Tíminn - 01.10.1940, Qupperneq 3

93. blað
TÍMiray, brigjndagiim 1. okt. 1940
371
Voðí og varnarráð
- ríkísbíndíndí
NIÐURLAG
Síðustu mannsaldra hafa
fjölmargir af beztu mönnum
þjóðarinnar unnið af miklum
áhuga og ósérplægni að því að
bjarga þjóðinni úr heljargreip-
um áfengis og tóbaks. Er óhætt
að fullyrða, að stórmikið hefir
unnizt á, ef miðað er við þaö
ástand í þessum efnum, sem
verið hefði og væri nú hér á
landi, ef enginn hefði nokkru
sinni unnið að bindindismálum.
En jafnhliða hinni miklu bar-
áttu, sem háð hefir verið, hefir
á öllum tímum skort máttugt
afl í sókninni, afl, sem yfir-
gnæfði kraft þess andstæðings,
sem móti var barizt.
Verðlaun ríkisbindindisins
eiga að vera þetta afl, þau eiga
að koma í veg fyrir, að sá, sem
á þau í vændum, læri að nota
vín eða tóbak, vegna þess að
þau eru töpuð þeim, sem brýtur
bindindið. Allir foreldrar, sem
láta sér annt um framtíð barna
sinna, óska að þau forðist vín
og tóbak, jafnvel engu síður
þeir foreldrar, sem sjálfir neyta
slíks. Hlutverk foreldranna
verður því að gera börnin að
bindindisfélögum, en hlutverk
verðlaunanna að gera bindindið
öruggt.
Ég hefi rætt við ýmsa menn
um tillögur mínar um ríkis-
bindindi, einkum foreldra. Hafa
þeir allir tekið þeim mjög vel,
og sagt, að þeir mundu stuðla
að því, að börn þeirra gengju í
bindindið. Allt hugsandi fólk
veit og skilur, að vín og tóbak
er þjóðinni til stórtjóns. Hins
vegar munu ýmsir líta svo á,
að í tillögum mínum um ríkis-
bindihdi sé ríkissjóði bundin
of þung byrði. Hið opinbera
leggur árlega fram stórfé á okk-
ar mælikvarða til uppeldis og
menningarmála þjóðarinnar og
fjöldi manha, bæði launaðra
og ólaunaðra, leggur fram
krafta sína af miklum áhuga til
þess að auka gengi þjóðarinnar.
En þetta mikla fé og starf, ber
ekki þann árangúr, sem ætla
mætti. Og stærsta ástæðan til
þess að svo er ekki, er vín- og
tóbaksnotkun unglinga og
æskumanna. Mikið af vaxtar-
þrátti þjóðarinnar, fjármunum
hennar og andlegum og efnis-
íegum verðm^ptum, er brennt á
altari þessara afguða mann-
kynsins. Nokkuð af því fé og
starfi, sem það opinbera sjálft
leggur fram til uppeldis og
menningar æskunnar í landinu,
brennur þar einnig. Hér er því
um stórfellda björgunarstarf-
semi að ræða. Þegar á þetta er
litið og málið lesið niður í kjöl-
inn, falla burtu allar efasemdir
vatninu sem veiði er stunduð í
því fiskihverfi.
í fyrra tölulið, sem setur hin-
ar almennu reglur um takmörk
veiðifélags, er algerlega horfið
frá að miða aðeins við heilt
fiskihverfi, b-liður segir það
eins skýrt' og orðið getur, enda
gengur dómurinn fram hjá
þeim lið. Hins vegar miðar 2.
liður við, að takmarkið að ofan
sé það, að veiði er þar stunduð,
en því gengur dómarinn fram
hjá eins og áður, að því er
snertir fiskiræktina. Samt hefir
orðið „fiskihverfi“ verkað á
hann eins og rauð dula, og það
svo að hann hefir sýnilega ekki
reynt að kryfja þennan tölulið
til mergjar. Hann höndlar um
straumvatn eða það. sem við í
daglegu tali köllum á, og fyrir-
skipar að félagssvæðið skuli ná
upp eftir henni allri, en þó ekki
lengra en veiði er stunduð.
Þetta takmark getur ekki verið
sett til annars en að útiloka
jarðir sem liggja efst við ána
til þess fyrst og fremst, að kom-
ast hjá að láta þá fá þátt í
veiðinni og þar með rýra hlut
veiðij arðanna og svo til að
losna við að hafa menn í fé-
lagsskapnum, sem ekkert er-
indi áttu þangað. En löggjafinn
lætur sér ekki nægja þessa tak-
mörkun,; hann bætir annarri
við: ,,í því fiskihverfi," segir
þar. Er þar með boðið, að sé
eitt fiskihverfi eða fleiri ofar
með ánni skuli veiðifélagssvæð-
ið ekki ná til þess. Er þetta í
fullu samræmi við 39. gr., er
segir, að takmörk fiskiræktar-
félags sé fiskihverfi. Og hér er
Haustmarkaður KRON Laugaveg 39
selur allskonar innlendar vörur. Nú pegar eru eftirtaldar vörur á boðstólum:
TRYPPA- og FOLAtiDAKJÓT.
Minnst selt í einu lU hluti úr skrokk.
Verðið: Nýtt kjöt frampartur 1.30 kg., læri 1.50 kg.
Reykt kjöt frampartur 2.00 kg., læri 2.20 kg.
Þeir, sem þess óska, geta fengið kjötið saltað, annaðhvort i
ílát, sem þeir leggja til sjálfir eða kaupa á staðnum.
Ókeypis uppskriftir um geymslu og matreiðslu á kjötinu eftir
fröken Helgu Sigurðardóttur.
