Tíminn - 20.01.1940, Blaðsíða 2

30
TtMBVlV, lawgardagiim 20. janiíar 1940
8. blað
‘gíminn
Laugardaginn 20. jjan.
ípróttalögín
Á seinasta þingi voru sett svo-
nefnd íþróttalög og eru þau
fullkomið nýmæli í löggjöf
landsins. Áður hefir íþróttamál-
um ekki verið sá sómi sýndur,
að Alþingi tæki þau til sér-
stakrar meðferðar, enda hefir
áhugi fyrir iþróttum aðallega
vaxið á síðari árum. Má eink-
um þakka það þrennu: Ung-
mennafélögunum, sem fyrst
hefja merki þeirra og enn halda
því bezt á lofti í sveitunum, í-
þróttafélögunum, sem nú hafa
tekið þetta verkefni að sér í
bæjunum, og íþróttakennslu
héraðsskólanna.
Það er Hermann Jónasson
forsætisráðherra, sem á drýgst-
an þáttinn í setningu íþrótta-
laganna. Nokkru eftir að hann
varð yfirmaður kennslumál-
anna veturinn 1938 skipaði
hann allfjölmenna nefnd til að
vinna að undirbúningi slíkrar
löggjafar. Voru í nefndinni
ýmsir helztu menn ungmenna-
félaganna, íþróttafélaganna og
fleiri æskulýðssamtaka í land-
inu. Störf nefndarinnar gengu
mjög greiðlega og var frumvarp
hennar um íþróttalög lagt fyrir
vetrarþingið 1939, og það síðan
afgreitt á framhaldsþinginu
eins og áður segir.
Efni íþróttalaganna er skipt
í sex aðalflokka. í fyrsta kafl-
anum eru ákvæði um stjórn í-
þróttamálanna í landinu. Sam-
kvæmt henni skal fræðslumála-
stjórinn hafa sér til aðstoðar
sérstaka íþróttanefnd og I-
þróttafulltrúa, sem verður fast-
ur starfsmaður ríkisins. í í-
þróttanefnd, sem er skipuð
þremur mönnum, eiga sæti full-
trúi frá Ungmennafélagi ís-
lands og íþróttasambandi ís-
lands. Hlutverk íþróttanefndar
og iþróttafulltrúa er að hafa
eftirlit með íþróttastarfsem-
inni í landinu, gera tillögur um
þau efni og auka heilbrigð af-
skipti ríkisins af þeim.
Annar kafli fjallar um í-
þróttasjóð, sem Alþingi skal
veita árlega nokkurt fé í fjár-
lögum eða sjá honum fyrir tekj-
um á annan hátt. Úr sjóðnum
skal veita styrki til aukinnar í-
þróttastarfsemi og nýrra fram-
kvæmda á því sviði.
Þriðji og fjórði kafli fjalla um
íþróttir í skólum og íþrótta-
kennslu. Samkvæmt þeim skulu
öll börn læra sund, ef þau hafa
heilsu til þess, og fimleika-
kennsla skal stunduð í barna-
skólum eftir ná'nar ákveðnum
reglum. í öllum skólum lands-
ins skulu íþróttir iðkaðar og
setur ráðherra um það nánari
ákvæði í reglugerðum. Allítar-
leg ákvæði eru í lögum um
framkvæmd sundnáms í barna-
skólum. íþróttakennslu má eng-
inn annast, sem ekki hefir náð
tilskildu prófi. í kennaraskólan-
um skulu fimleikar og aðrar í-
þróttir vera skyldunámsgrein-
ar og íþróttakennslan vera ein
grein kennaraprófs.
Tveir síðustu kaflamir fjalla
um frjálsa iþTóttastarfsemi og
ýms ákvæði. Samkvæmt þeim er
ætlazt til að íþróttastarfsemin
útan skólanna sé falin frjálsu
framtaki landsmanna innan
ungmenna.félaganna og íþrótta-
félaganna, en ríkið styrki hana
og styðji, án beinnar íhlutunar.
