Tíminn - 05.03.1940, Blaðsíða 3

26. blað
TfolIM, brlðjndaginii 5. inarz 1940
103
B Æ K U R
Tímarit.
Þriðja hefti Freys er nýkomið
út. Fyrsta greinin í ritinu er
eftir Titstjórann, Árna G. Ey-
lands, og fjallar um það við-
fangsefni að auka smjörfram-
leiðsluna í landinu svo mjög, að
unnt sé að leggja niður smjör-
líkisnotkun. Nú munu notaðar
hér 1400 smálestir smjörlíkis á
ári, að mestu búið til úr inn-
fluttum hráefnum, er kosta um
1 milljón íslenzkra króna. Til
þess að ná þessu takmarki, þarf
að auka nautgriparæktina í
landinu um 50 af hundraði og
auka fitumagn mjólkurinnar í
rúmlega 4%. — Önnur grein í
ritinu er um kartöfluræktaxtil-
raunir, ritað af Ólafi Jónssyni
framkvæmdastjóra Ræktunar-
félags Norðurlands. Eru í henni
merkilegar og þýðingarmiklar
upplýsingar um val ræktunar-
lands og undirbúning og val
kartöflutegunda og leiðbeining-
ar um setning og aðhlynningu.
Þá er greinargerð frá Klemens
Kr. Kristjánssyni um jarðrækt-
ina á Sámsstöðum sumarið
1939. Alls var ræktunarland
stöðvarinnar rösklega 25 hekt-
arar. Voru 12,5 ha. lagðir til
túnræktar, kartöflur, rófur og
grænmeti var ræktað í 1,6 ha.
stóru landi, grasfrærækt stund-
uð á 2,7 ha. lands, grænfóður-
tilraunir á 0,1 ha. og kornrækt
í 8,2 ha. En uppskera varð 13700
kg. hafrar, 9300 kg. bygg, 700 kg.
grænfóður, 800 kg. grasfræ, 300
tunnur kartöflur, 50 tn. rófur
og grænmeti og 705 hestburðir
taða. — Jón Guðmundsson í
Ljárskógum skrifar um refa-
gildrur. — H. J. Hólmjárn skrif-
ar um undanrennuost sem refa-
fóður. Auk þessa eru ýmsar
skýrslur og greinagerðir, er
landbúnað varða, eða verzlun
með landbúnaðarafurðir.
5. hefti Tímarits verkfræð-
ingafélagsins 1939 er fyrir
skömmu komið út. Helzta grein-
in í því er eftir Magnús Kon-
ráðsson og fjallar um hafnar-
gerðina á Skagaströnd. Er þar
nákvæmlega lýst legu þorpsins,
aðstöðunni til hafnargerðar,
ftamkvæmdum öllum, kostnaði
o. s. frv. og loks vikið að því, er
þar þarf enn að gera til þess að
hafnarmálum þorpsins sé komið
í hið ákjósanlegasta horf. Aðrar
ritgerðir í tímaritinu eru deilu-
greinar eftir Th. Krabbe og
Finnboga R. Þorvaldsson.
Dvöl
Þaö eru nokkur lestr-
arfélög ennþá, er ekki
eiga Dvöl alla frá byrj-
un. Tæplega getur þó nokkurt lestrar-
félag haft vinsælli bækur i safni sínu,
heldur en Dvöl.
miðað við heimanotkun skógar-
afurðanna, þarf hann ekki að
vera mjög víðáttumikill. Ef
hugsað er um markað fyrir af-
urðirnar verður tilkostnaður og
landstærð að miðast við það.
