Tíminn - 03.09.1940, Blaðsíða 2

338
TÍailM, lirfgijiidaginm 3. sept. 1940
85. blað
Málefni Reykjavíkurbæjar
‘gímiwt
Föstudaginn 30. ágúst
F ramkvæmdír
efitir strlðíð
Það hefir komið fram nokkur
skoðanamunur milli Tímans og
kaupmannablaðanna um, hversu
nota skuli það fé, sem í bili
sparast við það, að byggingar-
framkvæmdir af öllu tagi leggj-
ast nú í dá. Kaupmannablöðin
mæla með auknum innflutn-
ingi til augnabliks neyzlu. Þeir,
sem vinna að verzlun myndu fá
meiri eyðslutekjur nú sem
stendur, og eftir stríðið, þegar
þarf að byrja að byggja og
framkvæma og bæta úr undan-
genginni kyrrstöðu, þá er eng-
inn forði til, ekkert nema verð-
hrunið og kreppan, sem fylgir
stríðslokunum. Tíminn hefir
aftur á móti lagt til, að hand-
bært fé yrði sparað sem mest,
borgaðar erlendar skuldir, og
komið upp varasjóði til að mæta
hinum eðlilegu vaxtarþörfum
eftir stríðið. Það er mjög senni-
legt, að kosningarnar í vor
snúist um þessi núverandi við-
horf.
Mér finnst óþarflega mikill
dugnaður af kaupmannasinn-
um, að vilja endilega eyða þeim
hluta af afrakstri þjóðarstarfs-
ins, sem á undanförnum árum
hefir gengið til verklegra fram-
kvæmda á þann hátt, að þessir
fjármunir verði sama sem að
engu. Öll skynsamleg athugun
bendir til, að við höfum skyn-
samlega þörf til að spara frem-
ur en eyða á gálauslegan hátt.
Landið okkar er komið inn í
bylgju heimsátakanna, við ósk-
um að vera utan við, en við
getum ekki ráðið við, að ís-
lenzkum skipum veðri sökt, eða
mikið af eigum landsmanna
farizt á annan hátt í styrjöld-
inni. Hér skal ekki fjölyrt
meira um þá hlið. Við unnum
friði, höfum búið okkur undir
frið, en ekki ófrið. Samt erum
við í óþægilegri nálægð viö
heimsstyrjöldina, með allri
hennar eyðingu.
Menn vona auðvitað, að enn
sem fyr verði hin afskekkta
lega landsins út í reginhafi
norður við heimskautabaug ís-
lendingum til bjargar, og að
eftir stríðið geti þeir, sem þá
lifa, byrjað að gera mikil átök
við þjóðnýtar framkvæmdir. Ég
vil hér nefna fimm stór fram-
tíðarmál, sem ástæða er til að
gefa vandlega gaum að, rann-
saka á meðan stríðið stendur og
hefja framkvæmdir jafnskjótt
og friður kemst á, ef þess er
nokkur kostur. Þessi fimm mál
eru innlend áburðarframleiðsla,
sementsgerð, saltvinnsla, þilborð
úr undirristu og brúnkol úr mó.
ísland á öll þau efni til, sem
þarf til þessara hluta. Hér eru
öll þau efni, sem þarf í hinn
svokallaða tilbúna áburð.Hér eru
efni í sement, hér er seltusjór
og jarðhiti, nóg af mó til brún-
kolagerðar, og undirrista í þil-
borð miklu meira en hægt er
að nota á íslandi.
Fyrir nokkrum árum lét ráðu-
neyti Hermanns Jónassonar
gera allmiklar athuganir að því
er snerti skilyrði til áburðar-
vinnslu og sementsgerðar. Efnin
eru öll til, en aðstaða með stein-
límsgerð er vitanlega ekki jafn
góð og í sumum næstu löndum.
En samt eru allar líkur til, að
hér megi koma á þessum iðn-
aði, ef þjóðin sýnir þrek og
kjark og vill verða sjálfbjarga.
