Tíminn - 04.01.1940, Blaðsíða 3

1. blað
TÍMINN, flmmtndagmii 4. jaimar 1940
3
HEIMILIÐ
Stemolíulamparnir
Lamparnir eru okkar lýsigull
í skammdegismyrkrinu. Þeir
bæSi lýsa okkur og verma. Það
er því mjög mikilsvert fyrir feg-
urð hvers heimilis, að lamparn-
ir séu góðir og vel hirtir, glös-
in vel fægð og öll umgjörðin,
sérstaklega allur messing, olíu-
geymirinn hreinn og vel þveg-
inn, kveikirnir hreinir o. s. frv.
Skrúfurnar þurfa að vera í
góðu lagi, annars er ógerningur
að hafa gott ljós á lömpunum,
og glösunum er bráður bani bú-
inn. Það verður oft áhyggju-
efni þeim, sem lampana eiga að
hirða, þegar þeir fara að
sprengja af sér glösin hvert eft-
ir annað. Er það oftast skrúf-
unum að kenna. Þó getur ýms
ógætni verið þess valdandi að
glösin bili, t. d. sé kveikt þannig
á stórum lömpum, að ljósið sé
látið verða mjög stórt, allt í
einu, áður en glasið hitnar.
Við það getur glasið hitnað svo
mikið á einum stað, að það
spryngi. Allrar varúðar verður
því að gæta, þegar. kveikt er,
að láta Ijósið vera lítið fyrst,
láta glasið fljótt á lampann
meðan ljósið er lítið, og skrúfa
upp síðar, þegar glasið er farið
að hitna. Oft hefir mér reynst
það til bóta, þegar lamparnir
sprengja af sér glösin, að sverfa
lítið eitt með þjöl ofan af píp-
unni, sem hylur kveikinn, glasa-
hrunið hefir þá minnkað í bili.
Þegar keyptir eru nýir lamp-
ar, skal gæta þess, að þeir hafi
góða brennara, og glasið sé af
góðri tegund. Gott er að sjóða
glasið áður en það er sett á
lampann. Olíugeymirinn þarf
að vera þannig, að auðvelt sé
að hreinsa hann. Sé lampinn á
fæti, þarf fóturinn að vera
stöðugur. Á heimilum, þar sem
börn eru, er hentugast að hafa
hengilampa eða vegglampa.
Hengilamparnir þurfa að hanga
á sterkum, góðum krók, sem
skrúfaður er í bita eða marm-
ararósettu, sem sett er neðan á
loftið. Ekki má skrúfa lampa-
krókana í þessar fjalir. Þess
ber að gæta, að hafa alltaf
hæfilega þykka kveiki, og góða
steinolíu. Bezt er að steinolíu-
trektin hafi sigti í botninum,
svo að olían hreinsist um leið og
hún síast gegn um trektina.
Öllum lömpum heimilisins skal
safna saman að morgni dags,
fægja þá og fylla með olíu. Það
er ósiður að gera það ekki fyrr
en um leið og kveikt er.
Flestir þeir, sem steinolíu-
lampa þurfa að hirða og nota,
munu óska sér þess, að þeir
hefðu rafljós, en þá hafa stein-
olíulamparnir sína kosti. Góðir
ið og næstu dagar munu skera
úr um það, hvort þetta tekst. —
Svona er háttað um mörg önnur
mál. —
En þótt svona sé, hefir þetta
samstarf þó hvergi nærri í för
með sér að allfr séu ánægðir —
og þess hefir heldur aldrei verið
vænzt. Öfgamenn í útjöðrum
samstarfsflokkanna, þeir, sem
illa fylgjast með, og andstöðu-
flokkur stjórnarinnar, metast
um það, hver samstarfsflokk-
urinn hafi mest vikið frá
stefnu sinni, eða hvers stefna
ráði mestu í einu og öðru. En
ákaflega hefir þessi métingur
allur verið barnalegur og haft
og hefir við lítil rök að styðjast.
Það er álíka fáránlegt að deila á
Sjálfstæðisflokkinn fyrir að þola
innflutningshöftin, einkasölu á
síld og fiski o. f 1., og halda þvi
fram, að hann hafi með því að
þola það, eða fylgja því, svikið
sin stefnumál, — eins og að
halda því fram að Alþýðuflokk-
urinn hafi með því að setja lög
um kaupgjald, horfið frá því
stefnumáli sínu, að verkalýður-
inn eigi að hafa samningsfrelsi.
