Tíminn - 05.03.1940, Blaðsíða 2

102
TÍMITVN, þriSjndaginn 5. marz 1940
26. blað
samfellt gróSurlendi á íslandi.
Sá timí mun koma, að þar munu
búa þúsundir manna og lifa af
túnrækt og gaxðrækt.
En Ölfusið hefir sérstök skil-
yrði. Þar er afarmikill jarðhiti,
og þar eru sjálfsánar áveitu-
engjar, sem nú er verið að
þurrka með miklum skurðum.
Skurðgrafan hefir gert þar 4
km. af breiðum og djúpum
skurðum en eftir er að gera 10
km. Það er talið að prestsetrið
Arnarbæli eitt saman muni fá
mörg þúsund hesta nýtt flæði-
engi vegna þessarar þurrkunar,
og aðrar jarðir mjög mikið.
Sennilega ætti ríkið að kaupa
allar jarðir meðfram veginum
milli Kamba og Ölfusár og allan
jarðhita í Ölfusinu, sem það á
ekki nú þegar. Síðan ætti það að
þurrka á næstu missirum allt
þetta frjóa ræktarland og búa
það undir nýbyggð. Mikið af
þeirri nýbyggð gæti verið á
svæðinu frá Hveragerði og niður
að engjunum. Hver ábúandi gæti
haft hverahita í húsum sínum,
garðrækt við bæinn, en tún og
beitiland í hinni miklu nýrækt.
í Holtunum ætti að kaupa eina
eða tvær jarðir nærri veginum
og byrja á landnámi þar. í hvert
sinn, sem land er tekið á þann
hátt til þéttbýlis úr dreifbýli,
verður að tryggja þeim, sem þar
hafa búið, góða kosti í nýrækt-
inni.
Það virðist sýnilegt, að útgerð
íslendinga verður í framtíðinni
rekin með stórum vélbátum
fremur en togurum. Þeir verða
við landið sunnan- og vestanvert
á vertið, en á síld fyrir norðan
á sumrin. Það þarf að koma upp
tveim vélbátahöfnum sunnan-
lands. Þorlákshöfn er sjálfsögð,
vegna Suðurláglendisins. En við
Faxaflóa þarf að rísa stór vél-
bátahöfn á hentugum stað, sem
er miðuð við þarfir landsins alls.
Það verður nokkurs konar frí-
höfn fyrir hinn sístækkandi vél-
bátaflota.
Hermann Jónasson hefir látið
rannsaka skilyrðin fyrir hinni
miklu byggðaaukningu. Ólafur
Thors atvinnumálaráðherra hef-
ir látið hafnarverkfræðinga
landsins vinna að athugunum á
því, hversu bezt yrði hægt að
mæta sanngjörnum kröfum vél-
bátaflotans, sem kalla má að
eigi nú hvergi höfði sínu að
halla, þegar mest liggur á.
Það væri æskilegt, ef rann-
sóknirnar um vélbátahöfn við
Faxaflóa og undirbúningur
landnáms á nýjum ræktarlönd-
um gæti leitt til þess að hægt
yrði að beina miklum fjölda af
þeim mönnum, sem misst hafa
atvinnu við byggingarstörf í
Reykjavik og Hafnarfirði, að
þessum stórfelldu verkefnum.
Menn benda vitaskuld á að til
þessara framkvæmda þurfi fé.
Það er að vísu ekki auðvelt að
segja, hvar á að taka fé til slíkra
Bændahnsið
Mikilsverður þáttur í kynníngar-
starfsemi íslenzkra bænda
Fyrir nokkrum árum kom á
heimili mitt maður, sem um
mörg ár hafði dvalið í Vestur-
heimi. Hann var fæddur og upp
álinn í þessu byggðarlagi, kom
nú til að sjá land og fólk, sem
honum var kært og vildi kynn-
ast framförum 20. aldarinnar
hér.
