Tíminn - 24.02.1940, Blaðsíða 4

88
TlMlIVIV, langardaginn 24. febr. 1940
22. blað
Yiír Íandamærin
1. Kaupmannablaðið Vísir er íullt
hrifningar yfir því afreki Jakobs
Möllers að hafa lækkað upphæöir
nokkurra framiaga, sem landbunaðm-
um eru veittar í íjárlögum. Parast
blaðinu þannig orð um þetta í íorystu-
greininni (leiðara) í gær: „Höfuðsjón-
armiðið hefir verið að reyna að tak-
marka útgjöldin svo sem frekast er
unnt, og fœra tjárlögin til samrœmis
við þaö ástand, sem er. Mun þaö
koma í Ijós viö Jrekari athugun máls-
ins, aö ráöherra hefir tekizt þetta vel.
Hér hefir veriö unniö mikiö verk á
undraskömmum tíma. Ej Alþingi tekst
aö leysa sinn þátt málsins eins vel aj
hendi, munu landsmenn mega vel við
una“ll Þessi ummæh þarfnast engra
skýringa, þau skýra hug heildsalavalds-
ins eins vel og verða má.
2. Kaupmannablaðið Vísir birtir í
gær þá íregn úr Borgarfirði, að mæði-
veikin hafi færzt þar í aukana og íjár-
stofn bænda hrynji niður í stórum stil.
Það verður ekki séð, að þessi tíðindi
hafi samt nein áhrií á aðstandendur
blaðsins, þar sem þeir eru á öðrum
stað í blaöinu mjög kampakátir yíir
því, að fjármálaráðherra hefir lagt til
að lækka framlögin vegna fjárpest-
anna um 190 þús. kr.
x+y.
Alitsskjal Lloy d George
ÚB BÆIVUM
Um daginn og veginn.
Úthaldsláust er íhaldlð,
oss það mátti gruna.
Bilaði það að bisa við
bændaumhyggjuna. Z.
Árshátíð blaðamanna
verður haldin að Hótel Borg fimmtu-
daginn 29. þ. m. Þátttöku á að tilkynna
á afgreiðslu Pálkans eða afgreiðslu
Morgunbiaðsins i siðasta lagl í kvöld.
Leikfélag Beykjavíkur
hefir tvær sýningar á Fjalla-Eyvindi
á morgun. Sala aðgöngumiða hefst í
dag, en vegna mikillar aðsóknar verður
ekki tekið á móti pöntunum 1 sima
fyrsta klukkutímann eftir að salan
hefst.
Hallbjörg Bjarnadóttir
heldur kveðjuhljómleika, með aðstoð
6 manna hljómsveitar, í Gamla Bíó
• annað kvöld kl. 11.40.
Beykjavíkurskátarnir
halda árlega skemmtun sína fyrir
ylfinga og ljósálfa á morgun. Hefst hún
klukkan 1 eftir hádegi stundvíslega. Al-
menn skátasamkoma verður á mánu-
dagskvöldið og hefst kl. 8.
Óperettan Brosandi land
var sýnd í Iðnó í gærkvöldi við þvi
nær húsfylli. Viðtökur af hendi áhorf-
enda voru með ágætum, enda glæsi-
Framsóknarflokkm*-
inn og f járlaga-
frnmvarpið.
(Framh. af 1. síðu.)
vegna mun það líka flestra dóm-
ur að nú beri frekar að beina
auknu fjármagni til sveitanna,
en að minnka þau fjárframlög,
sem þangað er veitt. Hitt er ann-
að mál, að sökum styrjaldar-
ástandsins þarf að beina þessu
fjármagni að talsvert miklu leyti
í aðra farvegi en áður. Ekkert
er heldur auðveldara, því að i
sveitum bíður fjöldi verkefna,
sem hægt er að leysa án nokkurs
teljandi innflutnings.
Það er vissulega ekki hægt að
hugsa sér meiri fávizku en að
ætla að gera sveitunum ókleift
að ala önn fyrir þeim fólksfjölda,
sem þar dvelur nú, — hvað þá
heldur að auka hann — á sama
tíma og atvinnuleysið vex hröð-
um skrefum í kaupstöðunum.