Það er og álíka skynsamlegt að
deila á Framsóknarflokkinn —
fyrir stefnusvik, vegna þess að
hann var 1933 og er nú, fylgj-
andi heilbrigðri og sterkri lög-
reglu, eftir að hann hefir tryggt
með löggjöf það, sem hann hafði
barizt fyrir — að lögreglan
mætti ekki skipta sér af vinnu-
deilum, sem hún hefir heldur
aldrei gert síðan lögin frá 1933
voru sett. f sumum þessara
mála, — þeim, sem fyrst voru
talin — er afstaðan tekin undir
ANNÁIL
Dánarminning.
Húsfrú Vilborg Guðmunds-
dóttir lézt að heimili sínu,
Borgum i Þistilfirði, þann 2.
nóv. s. 1., eftir nokkuð langvar-
andi vanheilsu. Hún var fædd
4. sept. 1874 að Klifshaga í Ax-
arfirði. Ólst hún þar upp hjá
foreldrum sínum, Guðmundi
bónda Þorvaldssyni og Kristínu
Bjarnadóttur. Stundaði hún
tvo vetur nám í kvennaskólan-
um á Laugalandi og dvaldist
þar einnig sumarlangt. Eftir
það fékkst hún við barna-
kennslu á Melrakkasléttu og í
Þistilfirði. Giftist vorið 1906
Björgvini Kristjánssyni og
reistu þau bú í Borgum.
Björgvin lést vorið 1917. Stóð
þá Vilborg uppi með 5 ung
börn. Hún hélt áfram búskap á
þessu fremur litla koti, þó að
erfitt væri framan af og hafði
lag á að vera ávalt fremur veit-
andi. Nú var hún fyrir nokkru
búin, með aðstoð barna sinna,
að koma sér upp góðu íbúðar-
húsi og gera fleiri umbætur á
ábýlisjörð sinni og naut lífsins
við góðar kringumstæður, þar
til banameinið gerði vart við
sig. Tók hún því sem hetja og
sagði að sér væri ekkert að van-
búnaði. Börn hennar eru öll á
lífi og mannvænleg. Þrjú þau
yngstu bjuggu enn heima með
móður sinni.
Vilborg var orðlögð gæða-
kona, gáfuð og skemmtileg í
viðræðum, víðlesin og fróð.
Hefir hún verið ein af þeim
mörgu fulltrúum þeirrar þjóð-
legu menningar, sem lifað hef-
ir, jafnvel við hin óblíðustu
kjör, alla tíð frá því er land
byggðist. Þ. V.
stórir lampar hita afar mikið
um leið og þeir lýsa. Fjöldi
heimila mun hafa þessa sögu
að segja. Það var hálf kalt í
stofunni, þar til búið var að
kveikja á olíulampanum, eftir
það var nægur hiti.
Ég minnist þess, að síðastlið-
ið haust átti ég tal við auðugan
Englending, sem var hér við
veiðar síðastliðið sumar með
fjölskyldu sina. Þegar stríðið
braust út, vildi hann ekkert
fara heim en dvelja yfir vetur-
inn á sveitaheimili, þar sem
börnin fengju spenvolga ný-
mjólk og gætu hæglega farið á
skíðum. Ég sagði við hann, að
honum mundi vera betra að
velja sér heimili, þar sem raf-
lýst væri, skammdegið hér væri
svo dimmt. Hann svaraði: „Við
höfum svo góðan lampa, hann
dugir, ef við aðeins getum feng-
ið steinolíu."
J. S. L.
gjörólíkum aðstæðum því, sem
meginstefnur flokkanna eru
sniðnar við. Það datt t. d. engum
í hug sú íhaldssemi, sem ýmsir
kalla svo, fyrir 8—10 árum, að
flytja fólk til í landinu eftir
vinnuskilyrðum — og það af
þeim ofur eðlilegu ástæðum að
alls staðar var nóg með vinnu-
aflið að gera. Nú kemur
þessi spurning til okkar í þessari
mynd: Eigum við að láta fólkið
doðna niður í atvinnuleysi og
gera bæjarfélög gjaldþrota, þar
sem ekki er hægt að útvega því
atvinnu, en láta vanta vinnu-
afl á öðrum stöðum? — Þann-
ig er því háttað um mörg mál.
Þau koma til flokkanna í nýj-
um myndum og út frá því verður
að taka afstöðu til þeirra. Og
það, sem miklu máli skiptir er
það, að menn geti hvar í flokki,
sem þeir standa, undir þessum
óvenjulegu og sérstöku kring-
umstæðum tekið á lausn hvers
máls með raunsæi og íhugun,
óbundnir og óhræddir við þær
stefnur, sem þeir og flokkur
þeirra hafa áður tekið og miðað-
ar eru við venjulegt og gjörólíkt
ástand því, sem nú er.
