi. Hafa blöð Framsóknarflokks- ins birt greinar um þetta efni. Einkum er það tvennt, sem ger- ir slíkar rannsóknir nauðsyp- legar: Fyrst og fremst það, að gerðar hafa veriff margháttað- ar uppgötvanir varðandi mat- aræði manna, og ennfremur hitt, að fyrirbyggj a, að hinir og aðrir skottulæknar geti talið fólki trú um fáránlegustu kenningar í skjóli almennrar fáfræði um þessi mál. Víða er- lendis hefir reynslan orðið sú, að óhlutvandir menn hafa reynt að nota sér þekkingar- leysi almennings á þessum mál- um. Slíks virðist nú einnig farið að gæta hér, svo sem vik- ið hefir verið að. Einna me$t hefir borið á þessari spillingu í Bandaríkj unum, þar sem skrumauglýsingar lækna, lyfja- fræðinga og matsala gengu úr hófi fram og ollu almenningi fjár- og jafnvel heilsutjóni. — Það er nauðsynlegt, að hinir færustu menn í læknastétt, en ekki hið gagnstæða, hafi for- ystu um þessi mál. Hinsvegar er hætt við, að hinir miður mennt- uðu, sem vanir eru að henda á lofti lítt rannsakaðar kenn- ingar, verði hinn áberandi hluti læknastéttarinnar í slíkum mál- um. Getur þetta leitt til mikils tjóns. Með hve mikilli varúð verður að nota slík fræði, sýnir dæmi það, eT nefnt hefir ver- ið hér í blaðinu, er læknar töldu óhugsandi að Vilhjálmur Stefánsson hefði lifað svo ár- um skipti í norðurhöfum á kjöti einu saman, þar sem slíkt væri andstætt vísindalegri reynslu. Vilhjálmur afsannaði mál læknanna á þann hátt, sem löngu er frægt orðið. Læknarnir höfðu m. a. ekki tekið nægilegt tillit til framreiðslu fæðunnar. Þegar dr. Skúli Guðjónsson rannsakaði mataræði Færey- inga fyrir 2 árum, fannst hon- um ólíkt um að litast í sveit- um og bæjum. í bæjunum mun ekki hafa skort ávexti. En í sveitunum í Færeyjum, þar sem borðaður er gamli matur- inn, en ávextir sjást naumast, var fólkið miklu heilsubetra. Karlar og konur um sjötugt höfðu lifað við framúrskarandi heilsu, — sumt án þess að missa nokkra tönn. Einn læknirinn, (Framh. á 3. síðu) togi Japana, heldur jafnframt guð þeirra. Guðirnir hafa veitt Japönum hina guðlegu hand- leiðslu til þess,að þeir yrðu vold- ug þjóð, sem gæti frelsað heim- inn, þegar hin illu öfl væru að ná undirtökunum. Á seinustu árum hefir þessa þáttar Shinto- trúarinnar gætt meira og meira, enda hefir hann verið góður stuðningur fyrir áform stjórn- málaleiðtoganna. Trúin á keisarann á ótrúlega sterk ítök í japönsku þjóðinni. Fyrir utan varnarmúra keis- arahallarinnar má daglega sjá fólk, sem er á bæn til guðsins, sem er inni í höllinni. Hann deyr ekki, þó mönnum sýnist hann dáinn, heldur hefir hann „breytt sér“ og er kominn aft- ur heim til guðanna, sem höfðu sent hann til að leiðbeina og stjórna þjóðinni. Keisarinn er þannig sam- tímis þjóðhöfðingi og guð. Það síðarnefnda hefir miklu meiri þýðingu en flestir útlendingar virðast gera sér ljóst. Frá því Múhameðsmenn fóru hinar miklu herferðir, hafa trúar- brögð naumast haft eins mikla pólitíska þýðingu og í Japan á seinustu áratugum. Fyrirskip- un keisarans er guðleg fyrir- skipun. Sendi keisarinn her- menn sína til að berjast, er það guðlegur vilji og þess vegna er þeim sigur vís. Þessi trú hefir styrkzt við það, að enn hafa Japanir ekki beðið teljandi ó-, sigur. Þeir, sem fórna lífi sínu til að hlýðnast keisaranum, hljóta líka náð og vernd guð- anna. í Morgunblaðinu 4. janúar ritar hr. Sig. Kristjánsson, al- þingismaður grein, er hann nefnir: Mjólk og kartöflur. Það, sem þingmaðurinn segir um kartöflurnar, á víst að „vera lít- ið en gott“, það hljóðar svo: „Grænmetiseinkasalan hefir leikið okkur svo, að fátækt fólk heíir orðið að draga mikið úr kartöfluneyslunni, í stað þess að neysla þessarar hollu fæðu- tegundar hefði þurft að tvö- faldast.