Tíminn - 28.09.1939, Blaðsíða 2

446
TÍMBVN, fimmtmlagiim 28. sept. 1939
112. blað
begiir I>jóO%il|inii
talar nm málefni
Ifiássa
‘gímtnn
Fimtudaginn 28. sept.
,Nú verður að spara'
Þannig hljóðar fyrirsögn á rit-
stjómargrein, sem birtist í Mbl.
síðastl. þriðjudag. Fjallar hún
um launagreiðslur ríkisins og
sýnir vel úrræði og heilindi
þeirra manna í launamálum, sem
að Mbl. standa.
Ein helzta sparnaðartillagan,
sem þarna kemur fram, er sú,
að Skipaútgerð ríkisins verði lögð
níður og útgerð ríkisskipanna
falin Eimskipafélagi íslands.
Samkvæmt reikningum skipa-
útgerðarinnar árið 1937 hefir
skrifstofukostnaður sá, sem
kemur á strandferðaskipin og
varðskipin, numið 50 þús. kr.
En þessi skip voru Esja, Súðin,
Ægir, Þór og Gautur og nokkrir
leigðir varðbátar.
Skrifstofukostnaðinum var
skipt þannig, að 34 þús. kr. voru
færðar á reikning strandferð-
anna sem kostnaður við Esju og
Súðina.
Áður en Skipaútgerðin tók til
starfa, annaðist Eimskipafélagið
útgerð Esju, sem var þá eina
strandferðaskip ríkissjóðs. Fékk
félagið fyrir það 34 þús. kr. eða
jafnmikið og hliðstæður kostn-
aður varð fyrir bæði strand-
ferðaskip ríkisins 1937.
í þessu sambandi er fróðlegt
að athuga skrifstofukostnað
Eimskipafélags íslands. Hann
var samkvæmt reikningum fé-
lagsins 1937 199 þús. kr. í
Reykjavík og 34 þús. kr. í Kaup-
mannahöfn eða samtals 233 þús.
kr. Skip félagsins voru sex og
svarar það til að skrifstofukostn-
aður á skip hafi numið 39 þús.
kr. eða nokkru meira en skrif-
stofukostnaðurinn við bæði
strandferðaskip ríkisins.
Öllum, sem þekkja til skrif-
stofukostnaðar við strandferða-
og millilandasiglingar, mun
koma saman um, að kostnaður-
inn við strandferðirnar sé miklu
meiri. Sendingarnar eru hlut-
fallslega miklu fleiri og smærri
og krefjast því meiri skrifstofu-
kostnaðar.
Þetta tvennt, sem hér hefir
verið nefnt, ætti að gefa nægj-
anlega ljóst til kynna, að það
myndi enginn fjárhagslegur
hagnaður fyrir ríkissjóð að
leggja skrifstofuhald skipaút-
gerðarinnar niður og fela það
Eimskipafélaginu, þar sem skrif-
stofukostnaðurinn er margfallt
meiri.
Ástæðan til hins mikla skrif-
stofukostnaður hjá Eimskipafé-
laginu er fyrst og fremst sú, að
launagreiðslur eru þar langtum
hærri. Má það heita hreinasta
furða og er fullkomlega álasvert,
að ríkið skuli veita félaginu
skattfrelsi og mikinn fjárstyrk
ár eftir ár, án þess, að leggja
nokkrar hömlur á óhóf félagslns
í launagreiðslum. Ætti næsta Al-
þingi að láta það vera eitt verk-
efni sitt að taka það mál til með-
ferðar í sambandi við þær ráð-
stafanir, sem það verður að gera
til almenns spamaðar í launa-
greiðslum sem öðru.
