Tíminn - 05.07.1940, Blaðsíða 3

68. blað
TtiHrVTV. föstmlagiim 5. jnlí 1940
271
A N IV Á L L
Gnllbriiðkaup.
Laugardaginn 14. júní s. 1. áttu
þau gullbrúðkaup hjónin Guð-
finna Jónsdóttir og Stefán Jóns-
son á Öndólfsstöðum í Reykja-
dal.
Þann dag heimsótti þau
margt vina þeirra og vanda-
manna. Var veður hið bezta og
dagurinn hinn ánægjulegasti.
Skemmtu menn sér við ræðu-
höld, söng og dans fram á nótt.
Þá voru og veitingar hinar
rausnarlegustu.
Þau Guðfinna og Stefán eiga
40 afkomendur á lífi: börn,
barna-börn og barna-bama-
börn. Voru þeir allir á Öndólfs-
stööum þenna dag, og má óhætt
fullyrða, að það var hinn mann-
vænlegasti hópur. Söngfólk og
gleðifólk er þar margt einkenn-
andi fyrir þann hóp, enda þarf
engum að koma það á óvart um
afkomendur þeirra hjóna, þeim,
sem einhver kynni hafa af þeim
haft.
Stefán á Öndólfsstöðum er
nafnkunnur gleðimaður og
söngmaður, og vék hann sér enn
þennan dag í hóp söngfólksins,
þó áttræöur sé og tók undir með
tenórnum.
Stefán er einn þeirra manna,
sem leiftur leika frá, svo fun-
heitur er hann af fjöri og á-
huga. Hann er ótrauður fylgis-
maður samvinnustefnunnar og
Framsóknarflokksins, og til
sóma íslenzkri bændastétt. Og
konan hans, Guðfinna, með á-
stúð sína og hlýju, er fulltrúi
þeinra kvenna, sem lagt hafa
undirstöðu íslenzks sveitalífs og
bændamenningar í þessu landi í
þúsund ár af mestri prýði og
heiðri.
Börn þeirra hjóna, sem nú
búa á Öndólfsstöðum, hafa lokið
því verki sem hin ötulu hjón
hófu, að gera eina hina bezt
hýstu og búsældarlegustu jörð
úr lélegu koti. Starfsemi, hag-
sýni og atorka einkenna heim-
ilið, og í því birtist fjör og þrótt-
ur foreldranna endurfætt í
börnunum. Og þó er þar alltaf
nægur tími til söngs og gleð-
skapar. Slík eiga íslenzk sveita-
heimili að vera: björt, hlý og
vistleg, byggð starfsömu, syngj-
andi og glöðu fólki. Þannig
heimili er ríkuleg laun hinum
öldruðu hjónum á Öndólfsstöð-
um, verðskulduð og viðeigandi.
P. H. J.
Afmælf.
Jón G. Jónsson bóndi í Tungu
í Fljótum átti nýlega sextugs-
afmæli og var þess minnst með
samsæti heima hjá honum 27.