Eins og drepið var á, ætlast
lögin frá 1928 til þess, að hið
opinbera léggi til girðingarefnið,
en það er ekki nema lítill hluti
kostnaðarins, svo sem áður var
sýnt. Þær 4000 krónur, sem
ræktunin kostar, plöntur eða fræ
og vinna, verður hverjum meðal-
bónda ofviða að leggja fram ár-
lega í 15 ár. Ekki minna en helm-
ing þess fjár yrði bóndinn að fá
sem styrk og hinn helminginn
sem hagfellt lán, ef hann þyrfti
á því að halda. Ef svo væri um
búið, væri fjárhagshlið málsins
borgið. Ríkissjóður eða láns-
stofnanir gætu áskilið sér veð í
landinu og skóginum og sett þaú
skilyrði sem haganleg og sann-
gjörn væru, gagnvart báðum að-
ilum.
Afstaða bænðanna.
Framkvæmd hugmyndarinnar
um bæjarskóginn veltur að sjálf-
sögðu fyrst og fremst á bænda-
stétt landsins. Ef bændur al-
mennt láta málið til sín taka,
innan vébanda samtakanna,
skógræktarfélaganna, þá „er
björninn unninn“, eins og
Magnús Torfason orðar það 1
umræddri ritgerð.
Enda þótt rányrkjgn hafi ver-
ið og sé enn áberandi fyrirbrigði
í búnaðarháttum íslendinga, þá
er þó nokkur breyting að komast
á i þessu efni. Spor í þá átt er
A N-N Á L L
Fyrirliggjandi
0
0
Dánardægnr.
Stefán Árnason, fyrrum bóndi
að Steinsstöðum í Öxnadal, lézt
fyrir nokkru að Götu í Árskógs-
strandarhreppi. Hann var mjög
aldraður orðinn, fræðimaður
mikill um söguleg efni og ættvís.
Skíðabuxur -- Skíðapeysur
Skíðaskór.
Verksmiðjnútsalan
Gefjun — Iðunn
Ingilína Jónasdóttir, kona
Guðlaugs Pálssonar smiðs á
Akureyri, andaðist hinn 8, fe-
brúarmánaðar síðastliðixm.
Frelsisstarf
(Framh. af 2. siOuJ
verið neydd í varnarskyni, gegn
langsamlega fjölmennasta her-
veldi dlfunnar.
í jöfnum leik stendur rauði
herinn Finnum ekki snúning.
Það er ekki fyr en aðstöðumun-
urinn er orðinn sá, að Rússar
teíla fram 20—30 hermönnum
móti einum Finna í látlausum
bardögum, nótt og dag, að bil-
bugur finnst í vörninni. Og frels-
is- og kærleiksstarf Stalins hefir
lieldur ekki með öllu látið sig án
vitnisburðar. Hundruð þúsunda
af hermönnum hans hafa virki-
lega sjálfir frelsast. Þeim hefir
verið sigað fram til árása. Þeir
hafa frelsast frá sínum hús-
bónda. Þeir hafa fallið fyrir
verndara smáþjóðanna í sínu
verndarstarfi. En fleiri hafa og
notið nokkurs af. Finnskar kon-
ur og finnsk börn hafa verið elt
uppi og drepin eða limlest,
sjúkrahúsum hefir verið sundr-
að, hamingju heillar þjóðar hef-
ir verið tortímt. Böl og þjáning-
ar, sem við því betur getum ekki
gert okkur i hugarlund, hve ægi-
legt er, hefir verið steypt yfir
eina friðsömustu og minnstu
menningarþjóð Evrópu.
Fyrir öllu þessu stendur mað-
urinn, sem oft haföi lýst yfir því,
frammi fyrir öllum heimi, að
Rússar ásældust ekki einn þum-
lung af annarra landi, elskuðu
lýðræði og sjálfstæði annarra
jafnt og sjálfs sin, en berðust
gegn „ofbeidi og fasisma“.
Það þykir sjálfsagt ekki nein-
um stórtíðindum sæta, þó kom-
múnistar gangi frá öllum sínum
yfirlýstu hugsjónum og rjúfi orð
og eiða, fremji landráð og hvers-
kyns önnur sómastrik, sem þeim
eru svo samboðin. Hitt er aftur
augljóst mál nú, að eina leiðin
Aðalstræti.