Hitt er svo annað mál — og
mun gefast tækifæri til að ræða
það síðar — hvílík flónska og ó-
verjandi glæframennska það
væri, ef ríkið færi að afsala yfir-
ráðum strandferðanna í hendur
fámennrar klíku, sem nýlega
hefir sýnt að hún metur vilja
Alþingis að vettugi og þykist
geta vaðið uppi með steytingi og
offorsi og krafizt þess, að ríkið
taki á sig ný og ný útgjöld til að
mæta tekjuhallafyrirætlunum
hennar. En því mega menn ekki
gleyma, hversu annt sem þeim
er um Eimskipafélagið sjálft, að
yfirráð þess eru komin í hendur
örfárra manna og félagið er því
orðið mjög fjarri því uppruna-
lega markmiði sínu, að vera fé-
lag allrar þjóðarinnar. Og það
verður það ekki aftur fyrr en
komið hefir verið i framkvæmd
þeirri hugmynd Jónasar Jóns-
sonar i „Komandi ár“, að ríkið
ætti að eiga meirahlutann af
hlutabréfum félagsins eða ein-
hverri svipaðri skipan. Þá væri
hægt að tala um sameiningu
Eimskipafélagsins og Skipaút-
gerðarinnar, en fyrr ekki.
Þá minnist Mbl. á nauðsyn
þess að leggja niður skrifstofu
ríkisspítalanna, sem blaðið segir
Kommúnistarnir íslenzku hafa
gengið í slæma gildru í skrifum
sínum og umræðum um samn-
inga Þjóðverja og Rússa. Enda
er ekki að undra þótt erfið sé
aðstaða þeirra, sem hampa vilja
gerðum Rússa, sem einhverri
dáð, er drýgð hafi verið í þágu
friðar, lýðfrelsis og almenns
réttlætis, ekki sízt eins og nú er
komið.
Árum saman hafa kommún-
istarnir látið mikið yfir því, að
sovétstjórnin í Rússlandi væri
öruggasti verndari lýðræðis og
að kosti 25 þús. kr. Þessi skrif-
stofa annast allt bókhald Lands-
spítalans, Vífilsstaðahælis, spít-
alanna beggja á Kleppi og rann-
sóknarstofu háskólans. Ætlast
Mbl. til að bókhald þessara
stofnana verði alveg lagt niður?
Annað verður ekki séð af þessum
skrifum. En öllum, sem til þekkja
um reksturþessarastofnana.mun
áreiðanlega koma saman um, að
skrifstofuhaldinu verði ekkikom-
ið fyrir með ódýrara móti.
Þá gerir blaðið þá tillögu að
bifreiðaeinkasalan, sem það seg-
ir að kosti 20 þús. kr., verði lögð
niður. Skyldi blaðið halda að
kostnaðurinn við innflutninginn
hefði orðið minni í höndum
heildsalanna, og að hyggilegt sé
nú, að taka upp gamla fyrir-
komulagið og leyfa innflutning
hvers konar bílategunda?
Þessar og flestar aðrar sparn-
aðartillögur Mbl. bera þess glögg
merki, að það sem fyrir blaðinu
vakir, er ekki spamaður. Það,
sem fyrir því vakir, er að um-
turna mörgu því, sem bezt hefir
verið gert á undanförnum árum
og til þess að koma þeim óskum
sínum l framkvæmd, klæðir
blaðið þær í sparnaðargerfi. En
þegar betur er að gætt, kemur
það 1 ljós, að þau vopn snúast
einnig við í höndum blaðsins,
þvi auk annars óhagræðis, myndi
einnig skapast aukið óhóf og
launaeyðsla, ef farið væri eftir
tillögum þess.
En jafnframt þvi, sem tillögur
blaðsins, opinbera þennan til-
gang, sýna þær annað. Allt
glamur íhaldsblaðanna um
launasparnað eru látalæti ein,
því þau hafa engin raunhæf úr-
ræði. Úr þeirri átt er því ekki að
vænta viturlegra tillagna um
þann sparnað, sem verða þarf í
þessum efnum, enda hafa
launagreiðslurnar hjá Fisksölu-
samlaginu, Eimskipafélaginu og
Reykjavíkurbæ ekki bent til
þess, að slíks mætti vænta.
Ég heyri mikið talað um
það nú á tímum, að ástandið sé
vont hjá íslenzku þjóðinni.
Það sé alltaf að versna. Ég fæ
ekki skilið að svo sé, því að í
ungdæmi mínu var búsvelta hjá
allmörgum bændum, þegar kom
fram á veturinn, en nú hafa
allir nægilegt að bíta og brenna.