Mér þótti gesturinn góður og
við skröfuðum margt, ekki sízt
um landana vestra, hag þeirra
og heilsu. Það var mér undrun-
arefni, hversu kunnur hann
virtist vera högum bænda í hin-
um ýmsu byggðarlögum þar
vestra, þótt hann væri búsettur
í Winnipeg. Það leit út fyrir að
hann hefði kynnzt mönnum úr
öllum átturn og fylgzt með hög-
um þeirra. Ég spurði hvernig á
því stæði, að hann þekkti til
svo margra manna, sem væru
dreifðir um hið stóra land. Svar
hans var á þessa leið. í Winni-
peg er hús, sem allir íslending-
ar koma í, ef þeir eru á ferð í
borginni, íslendingahúsið. Og
síðan ég eltist og hætti vinnu,
kem ég þar oft og tala við land-
ana.
Svona hús ættum við bænd-
urnir hér heima að eiga í
Reykjavík. Þar kæmum við allir,
sem erum á ferð, og þar gætum
við kynnzt meira eða minna
eftir því sem tími og vilji hvers
eins leyfir.
Því miður hefi ég ekki komið
„út yfir“ pollinn, en mér er
sagt, að í Oslo, höfuðborg Norð-
manna, sé bændahúsið ein
þeirra bygginga, sem ferðamað-
urinn veitir eftirtekt, og svo
mun víðar vera í borgum ná-
grannalandanna, að bændur og
fólk þeirra eigi sinn sérstaka
griðastað, þar sem þeir hittast,
hvílast og hressast. Ölium, sem
búa utan Reykjavíkur, mun það
ljóst,hversu erfitt er að hitta þar
samferðamenn, sem hafa dreifzt
um borgina án þess að ákveða
sinn dvalarstað. Oft sjást slíkir
félagar frá strandferðaskipun-
um ekki — þótt vikuviðstaða sé
í bænum — fyrr en þeír koma
aftur í skipið til heimferöar.
stórvirkja. En meðan aðrar þjóð-
ir, jafnvel hinar fátækustu, sjá
úrræði til að kosta undirbúning
hernaðar og hernaðinn sjálfan,
er okkur íslendingum ekki
vammlaust, að gefast upp við að
láta duglega og verkæfða menn
fá lífsuppeldi sitt við að skapa
skilyrði fyrir stórfelldu landnámi
bæði við sjóinn og í byggðum
landsins. J. J.
Bændaheimili i Reykjavík gæti
bætt hér mikið úr og væri mik-
ilsverður þáttur í kynningar-
starfsemi íslenzku bændanna.
Hinar bættu samgöngur innan-
lands valda því, að miklu fleiri
bændur hafa aðstöðu til að
koma í höfuðborgina en áður
var. Allir eiga þeir erindi meiri
eða minni, „auk þess að sýna sig
og sjá aðra“. Sjá allt hið fjöl-
breytta líf í nýtízku borg, sem er
sívaxandi í allar áttir, þar sem
komumaður hverfur í fjöldann,
og er tæpast finnanlegur, af
þeim, sem þrá að sjá hann og
heyra.
Eitt þeirra mála, er síðasta
Búnaðarþing hafði til með-
ferðar, var húsnæðismál Bún-
aðarfélags íslands. Hús félags-
ins við Lækjargötu er gamalt
og að mörgu leyti ófullnægj andi
síðan starfsemi félagsins óx svo
mjög. Málið var falið stjórn
Búnaðarfélags íslands með til-
lögu, er samþykkt var. Segir
þar meðal annars svo: „Leiði
athugun stjórnarinnar að öðru
leyti til þess, að hún leggi til,
að nýtt hús skuli byggt, sé þess
gætt, að jafnframt því að vera
höfuðsetur og heimili Búnaðar-
félags íslands, geti það einnig
orðið aðseturs- og samkomuhús
bænda, og þannig orðið miðstöð
til allrar kynningar- og félags-
starfsemi þeirra í höfuðstað
landsins."