Þetta er hvorki meira né
mhina en meginatriði þess, að
unnt sé að ráða skynsamlega
fram úr málum eins og nú
standa sakir; — hvað svo sem
hver segir um stefnusvik og
hvað sem líður nokkrum hluta
fólks í öllum flokkum, sem ekki
fylgist nægilega vel með til þess
að skilja þessi sjónarmið.
Annað er það, sem miklu máli
skiptir á þessum tímum, og það
er að gæta hófs. Hún var ekki

Húðir og skinn. I
Ef bændur nota ekki til eigin þarfa allar HÚÐIR
og SKINN, sem falla til á heimilum þeirra, ættu þeir
að biðja KAUPFÉLAG sitt að koma þessum vörum
í verð. — SAMBAND ÍSL. SAMVINNUFÉLAGA selur
NAUTGRIPAHÚÐIR, HROSSHÚÐIR, KÁLFSKINN,
LAMBSKINN og SELSKINN til útlanda OG KAUPIR
ÞESSAR VÖRUR TIL SÚTUNAR. — NAUTGRIPA-
HÚÐIR, HROSSHÚÐIR og KÁLFSKINN er bezt að
salta, en gera verður það strax að lokinni slátrun.
Fláningu verður að vanda sem bezt og þvo óhreinindi
/
og blóð af skinnunum, bæði úr holdrosa og hári, áður
en saltað er. Góð og hreinleg meðferð, á þessum vörum
sem öðrum, borgar sig. —

Þótt þcr liafið öllu gleymt, þá munlð samt
Raftæk j a verzlun
Eiríks Hjartarsonar
Laugaveg 20, Reykjavlk.--- Sími 4690.
Kanptilboð
óskast i jörðina Stuðlafoss í Jökuldalshreppi og sé afhent und-
irrituðum fyrir 31. marz n. k.
Skrifstofu Norður-Múlasýslu Seyðisfirði, 12. desember 1939.
Hjálmar Vilhjálmsson.
Anglýsing
um smásöluverð.
Dill’s Best reyktóbak í Vz lbs. blikkd. kr. 8.40 dósin
Do. y8 — — — 2.20 —
Model í — — —15.00 —
Do. IV2 oz. — — 1.45 —
Prince Albert y2 íbs. — — 7.65 —
Do. y8 — — — 1.95 —
Do. Vie— léreftsp. — 1.00 pokinn
May Blossom cigarettur í 20 stk. pökkum — 1.90 pkk.
Utan Reykjavíkur og Hafnarfjarðar má leggja allt
að 3% á innkaupsverð fyrir sendingarkostnaði til út-
sölustaðar.
Tóbakseinkasala ríkísins.
F r amf ar as j óður
B. H. Bjarnasonar kaupmanns
Umsóknir um styrk úr ofannefndum sjóði sendist undirrit-
aðri stjórnarneínd hans fyrir 7. febrúar 1940.
Til greina koma þeir, sem lokið hafa prófi í gagnlegri náms-
grein, og taldir eru öðrum fremur efnilegir til framhaldsnáms
erlendis.
Þeir umsækjendur, sem farnir eru til framhaldsnáms er-
lendis, sendi, auk vottorða frá skólum hér heima, umsögn kenn-
ara sinna erlendis með umsókninni.
Kopar,
aluminium og fleiri málmar
keyptir í LANDSSMIÐJUNNI.
mikil trúin á sveitabúskapinn á
mestu velgengnisárum útvegs-
ins. Fólkið streymdi til útvegsins.
Nú hafa verið erfið ár við sjóinn
og trúin á sjóinn hefir veikzt.
— Sjálfsagt þarf að stöðva
strauminn frá sveitum til kaup-
staða, enda mun hann stöðvast
sjálfkrafa, þegar skilningur
eykst. — Það þarf sennilega að
flytj ast verulegt vinnuafl
frá sjónum til sveitanna aftur,
og á eftir að gera það. Og í því
sambandi vil ég mjög skora á
bændur landsins að senda um-
beðna skýrslur um vöntun á
starfsfólki til þess að um þetta
fáist fullkomið heildaryfirlit
sem allra fyrst. En þrátt fyrir
allt þetta skulum við þó muna
það, fyrst og fremst, eða a. m.
k. jafnframt, að við eigum
einnig af fremstu getu að bæta
atvinnuskilyrðin í kaupstöðun-
um og í námunda við þá, því
að vissulega mun sjávarútveg-
urinn halda áfram að vera
annar höfuðatvinnuvegur okk-
ar. —
Það er talið, að við höfum of
marga opinbera starfsmenn.