Þá eru ákvæði um að skylda
bæjar- og sveitarfélög til að
láta endurgjaldslaust land und-
ir íþróttamannvirki og má taka
það eignarnámi, ef þörf krefur.
Hafa þá verið rakin nokkur
aðalatriði íþróttalaganna. Má
áreiðanlega vænta af þeim mik-
ils árangurs, þar sem samfara
þeim virðist líka fara vaxandi
áhugi og skilningur þjóðarinnar
fyrir aukinni líkamsmenningu
og þýðingu hennar fyrir heil-
brigði og velgengni þjóðarinnar
í framtíðinni. Mætti það vera til
nokkurs lærdóms í þessum efn-
um, að hin hreystilega vörn
Finna er ekki sízt þökkuð hin-
um miklu íþróttaiðkunum, er
gert hafa þá að öndvegisþjóð í
ýmsum íþróttagreinum.
Ef vel verður haldið á fram-
kvæmd íþróttalaganna, er eng-
an veginn ólíklegt, að þau verði
síðar talin með merkari störf-
um Alþingis.
Forystnmenn þjóðaima:
Jan Chrístían Smuts
Þegar Evrópustyrjöldin hófst
á síðastliðnu hausti þótti mörg-
um víst, að Bandaríki Suður-
Afríku myndu rofna úr keðju
enska heimsveldisins og ekki
taka þátt í styrjöldinni með
Bretlandi. Einkum voru Þjóð-
verjar bjartsýnir í þessum efn-
um og treystu þeir- einkum á
forsætisráðherra, Hertzog. Þess-
ar vonir þeirra brugðust og var
ástæðan til þess sú, að annar
maður reyndist Hertzog hlut-
skarpari í baráttunni í þessu
máli, og fékk því ráðið, að
Þýzkalandi var sagt stríð á
hendur. Hið enska ríkjasam-
band hafði með því staðizt það
próf, er talið var að myndi
reynast því erfiðast í upphafi
styrjaldarinnar. Sá maður, sem
vann sigurinn í þessum átökum,
var Jan Christian Smuts. Af
þeim stjórnmálamönnum Breta-
veldis, er framarlega stóðu í
seinustu heimsstyrjöld, eru að-
eins tveir, Churchill og Smuts,
enn í fremstu röð.
Jan Christian Smuts er fædd-
ur í maímánuði 1870 og verður
því sjötugur á þessu ári. Hann
er fæddur í ensku Kapnýlend-
unni, en þar höfðu Búar, af-
komendur fyrstu hollenzku
landnemanna, áður verið, en
hrökklast þaðan undan Bretum
á fyrra hluta 19. aldar og tekið
sér bólfestu í Orange og Trans-
vaal. Þegar Smuts fæddist voru
tvö fylkin í núverandi ríkjasam-
bandi Suður-Afríku, Kapfylkið
og Natal, enskar nýlendur, en
Orange og Transvaal lutu yfir-
ráðum Búa og höfðu sjálfstjórn.
Foreldrar Smuts voru hol-
lenzkrar ættar, en þau létu son
sinn njóta þeirrar beztu enskrar
menntunar, er völ var á. Hann
stundaði fyrst nám í enskum
skólum í Kapnýlendunni, en las
síðan lögfræði við háskólann í
Cambridge. Þaðan lauk hann
námi 25 ára gamall og fór.þá til
æskustöðvanna aftur. Gerðist
hann fyrst málafærslumaður.
Átökin milli Englendinga og
Búa fóru þá stöðugt harðnandi
og fylgdi Smuts eindregið þeim
siðarnefndu. Var þetta þess
valdandi, að hann flutti til
Transvaal, vann sér þar álit
Búaforsetans, Kreugers, og var
ráðinn málafærslumaður Trans-
vaalríkisins.
Búum þótti ágangur Breta
stöðugt ískyggilegri með hverju
árinu, sem leið, og haustið 1899,
þegar Bretar létu mikinn her
vera við landamærin, sendu
Búar þeim þá úrslitakröfu, að
draga hann til baka. Englend-
ingar virtu þetta að vettugi og
hófu Búar þá styrjöldina, réð-
ust á her Englendinga og báru
nær hvarvetna hærri hluta.