Bændastéttin mun á einu
máli um það, að æskilegast væri
að hið umrædda bændahús væri
jafnframt heimili Búnaðarfé-
lags íslands. En fleiri stoðir
þyrftu að renna undir þessa
stórbyggingu, og er þá næst að
athuga hvort Samband ísl.
samvinnufélaga vildi ekki vera
meðeigandi í þessu húsi. S. í. S.
mun vanta húsnæði vegna
sinnar síauknu starfsemi og
virðist mér mjög vel til fallið,
að það hjálpaði til við byggingu
bændahússins, þar eð langflest-
ir bændur landsins eru meðlimir
kaupfélaganna. Má svo segja að
nær því hver bóndi, sem til
Reykjavíkur kemur, eigi erindi
við Búnaðarfélag íslands eða
S. í. S. og margir þurfa að koma
við hjá báðum þessum stofnun-
um.
Bændahúsið þarf að vera
meira en skrifstofuhús um-
ræddra stofnaná, það þarf að
vera gistihús að einhverju leyti
og veitinga- og samkomuhús,
sem haldi gestabók, er geymi
nöfn allra manna, er þar koma,
ásamt upplýsingum um dvalar-
stað þeirra — einnig síma og
Frelsisstarf kommúnista
í Norðurálfustyrjöld þeirri,
sem nú geisar, er einn sá þáttur,
sem líkist furðulegu æfintýri.
Meðan þrjú af stórveldum Ev-
rópu eiga í ófriði, án þess að til
nokkurra verulegra aflrauna
komi, notar hið fjórða þeirra og
stærsta tækifærið til þess að
ráðast á eitt fámennasta ríki
Norðurálfunnar.
Rússar, sem árum saman gátu
aldrei fundið nógu sterk haturs
og svívirðingarorð á hendur naz-
istunum þýzku, sem missirum
saman skorti nægilega sterk
lofsyrði um lýðræði og um sína
brennheitu ást á sjálfsákvörðun-
arrétti og sjálfstæði smáþjóða,
hafa nú loks sýnt sannfæringu
sína og trú í verki. Þegar ná-
granni þeirra, lítill og vanmegn-
ugur í samanburði við þá sjálfa,
— átti í úrslitabaráttu um frelsi
sitt og líf við ofureflið þýzka, sló
hjarta rússneska einræðisherr-
ans í Moskva hart og af heilagri
gremju. Nú var færið og nú var
skyldan að koma þeim til hjálp-
ar, sem á var ráðizt, sem rofin
voru á loforð og samningar og
sem beittur var miskunnarlausri
grimmd og ofbeldi.
Og verndari smáþjóðanna lét
ekki að sér hæða. Hann réðst —
ekki á hinn yfirlýsta fjanda
sinn, nazismann, heldur á hinn
vanmáttuga nágranna, sem nú
stóð í vonlítilli vörn fyrir því,
sem lífinu var dýrmætara: frels-
inu. Og þetta var gert af jafn-
mikilli karlmennsku sem dreng-
skap. Það var ráðizt að honum
aftan frá, þar sem engar vamir
húsnúmer. Ennfremur vel útbú-
inn fundarsalur fyrir Búnaðar-
þingið og aðra bændafundi, er
haldnir væru í Reykjavík.
Varla er ástæða til að fara
nánar út í fyrirkomulag húss-
ins að svo stöddu. í því efni má
eflaust læra eitthvað af ná-
grannaþjóðunum, en fyrst og
fremst ætti byggingin að mið-
ast við þarfir okkar og stað-
hætti.
Þótt horfur um framkvæmd
þessa máls séu nú mun lakari
en áður, vegna stríðsins, er ekki
ástæða til að láta hugmynd
þessa niður falla, heldur einmitt
hið gagnstæða. Málið þarf mik-
inn undirbúning og er hér með
skorað á alla þá einstaklinga og
félög, sem ljá vilja hugmynd-
inni lið, að hefjast handa, ræða
málið, gera um það tillögur og
hefja almenna fjársöfnun í
byggingarsjóð.
Kæmist húsið upp, telja fróð-
ir menn víst, að rekstur þess
geti borið sig.
Bændur íslands, sameinist um
byggingu bændahúss í Reykja-
vík. Sigurður Jónsson
Stafafelli.