Afleiöingin getur ekki orðið
önnur en sú, að enn fleira fólk
leitar hjálpar til sveitar- og
bæjarfélaga og gengur vinnu-
laust á mölinni, í stað þess að
vinna að aukinni ræktun, vega-
öðrum hliðstæðum
Einar Benediktsson
(Framh. af 3. siöu)
Mlnn hlátur er sorg. Við skrum og
við skái
í skotsilfri bruðla eg hjarta mlns auði.
Fótsár af æfinnar eyðimörk
einn unaðsblett fann ég — til þess
að deyja.
Starkaður talar í spakmælum:
En örlætið glatar frændsemi og fylgd.
Pagna skal hóglega kynni og vinum.
Svo stopult er margt í venslum og vild
— vinnirðu einn, þá týnirðu hinum.
Hugsirðu djúpt, sé mund þin mild
og mælist þér bezt, verða aðrir hljóðir.
Öfund og bróðerni eru skyld;
— ótti er virðingar faðir og móðir.
Starkað grunar að skammt sé
að bfða kvöldsins.
En fullið er tæmt — heyrið feigðarsvan.
Pastar og nær koma vængjablökin.
Feigur svanur vill syngja
lengur:
Synduga hönd—þú varst sigrandi sterk,
en sóaðir kröftum á smáu tökin; —
að skilja við æfinnar æðsta verk
í annars hönd, það er dauðasökin.
Messan á Mosfelli er ort út af
þjóðsögu. Presturinn er snauður
og drykkfelldur. Kona hans
beygð af örbyrgð og vonbrigðum.
Biskupinn kemur með fríðu
föruneyti til að setja hneykslis-
prestinn af. Hann er ölvaður í
rúminu með kútinn við hlið sér.
Hættan gerir veikan mann
sterkan. Hann fer í kirkjuna,
ýtir biskupi til hliðar, messar
sjálfur, og heldur jónsbókar-
ræðu yfir söfnuðinum og hinum
tignu gestum úr Reykjavík. —
Hann beygir þá með ræðu sinni.
Þeir hverfa heim og vita sig
hafa beðið óslgur.
Ein saga er geymd og er minnlngarmerk
um messu hjá gömlum sveitaklerk.
Hann sat á Mosfelli syðra.
Hann saup; en hann smaug um
Satans garn,
í sál bar hann trú, en dró kjólinn
í skarn,
— einn herrans þjónn og eitt
heimsins barn,
með hjarta, sem kunni að iðra.
Messufólkið er komið, en stóð
á presti. Hann var enn í sæng-
inni.
Með koddann við herðar, kútinn
við hllð,
en ki-aga og hempu við fætur.
Drykkjupresturinn tók vlnið
frain yiir skyldustörfin.
Svo hristi hann kútinn. Þar kenndi
ei grunns.
„Ó, kvöl og sæla mins eiturbrunns!"
Hann bylti sér við og bar sér til munns
sína bölvun og einustu huggun.
Prestskonan réttir honum
skrúðann:
Svo litust þau á eina augnabliksstund.
„Enginn af hinum fékk stærra pund.“
—„Eg á mitt stríð — og mín opnu sund,
aleinn á beru svæðl.“
Mosfellspresturinn snýr sér að
gestunum:
Þið hofmenn, sem skartið með hefð
og íé,
hingað var komið að sjá mig á kné.
En einn er stór. Hér er storma hlé.
Hér stöndum við jafnt fyrir drottni.
Og drykkfelldur prestur á líka
sína afsökun:
Eg drekk, það er satt. En eg ber
minn brest.
Eg bið ei um hlífð. Hér sjáið þið prest,
sem saup sér til vansa og sorgar.
En einmitt þá fann eg oft það mál,
sem endurhljómar í fólksins sál.
Þá setjast þeir hjá mér og skenkja
mér skál:
— , J>á skuld sínum guði hann borgar.“
Um höfðingjana við messuna
er þetta sagt:
Þar heyrðu þeir prest við eitt
bláfátaakt brauð
og brjóst þeirra eigln fundust svo snauð,
en bróðirinn brotlegi ríkur.