Um áburðarverksmiðju er það
að segja, að sú iðja er að miklu
leyti á valdi þýzks hrings, og
meðan stríðið stendur er ekki
hægt að verzla hér með þá
vöru. Það er vitaskuld erfitt
fyrir litla þjóð, að keppa við
heimsfirma. En íslendingum
liggur lífið á að fá mikinn
áburð, og ekki of dýran.
Sænsku samvinnufélögin hafa
um langa stund átt litla verk-
smiðju hjá Stokkhólmi. Hún
hefir framleitt áburð handa
sænskum bændum. Þetta getum
við líka gert, og gerum vonandi
eftir stríðið. Áburðarleysið er
hörmulegt böl hér á landi. Mik-
ið af gömlum túnum vantar á-
burð, en nýræktina enn meira.
í öllum kaupstöðum og kaup-
I.
Rökræffur um mál.
Það hafa verið hafnar nokkr-
ar umræður um stjórn Reykja-
víkurbæjar, fjármálaástandið í
bænum og atvinnulífið. Þess er
full þörf vegna Reykjavíkur, og
ekki síður vegna alþjóðar, að
þessi vandamál séu rædd og
reynt að gera sér .grein fyrir
þeim. Ástandið í bænum er al-
varlegt, það fær engum dulizt
lengur. En það er miður vel far-
ið, þegar slíkt vandamál er rætt,
að inn í umræðurnar blandist
persónulegar ádeilur, svo sem
á hefir viljað bera.
í opinberum umræðum um
mál, hefir um margra ára skeið
borið einna mest á skömmum
og jafnvel níði um einstaka
menn, og er það þjóðinni til lít-
ils sóma. Þó hefir orðið breyt-
ing á þessu til batnaðar síðan
þjóðstjórnin tók við völdum.
En því miður virðist ýmislegt
benda til þess, að enn sé grunnt
á tilhneigingu þessari hjá
blöðunum, og að hann gæti
orðið ráðandi á ný.
Persónulegar skammir eru
ýmist eins og reykur, sem dyl-
ur kjarna málsins, eða eins og
kastljós, sem beinist að per-
sónunni, en málefnið sjálft
hverfur í skuggann. Með þess-
um hætti verða málefnin því
ekki skýrð, heldur oft og einatt
hið gagnstæða. Þessi aðferð
er því handhæg fyrir þá, sem
túnum, þar með talinn höfuð-
staðurinn, er mikill og vaxandi
áhugi fyrir ræktun. En alstað-
ar er sama svarið. Fólkið vantar
ábúrð, og sú vöntun er eins og
járnhringur, sem heldur í skorð-
um ræktun, sem annars myndi
fæða og klæða þúsundir manna.
Með því að koma upp brún-
kolaverksmiðju á Akranesi eða
Búðum til að nefna tvo staði,
mætti um langa stund fá nóg
eldsneyti til að hita hús, knýja
áfram skip, og til brennslu við
sementsgerð. Danir flytja ensk
og þýzk kol til sementsgerðar í
Álaborg. Á auðveldari hátt
gætum við flutt innlent elds-
neyti milli hafna á íslandi.
í næsta blaði verður vikið að
saltvinnslu, þilborðagerð og
brúnkolagerð. Þjóðin þarf að
hugsa um annað meira en
augnablikserfiðleika. Hér er nóg
af verkefnum fyrir dugandi
menn. Og það á að vera nokkuð
mikið af þeim á íslandi. Það
getur verið alveg sérstakt tæki-
færi að nota þá fjármuni, sem
nú er unnt að spara, til að koma
í framkvæmd stórvirkjum fyrir
komandi kynslóðir. J. J.
Á hverju hausti er slátrað
sauðfé til sölu á 92 stöðum í
landinu. Á þessa staði koma
samtals um 5000 smál. af dilka-
kjöti, sem þarf að selja. Undan-
farin ár hefir nokkuð af kjöt-
inu verið selt fryst til Englands
og Norðurlanda (Svíþjóðar og
Danmerkur), annar hluti hefir
verið seldur sem saltkjöt, aðal-
lega til Noregs, en afgangurinn
hefir verið seldur innanlands
nýr, frystur eða saltaður.