Það getur verið, að átt sé við
andlegu hliðina, því að í þá daga
var messað I kirkjunum á hverj-
um helgum degi fyrir fullu húsi
eða svo var það hér í Gaulverja-
bæ, en nú þegar messað er, má
segja að kirkjan sé tóm. Enginn
kennir það prestinum, söfnuð-
urinn er ánægður með hann.
Sumir kenna þettað tómlæti
kirkjuferðanna útvarpinu. Ég
geri það ekki, því að strjálar
voru kirkjuferðir hér áður en
frelsis og Rússland væri hið eina
ríki, sem nokkuð væri á að
byggja í þeim efnum. Það hefði
í rauninni eitt hugdirfð og festu
til að sporna við yfirgangi og
ofbeldishneigð, sem einræðis-
ríkin hefðu í frammi. Enn er
mönnum í minni það ráð komm-
múnistaforsprakkanna, að ís-
lenzka ríkið ætti að leita eftir
vernd Rússlands og ábyrgð á
sjálfstæði sínu. Sjálfsagt telja
þeir enn, að okkur væri það ekki
óverulegur styrkur að geta
hampað slíkri vernd og ábyrgð.
Seint í ágústmánuði opinber-
uðu Þjóðverjar og Rússar sátt-
mála sín á milli og Rússar játuð-
ust, svo sem í ljós er komið, und-
ir það, að hamla því i engu, að
Þjóðverjar gætu farið sínu fram
í sambúðinni við hin vestrænu
ríki. Virða má það kommúnist-
unum hér á íslandi til vorkunn-
ar, að þeim hafi verið þung
sporin, að varpa trúnni á hið
rússneska hjálpræði fyrir borð.
Að þeim hafi hrosið hugur við,
að sópa því öllu á gleymskunn-
ar sjó, sem þeir höfðu að undan-
förnu lagt mesta stund á að
boða gjörvöllum lýðnum. Sú af-
staða, sem þeir tóku, kann því
að vera mannleg, en hún er
fjarri þvi að vera stórmannleg.
Það er mjög að líkum, að túlk-
un Þjóðviljans á þýzk-rússneska
samningnum, aðdraganda hans,
gildi hans og afleiðingum og
þýðingu hans fyrir fólk, sem
bindur vonix sínar við réttlæti
í samskiptum þjóð og einstak-
linga, séu með undarlegum
hætti. Og viðbúið er að sumt af
því, sem kommúnistaforsprakk-
arnir hafa haft um þessi mál
að segja, verði þeirra málstað til
lítils framdráttar né ábata.
Hinn 23. ágústmánaðar
flutti Þjóðviljinn þá fregn, að
þýzk-rússneskur samningur væri
í uppsiglingu. í gleiðletraðri fyr-
irsögn var það strax tekið fram,
til þess að fyrirbyggj a þann mis-
skilning, að Sovét-Rússland ætl-
aði að hliðra til fyrir nazistum,
að samningarnir ættu „að falla
úr gildi, ef Hitlersstjórnin frem-
ur ofbeldisverk." Hinn 1. sept-
ember hófst innrás Þjóðverja 1
Pólland. Hafi þar verið um of-
beldisverk að ræða af hálfu
Þjóðverja, átti sáttmáli þeirra
við Rússa að falla úr gildi, sam-
kvæmt heimild Þjóðviljans, sem
af pólitískum ástæðum á hæg-
asta aðstöðu um að flytja rétt-
ar fregnir af stjórnarathöfnum
í Rússlandi, ef í engu hefði ver-
ið hvikað frá vegi sannleikans í
útvarpstækin náðu útbreiðslu.
En að samkomuhúsunum koma
hópar af fólki úr öllum áttum í
messulokin, ef skemmtun á að
vera. Ég dæmi ekki um, hvort
þessar illa sóttu messugerðir og
vel sóttu skemmtanir eru fram-
för eða afturför á andlega vísu.
Ég mun hafa verið á þriðja
árinu, þegar ég fyrst man eftir
mér. Faðir minn hafði þá legið
í taugaveikinni allt sumarið og
mér var komið fyrir á næsta bæ,
Syðri-Gegnishólum. Ég er fædd-
ur og uppalinn á Arnarhóli og
var þar hjá foreldrum mínum,
þar til ég var kominn yfir þrí-
tugt, og fór að búa í VoTsabæ.