Níu árum síðar var Alþingishá-
tíðin haldin. Þá gaf Einar Bene-
diktsson út fimmtu og siðustu
bók sína, Hvamma. í henni er
meðal annars ljóð, er hann orti
vegna þúsund ára afmælis al-
þingis. Hann hafði enn mikið
af þeirri málsnilld og sterka
formi, sem einkennt hafði ís-
landsljóðin og aldamótakvæðið
mikla fyrir þrjátíu árum. En hið
eldlega fjör var að mestu slokkn-
að. í tveim fyrstu ljóðabókum
hans var hann hamrammur í
sókn sinni, með stórfengleg og
ópersónuleg viðfangsefni. í
Hrönnum byrjar hann hina
dapurlegu sjálfsprófun, sem
heldur áfram í Vogum, en hverf-
ur í mistri kvöldsins í Hvömm-
um.
Einar Benediktsson stendur á
hátindi skáldmáttar sins í Haf-
blikum. f sumum kvæðum i
Hrönnum sjást fyrstu hnign-
unarmerkin. í Vogum eru
(Framh. af 1. síðu.)
óhyggilegt að neyða pjóöverja
til fullkominnar afvopnunar,
nema við séum einnig undir það
búnir að afvopnast....
Ef friðarfundurinn ætlar að
tryggja heiminum varanlegan
frið, verður hann einnig að
taka ástandið í Rússlandi til at-
hugunar. Hhi kommúnistiska
heimsveldisstefna ógnar ekki
aðeins ríkjunum við rússnesku
landamærin. Hún ógnar allri
Asíu og er eins nálægt Ameríku
og Frakklandi. —
Slíkar voru hugleiðingar Lloyd
George fyrir 21 ári síðan eða
nokkru áður en endanlega var
gengið frá Versalasamningun-
um. Clemenceau reif margt af
tillögum hans í tætlur með
þeirri röksemd, að Bretar gætu
talað borginmannlega, þegar
búið væri að eyðileggja þýzka
sjóherinn, en aðstaða Frakka
væri önnur, þar sem Þjóðverjar
héldu áfram að vera mesta stór-
veldi meginlandsins, ef farið
yrði eftir tillögum Lloyd George.
Ýmsu fékk Lloyd George þó á-
gengt, m. a. því að Danzig varð
fríríki en ekki ini^imað í Pól-
land. Hin undirokuðu þjóðabrot
í Evrópu urðu líka mörgum
sinnum minni eftir Versala-
samninginn en áður, enda þótt
hvergi nærri væri fylgt þeirri
reglu Lloyd George að láta hinn
þjóðernislega rétt skipa æðsta
sessinn.
Lloyd George var stjóxnar-
formaður í Englandi frá því að
Versalasamningarnir voru gerð-
ir og þangað til haustið 1922.
Andstæðingar hans gagnrýndu
hann fyrir ýmsar gerðir hans í
utanríkismálum, en meðan hans
naut við mátti þó finna ákveðna
stefnu hjá ensku stjórninni í
þeim málum. Eitt helzta mark-
mið hans var það að reyna fyr-
ir hvern mun að hindra sam-
vinnu milli Þjóðverja og Rússa.
Þess vegna reyndi hann eftir
megni að bæta sambúðina við
Þjóðverja. Honum hraus ekki
hugur við öðru meira en að
IC^UJ. ACXA.UA Ul»l 51 u ItUkbUUft. nx JTXXXfc*-
um ástæðum verður nú nokkurt hlé á
sýningu óperettunnar, þannig að hún
mun eigi verða sýnd oftar í þessum
mánuði. Eftir mánaðamótin hefjast
sýningar að nýju.
Framfærslunefnd
Reykjavíkurbæjar var kosin á bæjar-
stjórnarfundi í fyrradag. Voru kjörnir
Kristjón Kristjónsson, Arngrímur
Kristjánsson, Guðmundur Ásbjörnsson,
Bjarni Benediktsson og Guðmimdur
Eiríksson.
Vigfús Guðmundsson fimmtugur
Annað kvöld efna vinir og kunningj-
ar Vigfúsar Guðmundssonar gestgjafa
til kaffidrykkju og gleðskapar 1 Odd-
fellowhúsinu, í tilefni af fimmtugsaf-
mæli hans þann dag. Þeir, sem ætla
að taka þátt i afmælisfagnaðinum, eru
beðnir að rita nöfn sín sem fyrst á
áskriftarlista, er Uggja frammi á af-
greiðslu Tímans og i Bókaverzlun ísa-
foldar.
