Tíminn - 26.09.1939, Blaðsíða 2

442
TfMrVTV. |>riðjjndagiim 26. sept. 1939
111. blað
Guðmundur Daníelsson frá Guttorms-
haga segír þætti úr æfísögu sinni.
Guðmundur Daníelsson frá Guttormshaga t Holtum t
Rangárvallasýslu er meðal hínna allra efnilegustu af yngri
rithöfundum íslendinga. — Ttminn hefir átt tal við hínn
unga rithöfund og fer hér á eftir frásögn hans af bernsku-
árum stnum, námsferli, og rithöfundarferli. í niðurlaginu
vtkur hann, að skoðunum sínum á skáldskap og áhrifum
bókmennta.
Breyti viðhorf skapa
breytta búnaðarhætti
Eftir Pál Zóphóníasson
i.
Styrjöld er skollin á. Enginn
veit á þessari stundu, hve lang-
vinn hún verður, en margt bend-
ir á að hún geti staðið svo árum
skiptir. Margar þjóðir eru þegar
komnar í hana sem þátttakend-
ur, en aðrar reyna enn að vera
hlutlausar, en hvort þeim tekst
það, og hve lengi, veit enginn.
Og margt bendir til þess, að svo
geti farið, að fleiri þjóðir dragist
inn í hildarleikinn áður en hon-
um er lokið.
Við þetta skapast mikil hætta
á öllum siglingaleiðum og kem-
ur það fram í stórhækkuðum
farmgjöldum, hækkuðu kaupi
skipshafna, hækkuðu vátrygg-
ingagjaldi o. s. frv. Og þetta
kemur harðast niður á þeim
þjóðum, sem þurfa að draga allt
að sér á sjó eins og við íslend-
ingar. Þar við bætist að við höf-
um haft meiri viðskipti við aðra,
miðað við fólksfjölda, en flestar
aðrar þjóðir, og því þurft að
draga mikið í þjóðarbúið. Þetta
stafar af því að framleiðsla þjóð-
arinnar er fábreytt, en þarfir
landsmanna hafa bæði aukizt og
orðið fjölbreyttari með ári
hverju, og til að fullnægja þeim
er hinn mikli og fjölbreytti inn-
flutningur.
Nú getur hvorttveggja orðið
samtímis, að aðdrættirnir verða
erfiðir og dýrir og margt ekki
fáanlegt frá þeim löndum, sem
það hefir áður komið frá. Jafn-
framt lokast gamlar markaðs-
leiðir fyrir okkar vörur, nýjar
þarf að finna og erfiðleikarnir
á að koma þeim frá sér marg-
faldast, eins og kostnaður við
það.
Sá grundvöllur, sem hefir ver-
nú eru, og rökræða um það af
skynsemi, hversu gera mætti
innflutningsverzlunina einfald-
ari og betur í samræmi við kröf-
ur tímans. Ef eitthvað í skipulagi
verzlunarinnar nú torveldar inn-
kaupin, þá er það fyrst og
fremst það, hve innflytjend-
urnir eru margir í hverri vöru-
grein, en ekki hitt, að skorti
innflutningsleyfi fyrir brýnum
nauðsynjum.
Það er tvennt, sem ríkis-
stjórnin þarf fyrst og fremst
að hafa fyrir augum I öllum
sínum ráðstöfunum fyrst um
sinn: Annarsvegar að útvega til
landsins brýnustu lifsnauðsynj-
ar, og hinsvegar að hafa vak-
andi auga á því, að ekkert verði
gert er veldur því að fjárhagur
þjóðarinnar spillist meðan á
striðinu stendur.
ið til staðar fyrir þvi, að við
verzlum mikið, er nú meira eða
minna breyttur. Enn eru að vísu
til margbreyttar þarfir fólksins,
sem það vill fullnægja, en hætt
er við að raunveruleikinn verði
sá, að erfitt veitist að fullnægja
þeim öllum með aðfluttum vör-
um og kemur þá til athugunar,
hvernig það verði bezt gert með
eigin framleiðslu. Þetta þarf þvl
frekar að athuga sem víst er að
verðlag verður þannig á næst-
unni, að lítill eða enginn hagn-
aður verður á mörgum þeim
vöruskiptum, sem þó ef til vill
verður að gera ef mögulegt er.