Ég man þegar konan, sem ég var
hjá, skilaði mér heim aftur.
Hún hélt á mér í kjöltu sinni á
einu rúmi i baðstofunni. Mér er
fréttaflutningi og fréttaskýring-
um blaðsins 23. ágústmánaðar.
Hinn 1. septembermánaðar sam-
þykkti þó hið svokallaða þing
Sovétríkjanna sáttmálann og
enn er hann í góðu gildi.
Fyrir skömmu síðan lét svo
sovétstjórnin rauða herinn hefja
innrás í Pólland og er sú at-
höfn mikil dáð i þágu friðar og
réttlætishugsjóna í munni Þjóð-
viljamanna.
Hinn 7. septembermánaðar
flytur Þjóðviljinn háttvirtum
lesendum þær skýringar á til-
orðning sáttmálans, að Hitler
hafi orðið að „láta Ribbentrop
fljúga til Moskva til að biðja um
frið.“ Með skírskotun til árang-
ursins, sem varð af „bónarför"
Ribbentrops, virðist valdstjórnin
í Moskva eiga erfitt um að neita
framandi sendimönnum um bón
sína, ef vel er að henni farið.
Einhverjum öðrum en feðrum
Þjóðviljans hefði þótt það full-
mikil greiðasemi af Rússum, að
fórna hinu mikla hlutverki, sem
kommúnistar hér höfðu áður
ætlað þeim, fyrir bænarorð út-
lends manns, ekki sízt ef það er
rétt, sem sagt er I Þjóðviljanum
daginn eftir, að stríðið hafi
„beinlínis verið undirbúið af
þýzka fasismanum.“ En sé það
rétt, að Ribbentrop hafi beðið
Þjóðverjum friðar og borið slíka
bón fram við Stalin og Molotov,
þá er víst af því, er síðan hefir
gerzt, að þeir hafa ekki látið
hann snúa bónleiðan heim.
25. ágústmánaðar vekur Þjóð-
viljinn athygli almennings á því,
að forsvarsmenn sovétríkjanna
hafi ákveðið „að láta ekki fórna
Kína á sama hátt og Spáni, en
á því var Chamberlain byrjaður
með samningum við Japani,“
segir blaðið. Var þetta sjónar-
mið, að sögn Þjóðviljans, eitt af
mörgum heillavænlegum, sem
fyrir Rússum vakti, er þeir gerðu
þýzka sáttmálann. Með honum
var „árásarríkið Japan einangr-
að.“ Nýlegar fregnir herma þó,
að góð vinátta sé að takast með
Rússum og Japönum og koma
þær ekki vel heim við þá stað-
hæfingu kommúnistablaðsins
hér, að einangrun Japans hafi
verið Rússum þýðingarmikið
markmið. Væntanlega snúast
þessir samningar þó ekki um
það, að fórna rétti Kínverja á
altari japanskra og rússneskra
hagsmuna? Úr því fæst skorið
síðar.
Hinn 13. septembermánaðar
svarar Þjóðviljinn þeirri spurn-
ingu sinni, „hvort sovétríkin hafi
með samningi þessum brugðizt
heimsverkalýðnum," á þá leið,
að hann sé sigur, sem „getur
haft hinar stórkostlegu afleið-
ingar í för með sér í frelsisbar-
áttu allra undirokaðra þjóða.“
Hvort undirokun Pólverja, sem
Rússar ætla að gera sitt til að
þyngja, verði sjálfstæðisbaráttu
frelsisvana þjóða til uppörvun-
sagt að ég hafi þá verið á þriðja
árinu.
Svo leið tímabil að ég man
ekkert hvað gerðist, þar til ég
fer að hafa hugmynd um að for-
eldrar mínir séu mjög fátækir.