Bæfarskó^nrinn
'gtminn
Þriðjudaginn 5. marz.
Sex míljónír og sex
þúsund menn
Það er talið að um nokkur
undanfarin ár hafi verið byggð
lbúðarhús í Reykjavík fyrir um
6 milljónir króna og að um
6000 menn hafi alveg sérstak-
lega haft atvinnu við þessa
húsagerð.
Hér skal ekki um það rætt,
hvort það hafi verið hyggilegt
að verja 6 miljónum króna ár-
lega til að stækka höfuðborg-
ina og láta 6000 menn vinna að
þessu verki. Deilur um það efni
eru að því leyti tilgangslausar að
húsin hafa verið byggð á traust-
um grunni og munu væntanlega
mörg af þeim standa i nokkur
hundruð ár.
En nú í sumar verður sáralítið
byggt, bæði af því að byggingar-
efni er torfengið og ákaflega
dýrt. Hér mun það, sem reist
verður í yfirstandandi dýrtíð
verða lítil eign, borið saman við
tilkostnað, þegar stríðinu er
lokið.
Það má óhætt fullyrða, að nú
í vor verður mikill fjöldi dug-
legra og verkæfðra manna at-
vinnulaus á mölinni í Reykja-
vík og Hafnarfirði. Að vísu má
vænta þess, að útvegur og land-
búnaður geti tekið á móti nokk-
uð auknum mannafla. Þó verða
miklir erfiðleikar með vinnu
fyrir það fólk, sem stundað hef-
ir fiskvinnu í landi, ef lítið
verður um aðstöðu til að selja
þurrkaðan fisk í Suðurlöndum,
eins og helzt er útlit fyrir nú
sem stendur.
Ef þess er nokkur kostur þarf
Alþingi að undirbúa með rik-
isstjórninni aðstöðu til að taka
í vinnu fjölda verkfærra karl-
manna við störf, sem koma
framleiðslunni að gagni. Þar er
um tvö verkefni að ræða: Fram-
ræsla lands fyrir nýbyggð vegna
landbúnaðar, og hafnárgerðir
fyrir vélbáta við hin sunnlenzku
fiskimið.
Hermann Jónasson forsætis-
ráðherra hefir fengið þrjá menn
1 nefnd til að undirbúa land-
kaupamál í þessu skyni. í þeirri
nefnd eru Ingimar Jónsson,
Steingrímur Steinþórsson og
Valtýr Stefánsson. Enn hefir
þó ekkí heyrzt frá þessari
nefnd, en hún er að störfum.
Það er fyllsta nauðsyn að hún
skili áliti svo fljótt, að unnt verði
fyrir Alþingi að undirbúa þetta
mál í vetur.
Ég hygg, að í hverri sýslu
landsins verði að festa kaup á
jörðum, sem eru vel fallnar til
ræktunar, og hægt er að gera
að mörgum býlum. Það er full-
komin ósanngirni að ámæla
ungu fólki í sveit, þó að það
yfirgefi landbúnaðinn, ef ekki
er fjölgað jörðum eftir því, sem
bændaefni eru til í landinu. Nú
fara þeir unglingar burtu úr
sveit, sem ekki komast fyrir á
jörðum feðra sinna. Ég nefni
sem dæmi um eina af hinum
mannfærri sýslum, Dalahérað.
Þar eru tvær stórjarðir, Sauða-
fell og Stórholt, sem munu hafa
verið falar til kaups á undan-
förnum árum. Segjum að ríkið
hefði keypt þessar jarðir, og
tryggt þeim börnum, sem vaxið
hafa upp í þessnum héruðum,
örugga aðstöðu í nýbyggðinni.
Hið góða ræktarland væri ræst
fram, þurrkað, ræktað, og síðan
efnt til nýs larídnáms, helzt
með þeim hætti, að menn, sem
ynnu að landnámsvinnu hjá
ríkinu, tvö—þrjú ár, sætu þar
fyrir hlunnindum. Þeir menn
hefðu sýnt trú sina í verkinu.