f. m. Var þar margt manna
samankomið og fór samsætið
Sigurpór í Kollabæ
sjötugur
(Framh. af 1. síðu)
izt á hann, hvar sem hann hefir
verið í félagsskap, og sýnir það
hið óskipta traust, sem hann
nýtur. Er það reynsla manna, að
hverju máli sé vel borgið í hönd-
um hans og forsjá, og að ekkert
verði látið ógert til að sjá því
farborða, eftir því sem föng eru
á, er hann hefir tekið það að
sér. — Þeir, sem þekkja hann
bezt, vita, að hann á drengskap
og festu sveitunga síns, sem
sagði: „Hvortki skal ég á þessu
níðast, og á engu öðru, því er
mér er til trúað.“ Og þessir
eiginleikar hafa hlaðið á hann
hverju trúnaðarstarfinu á fæt-
ur öðru. Auk þess að vera odd-
viti sveitar sinnar, er hann for-
maður í stjórn Vatnafélags
Rangæinga og hefir verið, það
síðan félagið var stofnað árið
1928. Er þar unnið eitt hið merk-
asta átak, sem nokkru sinni
hefir verið hafizt handa um í
Rangárþingi, að brúa og beizla
vötnin, sem brjóta land og eyða
um allt miðbik héraðsins. Og þó
að verkið sé hálfnað og vel það,
vötnin brúuð og fyrirhleðslurn-
ar í góðum gangi, má segja, að
annað hafi verið meira í þessu
afrekað! — Það, sem allar fram-
kvæmdir þessar byggjast á, —
en það er að brúa áhuga héraðs-
búa sjálfra milli mismunandi
skoðana og hagsmuna, sem
framkvæmdir þessar strönduðu
jafnan á áður. — Að þessu hefir
Vatnafélagið unnið með mikilli
þrautseigju og áhuga, undir
stjórn Sigurþórs, — og hefðu
sjálfsagt margir aðrir gefizt upp
í hans sporum þar, ekki betur
en það hefir verið þakkað og
metið, af þeim, sem sundurlynd-
inu vilja viðhalda í þessum mál-
um.
Þá er Sigurþór formaður fast-
eignamatsnefndar sýslunnar, —
formaður í stjórn Kaupfélags
Hallgeirseyjar, auk margra ann-
ara trúnaðarstarfa heima fyrir.
Hann hefir frá fyrstu tíð ver-
ið áhugamaður mikill um vöxt
og viðgang Framsóknarflokks-
ins, enda er hann skýr maður
og ber vel skyn á hag og að-
stöðu landbúnaðarins og hugs-
ar um það flestum meira. Hann
hefir verið fulltrúi héraðsins í
miðstjórn flokksins um langt
skeið, og lætur sig miklu skifta
starf hans og stefnu.
Samherjar hans heima fyrir
og víðar um land þakka honum
gott starf, sem unnið er, og óska
þess að mega njóta krafta hans
og áhuga sem lengst. Og þeir
senda honum hugheilar ham-
ingjuóskir vegna afmælisins.
Kjötverkun næsta haust
Aðalfnndiir Sambauds íslenzkra samvinnn-
félaga, liaklinn að Laugarvatui 24. júní 1940,
gei*ði svofcllda ályktuu:
„Þar sem að óbreyttu núverandi viðskiptaástandi er augljóst,
að ekki fæst neinn markaður erlendis fyrir saltkjöt héðan frá
landi á komandi hausti, en hins vegar útlit fyrir, að nægilegur
markaður fáist fyrir freðkjöt, telur aðalfundur S. f. S. brýna
nauðsyn á því, að gerðar séu nú þegar ráðstafanir til þess að
ekki verði saltað meira kjöt heldur en innanlandsmarkaðurinn
tekur á móti. Þess vegna ályktar fundurinn:
a) Að skora á kjötverðlagsnefnd, að haga slátrunarleyfum á
komandi hausti þannig, að þeim, sem ráð hafa á eða geta á við-
unandi hátt náð til frystihúsa, sé bannað að salta eða velja kjöt
til söltunar, og gera þeim jafnframt skylt, að frysta svo mikið
fyrir útlendan markað, að öruggt sé, að innanlandsmarkaðurinn
verði ekki ofhlaðinn, og að þau ein byggðarlög, sem ekki ná til
frystihúsa, fái leyfi til kjötsölunnar fyrir innlendan markað.
b) Að leitast við að tryggja skipakost þann, sem fáanlegur og
hæfur er til flutninga á frosnu eða nýju kjöti milli hafna innan-
lands og til útlanda.
c) Að skora á fiskimálanefnd, að gera sitt ítrasta til þess að
hraðað verði svo útflutningi á frosnum fiski, að hann verði ekki
til fyrirstöðu í frystihúsunum, þegar slátrun hefst í haust, og
ekki sé hætta á því, að skipin teppist frá kjötflutningum á þeim
tíma.
d) Að láta athuga nú þegar möguleika fyrir leigu eða afnotum
þeirra frystihúsa, sem ekki eru eign samvinnufélaganna, en nota
mætti til kjötfrystingar og geymslu kjöts.