Breiddust fregnirnar um þéssa
sigra Búa út um allan heim og
urðu Bretum mikill álitshnekk-
ir. Átti það vitanlega drjúgan
þátt í því, að enska stjórnin á-
kvað, að útkljá ágreininginn
við Búa í eitt skipti fyrir öll.
Sennilega hafa fáar ákvarð-
anir verið gerðar af meiri of-
dirfsku en sú ákvörðun Búa, að
segja Englendingum stríð á
hendur. Alls voru Búar um 250
þús., þegar konur, börn og gam-
almenni eru meðtalin. Vopn-
færir menn voru um 50 þús., en
herskylda var ekki almenn og er
talið að Búar hafi sjaldan haft
yfir 40 þús. manns undir vopn-
um. Allir, sem vettlingi gátu
valdið, urðu því að taka þátt í
styrjöldinni, og var það líka
sannarlega gert. Búar munu
hafa gert sér vonir um verulega
erlenda hjálp, en hún brást að
öðru leyti en því, að þeir fengu
sent allmikið af hergögnum.
Það yrði of langt mál að rekja
Búastyrjöldina hér. Hún stóð á
þriðja ár og höfðu Bretar um
237 þús. manna her í landinu,
þegar henni lauk. Her Búa var
þá enganveginn gersigraður og
hafði fram til þessa haldið uppi
harðskeyttum smáskæruhem-
aði, er olli Bretum verulegs
tjöns. Hins vegar var orðið
þannig ástatt í þeim héruðum,
sem Búar héldu eftir, að þeir
urðu að gefast upp. Vörn þeirra
gegn hinu margfalda ofurefli
má heita næstum einstæð í ver-
aldarsögunni. Þess ber þó að
gæta, að her Breta var upphaf-
lega fámennari og ver búinn og
tókst Búum því að vinna þýð-
ingarmikla sigra í upphafi styrj -
aldarinnar. Jafnframt vöru flest
náttúruskilyrði hentúg fyrir
Búa. Þetta tvennt hefði þó ekki
komið þeim að verulegum not-
um, ef þeir hefðu ekki skax*að
langt fram úr meðalmennsk-
unni í harðfengi, herkænsku og
úthaldi.
Fyrstu árin eftir styrjöldina
var Transvaal brezk nýlenda,
en þegar frjálslyndi flokkurlnn
kom til valda í Englandi, fékk
Transvaal aftur sjálfstjórn. Þótt
enn væri lítið vinfengi milli
Búa og Englendinga hafði sú
hugmynd unnið verulegt fylgi,
bæði í Kapnýlendunni og
Transvaal, að heppilegast væri
að sameina hin aðskildu fylki
Suður-Afríku í eitt ríki. For-
ystumenn Búa féllust á þessa
hugmynd og í maímánuði 1910
var stofnun Bandaríkja Suður-
Afríku lokið.
Þegar Transvaal fékk aftur
sjálfstjórn 1907 varð yfirhers-
höfðingi Búa í styrjöldinni,
Botha, forsætisráðherra hinnar
nýju stjómar. Það féll jafn-
framt í hlut hans að verða
fyrsti forsætisráðherra Banda-
rikja Suður-Afríku og því starfí
gegndi hann til dauðadags 1919.
Stefna hans var sú, að Búar
yrðu að viðurkenna afleiðingar
ósigursins og málefnum Suður-
Afríku væri líka bezt í'áðið á
þann hátt, að sem mestur
friður héldist milli allra íbúa
landsins. Þótt hann hefði
stjórnað styrjöldinni gegn Eng-
lendingum og reynzt þeim
þyngstur í skuti á þeim árum,
viðurkenndi hann samt kosti
þeirra og taldi það beztu lausn-
ina, að Bandaríki Suður-Afríku
yrði hluti hins brezka heims-
veldis með fullri stjórn yfir eig-
in málum. Sú skipun málanna
var ekki að fullu tryggt áður en
hann lézt, en er það nú.