í hverri sýslu eru til jarðir, sem
má skipta og gera að góðum býl-
um með aukinni ræktun.
En vegna hinna atvinnulausu
byggingarmanna í Reykjavík og
Hafnarfirði þarf að verg hægt
að koma við stórfelldum fram-
kvæmdum, ekki langt frá höfuð-
staðnum. Og þar er um tvö stór
verkefni að ræða, bæði á landi
og við sjóinn.
Tvö beztu Tæktarlönd á Suð-
urlandi eru í Ölfusinu, báðu
megin við þjóðveginn frá Kömb-
um og austur að Ölfusárbrú, og
svo Holtin i Rangárvallasýslu.
Holtin eru landstærsta og bezta
Guttormur Pálsson:
Guttormur Pálsson skóg-
arvörður á Hallormsstað
ræðir í eftirfarandi grein
um tillögu þá, að komið
verði upp bæjarskógi á sem
flestum jörðum, þar sem
skilyrði eru fyrir hendi.
Gerir hann m. a. áætlun
um það, hversu mikið slík
framkvæmd myndi kosta og
hvem arð hún myndi gefa.
Hugmyndin.
Sú var tíðin, að skammt var í
skóginn víða á landi hér, en all-
flestar jarðir hafa misst þau
hlunnindi fyrir löngu. Rányrkj-
an, sem einkennt hefir búskap-
arhætti íslendinga frá öndverðu
og fram á þennan dag,tekur það,
sem hendi er næst.og skilar engu
í staðinn. Skógarjarðir eru nú
tiltölulega mjög fáar í landinu
og langt til skógar allvíða. Sum-
ar sveitir og sýslur eru skóg-
lausar að heita má.
Hugmyndin um bæjarskóg-
inn, skógarteig nálægt hverjum
bæ, er fram kominn af glögg-
skyggni þess manns, er fyrstur
sá hina brýnu þörf og eðlilegu
tilhögun, að bóndinn ræktaði
skógarteig í nágrenni bæjarins,
eins og hann ræktar túnið og
heldur því við og stækkar. Sá
hinn sami maður mun hafa séð
að eðlilegt og sjálfsagt er að
rækta nytjaskóg á hverju býli,
þar sem staðhættir leyfa, eins og
að framleiða þar fóður handa
búpeningi. Skógargróður er tal-
inn með öllum siðmenntuðum
þjóðum lífsskilyrði og verðmæti,
eigi siður en annar gróður.
Magnús Torfason fyrv. sýslu-
maður hefir nýlega í eftirtekt-
arverðri ritgerð í Tímanum
drepið á hugmyndina um bæjar-
skóginn og höfund hennar, svo
ég þarf ekki að endurtaka það,
sem þar er sagt. Skal aðeins á-
rétta það, sem er sagt í þvi sam-
bandi og tel að hugmyndina
þurfi að ræða á opinberum vett-
vangi, þar til málefninu er borg-
ið. —
í lögunum um meðferð skóga
og kjarrs o. s. frv. frá 1928, er
meðal annars gert ráð fyrir, að
styrkja megi af opinberu fé ábú-
endur og eigendur jarða, til þess
að koma upp skógarteigum á
landareigninni. Þetta laga-
ákvæði hefir þó gilt hingað til
aðeins á pappírnum. Styrkur af
skógræktarfé til einstakra
manna í þessu skyni hefir ekki
verið veittur svo teljandi sé,
þrátt fyrir fjölda umsókna um
hann. Enda hefir aldrei verið
veitt fé til þess sérstaklega á
fjárlögum, eins og lögin gera þó
ráð fyrir.
Fyrgreint lagaákvæði var sett
án þess, að almenningur eða
bændur yfirleitt ættu þar hlut
að máli. Bændastéttin og margir
aðrir ráðandi menn um almenn
mál, voru þá ekki vaknaðiT til
skilnings á því, að samtök um
skógræktarmálin væri hyrning-
arsteinn í því máli, og að fram-
lög til einstakra manna, sam-
kvæmt lögunum frá 1928, hlyti
að byggjast á þeim. Máttur sam-
takanna hafði ekki gert vart við
sig á sviði skógræktarmálanna.