Ég held að það sé rétt. Það þarf
að vinna að því, að starfs-
mannatölunni og launum sé i
hóf stillt, og gerðar réttmætar
kröfur til starfs. En við skulum
umfram allt ekki láta leiðast út
í þær öfgar að sýna þessari
stétt, frekar en öðrum, ósann-
girni, og líta hana óvildaraug-
um eins og einhvern ölmusu-
lýð. Það er talið gott til fylgis-
auka, að vera á móti embættis-
og launamönnum. Ég tek ekki
(Framh. á 4. síðu.)
Hreinar léreftstuskur
kaupir
Reykjavík, 30. des. 1939.
Ágúst H. Rjarnason. Helgl H. Elríksson.
Vilhjálmur JÞ. Gíslason.
Prentsmíðjan Edda,
Lindargötu 1 D.
Afmælisrit
félagsins, í tilefni af 25 ára starfsemi þess, er til sölu á skrlf-
Vinnið ötullega fyrir
Tímann.
stofu vorri og kostar fimm krónur eintakið.
H.í. Eimskípafélag íslands.
80 Margaret Pedler:
„Jæja, þá ert þú þó komin,“ hrópaði
glaðleg kvenrödd rétt við eyrað á henni.
„Þú ert eina manneskjan, sem ferð úr
lestinni hérna, svo þú hlýtur að vera
Elizabet.“
Elizabet leit fjótt við.
„Já, ég er Elizabet, og þú ert auð-
vitað-------“.
„Jane Wentworth," sagði konan, sem
hrópað hafði og rétti fram báðar hend-
ur. „Velkomin til Wainscliff, góða mín.“
Svo laut hún áfram og kyssti Elizabet
án frekari formála.
Elizabet fannst alls ekki að hún væri
að heilsa ókunnri konu. Jane var alveg
eins og Candy hafði lýst henni, ekki há
en grönn og dálítið unglingsleg í vexti,
þótt hún væri orðin þrjátíu og sjö ára.
Hárið var brúnt og stuttklippt, andlitið
var sérkennilegt og lítið, og í því var
enga fegurð að Sjá nema í augunum.
Þau voru falleg, brún og gáfuleg, eins
og í góðum hundi, og í þeim var eitt-
hvað, sem ósjálfrátt minnti á hina
djúpu samúð og miklu angurværð 1 fall-
egum hundsaúgum.
„Vagninn bíður þín hérna rétt hjá,
En þú mátt ekki halda, að það sé dýr-
indis bifreið,“ sagði hún og deplaði aug-
unum. „Nei, það er nú eitthvað annað.
Þetta er bara ómerkilegur tveggja
manna vagn, en við erum oft þrjú í hon-
Laun þess liðna TJ
„Nú, ég er nú hérna heil á húfi pabbi,
hvað sem um annað er, og það er að
þakka ungum manni, sem kom í vélbát
mér til hjálpar. En ég er hrædd um, að
Carlotta. liggi einhvernsstaðar á vatns-
botninum," bætti hún við.
„Hvað varðar mig um bátfj andann,"
sagði Frayne og sló út hendinni. „Við
getum keypt aðra Carlottu. En,“ bætti
hann við með brosi, sem virtist biðja
fyrirgefningar á gremjunni — „við get-
um ekki keypt aðra Elizabet, eins og þú
veizt.“
„Auðsjáanlega þurfum við þess ekki, og
það virðist vera eiganda vélbátsins að
þakka,“ sagði Fjóla. „Þetta lýtur bara
æfintýralega út. Segðu okkur alla sög-
una, Elizabet."
Elizabet sagði þeim í stuttu máli, hvað
skeð hefði, og dróg ekkert undan nema
ofurlítið atvik, sem ekki hafðl neina
verulega þýðingu.
„Og hvað heitir þessi ungi maður,“
sþurði Fjóla, þegar Elizabet hafði lokið
sögu sinni.
Elizabet hikaði og vlrtist snöggvast
verða alveg undrandi. Hún hafði ekki
tekið eftir því fyr en núna, að maðurinn,
sem hafði bjargað henni, hafði farið
eins og hann hafði komið, án þess að
hún vissi hver hann væri.
„Ég hefi ekki minnstu hugmynd um