í Búastyrjöldinni bar mjög
mikið á tveimur ungum mönn-
um í liði Búa. Hlutu þeir báðir
hershöfðingj anafnbót og voru
látnir framkvæma ýms áhættu-
verk, er þeir leystu vel af hönd-
um. Þessir menn voru Smuts og
Hertzog. Botha hafði mikið álit
á báðum þeirra og lét þá hafa
sæti í stjórn þeirri, er hann
myndaði í Transvaal 1907. Var
Smuts innanríkisráðherra 1
þeirri stjórn. Þegar Botha varö
forsætisráðherra Suður-Afríku
1910 gerði hann Smuts að her-
málaráðherra og Hertzog að
dómsmálaráðherra. Leiðir þeirra
Hertzog skyldu þó fljótlega.
Hertzog var meiri þjóðernissinni
og bar fullan fjandskaparhug til
Breta. Hann hafði á sínum tíma,
þegar friður var saminn, neitað
að leggja niður vopn. Hann vildi,
að Búar byrjuðu baráttu á ný
fyrir fullum skilnaði við Breta
og stefndu að því, að verða sjálf-
stætt ríki. Árið 1912 leiddi þessi
ágreiningur til fullra friðslita
milli Botha og Hertzog. Gekk
Hertzog þá úr ríkisstjórninni og
stofnaði nýjan flokk, er barðist
fyrir brottgöngu Suður-Afríku
úr enská heifnsveldinu.
Smuts fylgdi Tiins vegar ein-
dregið stefnu Botha og varð
fljótlega nánasti samstarfsmað-
ur hans. Þegar heimsstyrjöldin
JÓMS JÓ\SSOIV:
Sjö skáld leiðbeina Alþíngi
NIBURLAG.
X.
Byltingarhugsjónin aðskilur
kommúnista frá lýðræðisflokk-
unum. Kommúnistar telja rétt
og æskilegt, að brjótast til
valda í pólitískum, fjárhagsleg-
um og andlegum málum með
ofbeldi. Þeir telja sig að engu
leyti bundna af siðareglum
undanfarinna kynslóða. í forn-
sögum íslendinga er þrásinnis
sagt frá því, að hraustir bar-
áttumenn gáfu andstæðingum
tækifæri til að ná vopnum sín-
um, áður en orusta byrjaði.
Þeim þótti særnd sinni misboðið
með því að ná sigri á þann hátt,
að vega að varnarlausum.
Tíminn hefir verið baráttu-
blað í nálega aldarfjórðung. En
þeir, sem barizt hafa í dálkum
blaðsins, hafa virt hina fornu
norrænu hugsjón að leyfa and-
stæðingum að ná vopnum sín-
um og standa jafnt að vígi í
baráttunni á málþingi þjóðar-
innar. Hvað eftir annað hata
aðstandendur þessa blaðs leitazt
við að beina hinni félagslegu
þróun inn á þær brautir, að
virða grið gistivináttu og jafn-
rétti í aðstöðu baráttumanna.
Þegar ráðizt var af íslenzkum
mönnum á Knud Berlin, Staun-
ing og norska guðfræðinginn
Hallesby í íslenzkum blöðum,
þegar þeir komu hingað sem
gestir, var leitazt við með góð-
um árangri í Tímanum, að fá
umgengnisvenjur siðaðra þjóða
í slíkum skiptum viðurkenndar
af íslendingum. Sá árangur er
fenginn í þeim efnum, að nú
virðist ekki hætta á, að erlendir
gestir verði grýttir, er þeir stíga
i land á íslandi, þó að einhverjir
íslendingar hafi aðrar lífsskoð-
anir.
En langþekktasta atvik frá
síðustu árum um óréttmæti
þess að ráðast á varnarlausan
mann, eru átök þau, sem urðu
út af manni í gæzluvaíðhaldi
milli blaðs, sem stóð undir
vernd Héðins Valdimarssonar
og Vilmundar Jónssonar og að-
standenda Tímans á hina hlið.
Átökin í þessu máli eru landa-
merkjasteinn í þróun hinna fé-
lagslegu viðskipta hér á landi,
og þykir rétt að skýra nánar
fá þeim í sambandi við sam-
starf kommúnista, Vilmundar
Jónssonar og Árna Jórissonar í
hliðstæðri baráttu úm býlting-
arbókmenntirnar.