Nú eT þetta að færast í væn-
legra horf. Á þeim áratug, sem
nú er að renna út, hafa nokkur
skógræktarfélög hafið göngu
sína, og nú rofar fyrir nýjum
hugsunarhætti og nýjum gróðri
upp úr jarðvegi samtakanna og
íslenzkri mold. Hugmyndin um
bæjarskóginn er að færast feti
nær framkvæmd. Verkefni skóg-
ræktarfélaganna liggur beint
við, þau eiga að gera hugmynd-
ina um bæjarskóginn að megin-
atriði á og sýna í verkinu að þau
verðskuldi að fá umráð yfir því
fé, sem ákvæðið í áðurgreindum
lögum gerir ráð fyrir að veltt
verði á fjárlögum. Verkefni
skógræktarfélaganna eru að
vísu margþætt, en ekkert getur
að mínum dómi betur ýtt undir
þátttöku almennings í félags-
skapnum og skógræktarstarfinu,
en vinna heima fyrir á eigin
jöTð, heimilisskógrækt.
Hve stór þarf bæjarskógurinn
að vera?
Lágmarksstærð tel ég vera 15
ha. Slíkur skógarteigur á að geta
gefið af sér allmikið eldsneyti,
sem nægja myndi meðalheimili,
auk nokkurs efniviðar, er fram
í sækti. Ég á hér við birkiskóg.
Hitt er ekki efamál.að barrskóg-
ur af sömu landsstærð getur
gefið í eftirtekju talsverðan
nytjavið fram yfir okkar inn-
lenda skógarvið. En rétt mun að
gera ekki ráð fyrir hreinræktuð-
um barrviðartegundum í bæjar-
skóginum.heldur blendingsskógi,
eftir því sem reynslan benti til
að hagkvæmt væri, með tilliti til
vaxtarskilyrða og annara stað-
hátta.
Afrakstur og tilkostnaffur.
Stofnkostnaður og vextir af
honum við að koma upp ný-
græðsluskógi á 15 ha. lands, má
áætla að nemi:
Girðing um landið . kr. 1500,00
PlöntuT eða fræ .... — 4000,00
Vinna við sáningu
eða gróðursetningu. — 1800,00
Stofnkostnaður alls kr. 7300,00
Vextir og vaxtavext-
ir af kr. 7300,00 í 30
ár með 4% vöxtum —12190,00
Stofnkostnaður með
vöxtum: Samtals kr. 19490,00
Hér er gert ráð fyrir vöxtum
aðeins i 30 ár. Að þeim tíma
liðnum má áætla að skógurinn
gefi af sér við grisjuna nægilegt
til að greiða vextina af stofn-
fénu og viðhald á girðingunni.
Afrakstur af 15 ha. bhkiskóg-
ar, sé hann vel hirtur og vaxt-
arskilyrði sæmileg, yrði varlega
áætlað 50 rúmmetrar af hektara
— 37,5 smálestir. — Viðarmagn
af 15 ha. gerir þá 552 smálestir
alls. Verð á smálest má áætla
voru fyrir. Sjálfstæði gamallar
þjóðar var brotið á bak. Tugþús-
undir drepnar, ennþá fleiri
hraktir frá heimilum til æfi-
langra þjáninga, andlegra og
líkamlegra, en herfanginu skipt
í bróðurlegri einingu milli Hitlers
og Stalins.
Þetta hét á máli kommúnista
að frelsa fólkið.
Og þetta var aðeins byrjimin.
Það var að vísu alveg horfið
frá því að frelsa þýzku alþýðuna
undan hæli Hitlerismans. Hins
vegar voru nokkur smáríki enn
á landamærum Rússlands, litlar
þjóðir og friðsamar, sem óskuðu
þess eins að lifa óáreittar og sem
engin tök höfðu á því að verjast
vopnaðri ásókn stórveldis. Þarna
voru hæfilegir andstæðingar
fyrir 170 miljóna þjóð og hinn
verndandi rauða her.