“ Hvað sem líður magni og gæðum þessarar fullyrðingar, er hún þannig vaxin, að ég vil svara henni nokkuð. Skal það gert með því að benda á stað- reyndir: 1. Söluverð Grænmetisverzl- unar ríkisins á kartöflum, er nú (jan.—febr.) kr. 12,50 pr. 50 kg., góð og vel flokkuð vara. í marz—apr. er verðið ákveðið kr. 13,00 pr. 50 kg. Þetta verð var auglýst í Morgunblaðinu dag- inn áður en hr. S. K. birti grein sína, ennfremur í útvarpi og öðrum blöðum. Til samanburð- ar vil ég benda á það, að í apríl 1936, eða rétt áður en Græn- metisverzlun ríkisins tók til starfa, var hvergi fáanlegur kartöflupoki hjá heildsölum í Reykjavík fyrir minna en 13 krónur. Ef þörf krefur get ég lagt fram full gögn viðkomandi innkaupum og álagningu eins helzta heildsalans er þá verzl- aði mest með kartöflur. Álagn- ing hans var um kr. 11,00 á tunnuna. Þetta var nú á þeim tíma, þegar kaupmenn efldu kartöfluræktina, með því að sjá fyrir því, að alltaf væri nóg til af kartöflum undir vorið, eftir því, sem Morgunblaðið sagði frá fyrir fáum vikum síð- an (sbr. Morgunblaðið 25/11 1938). Hefir nú verðlag og hjarta- lag breytzt svo til batnaðar síð- an á útmánuðum 1936, að líkur séu til þess að þeir, sem þannig verzluðu þá, seldu nú kartöfl- ur lægra verði en Grænmetis- einkasala ríkisins gerir, ef hún væri horfin úr sögunni? 2. Verðlag Grænmetiseinka- sölu ríkisins er ákveðið af 5 manna verðlagsnefnd. Mun hún vera skipuð mönnum úr þrem- ur helztu stjórnmálaflokkunum. Samkomulag er hið bezta í nefndinni og hefir aldrei orðið neinn ágreiningur um verð- setninguna. Er verðsetningin fyrst og fremst skoðuð, og á að vera bændum til leiðbeiningar, að þeir selji alls ekki verzlunum eða beint til neytenda góða vöru undir því verði, er Grænmetis- einkasala ríkisins borgar. Yfir- leitt hefir heildsöluverðlagið haldizt mjög nærri því, sem ákveðið hefir verið, og mjög Ef til vill hefir þessi keisara- trú aldrei verið þýðingarmeiri fyrir Japani en einmitt nú. Og engum er ljósari þýðing henn- ar en þeim mönnum, sem nú ráða mestu í Japan. Vafalaust vita þeir sjálfir meira en svo, að þeir séu þessarar trúar. En þjóðin verður að vera það, því Shintotrúin hefir lagt grund- völlinn að ýmsum mestu afrek- um japönsku þjóðarinnar og veitt hermönnunum einstæðan sigurvilja og óbifanlegt hug- rekki. Þess vegna gera stjórn- málaleiðtogarnir allt til að við- halda þessari trú. Það yrði oflangt Frá fóstur- mál að rekja þau eyðingum til margþættu og offjölgunar. miklu áhrif, sem hinar s k j ó t u framfarir í Japan höfðu á lífs- kjör og hugsunarhátt þjóðar- innar. En einna mest áhrif höfðu þær þó á fólksfjöldann. Ráðamönnum Japans á miðöld- unum var ljóst að fólkinu mætti ekki fjölga, því landið gæti ekki brauðfætt fleira fólk. Árið 1771 var fyrst tekið manntal í Japan. íbúarnir voru þá 27.5 milj. Ár- ið 1846 voru þeir 26.7 milj. Á- stæðan fyrir þessari fækkkun var fyrst og fremst sú, að menn voru beinlínis hvattir til þess og litið á það sem þjóðlega skyldu, að hindra offjölgun með fóst- ureyðingum og barnadrápum. Mönnum var kennt, að of- fjölgun myndi aðeins leiða til hungurdauða, óeirða og upp- reisna. Með valdatöku Meji Tenno breyttist þetta. Keisaranum var sjaldan farið neitt að ráði fram úr því, sem verðlagning gerði ráð fyrir sem söluverði Gr. R. Svo hefir það verið þangað til í haust og það, sem af er þess- um vetri, en þá brá svo við, að