II.
Það var sú tíðin, að þörfum
íslenzku bændanna^ar að mestu
fullnægt með eigin framleiðslu.
í mínu ungdæmi var öllum þörf-
um 16—20 manna heimilis full-
nægt með eigin framleiðslu og
kaupstaðarvörur voru aðeins
fluttar heim á 6—8 áburðarhest-
um á ári hverju. Og allir eldri
og miðaldra menn hafa sömu
sögu að segja eða svipaða.
En svo komu þeir tímar, að
verð innlendu vörunnar varð tíl-
tölulega hærra en þeirrar að-
keyptu og þá leiddi af því, að
viðskipti bóndans jukust. Hann
fór að selja meira sínum vörum
og kaupa meira af erlendri. Að
vísu hafa síðan orðið breyting-
ar á þessu sitt á hvað, en eftir
þeim breytingum hafa menn
yfirleitt ekki hagað viðskiptum
sínum og er það meðal annars
orsök þess, að á vissum árstíma-
bilum hafa safnazt skuldir hjá
bændum.
En nú er sérstök ástæða fyrir
hendi til þess að benda bændum
á hið breytta viðhorf og hún er
sú, að ekki er nein vissa fyrir
því, að þeir geti fengið hina er-
lendu vöru, ef styrjöldin verður
langvinn.
Þeir þurfa því strax að hugsa
um það, að búa meira að sínu en
verið hefir almennt hin síðari
ár.
III.
íslenzkir bændur hafa betri
aðstöðu til þess að búa að sínu
en aðrar stéttir þjóðarinnar og
þeir hafa margoft sýnt, að þeir
geta það að miklu leyti. Þegar
verðfallið kom eftir 1930, þá
minnkuðu þeir margir vörukaup
sín. Greinilegt var þetta í Aust-
ur-Skaftafellssýslu. Þar var
meðalúttekt bóndans meir en
helmingi minni 1932 en hún
hafði verið 1929. Viðskiptin ó-
hagstæð og þeir takmörkuðu
þau, lifðu meira á sínu og stóðu
þess vegna í skilum með allar
sínar greiðslur. Ég kom í sumar
á heimili, þar sem ung hjón
bjuggu með fjórum börnum sín-
um og einni gamalli konu. Ekk-
ert, sem hét vefnaðarvara, hafði
verið keypt á heimilið, nema
tvinni og höfuðföt. Öll úttekt
heimilisins af erlendri vöru voru
um 400 krónur. Ég hefi komið,
þar sem búskaparlagið var svip-
að í heilli sveit. En svo eru aðr-
ar sveitir, þar sem allt er selt,
svo að ekki er til viðbit nema
smjörlíki, ekki til skyr, nema það
sé keypt frá mjólkurbúinu, ekki
til kjöt úr því kemur fram á
vetur eða vor, og ekki til sokkar
eða nærföt, nema keypt úr búð.
Þótt það kunni að hafa verið
hagkvæmt, að hafa svona mikla
verzlun um skeið, þá er eins víst
og tvisvar tveir eru fjórir, að
það er það ekki eins og viðskipt-
unum er háttað nú.
Nú þurfa bændur að breyta til
og búa að sínu, verzla sem
minnst og með því skapa sér
f járhagslega betri afkomu og ör-
yggi, ef aðflutningar teppast frá
þvi, sem nú er.
Þetta þarf mönnum að vera
ljóst, því að á þessu getur fram-
tíð þeirra oltið.
IV.
Hvað þarf þá að breytast í bú-
skaparlaginu með tilliti til hins
breytta ástands?
Þeir, sem selja mjólk úr búum
sínum, eiga að selja minna og
nota meiri mjólkurmat heima.