Skömmu seinna stóð verndari
smáþjóðanna, hinn rauði her, við
landamæri litlu, baltisku ríkj-
anna og bauð upp á tvo kosti:
Innrás í löndin eða afsal raun-
verulegs sjálfstæðis, þar sem her
Rússa skyldi leyfð óhindruð för
um þau og bækistöðvar fyrir
hann eftir eigin vali. Og litlu
ríkin beygðu sig. Mótstaðan var
svo tilgangslaus, ofbeldið svo tví-
mælalaust.
En einræðisherrann í Moskva
var nú einu sinni byrjaður á
hinu frelsandi hlutverki, og
hér átti illa við að hætta í miðj-
um klíðum. Vestan að Rússlandi
lá Finnland, eitt fámennasta
land álfunnar, fólk, sem bjó við
lýðræði, sjálfsákvörðun, frið og
mikla andlega og efnislega
menningu. í stuttu máli: alger-
lega ófrelsuð þjóð. Svo búið
mátti ekki standa. Þetta land og
þetta fólk varð rauði herinn að
heilsa upp á. Nauðsyn þess var
skýrð með tvennum hætti, svona
nokkuð sitt á hvað.
Auk hinnar fyrri ástæðu, sem
þegar er nefnd, voru Finnar
(tæpar 4 millj. talsins) hræðileg
ógnun við Rússland með slnar
170 miljónir. Þetta ægivald vest-
an við Ladoga sýndist til þess
búið að tortíma Stalin og öllum
hans rauða her, ef ekki væri
tekið í taumana i tíma. Vígorð
Mússolinis og Hitlers: „Árás er
bezta vörnin“ varð áður yfirlýst-
um fjanda þeirra í Moskva það
gæðasvar við öllum áhyggjum út
af frelsun Finna annars vegar,
en hræðslunni við þá hins vegar,
sem leiddi rauða herinn til inn-
rásar í síðasta sjálfstæða smá-
ríkið, er lá að landi hans.
Og nú gerist þetta furðulega
æfintýri, sem minnst var á í
byrjun þessarar greinar.
Mánuðum saman eru einu
sigrarnir, sem nást í allri Ev-
rópu-styrjöldinni, unnir af einu
smáþjóðinni, er út í stríðið hefir
(Framh. á 3. siðu)
kr. 50,00. Hér er gengið út frá
að skógurinn sé felldur 80—90
ára og yngdur upp samtímis.
Annars mun birkiskógur yngja
sig upp af sjálfsdáðum.
Dæmið lítur því þannig út,
samkvæmt framansögðu:
Afrakstur 80 ára birkiskógar:
Viðarmagn 552 smá-
lestir á 50 kr...kr. 27600,00
Þar frá ber að draga
vinnu við að fella
skóginn og gera
hann söluhæfan .. — 4000,00
Nettóafrakstur kr. 23600,00
Stofnkostnaður og
vextir í 30 ár .... — 19490,00
Hreinn arður kr. 4110,00
Nothafi skógarins fengi þann-
ig kr. 4000,00 fyrir afnotamissi
landsins frá beitinni, í þessi 80
ár, en það eru 50 kr. árlega til
jafnaðar. Virðist það sæmilegt
eftirgjald eftir 15 ha. beitilands.
Ef áætlun þessi fer ekki fjarri,
er ræktun bæjarskógarins fyrir-
tæki, sem ber sig. Meira verður
tæplega heimtað. Hér er vita-
skuld miðað við sæmileg vaxtar-
skilyrði, eða náttúruskilyrði,
eins og þau eru í betri sveitum
landsins. Þar sem ræktarmögu-
leikarnir eru lakari, má ekki
ætla skóginum að greiða vexti
af höfuðstólnum, nema þá mjög
lága. Hinsvegar má, víðast hvar
a. m. k., reikna hin beinu og
óbeinu hlunnindi, er skógurinn
færir nothafanum. Sé skógurinn
við hæfi jarðarinnar, eða aðeins