Ég var oft svangur, við vorum 11
systkinin, foreldrar bjuggu þá á
hálfum Arnarhólnum, sem er
lítil jörð, höfðu 3 til 4 kýr og um
20 kindur. Það mundi þykja lítil
áhöfn nú til að framfleyta 13
manna fjölskyldu. En faðir minn
hafði meiri tekjur, hann réri á
Loftsstöðum og fiskaði oft sæmi-
lega vel; mest var það ýsa. Allt
var hirt, hausar, svil og sund-
magi. Hausarnir voru hertir og
borðaðir harðir, það sem ekki
hafðist undan að borða nýtt.
Ekki mátti faðir minn leggja all-
an hlut sinn 1 búið, heldur varð
hann að salta ýsuna, til að borga
með búðarskuldir, sem ekki var
hægt að verjast. Lágt verð var á
ýsunni, 28—32 kr. skpd. að mig
minnir. Það var markmið föður
míns, að berjast við að borga
upp skuldina einu sinni á ári,
enda fékk hann alltaf eitthvað
út i reikning sinn, en smáar
munu úttektirnar hafa verið.
Það þótti góður aðdráttur, ef
hann kom með eina skeffu (25
pund) af rúgi úr kaupstaðnum.
Einu sinni man ég eftir miklum
aðdrætti hjá föður mínum fyrir
sláttinn. Það hefir víst látið eitt-
hvað betur í ári þá en á öðrum
tímum. Þá fluttist rúgmjölið í
trétunnum, kvartélum og hálf-
tunnum. Hann kom með mjöl-
kvartél og 6 pund af kandís-
sykri úr kaupstaðnum. Þetta
Benzmsparnaður og
skemmtiierðír
Fyrir skömmu var sú ríkis-
stjórnartilskipun útgefin, að
takmarka skyldi mjög bensín-
notkun, með tilliti til yfirvof-
andi innflutningsörðugleika á
því, af völdum ófriðarins. Skyldi
óheimilt að selja einkabílum
bensín og leigubílum aðeins til
nauðsynj aaksturs.
Á þeim alvarlegu tímum, sem
nú virðast fara í hönd, hvað all-
an innflutning snertir, og það
jafnvel á lífsnauðsynjum, var
þessari ráðstöfun, eins og öðrum,
sem gerðar hafa verið, til að
tryggja íslenzku þjóðina, tekið
með fullri alvöru og skilningi á
nauðsyn þess.
Því verður það nú, að óbreytt-
um kringumstæðum, að áteljast,
að sú tilslökun skuli hafa verið
gerð, að heimila bílum að aka
sérstaklega á skemmtisamkom-
ur. Virðist lítil ástæða til slíkr-
ar undanþágu, og nauðsynja-
laust. Verður það líka til þess,
að almenningur tapar virðingu
fyrir þeim reglum, sem settar
eru, þegar hann sér, að þeim er
alvörulaust framfylgt. Ekkert
er þó skaðlegra, og einkum nú,
þegar hin brýnasta þörf er á að
vekja hugsun hvers borgara á,
að þjóðin standi nú strax fast
saman, sem einn maður, um all-
ar nauðsynlegar ráðstafanir,
sem gerðar verða til þess að
tryggja afkomu hennar, meðan
á styrjöldinni stendur. Sé hún
ekki fær um að leggja á sig
nokkrar hömlur með bílaakstur,
meðan teljast verður nauðsyn-
legt, þá mun henni veitast örð-
ugt að mæta öðrum erfiðari
viðfangsefnum, sem geta þó
komið til með að krefjast meiri
sjálfsafneitunar. K. H.
ar, skal ósagt látið. En ver læt-
ur það þó í eyrum, að þeim hluta
verkalýðsins, sem er í nöp við
stjórnarfar Þjóðverja eða óttast
það, sé greiði gerr með því að
stuðla að sigurgöngu nazism-
ans um Norðurálfu.
Þannig er sama hvar á er
drepið á skrif Þjóðviljans um
Rússlandsmálin. í hvert skipti,
sem kommúnistaforsprakkarnir
hafa stungið niður penna til þess
að réttlæta framferði rauðlið-
anna rússnesku, hafa þeir flækt
sig í neti botnlausra ósanninda.