Felur fundurinn stjórn S. í. S. og framkvæmdastjóra útflutn-
ingsdeildar að annast þessar framkvæmdir og gera hverjar þær
ráðstafanir aðrar, sem teljast nauðsynlegar til þess að því marki
verði náð, að ekki sé saltað meira kjöt en telja má öruggt að
seljist á innlendum markaði.“
Smasöluverð
á neftobaki
má ekki vera hærra en hér segir
Anchor Stockholm Snus
í R.vík og Hafnaríirði kr. 1,50 dósin
Annars staðar á landinu 1,55 —
Athygli skal vakin á því, að háar sektir geta
legið við að brjóta ákvæði tóbakseinkasölulaganna
um útsöluverð í smásölu.
Tóbakseínkasala ríkísins.
mjög vel fram. Jón hefir jafnan
verið gildur bóndi og hefir verið
hreppstjóri um alllangt skeið.
Náttúruirædmgurinn
1. og 2. hefti tíunda árgangs er nú komið út. Þessi hefti eru fjöl-
breytt að efni. Verð árgangsins eins og áður kr. 6.00. — Þeir
sem vilja gerast kaupendur að ritinu, geta fengið það sem áður
er komið út með 33% afslætti. Aðeins. fá eintök til frá byrjun. —
Menn eru beðnir að snúa sér til Bókaverzlunar ísafoldarprent-
smiðju h.f. Sími 4527.
Bókaútgáfa Guðjóns Ó. Guðjónssonar.
VIRCINIA CICARETTUR
3 0 S T K . FASEINN KOSTAK K R . 1.90
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN
Verður síðar vikið ítarlega að
þeirri hlið málsins.
XIV.
Nú liðu nokkur ár, þar til
komið var fram á útmánuði
1940. Styrjöldin var í algleym-
ingi. Allt efni frá útlöndum
torfengið og stórhækkað í verði.
Byggingarnefnd og húsameist-
ari ákváðu að reyna að fullgera
húsið fyrir afmælisdag Jóns
Sigurðssonar 17. júní. Alexander
Jóhannesson var mjög eljusam-
ur við fjárútveganir og varð að
taka allmikið fé að láni til að
ljúka byggingunni, upp á vænt-
anlegar happdrættistekjur. En
mest reyndi þó á húsameistara.
Hann hafði þá oft um 70
menn í vinnu við bygginguna
við hin fjölbreyttustu störf.
Hann varð að gera allar frum-
teikningar, ekki aðeins af hús-
inu úti og inni, heldur hinni
margháttuðu skreytingu og af
fjölbreyttum húsmunum. Gott
dæmi um starfshætti húsa-
meistara er það, að fáum dögum
áður en vígsla skyldi fara fram,
kom í ljós, að ekki var unnt að
fá sæmilega kertastjaka á alt-
ari kapellunnar í neinni búð í
bænum. Húsameistari teiknaði
þá í skyndi forkunnar fagran
stjaka, í samræmi við stíl kirkj
unnar. Síðan bað hann valinn
koparsmið að gera tvo stjaka af
þeirri gerð, og lauk sá maður
verkinu á tveim sólarhringum.
Mestallan veturinn var húsa-
meistari á skrifstofu sinni fram
að hádegi, en eftir það venjulega
fram undir kvöldverðartima í
háskólanum til að stýra hinum
fjölmenna hóp iðnaðarmanna og
verkamanna. Nýjungar þær, sem
húsameistari gerði í byggingar-
iðnaði íslendinga við þessa einu
byggingu, eru svo margar, að
þeirra verður ekki getið hér
nema að örlitlu leyti. Varð hann
þess vegna að stýra óteljandi til-
raunum og fylgjast með þeim
stig af stigi, og að síðustu að
leiðbeina starfsliði sínu við
framkvæmdina.