Mjólkurbúin þurfa að gera meira
að því en gert hefir verið að taka
rjóma af mönnum, því að mörg-
um getur verið hagkvæmt að
selja hann og feitmetisvöntun er
tilfinnanleg f bæjunum, svo að
ekki vantar markaðinn. Aftur er
undanrennan það ódýrasta til
matseldar, sem völ er á á heim-
ilunum, og á notkun hennar að
verða almenn eins og var áður
en mjólkurbúin komu.
Eitt af því ódýra og nota-
drjúga, sem til fellst i sveitinni,
er slátrið. Notkun þess hefir
minnkað hin síðari ár, en þarf
að aukast aftur. í blóðmörinn
og lifrarpilsuna þarf rúgmjöl, en
það má spara með fjallagrösum,
grænkáli og kartöflum. Er vel at-
hugandi fyrir bændur að spara
það, en eiga nokkuð af rúgmjöl-
inu, sem þeir fá út á sláturseðl-
ana, þar til síðar. Bæði getur
þess orðið þörf, ef enn herðir að
með aðdrætti til Iandsins, einn-
ig ef tíð verður þannig, að erfitt
verður um tíðar kaupstaðarferð-
ir, en það er ekki óvíða á land-
inu, sem langar leiðir — sum-
staðar fleiri dagleiðir — eru í
næsta kaupstað, og erfiðleikar
miklir að ná mánaðarlega út á
seðlana, þótt vörur verði til.
Sumstaðar hefir kartöflumygl-
unnar orðið vart í görðum, seint
í sumar. Hún hefir ekki minnk-
að uppskeruna verulega, af því
^ímirm
Þriðjudaglnn 26, sept.
Innflutningshöftm
og Vísír
Menn eru fullir undrunar yfir
skrifum Vísis um afnám inn-
flutningshaftanna hvar í flokki
sem þeir standa. Aldrei hefir
meiri óvissa ríkt um sölu ís-
lenzkra afurða og þann gjald-
eyri, sem við höfum til um-
ráða. Aldrei hefir meira riðið
á því, að hver einasti eyrir
sé notaður til kaupa á brýn-
um nauðsynjavörum en ein-
mitt nú. — Þörfin hefir heldur
aldrei verið meiri fyrir stofnun,
sem hefði heildaryfirlit um inn-
flutning til landsins. Það er því
stórfurðulegt að einmitt nú rýk-
ur Vísir upp og heldur því fram
að gjaldeyrisnefnd sé alveg ó-
þörf.
Því er slegið fram, að
innflutningstakmarkanir þurfi
ekki framar vegna þess að vöru-
lán séu ekki lengur fáanleg. —
Sem betur fer, er ekkert um
það vitað, að slíkt ástand standi
til langframa.en jafnvel þótt svo
yrði, er ekki síður ástæða til þess
að fyrir hendi sé stofnun, sem
metur og ákveður á hverjum
tíma, hvaða vörur skuli sitja fyr-
ir greiðslu og þar með innflutn-
ingi.
Ef svo hörmulega tekst til, að
þjóðirnar yfirleitt hætta að selja
með gjaldfresti vegna ófriðar-
hættunnar, verða fjárhagserf-
iðleikar okkar meiri en nokkru
sinni fyrr, þvl að þá þarf að gera
tvennt í senn: Greiða úttekt
dagsins og vörulán, sem stafa af
varningi, sem þegar hefir verið
notaður. Það hefir aldrei verið
meira ábyrgðarleysi en einmitt
nú, að vekja deilur um innflutn-
ingsnefnd, og alveg dæmalaust,
að menn skuli þurfa að eyða
tíma og rúmi til að svara öðru
eins, á jafn alvarlegum tímum.