Fyrir nokkrum árum aúglýsti
Alþýðublaðið í hádegisútvarp-
inu, að síðdegis þann sama dag
verði blaðið selt á götunurh m.eð
fúllkomrium sönnunum úm sekt
manns í tilteknú afbrotamáli,
sérri þá var verið að rannsaka
af lögreglunnt, með stuðriirrgi
erlends sérfræðings. Ég þekkti
svo vel þá, sem að þessari aug-
lýsingu stóðu, að ég skrifaði
undir eins blaðagrein um málið,
áður en ég sá Alþýðublaðið, og
þegar til kom, þurfti ekki að
breyta henni. Kjarni málsins
var sá, að lögreglan var að
rannsaka peningahvarf í banka
í Reykjavík. Margir menn voru
yfirheyrðir, og einn af þeim
mörgu, sem gat verið valdur að
hvarfinu, var settur í gæzlu-
varðhald. Fleiri samstarfsmenn
hans voru næstu daga á eftir í
sarnskonar varðhaldi. En sá,
sem fyrstur var tekinn til rann-
sóknar, var að vísu ópólitískur
og auk þess mjög vinsælíog vél
virtur maður. En hann var
skyldur ýmsum meginstoðum
Mbl.flokksins, þannig, að nokk-
urt mannkaup þótti í falli hans.
Alþýðublaðið birti mynd af
manninum og feitletraðar frá-
sagnir, sem áttu að gefa til
kynna, að sekt hans vær'i þá
þegar sönnuð.
Ég sýndi fram á að hér væri
vegið að varnarlausum manni.
Vitanlega hafði hann, eins og þá
stóð, enga afstöðu til að verja
sig. Ég þekkti manninn alls ekki
neitt, nema í sjón á götunni.
Milli okkar voru engin kynning-
ar- eða hagsmunabönd. En ég
fann að sóknin gegn þessum
manni var drengskaparlaus, og
mér fannst einsýnt, að ef fé-
lagsmálaátökin í lándinú yrðu
með þessum hætti, þá væri
ósennilegt, að íslenzka þjóðin
gæti talizt með siðuðum mönn-
um. Ég benti á, að því færi
fjarri að sekt mannsins væri
Sönnuð. Málið væri ;á rannsókn-
hófst, reyndu þjóðernissinnar
að hindra þátttöku Suður-Af-
ríku og tveir þekktir Búahers-
höfðingjar gerðu uppreisn. Meiri
hluti hersins var þó trúr Botha
og Smuts og undir forystu Botha
var uppreisnin kæfð í fæðing-
unni. Smuts hafði sig mikið í
frammi í sambandi við þennan
atburð og sömuleiðis í herför-
inni til hinnar þýzku Suðvestur-
Afríku 1915. Næsta ár stjómaði
hann herleiðangri til þýzku
Suðaustur-Afríku og vann þar
sigur. Gat hann sér mikið
frægðarorð í þessum leiðangri.
í ársbyrjun 1917 var stofnað
í London sérstakt stríðsráðu-
neyti fyrir brezka heimsveldið
og áttu samveldislöndin þar
fulltrúa. Var Smuts kjörinn
fulltrúi Suður-Afríku og átti
sæti í stríðsráðuneytinu til
styrjaldarloka. Lloyd George,
Churchill og fleiri þekktir ensk-
ir stjórnmálamenn hafa lokið
lofsorði á störf hans í stríðs-
ráðuneytinu. Þótti hann -úr-
ræðagóður, glöggskyggn og lag-
inn samningamaður. Sýnir það
t. d. álit Englendinga á honum
sem herforingja, að honum var
boðin yfirstjórn enska hersins í
Palestinu. Þá var hann fulltrúi
Bandamanna í leynilegum
samningagerðum milli þeirra
og Austurríkismanna. Fóru þær
fram í Sviss í árslokin 1917.
Þeim lauk, án nokkurs árang-
urs.