XV.
Kring um háskólann eiga að
verða grænir vellir, með mörg-
um byggingum, sem allir til-
heyra stofnuninni. Framan við
húsið hefir verið grafið fyrir
skeifumyndaðri dæld með múr-
hlið framan við alla bygging-
una. Sá múrveggur verður um
tvær mannhæðir þar sem hann
er hæstur, og klæddur með
hrafntinnu. Ofan við skeifuna
kemur hið rúmgóða hlað háskól-
ans. Þá kemur meginbyggingin,
í einföldum og yfirlætislaus-
um stíl, klædd gulhvítu kvarsi.
Kring um alla glugga og á súl-
um forhallargluggans er enn
þá hvítari umgjörð úr fágaðri
silfurbergssteypu. Stigaþrepin
framan við aðaldyr eru úr
svörtu basalti. Kringum aðal
dyr er breiður dyraumbúningur
úr Ijósgrænni líparitsteypu.
Innan við aðaldyr kemur lítið
fordyri, með hrufóttri, hraun-
kenndri steining, sem minnir á
íslenzkan helluvegg. Gólfþurrka
í þessari forhöll, er eins og
tröllabursti, smíðaður í Land-
smiðju íslands. Eru þrjátíu þús-
und göt í málmplötunni undir
þessari miklu þurrku. Hún er
hreinsuð á þann veg, að vatni er
hellt yfir gólfþurrkuna, en það
tekur óhreinindin með sér niður
í rennu, sem er undir málm-
þynnunni. Þarf ótrúlega litla"
vinnu til að halda inngangin-
um hreinum. Þegar komið er úr
þessari ytri forstofu blasir við
hin mikla forhöll og stigar upp
á efri hæðir. Gólfið í forhöll-
inni er úr dökkum hellum. Þær
eru gerðar úr voldugum grá-
steinsbjörgum suður í Öskju-
hlíð, sagaðar í hæfilega þykkar
sneiðar í haglega gerðum vélum,
sniðnar til eins og væru þær
mjúkt tré og loks fægðar og
borinn í þær límkenndur vökvi,
sem gerir þær seigar og stam-
ar. Stipaþrep háskólans eru úr
sama efni. Veggir forhallarinn-
ar eru klæddir, frá gólfi upp að
lofti, með hellum úr skelja-
sandi. Er líkt til að sjá eins og
væru þessir veggir hlaðnir úr
gulleitum marmarabjörgum.
Handrið aðalstigans eru létt og
björt úr ryðfríu stáli. Efst í
hvelfingu forhallarinnar er loft-
ið alþakið silfurbergskrystöllum.
Guðmundur bóndi í Hoffelli í
Hornafirði bjó þá til fyrir húsa-
meistara, svo að þar fellur steinn
við stein. Neðan við þennan
silfurbergshimin eru faldir
speglar, sem endurkasta sterk-
um rafljósum, þegar dimmt er,
upp í hvelfinguna, en hún logar
þá eins og væri hún alsett skín-
andi demöntum. Silfurberg er
sjaldgæf bergtegund og hefir
(Framh. á 4. síðu)
Af hverju halda menn
að aðaUega mjög vand-
látt fólk á lestrarefni
kaupi Dvöi? Af því að hún er þekkt
fyrir að flytja aðeins gott efrd, sem
greint og menntað fólk heflr ánægju
af að lesa.
Menn grcinir á
um gildi og tilverurétt einstakra greina hins innlenda
iðnaðar. Um eitt hljóta þó allir að vera á einu máli:
að sú iðjustarfsemi, sem notar innlend hráefni til
framleiðslu sinnar, sé ÞJÓÐÞRIFA FYRIRTÆKI.