Er hægt að hugsa sér meiri
léttúð en þá að leggja einmitt
nú til, að opinber afskipti af
innflutningi verði minnkuð eða
jafnvel verði felld niður? Það á
að verða undir hælinn lagt,hvort
þvi takmarkaða fé og skiprúmi,
sem við höfum yfir að ráða,
verður varið til matar- og kola-
kaupa og flutninga á slíkum
nauðsynjum eða til kaupa á
vörum, sem þjóðin getur og
verður að vera án, þótt á venju-
legum tímum séu nefndar
nauðsynj ar.
Það er ekki mjög leiðinleg til-
hugsun fyrir iðnaðarmennina,
sem hljóta að verða afar hart
úti vegna hráefnisskorts, að
eiga það yfir höfði sér í viðbót
við allt annað, að menn geti,
hver sem betur getur, flutt inn
unnar vörur, ef þeir á einhvern
hátt geta „slegið sér“ út pen-
inga eða vörulán.
í Morgunblaðinu á sunnudag
er á þessi mál minnst af nærri
þvi sömu léttúð og þröngsýni —
þar er sagt, að minni birgðir
brýnustu nauðsynja en ella hafi
veTið hér þegar stríðið skall á,
vegna seinlætis gjaldeyris- og
innflutningsnefndar. —
Þetta er nú gamli söngurinn,
sem kvað sí og æ við áður en
„frílistinn" kom — tekinn upp
óbreyttur. —
Ómögulega getur það þó verið
nefndinni að kenna, að ekki
voru meiri birgðir en raun var
á af „frílistavörum": kornvöru,
kaffi, sykri, kolum, salti, olíu o.
s. frv.
Auðvitað ekkl. Og það veit Mbl.
mjög vel. — Hér sannar það ó-
afvitandi, hversu mikið oft og
einatt er að byggja á sleggju-
dómum um gjaldeyris- og inn-
flutningsnefnd! Það getur fleira
tafið en skortur á innflutnings-
leyfum og gjaldeyrisskortur.
Skal ekki frekar farið út I það
að sinni hvað tafði innkaup á
sumum nauðsynjum, en það var
hvorki ríkisstjórn né gjaldeyris-
nefnd.
Meðan jafn alger óvissa ríkir
um fjármálin og nú, kemur ekki
til mála að flytja inn nema allra
brýnustu lífsnauðsynjar, og það
verður að vera verk nefndar-
innar ða velja og hafna.
Það væri nær að vekja athygli
á því, að ókleift verður að fram-
kvæma innflutninginn með
jafnmörgum innflytjendum og
Víðtal við rithöíund:
— Hvað getur þú sagt Tim-
anum frá ætt þinni, uppvexti,
námsferli og ritverkum?
— Ég er fæddur 4. október-
mánaðar 1910 í Guttormshaga í
Holtum i Rangárvallasýslu. Þar
höfðu prestar búið mannsöldr-
um saman, en af ástæðu, sem ég
hirði ekki að greina frá hér, fékk
faðir minn jörðina keypta, og
bjó hann þar síðan til dauða-
dags. Föðurætt mín er rakin í
beinan karllegg til Torfa sýslu-
manns í Klofa, þess er drap Lén-
harð fógeta forðum, og er ég
sagður vera tólfti maður frá
honum.
Móðir min, Guðrún Guð-
mundsdóttir, sem enn býr í
Guttormshaga, rekur aftur á
móti sina ætt til Presta-Högna.
Ég veit ekki um neitt skáld
mér skylt, en móðuramma mín
kunni mikið af rímum, drauga-
sögum, útburðarsögum, íslend-
ingasögum, sálmum og mögnuð-
um æfintýrum úr sinni sveit,
Hvolhreppnum. Þetta hlustaði ég
á vetur eftir vetur og byrjaðl
snemma að setja saman skáld-
skap í þessum anda. Meðal ann-
ars orkti ég mér nýjar kvöld-
bænir, þegar ég var sjö ára og
las þær I stað þeirra gömlu,
þangað til amma gamla komst
að þessu og fyrirbauð mér slíka
guðlöstun. Ég byrjaði snemma
að ganga í skóla, 8 ára eða svo,
því að farskólinn hafði eina af
sínum bækistöðvum hjá okkur.