Smuts var fulltrúi Bandaríkja
Suður-Afríku, ásamt Bptha, á
Versalafundinum 1919, þar sem
gengið var frá friðarsamning-
unum. Féll það í hlut Smuts
að vera einn áf aðalmönnunum
við undirbúninginn. að stofnun
Þjóðabandalagsins, enda hafði
hann sýnt mikinn áhuga fyrlr
því máli. Átti Smuts drjúgan
þátt i þj óðabandalagssáttmál-
anum, en ýmsum tillögum hans
var þó vikið á bug. Meðal ann-
ars lagði hann til, að allsstaðar
yrði bönnuð herskylda og strang
ari fyrirmæli yrðu sett.um af-
vopnun. Stundum hefir verið
sagt, að Wilson forseti, Robert
Cecil og Smuts •. væru feður
þjóðabandalagsins og má það til
sanns vegar færa, því að .þeir
munu hafa lagt fram mesta
vinnuna við stofnun þess ,og
sýnt mestan áhuga fyrir því
verki. Smuts hefir jafnan siðan
verið einn ákveðnasti forsvars-
maður Þj óðabandalagsins ; og
þeirrar hugsjónar, sem við þáð
er tengd. - ' - - .
Botha hershöfðingi lézt árið
1919 og várð Snruts éftir'maður
hans sem forsætisráðherra. • í
næstu þingkosningum' (1920)
vann flokkur hans sigur', þrátt
fyrlr Ixarða andstöðu 'þjóðernis-
flokks Hertzog o’g verkamanna-
flokksins. Næstú árin voru mjög
erfið fyrir atvinnulíf Suður.-Af-
rikú, og styrktust stjórnarand-
(FramK. á 4. síðú.)
ZMZOIjJLIR,
— Má ég leyfa mér að gefa lltla gjöf.
— Leyfið mér einnlg ....
* * *
Fyrir nokkru kom sú saga á kréik og
birtist m. a. í frönskum blöðum, að
áhrifamiklir Þjóðverjar vildu breyt-
ingu á þýzku stjóminni með það fyrir
augum, að hœgt yrði að semja frið
við Bandamenn. Aðalbreytingin átti
að vera þessi:
Hitler átti að leggja niður kanzlara-
störf og verða keisari.
Göring átti að verða kanzlari.
Róttœku mennirrúr í flokknum,
Himmler, Göbbels og Ley, áttu að láta
af störfum.
Ribbentrop átti að fara frá og sendt-
lierra Þjóðverja l Róm, von Macken-
sen, átti að verða utanríkisráðherra.
Pólland og Tékkoslóvakía áttu að
verða endurreist, en missa þó veru-
lega af því landi, er þau réðu yfir.
Sýna átti Sovét-Rússlandi nokkra
andúð og Þýzkaland átti að rýmka um
verzlunarhöftin ' og skapa þannig
möguleika fyrir frjálsri heimsverzlun,
Talið var, að það vceri einkum í hópi
iðnrekenda, sem slík breyting nyti
mests fylgis, en herforingjarnir myndu
vera skiptir í málinú. Iðnrékendurnir
óttast, að með sama áframhaldi og nú,
skapist smám saman svipað skipúlag
í atvinnwnálum og í Rússlandi, þvi að
afsfcipti og yfirráð ríkisvaldsins auk-
ast óðfluga.
* * *
'Áður en Rússar hófu styrjöldina við
Finná, voru haldnir fundir í fléstúm
verksmiðjum og vinnustöðvum í Rúss-
landi óg létu valdhafarnir þar sam-
þykkja ályktanir þess efnis, að rúss-
néska þjóðin vœri knúin til að svafa
móðgunum og ógnunum Finna á við-
eigandi hátt. Meðal hermanna vorii
líka haldnir hliðstœðir fundir. Hér
fara á eftir nokkur sýnishorn úr ályktZ
unurium:
„Með nafn Stalins á vörum skulurn
vér liefja áhlaupið og útrýma fjand-
mönnunum." — Setuliðið í Moskva.
„Sjóliðar á Eystrásaltsflotanum bíða
þess óþreyjufullir að gefa glœpaniönn-
unum námspeníngana. Þolinmœði vor
er þrotin." — Eystrasáltsflotinn.