Þorraþræll
er í dag. Á morgun er fyrsti dagur i
góu.
samvinna tækist milli Rússa og
Þjóðverja, hinir þýzku hugvits-
menn beizluðu ótæmandi auð-
lindir Rússlands og ótamið
vinnuafl rússnesku þjóðarinnar
og sameinuðum herjum Þýzka-
lands og Rússlands yrði síðan
beitt gegn Vestur-Evrópu undir
stjórn þýzkra herkunnáttu-
manna. En Frakkar hindruðu
þessa viðleitni hans. Eftir að
nazistar komu til valda í Þýzka-
landi studdi Lloyd George þá,
sem vildu samvinnu við Rúss-
land. Þessi afstaða hans virðist
hafa breytzt siðan Stalin gerð-
ist bandamaður Hitlers og það
virðist nú helzt stefna Lloyd
George að koma á friði milli
Þýzkalands og vesturveldanna,
til þess að hindra hina þýzk-
rússnesku samvinnu.
j störfum.
Það gerist tæpast þörf að taka
það fram, að þingflokkur Fram-
sóknarflokksins mun beita sér
einhuga fyrir því, að fá þessar
furðulegu fyrirætlanir numdar
úr fjárlögum og láta ekki að
neinu leyti ganga á hlut land-
búnaðarins. Ætti að mega ganga
að því vísu, að sá skilningur á
þjóðarhögum sé ríkjandi í þing-
inu, að þessar breytingartillög-
ur fjármálaráðherrans beri ekki
annan árangur en þann, að sýna
hug vissra manna til landbún-
aðarins og að fjárveitinganefnd
verður að gera fleiri leiðrétt-
ingartillögur við fjárlögin en
ella.
Rétt þykir að geta þess, að
þrátt fyrir þennan niðurskurð
er þetta hæsta fjárlagafrv., sem
nokkru sinni hefir verið lagt
fyriT þingið. Fjárlagafrv. fyrir
1940 var talsvert lægra, þegar
það var flutt af fyrv. fjármála-
ráðherra, en það hækkaði mikið
í meðferð þingsins. Þó gerir
frv. þetta ráð fyrir lækkunum,
sem frumvarpshöfundar vita að
þingið getur ekki tekið til
greina eins og t. d. lækkun
vaxtagreiðslnanna og lækkun á
framlögum til landbúnaðarins:
Reiknlngsnámskefð
verður haldið í marz og aprll n.
k. — Uppl. í sima 1579.
Þórður Gestsson.
Leikféluglletihjavíkur
Tvær sýningar á morgun.
„Fjalla-Eyvíndur**
Fyrri sýningin byrjar kl. 3>/2
Seinni sýningin byrjar kl. 8
annað kvöld.
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 4
til 7 í dag og eftir kl. 1 á morgun.
Ath. Vegna mikillar aðsóknar,
verður ekki svarað í sima fyrsta
klukkutímann eftir að sala
hefst.
158
Margaret Pedler:
Laun þess liðna
159
grimmilegu, sigurglöðu og ánægjulegu
brosi, eins og hún léti í ljós fyrirlitning
sina á manninum, sem hún hafði sigrað,
um leið og hún hrósaði sigri. Myndin var
lífmikil,líkaminn var beygður til hliðar í
mittið og hælarnir snertu varla jörðina.
Öll virtist myndin bera það með sér að
konan réri fram og aftur í sigurvímu.
Það lá við að manni heyrðist hún murra
með sjálfri sér niðri í hvítum, mjúkum
og ávölum hálsinum, eins og tigrisdýr,
sem liggur á bráð sinni.
Poppy stökk niður af snúningsborð-
inu.
„Má ég koma og sjá,“ spurði hún.
Maitland var niðursokkinn i að virða
verk sitt fyrir sér og kinkaði kolli, án
þess að vita hverju hann væri að svara
með því. Poppy kom hlaupandi, nam
staðar við hlið hans og horfði á leir-
myndina með skrítnum svip í gulleitum
augunum.