Við Evrópustyrjöldina hefir
aðstaða til kjötsölunnar breytzt.
Allir saltkjötsmarkaðirnir hafa
lokazt, og það eru litlar líkur
fyrir, að þeir opnist, eða nýir
komi í þeirra stað, sem hægt sé
að selja kjöt á, frá komandi
sláturtíð. Hins vegar eru líkur
fyrir því, að takmarkanir á sölu
freðkjöts til Englands, verði
ekki meiri en það í haust, að
þangað megi selja eins mikið
kjötmagn og við þurfum, ef það
er verkað við hæfi enskra kaup-
enda.
Það er því ekki sjáanlegt, að
það geti komið til mála í haust,
að verka saltkjöt, með von um
að geta selt það út úr landinu.
Hins vegar eru engar líkur til
þess, að ekki megi selja allt
okkar kjöt, ef hægt er að hafa
það í frosnu útflutningshæfu á-
hafa lélegan málstað. En þeir,
sem eru sterkir málefnalega,
græða mest á rökræðum. Þó
getur það að vísu komið fyrir,
að maður og málefni sé svo
samanofið, að erfitt sé að draga
markalínu þar á milli.
Það væri áreiðanlega mikill
ávinningur fyrir íslenzk stjórn-
mál, ef persónuníðið gæti horf-
ið úr blaðamennskunni, en í
þess stað kæmu rökræður um
mál. Rökræður eru alltaf og á
öllum tímum nauðsynlegar —
ekkert síður þótt hér sé þjóð-
stjórn. Það dylst margt í myrkr-
inu og þögn um öll málefni er
einskonar myrkur. Rökræður
eru þjóðinni lífsnauðsyn, enda
grundvallaratriði í stjórnskipu-
lagi hennar.
Það er því fávíslegt að tala
um það sem friðslit milli flokk-
anna, þótt þá greini á um mál
og rökræði þann ágreining. —
Það er óheilbrigt að halda uppi
níði í opinberum umræðum —
en það væri ekki aðeins óheil-
brigt heldur og hættulegt ef við
legðum niður rökræður um
mál á opinberum vettvangi.
Það væri mikið tjón, ef við
teldum okkur eiga aðeins um
það að velja, að steinþegja um
málin til þess að forðast að
ræða þau með skömmuip og
níði hver um annan. Þá færi
okkur eins og ofdrykkjumanni,
sem ekki treystir sér að bragða
vín, án þess að drekka sig full-
an, og verður því að ganga í al-
gert bindindi til þess að vera
ekki sífullur. —
Við verðum að temja okkur
að leggja hinar persónulegu á-
rásir alveg á hilluna, en halda
uppi þróttmiklum rökræðum
um málefnin sjálf. Slíkt ástand
á að skapast í landinu, ekki ein-
ungis á tímum þjóðstjórna,
heldur einnig þótt flokksstjórn-
ir fari með völd.
Með þessar meginreglur í
huga, vil ég drepa á nokkur at-
riði varðandi málefni Reykja-
víkurbæjar.
II.
Þaff, sem Björn Ólafsson segir.
Björn Ólafsson kaupm. skrif-
aði nýlega grein í dagbl._ Vísir
um ástandið í Reykjavík. í raun
og veru var ekkert nýtt í þessari
grein, tæpast nokkurt atriði,
sem ekki hefir verið bent á
margoft áður í blöðum Fram-
sóknarflokksins, sérstaklega í
Tímanum.
Það, sem vekur athygli í sam-
bandi við þessa grein, er í raun
réttri það eitt, að hún er rituð
af Sjálfstæöismanni, sem við-
urkennir staðreyndir um á-
stand bæjarins. En hingað til
sigkomulagi að sláturtíð lok-
inni.