Enginn getur hjá því sneitt, að
hvarvetna kemur fram, að þeir
eru að seilast til þess að blekkja
þá, sem þykjast vera að fræða.
En þótt dálkar Þjóðviljans séu
fylltir með fárlegum missögnum
um heimsviðburðina, þá sér
meginþorri fólksins, sem góð-
gætið er ætlað, áreiðanlega við
undanbrögðunum og Þjóðviljinn
og kommúnistarnir uppskera
verðuga fyrirlitningu.
mun hafa dugað sláttinn út
handa 13 manns.
í þá daga voru litlir matjurta-
garðar. Helzt voru það gulrófur,
sem ræktaðar voru. Það þótti
sjálfsagt að hirða allt kál af róf-
unum; var það soðið og súrsað
niður í tunnur eða kagga á
haustin, og haft svo saman við
flóaða mjólk á veturna. Það
þótti sæmilega góð fæða. Líka
þótti sjálfsagt að draga að sér
söl fyrir veturinn. Aðalfæðið
okkar á veturna var súrkál og
mjólk, söl og harðfiskur, þó af
skornum skammti, og gulrófur.
Til viðbits var aðallega lýsi, þvi
að tólg var ekki hægt að kaupa.
Háfur og skötumagar voru líka
borðaðir. Það var sú lélegasta
fæða, sem ég hefi lagt mér til
munns. Á sumrin fengum við
smjör til viðbits eftir að búið var
að færa frá þessum fáu ám, en
smár þætti sá skammtur nú. í
þá daga var lítið um kökur með
kaffi, aðeins lummur úr möluðu
bankabyggi, tvíbökur, skonrok
og kringlur. Hveiti mun þá ekki
hafa verið flutt til landsins, eða
ekki sást það á Arnarhóli.
Einu sinni kom hingað til
landsins gjafakorn frá Dana-
konungi, að því er sagt var. Það
mun hafa verið eftir harða vet-
urinn og vorið 1882. Faðir minn
fékk einhvern skerf af þvi, en
ekki man ég hve það var mikið.
Það var rúgur, og var malað og
haft út á graut á daginn, á þorr-
anum. Það þótti drýgra að hafa
það í graut heldur en í brauð.
Þetta þótti góður fengur. Þegar
búið var að elda grautinn á dag-
Hver kom með
tillöguna?
í smágrein um fimmtugsaf-
mæli Kaupfélags Skagfirðinga,
sem birtist í Tímanum fyrir
nokkru, gat ég þess, að núver-
andi nafn á landssamtökum
samvinnumanna, Samband ís-
lenzkra samvinnufélaga, hefði
verið ákveðið á Sauðárkróki
1910. Nokkru seinna birtist 1
Tímanum athugasemd við
greinina, þar sem því er haldið
fram, að nafnið hafi verið á-
kveðið á aðalfundi Sambands-
ins í Reykjavík, væntanlega
1909, samkvæmt tillögu frá
Birni í Grafarholti.
Mér þykir því rétt að skýra
frá gangi málsins, samkvæmt
þeim gögnum, sem fyrir liggja.
En þau eru fundargerðir Sam-
bandskaupfélags fslands, sem
birtar voru í Tímariti kaupfélag-
anna árlega.
Á aðalfundi Sambandskaupfé-
lags íslands, sem haldinn var í
Reykjavík 1909, var kosin
þriggja manna nefnd til að at-
huga lög Sambandskaupfélags-
ins. í nefndinni voru: Guðjón
Guðlaugsson, Hólmavík, séra
Hálfdán Guðjónsson, Breiðaból-
stað og Jósep Jónsson, Melum.
Nefndin kom með allmargar
tillögur til breytinga á lögunum.
Tillögur þessar voru ræddar ít-
arlega síðar á fundinum og
komu undir umræðunum enn
fram nokkrar breytingatillög-
ur. Þær tillögur, sem fundurinn
gat fellt sig við, voru síðan
sendar til deilda sambandsfé-
lagsins til athugunar. Meðal
þeirra var tillaga um að breyta
nafni félagsins, Sambandskaup-
félag íslands, í Samband ís-
lenzkra samvinnufélaga. Tillög-
urnar voru síðan aftur teknar
til umræðu á aðalfundi Sam-
bandskaupfélagsins 1910, sem
haldinn var á Sauðárkróki. Þar
var endanlega ákveðið að kalla
félagið Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga, sem það hefir heit-
ið síðan.