„Já! þér haldið að konurnar séu slæm-
ar, er það ekki?“ sagði hún allt í einu.
Hin skyndilega spurning vakti Mait-
land af hugleiðingum hans.
„Jú“, svaraði hann hægt. „Delilah-
tegundin er áreiðanlega slæm, en hún
sýnir það ekki jafn áberandi í raunveru-
leikanum eins og hún gerir þarna i leim-
um.“
„Hvað eigið þér við með þvi að tala um
Delilah-tegundina?" spurði Poppy for-
vitin. Aðstæður þær, er leiddu þau sam-
an, Poppy og Maitland, gáfu honum íullt
framkomu-frelsi í návist hennar, að því
er honum fannst sjálfum. Hann var allt-
af eins og hann átti að sér og sagði hvað
sem honum bjó í brjósti, eins og hann
væri einn. Hann talaði oft þannig, að
hún átti ekki gott með að átta sig á því,
en hún var alvön þvi, og jafnframt vön
því að keipa eftir hinni raunverulegu
meiningu hans með spurningum. Nú
snéri hann að henni og horfði íhugandi
á hana.
„Hvað ég á við með Delilah-tegund-
inni? Ef til vill á ég við nokkru fleiri
konur með því en flestir aðrir menn. í
mínum augum er hver sú kona af Deli-
lah-tegundinni, sem notar sér það eitt
að vera kona til þess að ræna karlmann
hamingju hans, ást eða heiðri, — hverju
því, sem hún þarf á að halda þá og þá
stundina. Með öðrum orðum, kona, sem
hefir brögð í tafli."
Poppy velti þessu fyrir sér svolitla
stund. Hún hnyklaði fallegar auga-
brýrnar og einbeitti huganum.
„Ef það er bragðalaus leikur, sem
mestu máli skiptir," — sagði hún að
lokum, — „þá eru til alveg eins margir
karlmenn af Delilah-tegundinni. Karl-
menn eru ekki heiðarlegir gagnvart
-“OAMLA bíó’—
Spámad-
urinn
Sprenghlægileg amerisk
gamanmynd frá
BADIO PICTURES.
Aðalhlutverkið leikur
ameríski skopleikarinn
JOE E. BROWN.
—— NÝJA BÍÓ
FJórar dætur,
hugðnæm og fögur ame-
rísk kvikmynd frá Wamer
Bros, eftir samnefndri
skáldsögu eftir amerisku
skáldkonuna Fannie HÍirst
Aðalhlutv. leika:
JEFFREY LYNN,
JOHN GARFIELD,
GALE PAGE
og systurnar
LOLA, PRISCILLA og
ROSEMARY LANE.
Skíðafærið er komið
BUXUB
BLÚSSUB
PEYSUB
VETTLINGAR
LEGGHLÍFAR
NESTISTÖSKUR
BAKPOKAR
SVEFNPOKAB
KULAHÚFUR
Flest á gamla lága verðimi
Cíkaupíélaqsé
Vefuaðarvörudeild.
Eftirtaidar vörur
höfum viö venjulega til sölus
Frosið kindakjöt aí
díikum - sauöum - ám.
Nýtt ogfrosið uautakjöt
Svinakjöt,
Úrvals saltkjöt,
Ágætt hangikjöt,
Smjör,
Ostar,
Smjörlíki,
Mör,
Tólg,
Svið,
Lifur,
Egg,
Marðfisk,
Fjallagrös
nokkur mjög góð kvæði, en
hin þó fleiri, þar sem hið
þunga, sterka form ber ofurliði
efni og anda. Við að kynna
sér Hvamma kemur lesendan-
um ósjálfrátt í hug Grettir I
Drangey. Hetjan er að bana
komin. Sterka höndin hefir
haldið heljartaki um saxið þar
til fingurnir réttast af meðal-
kaflanum um leið og orka lífs-
ins hverfur.
Framh. J. J.
Hallbjörg Bjamadóttlr:
■ Kveðju og míð-
■ næturhljómleika
annað kvöld kl. 11.40.
SJÖ MANNA HLJÓMSVEIT
Aðgm. í Hljóðfærahús-
inu og 1 Gl. Bíó eftir kl. 9„
ef nokkuð er óselt.