Húðir og skinn.
Ef bændur nota ekki til eigin þarfa allar HÚÐIR
og SKINN, sem falla til á heimilum þeirra, ættu þeir
að biðja KAUPFÉLAG sitt að koma þessum vörum
í verð. — SAMBAND ÍSL. SAMVINNUFÉLAGA selur
NAUTGRIPAHÚÐIR, HROSSHÚÐIR, KÁLFSKINN,
LAMBSKINN og SELSKINN til útlanda OG KAUPIR
ÞESSAR VÖRUR TIL SÚTUNAR. — NAUTGRIPA-
HÚÐIR, HROSSHÚÐIR og ELÁLFSKINN er bezt að
salta, en gera verður það strax að lokinni slátrun.
Fláningu verður að vanda sem bezt og þvo óhreinindi
og blóð af skinnunum, bæði úr holdrosa og hári, áður
en saltað er. Góð og hreinleg meðferð, á þessum vörum
sem öðrum, borgar sig. —
Aðalíundír í deildum'KRON
Deild 1: sunnudag 10. marz kl. 2 e. m.
Deild 2: mánudag 11. marz kl. 8.30 e. m.
Deild 3: þriðjudag 12. marz kl. 8.30 e. m.
Deild 5: miðvikudag 13. marz kl. 8.-30 e. m.
Deild 7: föstudag 15. marz kl. 8.30 e. m.
Allir fundirnir verða i Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu. Fundir
í öðrum deildum verða auglýstir síðar. — Ársskýrslan verður
send til félagsmanna innan fárra daga og fylgja aðgöngumiðar
að fundunum.
Auglýsing
um bann gegn leikföngum úr blýi.
Samkvæmt keimild í lögum nr. 24 frá 1. fe-
brúar 1936, um eftirlit með matvælum og
ötSrum neyzlu- og nauösynjavörum, hefir
heilbrigöismálaráðuneytið með auglýsingn í
Lögbirtingablaðinu 23. fehrúar síöastliöinn,
bannað að framleiöa, flytja inn, hafa á boö-
stólum, selja eöa atS láta á auiian hátt af-
henda hverskonar leikföng úr blýi etSa efn-
um, sem innihalda blý etSa önnur hættuleg efni
etSa málutS eru etSa litutS metS þess háttar efn-
um.
Brot gegn þessu varða sektum allt að 10.
000,00 krónum.
Þetta tilkynnist hérmeð öllum til eftir-
breytni.
Lögreglustjórinn í Beykjavík, 2. marz 1940.
Agfnar Kofoed-Hansen.
til að útbreiða kommúnismann
og veldi þeirra út fyrir takmörk
Rússlands, er leið ofbeldis, leið
árása, manndrápa og kúgunar.
Og líka, að þar er einungis ráð-
izt á, sem nógu fámenn þjóð er
fyrir, þar sem liðsmunurinn er
samboðinn hinu gortandi oflæti.
Það er einu sinni ekki nóg, að
Rússar reyni að brjóta niður
frelsi lýðræðisríkjanna umhverf-
is sig, heldur gerast þeir og líka
hinum styrkustu stuðningsmenn
nazismans. Það er öllum lýðum
ljóst, að eina von þýzku nazist-
anna til að geta þreytt ófrið við
Breta og Frakka, er sú, að
kommúnistarnir rússnesku birgi
þá upp af þeim nauðsynjum,
sem til hemaðar þarf, og Þjóð-
verjar geta ekki veitt sér sjálfir.
Það má með sanni segja, að
aukin nautgriparækt í sumum
héruðum landsins. Smám saman
mun og færast í það horf, að
beitiland í heimahögum verður
verðminna fyrir búreksturinn en
nú er. Þeir tímar munu koma,
áður en langir tímar líða, að
bændur víða í sveitum láta bú-
fénað ekki ganga óhindraðan.