Með þetta sjónarmið fyrir
augum þarf slátrun fjárins að
fara fram í haust. Á aðalfundi
SÍS, þar sem saman voru komn-
ir fulltrúar frá samvinnufélög-
um bænda, var samþykkt að
gera allt, sem hægt væri til þess'
að minnka saltkjötsframleiðsl-
una en auka freðkjötið. Hefir
sú samþykkt verið birt í blöð-
um, og málið auk þess rætt
nokkuð, meðal annars í Tím-
anum.
Þrátt fyrir þessar staðreyndir,
sem öllum ættu að vera Ijósar,
hitti ég daglega menn, sem
virðast ekki hafa fullan skilning
á því, hvernig ástandið er, og
þvi vildi ég reyna að skýra það
nokkuð.
Sláturleyfishafar, sem ekki
hafa haft aðstöðu til að frysta
kjöt sitt, hafa undanfarin
haust fengið um 1500 smál. af
dilkakjöti, sem þeir hafa þurft
að selja. Auk þess hefir vegna
rúmleysis á sumum frystihús-
unum verið nauðsynlegt að
salta kjöt frá þeim, sem áttu
aðgang að frystihúsi. Hafa
menn því óskað eftir, að salta
alls 1650 smál. af dilkakjöti
undanfarin haust. Þetta hefir
kjötverðlagsnefnd aldrei leyft.
Saltkjötssala undanfarin ár
hefir verið sem hér segir:
hefir skrifum Framsóknar-
manna um þessi mál verið mót-
mælt og Sjálfstæðismenn kall-
að þau róg. — Björn Ólafsson
segir, að ástandið í bænum sé
mjög slæmt, að bænum sé ekki
vel stjórnað, og að menn verði
að gera sér það ljóst. „Það
þarf,“ segir Björn, „að reyna
nýjar leiðir, nýjar aðferðir,
nýjar hugmyndir, nýja menn til
þess að leysa úr vandamálun-
um“. Allt þetta hefir verið
margsagt áður. Og greinarhöf-
undurinn heldur áfram: „Hverri
starfsdeild þarf að hrista upp í
og hreinsa burt það, sem er sof-
andi og óstarfhæft, en setja í
staðinn dugnað, framtak og ár-
vekni.“ Hann talar einnig um,
að fátækramálin séu sennilega
eitt mesta vandamál bæjarfé-
lagsins, — en það er einmitt
þetta, sem Framsóknarmenn
hafa einatt bent á síðastliðin
10 ár.
Það er að vísu allrar virðing-
ar vert, að sýna slíka hrein-
skilni, og að vissu leyti þá glögg-
skyggni, sem fram kemur hjá
Birni Ólafssyni, en á hitt verð-
ur tæpast fallizt, sem komið.
hefir sumstaðar fram, að það
sé sérstaklega þakkarvert að
viðurkenna hvernig ástandið er,
sérstaklega þegar það er orðið
þannig, að tæpast getur dulizt
nokkrum manni, sem gefur því
gaum. Og afleiðingar þess hljóta
að koma enn greinilegar í dags-
ljósið fyrr en nokkurn varir.
Björn Ólafsson er að því leyti
ekki frábrugðinn flokksmönn-
um sínum, aö hann notar hin-
ar sömu afsakanir fyrir því
hvernig komið er, og segir, að
„aðalorsökina að hinum hrörn-
andi hag bæjarins sé að finna
i ráðstöfunum, sem gerðar hafa
verið af löggj af arvaldi and-
stöðuflokka Sjálfstæðismanna.“
En þótt þetta sé á of áberandi
hátt sett fram sem einskonar
plástur á það sár, sem Björn
Ólafsson veitir samflokksmönn-
um sínum, með víðtækum og
rökstuddum aðfinnslum á stjórn
bæjarins, þykir rétt að athuga
þessa fullyrðingu út af fyrir sig.
III.
Reykjavík býr viff sömu lög
og affrir.
Það er vitanlegt, að allir
landsmenn búa við sömu lög.
Bæir og þorp hafa sama svig-
rúm innan þeirra takmarka,
sem lög leyfa. Reykjavík hefir
að þessu leyti sömu aðstöðu og
ísafjörður, Akureyri og Hafn-
arfjörður, sem og allir aðrir
kaupstaðir og kauptún lands-
ins. Að vísu má segja, að lands-
kg. kg.