Verksmiðjur vorar á Akureyri
Gefjirn og ISSimn,
eru einna stærsta skrefið, sem stigið hefir verið i þá
átt. að gera framleiðsluvörur landsmanna nothæfar
fyrir almenning.
Gefjun
vinnur úr ull fjölmargar tegundir af bandi og dúkum
til fata á karla, konur og börn og strafrækir sauma-
stofu á Akureyri og í Reykjavík.
I ð u n n
er skinnaverksmiðja. Hún framleiðir úr húðum, skinn-
um og gærum margskonar leðurvörur, s. s. leður til
skógerðar, fataskinn, hanskaskinn, töskuskinn, loð-
sútaðar gærur o. m. fl.
Starfrækir fjölbreytta skógerð og hanskagerð.
í Reykjavík haia verksmiðjurn-
ar verzlun og saumaslofu við
Aðalstræti.
Samband ísl samvhmufélaga,
344
Margaret Pedler:
Laun þess liðna
341
hana óþægilega á, að fyrir hana væri
enginn blómatími til, alla æfi hennar
myndu árin mjakast áfram, tóm, þýð-
ingarlaus og hrjóstrug. Stundum braut
biturðin af sér alla fjötra og Elizabet
minnti sjálfa sig á, að því versta væri
þó lokið, lífið hefði sært hana svo djúpu
sári, að meira yrði ekki að gert.' Hún
þyrfti ekki framar að óttast meiri
kvalabyrði. En svo kom eitt áfallið enn,
algjörlega án aðvörunar, og hún komst
að raun um að grimmd örlaganna
verða engin takmörk sett, og heldur
ekki þoli mannanna við að bera þær
byrðar, sem þau leggja þeim á herðar.
Eitt kvöld voru Wentworth-systkin-
n og Sutherland læknir boðin til Abby,
:il þess að fagna Richard nokkrum
Trevers, listamanni, sem Candy hafði
tynnst á Ítalíu. Travers hafði dvalið í
Englandi nokkra mánuði og unnið að
mynd, sem hann ætlaði að setja á mikla
listasýningu, sem halda skyldi innan
skamms. Þegar hann kom til Waincliff,
var hann fjölfróður, um allt það, sem
mest var talað um í London þá dagana.
Eftir matinn hneigðist talið að lista-
mönnum og fyrirmyndum þeirra, og þá
varð Travers óafvitandi valdur að því,
að þrumu laust niður meðal áheyrenda
hans.
„Maður getur aldrei sagt fyrir um
það skylda sín að firra hann því. Henni
fannst af og til að hún væri að greiða
skuldir móður sinnar og bæta fyriT brot
hennar.
Hún greip ávallt dauðahaldi um þessa
hugsun, þegar hún ætlaði að örmagn-
ast undir þeirri byrði, sem hún hafði
tekið sér á herðar. Og það var æði oft,
eftir að hún kom heim til Abbey aftur,
en þangað flutti hún nokkrum dögum
eftir að hún talaði við Blair í síðasta
sinn. Candy hafði tekið sér fjarveru
hennar nærri og nú var ekki framar
nein sérstök ástæða til þess fyrir hana
að dvelja að heiman. Þau höfðu kvaðst
fyrir fullt og allt, hún og maðurinn, sem
hún unni, og hún gerði sér Ijósa grein
fyrir hvað sú kveðja þýddi.
Henni hafði í fyrstu sárnað það við
föður sinn, að hann hafði tekið þá af-
stöðu, sem hann tók. En henni hvarf öll
gremja til hans, er hún kynntist öllum
aðstæðum betur. Það virtist skipta svo
ákaflega litlu máli hvað hann hafði
haldið eða hvað fólk yfirleitt hélt, sam-
anborið við þær bjargföstu, ísköldu
staðreyndir, sem risið höfðu milli henn-
ar og mannsins, sem hún elskaði. Og
maður getur eins sætt sig við hlutskipti
sitt í þessu sem hinu.
Það var satt, að freistingin til að
hreinsa Blair af öllum sökum, var