Sauðfénaði verður þá haldið í
girðingum vor og haust og vetr-
arbeit legst niður, en afréttir
verða afgirtar frá byggðalönd-
um. Meðan sú venja helzt við,
að láta búfénað ganga lausan,
verða bændur samt að fórna
bæjarskóginum nokkrum skika
af beitilandinu, en færa hann
síðan smátt og smátt út, eftir
því, hve ör þróun skógræktar-
möguleikanna verður .gagnvart
venjum og kröfum rányrkjunn-
ar.
Eins og mörgum hér á landi
mun kunnugt, hagaði svipað til
um þúnaðarhætti á Jótlands-
heiðum, er Heiðafélagið danska
hóf skógrækt á heiðunum. Land-
kostir, eða öllu heldur jarðveg-
urinn, var mjög rýr.Frá því fyrir
ísöld hafði enginn skógargróður
vaxið á heiðunum. Aðeins á frjó-
samari hlutum þessara lyng-
heiða. Sá skógur var horfinn
fyrir löngu. Heiðarnar voru
snauðar og auðar. Víða var nátt-
úran þó heillandi eins og hér á
landi. Nú er þetta breytt mjög.
Fénaður gengur ekki lengur ó-
hindraður. Heiðabragurinn er
orðinn allur annar. Skógar og
trjábelti loka útsýninu. Vandaðir
vegir og símakerfi liggja um
landið, þvert og endilangt. —
Töfrablæ náttúrunnar, eins og
hann var fyrir 70 árum, þegar
heiðaræktunin byrjaðl, er nú ó-
víða að finna. Afreksverk bænd-
anna józku og margra annarra
góðra manna. gengur æfintýri
næst. Fyrir þá, er stunda skóg-
rækt hér á íslandi, er eðlilegt og
hollt að renna huganum suður á
Jótlandsskaga. Býlatalan hefir
margfaldazt á 70 árum fyrir for-
göngu Heiðafélagsins og skógar-
teigar bændabýlanna blasa við
hvarvetna. Þeim hefir fjölgað
að sama skapi og býlunum. —
Birkiskógar eru engir á heiðun-
um. Fjallafuran var upphaflega
aðaltrjátegundin, að undan-
skildum betri hlutum þeirra. Nú
vaxa og þróast grenitegundir og
fleiri barrviðir í skjóli hennar og
taka við, þar sem þessarar dá-
samlegu og nægjusömu furu-
tegundar er ekki lengur þörf.
Það voru eiginleikar þessarar
furutegundar, sem réðu því, að
bændur á Jótlandsheiðum fylktu
sér undir merki Heiðafélagsins.
Eiginleikar okkar hérlenda skóg-
arviðar bera í ýmsu af furunni
á Jótlandsheiðum. Birkiskógur-
inn leggur undir sig landið af
sjálfsdáðum, ef hann fær að
vaxa í friði, fjallfuran gerir það
miklu síður. Það er miklum mun
ódýrara að færa út bæjarskóg-
inn hér en á Jótlandsheiðum.
Niðurlagsorð.
Ef nú einhverjum skyldi vaxa
í augum fyrrgreindur ræktunar-
kostnaður við að koma upp ný-
græðsluskógi og geta einstak-
linga og þjóðfélagsins yrði fram-
gangi málsins til verulegrar
(Frairih. á 4. sUlu.J
Stalin hafi Hitler á brjósti, veiti
honum og her hans þá lífsnær-
ingu, sem gerir honum kleift að
halda stríðinu áfram um ófyrir-
sjáanlegan tíma.
Og íslenzkir kommúnistar, sem
syngja öllu þessu athæfi látlaust
lof, og hjala um það sín á milli,
að nú komi röðin að hinum
Norðurlöndunum, njóta þess eins
að enginn virðir þá viðræðna,
njóta þess, að standa neðan við
allt það, sem menn telja virðingu
sinni samboðið í orðaskrifum og
framferði. Þess vegna skeytir
enginn um skrif þeirra né skraf.