Níu ára gamall var ég hæstur
á prófinu, en fór lítið fram úr
því. Ég komst aldrei upp fyrir
7,50 og kærði mig kollóttan. Mér
var það sönn ánægja, að þurfa
ekki að læra meira, þegar búið
var að ferma mig, langaði miklu
meira til þess að hirða skepnur
og lesa spennandi skáldsögur á
kvöldin. Mest þótti mér gaman
að „Tarzan“, enda tók ég mig til
og samdi nýtt mál, sem ég
nefndi „apamál“. Það fyllti tvær
stórar stílabækur og kenndi ég
bræðrum mínum hrafl í því, til
þess að geta talað það i viðlög-
um við aðrar persónur en sjálf-
an mig. Ég var víst ekki meira
en fimm ára, þegar faðir minn
kenndi mér að danza, enda var
hann gleðimaður mikill og átti
harmóniku, sem hann lét glymja
á hátíðum og tyllidögum, sér og
öðrum til ánægju. Annars er hér
ekki rúm til þess að rekja öll
æfintýri bernskuáranna, enda á-
stæðulaust. Einhver bezta
skemmtun mín milli fermingar
og tvítugsaldurs var að fara á
fjall og engan blett á íslandi
þykir mér eins vænt um og
Landmannaafrétt. Ég fór þang-
að venjulega bæði vor og haust
og byrjaði strax að hlakka til
næstu fjallferðar, þegar einni
lauk. Tvo vetur og tvö vor var ég
sjómaður í Vestmannaeyjum og
Grindavík á þessum árum. Ég
kynntist sjómennskunni og ver-
stöðvalífinu nógu mikið til þess
að sverja þurrlendinu trú og
hollustu. Ég uppgötvaði það sem
sé, að ég var landkrabbi af guðs
hve seint hún kom, en þær kart-
öflur geymast ekki neitt fram á
vetur og eru þess vegna til þess
fallnar að spara rúgmjöl í blóð-
ið í haust.
Og hvergi á það að spyrjast í
haust, að ekki sé allt blóð hirt,
en þess hafa verið dæmi undan-
farin ár í ekki fáum sláturhús-
um. Og nú, þegar útlit er fyrir,
að skortur geti orðið á feitmeti
í bæjunum, má engin feiti fara
forgörðum. Allar verzlanir taka
mör, en á því ríður, að hann sé
hnoöaður eða bræddur strax,
svo að hann geti orðið góð verzl-
unarvara.
Víða eru lagðir að velli stór-
gripir, kýr og hross. Nú er svo
komið, að hrossakjöt er almennt
talið herramannsmatur. En
hrossablóðið er ekki hirt nærri
alstaðar og hrossafita, sem er
bezta feiti, sem tilfellst á
sveitaheimilum, næst eftir
smjöri, er víða gefinn lítill
gaumur og lítt hirt um hana.
Að líkindum verður hún í haust
tekin sem verzlunarvara af flest-
um verzlunum og þá þurfa menn
að gæta þess, að hana þarf að
bræða alveg nýja og geyma í
þéttum ílátum, helzt svo að loft
komist ekki að henni. Og vel get-
ur farið svo, að gott þyki að hafa
„seymi“ og því má ekki gleyma
að hirða það.
í öllum hrossasveitunum eru
nú orðin tugir hrossa á mörgum
heimilum. — Ætti á þeim bæj-
um að leggja eitt, tvö eða fleiri
hross í búið i haust og athuga
möguleikana á þvi að gera feit-
ina að verzlunarvöru.
Um 1910 var presti einum lagt
það til lasts, að hann lét hirða
hrútspungana í sláturhúsinu og
enn er þessi sami hugsunarhátt-
ur til, þótt hann hafi rénað —
þvi betur. — Þó er hér um að
ræða einn hinn bezta mat, sem
völ er á, þegar búið er að til-
reiða þá rétt.