1934 ....... 948628 362600
1935 ....... 961404 382100
1936 ....... 956449 371500
1937 ....... 829042 391800
1938 ....... 817414 365800
1939 ....... 882362 387600
í vor lokaðist norski markað-
urinn áður en allt það saltkjöt,
sem þangað átti að seljast frá
haustinu _1939 var farið, og er
nokkuð af því óselt enn, en hitt
hefir verið selt innanlands og er
talið í skýrslunni hér á undan
með því, sem selt var innan-
lands 1939.
Eins og áður er sagt, hafa það
verið um 1650 smál., sem menn
hafa viljað salta árlega, en með
veitingu slátur- og söluleyfa
hefir verið hægt að minnka
saltkjötsmagnið nóg til þess, að
það hefir aldrei svo mikið, að
verulega hafi komið að sök.
En nú þarf að gera meira en
venja hefir verið í þessum efn-
um. Þótt nú sé gengið út frá
því, að ekki þurfi að salta á
þeim stöðum og hjá þeim mönn-
um, sem eiga litlu frystihúsin,
og að hægt verði að taka frá
þeim oft í sláturtíðinni, þá
verða það samt um 1100 smál.,
sem þarf að flytja til og koma
til frystingar.eigi saltkjötið ekki
að verða ofmikið. Til þess að
þetta sé hægt þarf að brjóta
gamlar venjur og því kunna
margir illa, finnst það bæði
kostnaðarsamt og fyrirhafnar-
mikið.
Sé málið athugað nánar kem-
ur í Ijós, að sláturleyfishöfunum,
lög geti verið mismunandi hag-
stæð fyrir sjávarsíðuna ann-
arsvegar og sveitirnar hinsvegar.
Þegar talað er um óhagstæð
lög fyrir Reykjavík ætti því
helzt að vera átt við þann mun.
En þá má á það benda, að fram
til þessa hefir löggjöfinni verið
svo háttað, að menn hafa frekar
kosið að flytja úr sveitum lands-
ins til kaupstaðanna, — burt
frá þeim fríðindum, sem lög-
gjafarvaldið á þó að ha£a veitt
sveitum umfram kaupstaðina.
Þetta sýnir, að þau fríðindi, sem
löggjafinn hefir veitt sveitun-
um, hefir ekki nægt til þess að
skapa jafnvægi á milli sveita og
kaupstaða, sem þó þarf að leit-
ast við að koma á. Sannar þetta
ennfremur, að fólksflutning-
arnir úr sveitum til kaupstað-
anna hefðu orðið miklu meiri,
ef fríðindin, sem löggjafarvald-
ið þó hefir látið sveitunum í té,
hefðu ekki verið veitt, og ástand
bæjanna fjárhagslega þá enn-
þá erfiðara en nú er.
Með þessu er í raun og veru
svarað fullyrðingum um ágengni
löggjafarvaldsins á hendur
Reykjavíkurbæ. Þó þykir rétt
að athuga hér sérstaklega lög-
in, sem Björn Ólafsson og
flokksmenn hans aðrir telja að
mestum óskunda hafi valdið í
fjármálum Reykjavíkurbæjar,
og sem Björn segir að hafi ver-
ið sett „af löggjafarvaldi and-
stöðuflokka Sjálfstæðismanna."
Það eru aðallega tvenn lög,
sem talið er að mestri útgjalda-
aukningu hafi valdið.