„Ryðjið hinum finnsku glœpamörin-
um af yfirborði jarðarinnar" — Félag
slátrarasveina i Moskva. v
* * *
Arne Garborg: Sá, sem petlar að
bœta þjóðfélagið, á að byrja á sjálfum
sér. —
arstigi. Gæzluvarðhald væri viss
þáttur í rannsókn og í öllum
löndum væri , fjölmargir menn
settir í gæzluvarðhald, sem síð-
ar kæmi í ljós að v-æru fullkom-
lega saklausir.
Sókn Alþýðubíaðsins iagðist
eins og gasský yfir bæinn. Menn
fundu að einhverskonar lamandi
eitur var í andrúmsloftinu. Einn
af vandamönnum mannsins, sem
varð fyrir árásinni, sagði af sér
ábyrgðarmikilli stöðu, og staða
hans var mannlaus um nokkra
stund. Grein mín sveipaði gas-
skýinu burtu af bænum. Menn
sáu, að dylgjurnar um sekt
mánnsins vorri órökstuddar og
gátu verið markleysa. Sú varð
líka niðurstaðan. Maðurinn, sem
átti að brjóta niður til að hafa
meiri götusplu áf tiít.eknu dág-
blaði, var algerlega sýknáðúr
fyrir tveim dómstóíum. Og þáð
viðhorf, sem þánnig skapaðist 1
þessu máli, h'efir síðah þá orðið
grundvöllur að opinþerri fram-
komu í svipuðum baráttumálum.
XI. '
Eins og fyrr er gptið hafa
kommúnístar með eðlilegum
hætti flutt lífssköðun sína inn í
bók'menntastarfsemi ‘þá„ sem
þeir reka hér á landi. Þeir nota
byltingaraöferðir 1 skáldskap,
eins og þeir telja r.étt að nota
handaflið og láta blöð fljöta.til
að ná pólitlskú valdi. Stöðugur
áróður fyrir byltingíi, ög 'stöðug
viðleitni að brjóta samhengið í
andlegu lífi íslendinga, einkenn-
ir alla bókmenntastarfsemi
kommúnista hér á landi, Sumir
þeirra haf a gert .tilraun til að
rugla stafsetningu ritmálsins,'
auk. þess sem þeir hafa flutt
nokkuð af lélegasta sora máls-
ins inn í ritverk sín.
Inn í deilurnar um óbreytan-
leik 18. gr. fjárlaganna bland-
aðist alveg sérstakl.ega barátta
um áðstöðu þessara byltihga-
kenndu rithöfunda. Inn í eitt af
meiriháttar ritverkum kommún-
ista hafði á síðustu árum komið
illkynjaður persónulegur áróður,
mjög hliðstæður þeim, sem aug-
lýstur hafði verið í útvarpinu
fyrir blað verkamanna og síðan
afsannaður með dómi. Þeir
menn, sem í skáldskap komm-
únista höfðu orðið fyrir gas-
árásinni, voru að vísu andstæð-
ingar Framsóknarmanna. En
þau vinnubrögð að læða per-
sónulegum árásum, og ósönn-
um í ofanálag, inn í skáldskap,
sem.þar að auki var einskonar
ríkisframleiðsla, var meira en
hægt var að sætta sig við. Af
hálfu . margra Framsóknar-
manna var urinið gegn þessum
gashemaði eins og gert hafði
fyrrum verið í gæzluvarðhalds-
málinu. Hér var ekki hægt að
spyrja um, hvaða menn eða
hvað’a flokkur yrði fyrir óréttl,
heldur hvað væri sæmilegt
menningu íslendinga.
Svo vel vildi trl í þessu
efni, að allir sæmilega menntir
menn utan þings vissu um hina
nýju .sókn kommúnista. Vestur
í Ameríku vissu landar, sem
héðan voru fluttir fyrir löngu,
hyaða menn kommúnistar vildu
hitta með kúlum sínum. En Ámi
Jónsson.í Múla var svö illa að
sér I þessum efhum; að hann