Víða um land er hætt að hirða
fætur og gera úr þeim mat. Vera
kann, að þar, sem kaupa þarf
vinnu til þess að svíða þá og
sulta, borgi maturinn vart eða
ekki fyrirhöfn, en gæta verður
þess, að í fótunum er bæði mikil
og góð feiti, sem nota má á
margan hátt. Ætti alltaf og und-
ir öllum kringumstæðum að hag-
nýta hana og það ætti að ger-
ast á sláturhúsunum, ef fæturnir
ekki eru hirtir af eigendunum.
Með þeirri grænmetisræktun,
sem orðið hefir í sumar, er það
litlum vara bundið, að sveita-
fólkið getur ákaflega mikið búið
að sínu og sparað kaupstaðar-
kaup. Mjólk kemur í stað kaffi,
garðmatur, fjallagrös og söl
spara mjölmat á fleiri vegu,
heimaiðja sparar vefnaðarvöru-
kaup og enn má spara aðkeypt
matvæli með því að leggja vel til
búsins kjötmat og nota vel slátr-
in.
náð; ekki vitund í ætt við Þur-
íði formann. Þá var ég byrjaður
að yrkja óprenthæf ljóðmæli um
þá, sem mér var illa við, auk
þess klökkvaþrungin sorgarljóð
um mitt eigið dapra hlutskipti.
Bragarhættina valdi ég mér úr
Biblíuljóðum Valdimars Briem.
Haustið 1930, eða þegar ég var
réttra tuttugu ára, fékk ég allt
í einu þá flugu í höfuðið, að ég
yrði að læra eitthvað, sérstak-
lega með það fyrir augum, að ég
gæti lesið bækur á erlendum
málum. Það var auk þess alveg
óbærileg niðurlæging í því að
láta nokkurn vita af því, að ég
kynni ekki einu sinni dönsku,
jafnvel apamálinu hafði ég týnt
niður. Þetta varð til þess, að ég
sótti um inntöku í Laugarvatns-
skólann og fékk hana. Þar var
ég svo þennan vetur og hinn
næsta, og þar var gaman að
vera. Þar samdi ég mikið af
fyrirlestrum og kvæðum, jafn-
vel tvö eða þrjú leikrit, og fékk
eitt þeirra uppfært á staðnum,
án þess að vera klappaður niður.
Það var mikill sigur. — Á sumr-
in vann ég mér inn peninga og
gat kostað mig sjálfur að mestu.
Nú var úr vöndu að ráða. Átti
ég að snúa mér að búskapnum
eða gerast meira menntaður
maður? Ég spurði kennara minn,
Guðmund Gíslason, af þvl að
hann hafði kennt mér að semja
fyrirlestra. Guðmundur lét þetta
ekki sem vind um eyrun þjóta
og ræddi við mig málið lengi
kvölds. Niðurstaðan varð sú, að
ég skyldi fara á kennaraskól-
ann. Það er þess vegna Guð-
mundur Gíslason skólastjóri á
V.
Ekki geta bændur búizt við
því næsta vor, að geta fengið
keyptan tilbúinn áburð né út-
sæðiskartöflur. Fyrir þessu þurfa
þeir að gera ráð í haust. Útsæðis-
kartöflur þurfa þeir að taka
frá og geyma til næsta vors og
það á hver bóndi að gera fyrir
sig, því að með því, er miklu
minni hætta á að þær skemm-
ist 1 geymslunni, en þar sem
mikið er látið saman. Um það,
hvernig kartöflurnar verði bezt
geymdar, hafa margir mér fær-
ari menn ritað, bæði fyrr og síð-
ar, og því sleppi ég að minnast
á það.
Ekki er hægt að gera ráð
fyrir því, að tilbúinn áburður fá-
ist keyptur næsta vor. Margir
bændur eiga ekki enn þvaggryf j -
ur undir þvagið frá fjósinu.
Sumstaðar er enn til í verzlun-
um sement og því eiga menn
að athuga þann möguleika að
koma upp gryfjum í haust, svo
að þeir að vori hafi foraráburð-
inn í stað tilbúna áburðarins.