vissir heildsalar hér í Reykja- vík fóru að sprengja verðið upp fyrir verð Gr. R., sérstak- lega með því að taka óflokkað- ar og illa flokkaðar kartöflur fyrir áberandi hátt verð gegn vörum og upp í skuldir. Með þessu hafa þeir neytt Gr. R. til þess að kaupa kartöflur síðustu tvo mánuði allmikið hærra verði en ráð hafði verið fyrir gert og verðlagsnefnd hafði á- kveðið. Um það skal ekki kvarta, enda hefir þetta ekki skaðað Gr. R. neitt. Afleiðing þessarar vöruskiptaverzlunar og „uppboðs“ á kartöflum, án þess að líta sæmilega á vörugæði, er hinsvegar sú, að undanfarið hafa smáverzlanir og einstakl- ingar varla getað fengið kar- töflur fyrir minna verð en kr. 12,50—13,50 pr. 50 kg„ og það oft og tíðum mjög lélega vöru, svo ekki mé meira sagt, nema það litla, sem Gr. R. hefir haft á boðstólum og selt á kr. 12,00 pr. 50 kg. Gr. R. vildi hvorki fylgja verðlagi né „vöruvönd- un“ þessara heildsala. Bændum skal ekki láð það, þótt þeir vilji sitja við þann eldinn, sem bezt brennur og hafi notað sér það, hvern veg hefir skipazt með verðlag á kartöfl- um síðustu 2—3 mánuði, en vel mættu þeir athuga, hvort svona eldur sé líklegur að brenna vel og þeim til gagns til frambúð- ar. Vil ég nú beina því til hr. S. K., að hann þakki þeim, sem þakkirnar eiga — en ekki Gr. R. — fyrir hið, að mínu áliti, ó- eðlilega háa verð á kartöflum nú undanfarið. Neytendum til leiðbeiningar skal þess getið, að Gr. R. hefir séð sig tilneydda að stemma nokkuð stigu fyrir þeirri miklu verðhækkun á kartöflum, er vissir heildsalar hafa efnt til, og hyggst að ráða verðinu nú á næstunni með því að hafa á boðstólum og selja góða vöru fyrir það lágmarksverff, sem á- kveðið hefir verið, kr. 12,50 pr. 50 kg. Reynir nú á það, hvort kaupmenn þeir, er ekki hafa kartöflur fyrirliggjandi, vilja heldur, kaupa góðar kartöflur frá Gr. R. því verði eða lakari vöru annarsstaðar hærra verði. 3. Hr. S. K. telur, að fátækt fólk hafi dregið mikið úr kar- töfluneyzlunni vegna aðgerða Gr. R. Þetta stangast nú svo við staðreyndir, að óvefengdur útreikningur er fyrir hendi, er sýnir að kartöfluneyzla lands- (Framh. á 4. síðu) ljóst að til þess að Japan gæti orðið stórveldi, þyrfti miklu fleira fólk til þess að hægt væri að skapa nýja atvinnuvegi, auka herinn, efla utanríkis- verzlunina o. s. frv. Árið 1870 lét hann setja lög, sem bönnuðu 'takmörkun barnsfæðinga. Hinn vaxandi iðnaður gerði fólks- fjölgun líka mögulega. Áður höfðu landbúnaður og fiskveið- ar verið einu atvinnuvegir landsins. Árið 1872 var íbúatal- an 33.1 milj., 1892 41.1 milj., 1913 55.4 milj., 1930 64.5 milj. og 1935 67.8 milj. Með svipuðu á- framhaldi er talið að 1965 verði íbúatalan orðin um 110 milj. Af þessum ástæðum fást Jap- anir nú við torleyst viðfangs- efni, sem ekki snertir þá eina, heldur allan heiminn. í land- inu er langtum fleira fólk en það getur framfleytt. Á japönskum eyjum, sem eru 387 þús. ferkm., búa nú rösk- lega 70 milj. manna. Það svarar til að á hvern ferkm. komi 180 manns. Samsvarandi tala í Frakklandi er 73 og í Þýzkalandi 142. En sé reiknað með rækt- anlegu landi eingöngu, verður samanburðurinn miklu óhag- stæðari fyrir Japan. Aðeins 17% af yfirborði Japans er ræktan- legt land. Það samsvarar að um 1000 manns komi á hvern rækt- anlegan ferkm., en í Þýzkalandi eru það 200, í Frakklandi 108, í Englandi 226 og í Belgíu (þétt- býlasta landi Evrópu) 394. Landbúnaðurinn Iffnaffurinn. veitir ekki fleira fólki atvinnu en áður en iðnbyltingin hófst. JAPANIR

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.