Það eru þá fyrst lög um lög-
reglumenn, er samþykkt voru á
Alþingi 1933. Ef athuguð er
þingsaga þessa máls, kemur í
ljós, að frumvarp um þetta efni
kom frá ríkisstjórninni, —
dómsmálaráðherra var . þá
Magnús Guðmundsson. í«tjórn-
arfruhivarpinu var gert ráð
fyrir, að tala lögregluliðsins
væri ótakmörkuð og að ríkis-
sjóður greiddi kostnaðinn. í
meðferð málsins á Alþingi var
tala lögreglumannanna tak-
mörkuð og kostnaðinum skipt
milli ríkis og bæja. Þegar frum-
varpið kom' þannig breytt til
neðri deildar, lagði fjárhags-
nefnd einróma til, að frum-
varpið ýrði samþykkt. í nefnd-
inni voru: Halldór Stefánsson,
Bernharð Stefánsson, Ólafur
Thors, Jón A. Jónsson og Hann-
es Jónsson. — í neðri deild virð-
ist enginn hafa andmælt fyrir-
komulaginu um greiðslu kostn-
aðarins. Magnús Guðmundsson
dómsmálaráðherra lýsir meira
að segja yfir því, að hann muni
ekki eftir neinu atriði í frum-
varpinu, sem hann sé óánægð-
ur með, — þó geti það verið ein-
hver smáatriði, sem hann muni
ekki í svipinn. En fjárhagshlið
málsins hefði hann áreiðanlega
ekki talið til smáatriða.
sem ekki geta fryst sitt kjöt,
má skipta í fjóra flokka eftir
aðstöðunni til slátrunarinnar.
1. í fyrsta hópnum eru þeir,
sem ekki eru lengra frá aðal-
markaðsstaðnum, Reykjavík, en
það, að þeir geta, ef tíð er góð,
flutt kjotið þangað til sölu þar
eða frystingar, ef þeir ekki geta
selt það. Undir þennan hóp
heyra allir þeir sláturleyfishaf-
ar, sem eru í Borgarfirði, Húna-
vantssýslum og Vestur-Skafa-
fellssýslu og ekki geta fryst
kjötið á sláturstað. Ennfremur
sláturleyfishafar í Dalasýslu og
austasta- hluta Barðastranda-
sýslu, en þar eru hvergi mögu-
leikar til að frysta kjötið. Þess-
ir sláturleyfishafar fá venju-
lega um 700 smál. af kjöti, og
ætti að mega koma því öllu til
Reykjavíkur í sláturtíðinni, og
væntanlega geta þeir fengið
það fryst þar, að svo miklu leyti,
sem þeir ekki geta selt það nýtt
til kjötverzlana.
2. Á níu stöðum á landinu
eru frystihús, sem lítið hafa
verið notuð til að frysta kjöt í
undanfarin ár, enda hafa eig-
endur þeirra ekki haft slátrun
með höndum. Samvinnufélög
bænda eiga aftur frystihús á
sjö stöðum, þar sem kaupmenn
hafa slátrun og hafa ekki til
þessa fengið rúm í sláturhús-
unum fyrir kjöt sitt. Væntan-
lega takast nú samningar milli
eigenda húsanna og þeirra, er
kjöt þurfa að frysta á þessum
stöðum, og vonandi enda þeir
með því, að þeir, sem aðstöðu
hafa til þess að frysta kjöt sitt,
geti það. Sumstaðar eru húsin
Frumvarpið var síðan endan-
lega afgreitt sem lög frá efri
deild, að viðhöfðu nafnakalli,
og greiddu atkvæði með frum-
varpinu: Jakob Möller, Jón
Jónsson, Jón Þorláksson, Jónas
Jónsson, Magnús Torfason, Páll
Hermannsson, Pétur Magnús-
son, Bjarni Snæbjörnsson, Ein-
ar Árnason, Guðrún Lárusdótt-
ir, Halldór Steinsson, Ingvar
-Pálmason, Guðmundur Ólafs-
son. Á móti var aðeins einn, Jón
Baldvinsson.
Þessi lög hafa auðvitað vald-
ið Reykjavík töluverðri út-
gjaldaaukningu, en hér kemur
það greinilega í ljós, eins og
alltaf hefir verið vitað, að
Sjálfstæðismenn voru mjög
hvetjandi þess, að lögreglan
yrði aukin. Þeir vildu meira að
segja hafa heimild til ótak-
markaðrar fjölgunar lögreglu-
manna, en Framsóknarmenn
reistu skorður við því, enda
hefði kostnaðurinn þá orðið ó-
fyrirsjáanlegur.