Af fundargerðunum er ekki
hægt að sjá hver átti tillöguna
að hinu nýja nafni. En á fund-
inum í Reykjavík, þar sem til-
lagan kom fyrst fram, var Björn
í Grafarholti mættur, sem gest-
ur fyrir hönd Kaupfélags Kjós-
arsýslu. Er ekki ólíklegt, að hann
hafi verið tillögumaðurinn, því
að hann er orðhagur vel.
Þetta atvik kemur mér til að
minnast, hve þörfin er orðin
brýn, að þeir menn, sem störf-
uðu að samvinnumálum víðs-
vegar um landið um og eftir
aldamótin og enn eru lifandi,
haldi til haga öllum skjölum og
skilríkjum, er snerta sögu kaup-
félaganna á þeim árum og færi
í letur endurminningar um störf
(Framh. á 3. siðu)
inn máttum við krakkarnir ekki
borða hann fyrr en hann var bú-
inn að rjúka, á meðan passíu-
sálmurinn var lesinn, og móður
minni dugði ekki að lesa sálminn
heldur varð hún að syngja hann
og lét okkur krakkana syngja
með sér og hafði prjón við lín-
una. Ég get hugsað mér, að sá
söngur þætti ekki eftir réttum
nótum nú á tímum. Mig rekur
minni til þess, að ég hafi hugsað
meira um grautinn í askinum
heldur en lesturinn. Ekki mátt-
um við bragða á grautnum fyrr
en við höfðum sagt: „Guð
blessi mig og mína fæðu I Jesú
nafni, amen.“ Móðir mín sagði,
að við ættum að signa okkur og
lesa faðirvorið í hvert skipti,
þegar við færum að heiman;
okkur gengi þá ferðin betur.
Mér flýgur þetta oft í hug, þeg-
ar ég fer að heiman.
Ekki var sæng eða koddi í
neinu rúmi, nema einhverjar
dulur hjá foreldrum mínum. Ég
hafði duggarapeysuna mína,sem
ég var í daglega, fyrir kodda og
sneri henni við til að hafa rang-
hverfuna, sem var hreinni, við
vangann og svaf vært. Þegar
kalt var á vetrum, hlúði pabbi
oft að okkur á kveldin, þegar
við vorum háttuð, og bætti þá
ofan á okkur pokum.
Foreldrar mínir unnu mikið.
Móðir mín sat við ullarvinnu
allan veturinn fram að vertíð.
Þá tók hún við fénaðarhirðing-
unni, þegar pabbi fór að róa.
Hún var að reyna að halda okk-
ur krökkunum óskemmdum fyr-
ir kulda og vosbúð, en faðir minn
Jason Steinpórsson:
Nokkrar endurmínningar
Á síðastliffnxtm vetri átti Búnaðarfélag Gaulverjabæjar-
hrepps 50 ára afmæli og var þess minnst meff samsæti, sem
haldiff var þar í sveitinni. Margar ræffur voru fluttar. Meffal
ræffumanna var Jason Steinþórsson bóndi í Vorsabæ, en
hann var í tilefni af afmælinu sæmdur sérstökum heiffurs-
verfflaunum fyrir búhyggindi. í ræffu sinni rif jaði hann upp
ýmsar endurminningar frá uppvexti sínum. Ræffa Jasonar
var ekki skrifuff, en hann hefir nú orðiff viff þeim tilmælum
Tímans aff skrifa hana upp eftir minni og aukið ýmsu inn
í hana. Má telja vafalaust, aff mörgum þeim, sem ungir eru,
þyki þessar endurminningar hans athyglisverffar. Foreldrar
hans voru mjög fátækir, oft mikil þröng í búi og mikil ómegff
barna. En öll hafa þau systkini komizt vel til manns og
reynzt dugnaffar- og atorkufólk, langt um fram meffallag,
þrátt fyrir kröpp kjör og fátæklegt viffurværi á æskuárum.