Þess vegna eru þeir dæmdir til
þess að kafna í sinni eigin sví-
virðingu. H.
JÖMD TIL SÖLU.
í næstu fardögum er til ábúðar eða sölu og ábúðar jörðin Nes
í Loðmundarfirði. Búið, sem nú er á jörðinni, getur fylgt til leigu
— eða kaupmála. Eignaskipti geta komið til greina. Lysthafend-
ur snúi sér til undriritaðs fyrir 15. apríl.
Nesi, Loðmundarfirði, 6. febrúar 1940.
Halldór Pálsson,
Aðalfundnr
Miis íslenzka garðyrkjufélags
verður haldinn í K.-R.-húsinu uppi, laugard. 16. marz kl. 2 e. h.
Stjórnin.
176 Margaret Pedler:
„Við vitum að þessi maður var sjálf-
boðaliði í ófriðnum, og bar þá allt ann-
að nafn en hann ber núna. Manni
verður á að spyrja „hvers vegna?“ Það
er að minnsta kosti áreiðanlegt að
Candy gerir það.“
„Ég hélt að hann hefði erft fé síðan og
orðið að skipta um nafn,“ sagði Jane.
„Þetta kemur stundum fyrir.“
„Þetta getur vel verið ástæðan. En
hann er afar undarlegur sjálfur, —
dregur sig stundum allt í einu í hlé, þeg-
ar maður er að tala við hann, eins og
hann sé að fela eitthvað. Maður tekur
eftir því að hann minnist aldrei á þá
daga, þegar hann gekk undir nafninu
Smithers...... Til er það, sem engir
peningar fá afmáð. Heldur þú ekki að
þú gætir varað Elizabet litlu við á ein-
hvern meinlausan hátt “
„Jack, ég hefi aldrei haldið að þú
værir fáfengilegur! Ég býst ekki við að
þú myndir vilja mikið um það tala, ef
þú ættir einhverja „Smithers-daga“ að
baki þér.“
Sutherland varð skrítinn á svipinn.
„Nei,“ sagði hann alvarlega. ‘„Ég vildi
það ekki, það er alveg rétt hjá þér.“
Þau voru komin niður að húsinu aft-
ur, og blasti bjargbrúnin við þeim, er
þau komu fyrir hornið. Eftir bjarginu
lá gangstígur og var lágur steinveggur
Laun þess liöna 173
1 ljós, fram undan stórum palli, sem ætl-
aður var fyrir allar verulega stórar
myndir. Elízabet var orðin mjög rjóð,
og beindi nú athygli sinni allri að Dal-
íla. Hún heyrði að Maitland hló lágum
og niðurkæfðum hlátri. Svo gekk hann
á móti þeim Jane og Sutherland og
stakk upp á því að þau færu öll til
hesthúsanna.
Þau voru meira en hálfa stund að
skoða hrossin og spánska hundafjöl-
skyldu, sem Maitland var nýbúinn að
eignast. Þegar þessu var lokið leit Jane
á úrið sitt og sagðist endilega þurfa að
fara að komast heim.
„Þið verðið fyrst að sjá framhlið
hússins, sem snýr fram á bjargbrún-
ina,“ sagði Maitland. „Það er einmitt
eitthvað það sérstæðasta við staðinn.“
Jane féllst á þetta.
„Jæja, já,“ sagði hún. „En svo verð ég
líka að fara undir eins á eftir,“ bætti
hún við við Sutherland, sem gekk við
hlið hennar, en þau Maitland og Elíza-
bet gengu á undan. „Ég þarf að gefa
hestunum og búverka, svo að það er
meira en masið tómt.“
„Getur Colin ekki aðstaðið á meðan?“
spurði Sutherland.
„Hann gæti gefið hestunum," svaraði
Jane brosandi, „en ég myndi treysta
Söru betur við búverkin. En ég vU helzt