Hin lögin eru framfærslulög-
in frá 1935. Sjálfstæðismenn
telja, að þau hafi valdið bæn-
um mestri útgjaldaukningu og
áfella Framsóknarmenn harð-
lega fyrir þau. Björn Ólafsson
segir í grein sinni, að fram-
færslubyrðin hafi aukizt mest
í Reykjavík árin 1934—1937.
Það hefir þegar verið leiðrétt
opinberlega, að ekki verður hin-
um nýju framfærslulögum
kennt að ráði um þessa aukn-
ingu, þar sem þau öðluðust ekki
gildi fyrr en 1. janúar 1936, —
enda vitað mál, að framfærslu-
þunginn hefir vaxið auknum
hraða síðustu 20 árin. Það hefir
því ekki enn verið sýnt fram á
það með rökum, að hin nýju
framfærslulög hafi aukið byrð-
ar Reykjavíkur verulega. En
þótt svo kynni að vera, þá er
hitt algjörlega rangt, að þessi
lög hafi verið sett „af löggjafar-
valdi andstæðinga Sjálfstæðis-
manna,“ eins og það er orðað í
grein Björns Ólafssonar.
Fólksflutningurinn úr sveitum
til kaupstaða blóðsugu sveitirn-
ar með tvennum hætti. Þær
töpuðu vinnukrafti, sem þær
ekki máttu missa, og urðu oft 1
þess stað að framfæra þennan
vinnukraft, sem þær höfðu tap-
að, á dýrustu stöðum í landinu.
Það hefir komið fyrir, að fram-
færi einnar þurfalingsfjölskyldu
í Reykjavík hefir orðið um 7
þús. kr. á ári. Fyrir fátæka og
fámenna hreppa var það oftast
ókleift, að reita saman nægilegt
fé til að standa straum af þurfa-
lingum, er dvöldu á dýrustu
stöðum landsins. Sveitarfélög
um allt land voru að verða
gjaldþrota.
Þegar nýju framfærslulögin
voru sett, var öllum orðið ljóst,
án tillits til stjórnmálaskoðana,
(Framh. á 4. síðu)
þó það lítil, að til vandræða
horfir, nema hægt sé að lengja
tímann, sem slátrun stendur
yfir og tæma húsin á meðan, og
það sumstaðar oftar en’ einu
sinni.
3. Á nokkrum stöðum má, með
því að flytja kjötið sjóveg á
vélbátum jafnóðum og slátr-
un fer fram, á staði, þar sem
frystihús eru, komast hjá því
að þurfa að salta. Þannig má
flytja kjöt frá Flatey til Stykk-
ishólms, frá Sandi til Ólafs-
víkur, frá Hvalskeri, Örlygs-
höfn og Sveinseyri til Patreks-
fjarðar, frá Bakkabót til Bíldu-
dals, frá Arngerðareyri og
Vatnsfirði til ísafjarðar o. s.
frv. Mikið er þetta þó komið
undir veðri, og svo þvi, að sam-
komulag náizt við frystihúsa-
eigenda um frystingu á kjöt-
inu. En náist það, og leyfi veðr-
ið flutning á kjötinu, má á
þennan hátt flytja og frysta um
300 smál., sem annars yrði að
salta.
4. í fjórða hópnum eru svo
þeir, sem einskis eiga úrkostEÍ,
nema að salta kjötið. Að vísu
er líklegt að hægt sé að koma
frá þeim með strandferðaskip-
um eins eða tveggja daga slátr-
un, eftir því hvernig geymslu-
rúmi kjötsins er varið í slátur-
húsunum, en það dregur lítið,
og munar því litlu. En þessir
menn eru vanir að fá um 500
smál. af kjöti, svo þó einhverju
af því mætti bjarga frá söltun,
með strandferðaskipunum, þá
er kjötmagn þeirra samt meira
en hægt er að selja i landinu.
Af þessu geta menn séð, að
Páll Zophóníasson;
Slátrunín í haust
Úr landinu I landinu