Þar sem þetta er ekki hægt, en
gryfjur vanta, eiga menn að at-
huga möguleikann á því að koma
strax upp torfgryfjum til bráða-
birgða. Þær jafnast ekki á við
hinar að gæðum né endingu, en
þær eru líka ódýrari og geta gert
sitt gagn strax næsta vor og
nokkur næstu ár.
Á fjöldamörgum jörðum er
hægt að ná í þara til áburðar.
Hann er einhæfur, en getur mik-
ið sparað annan áburð, sérstak-
lega í flög og garða, en líka á
tún, sé hann látinn rotna 4ður
en hann er borinn á.
Víða um land fer taðið undan
fénu forgörðum, þar sem fjöru-
beit er og ekki eru grindur í hús-
unum og ekki þrær til að geyma
taðið í. Menn ættu að athuga
vel hvernig hér mætti úr bæta.
Á fæstum stöðum er gorið hirt
í sláturtíðinni, en i því er áburð-
ur. Gætið þess í haust, að koma
því í haughúsið eða hauginn, svo
að það notist. Víða er ekki hugs-
að nægilega um það að drýgja
áburðinn með undirburði. Aflið
hans í haust og notið hann í
vetur. Mómold eða mómylsna er
þar bezt, þar næst gömul veggja-
mold. Hvorttveggja þetta má
víða fá til að bera í flórana og
haugana og drýgja með áburð-
inn.
Munið því í þessu sambandi
að birgja ykkur með útsæði í
haust og að gera allt, sem þið
getið til þess að láta vöntunina
á tilbúna áburðinum verða ykk-
ur sem minnst til tjóns að vori.
VI.
Ég hefi kynnt mér úttekt
margra sveitaheimila. Ég hefi
séð verzlunarsvæði, þar sem
meðalúttekt var hátt á annað
þúsund krónur yfir árið, eftir
reikningum verzlananna og ég
(Framh. á 4. siðu)
Reykjum í Hrútafirði, sem á
heiðurinn af því að hafa forðað
bændastéttinni islenzku frá
mínum félagsskap.
Haustið 1932 settist ég svo í:
annan bekk kennaraskólans og
byrjaði nú fyrir alvöru að yrkja,
komst jafnvel svo langt að fá
tvö kvæði prentuð, annað 1 árs-
riti Laugarvatnsskólans, hitt í
Iðunni. Þetta gæddi mig trölla-
trú á sjálfan mig og árið eftir
bað ég alla skynsemi vel að lifa
og gaf út kvæðabók. Hún hlaut
í skírninni nafnið: „Ég heilsa
þér“. Ýmsir mætir menn urðu
þegar í stað til þess að skrifa um
mig lofsamlega dóma, meðal
annara Arnór Sigurjónsson, sem
þá var starfsmaður við Nýja
dagblaðið, Guðni Jónsson ma-
gister, Jón Magnússon skáld,
Jóhannes úr Kötlum og ýmsir
fleiri. Þetta bætti mér að veru-
legu leyti upp fjárhagstjónið,
sem útgáfan bakaði mér. —
„Frægðin er fénu betri“, hugs-
aði ég, og var alveg dæmalaust
ólaginn kaupmaður. Ég hugsa,
að ég hafi gefið a. m. k. 100 ein-
tök, hinu týndi ég.
Ég útskrifaðist úr kennara-
skólanum vorið eftir og fór í
vegavinnu eins og raunar líka
sumarið áður, og nú byrjaði ég í
fyrsta sinni að skrifa skáldskap
í óbundnu máli. Ég hafði æfin-
lega á mér vasabók og blýant og
notaði samvizkusamlega hvert
tækifæri sem gafst, til þess að
skrifa, jafnvel tækifæri, sem
verkstjórinn vildi ekki viður-
kenna að til væru. Matarhléin,
kvöldin og nokkur hluti nætur-
innar var notaður til skrifta,