DILKAKJÖT, í lieilum kroppum.
Verð: I. fl. 2.15 kg., II. fl. 2.05 kg., III. fl. 1.90 kg.
Saltað verður fyrir þá, sem þess óska, í ílát, sem þeir leggja
tilsjálfir.
SALDSÍLD, kryddsíld og sykursöltuð sild.
A.Í Jh
Verð: Saltsíld....................... kr. 54.00 heiltunna
Kryddsíld........................ — 65.00 heiltunna
Sykursöltuð síld................. — 60.00 heiltunna
Þeir, sem óska, geta fengið síldina umsaltaða í smærri ílát,
sem þeir leggja til sjálfir, og er verðið þá:
Saltsíld .... 0.18 pr. stk. (eða ca. kr. 51.00 innih. í 1/1 tn.)
Kryddsíld .... 0.20 pr. stk. (eða ca. kr. 65.00 innih. í 1/1 tn.)
Sykursöltuð síld 0.19 pr. stk. (eða ea. kr. 60.00 innih. í 1/1 tn.)
Síldin er öll valin. — Ókeypis uppskriftir eftir frökén Helgu
Sigurðardóttur um matreiðslu síldarinnar.
IIVÍTKÁL,
sem ekki hefir náð að mynda höfuð, en er tilvalið til geymslu
með því að þurrka það eða salta, verður selt á 0.28 kgr. og
minnst 5 kg. í einu.
STEUVBÍTSRIKLIAGLR.
Verð pr. kgr. kr. 1.60 óbarinn.
Minnst selt 5 kgr. í einu.
SALTFISKUR.
Verð: kr. 27.50 pr. — 54.00 pr. 25 kgr. 50 kgr.
Síðar er vou á fleiri vörutegundum, svo sem: rófum, kartöflum, slátri matreiddu og ómat-
reiddu, sviðum, mör, ódýrari saltfiski, hrossafeiti, hákarli pg fleiru.
^ökaupíélaqió
um það, að árangur sá, er vinn-
ast mundi með ríkisbindind-
inu svari fyllilega til þess, er
hið opinbera mundi þurfa að
leggja fram, samkvæmt mín-
um tillögum, svo mikið er hér
að vinna, og eitt er víst, að
stóra sigra vinnur aðeins sá, er
miklu fórnar.
Ég skýt þessum tillögum mín-
um til allrar þjóðaTinnar, bæöi
alþýðu og valdhafa, en þó eink-
um til þeirra félaga og ein-
staklinga, sem hlynntir eru
bindindismálum og liklegir eru
til að taka þær til nákvæmrar
athugunar.
Þessi grein er send samtímis
blöðum fjögra stjórnmála-
flokka til birtingar. Málið er
ekki pólitískt og má ekki verða
það. Ég heiti á alla flokka því
til stuðnings, án þess þó að ég
Revkjavík - Akurevri
Hraðferðír alla daga.
Bifreiðastöð Akureyrar.
Bifreiðastöð Steindórs.
Kopar,
aluminium og fleiri málmar
keyptir í LANDSSMIÐJUNNI.
vilji gefa nokkrum einum flokki
öðrum fremur tillögur mínar
til flutnings.
Þórarinn Ilaraldsson.
ekki um hugaróra mína að
ræða.
Aðalhöfundur laxalaganna er
Jörundur Brynjólfsson þingfor-
seti í Skálholti, sem er veiði-
jörð við Hvítá, og er því full-
kunnugur veiðiaðstöðu allri þar
í sýslu. Hann vissi, að Neðra
Sogið er laglegt veiðivatn, en
að þar fyrir ofan eru tvö fiski-
hverfi, Þingvallavatn og Úlf-
Ijótsvatn, og því setur hann
einmitt það sem takmörk veiði-
svæðisins að sínu leyti eins og
hann takmarkar fiskiræktar-
svæðið í 39. gr. af sömu ástæð-
um. Af þessu er bert, að skils-
munurinn er sá, að héraðsdóm-
arinn lætur orðið „fiskihverfi“
þenja út svæðið, sem fiskirækt-
ar- og veiðifélögin eiga að ná
yfir, en löggjafinn notar orðið
sem „takmörkun" þeirra, á báð-
um þeim stöðum, sem hér skipt-
ir máli.
Þá virðist rétt í þessu sam-
bandi að athuga, hvort rök-
færsla dómarans styðjist við
hagrænar ástæður, svo að sam-
þykkt þeirra Árnesinga hefði
ekki komið að tilætluðum not-
um ef skilningur löggjafans
hefði verið látinn ráða. Ég hefi
ekki getað komið auga á þær.
Samþykktin náði vissulega til-
gangi sínum þótt Ölvesárnar
væru ekki hafðar með, eins og
reynslan hefir sýnt. Og það er
víst, að enginn jarðeigandi var
útilokaður frá félagsskapnum
sem í hann vildi komast. Og
mér er spurn: Hversvegna má
ekki tTúa félagsskapnum til að
ákveða verksvæði sitt. Honum
er lífsspursmál að haga honum
þannig, að hann beri sem bezt-
an ávöxt, og því virðist alls ó-
líklegt, að þeir sem utan hans
standa kunni þar betur skil á.
Og á stofnfundi félagsins átti
að sjálfsögðu að kljá út um það,
til hverra félagið átti að ná.
Til hans gátu menn snúið sér,
er óskuðu inntöku í félagið og
krafist úrgöngu er þar þóttust
ekki eiga erindi, en ekki verður
séð að neinu slíku hafi verið
hreyft á stofnfundinum.
Öðru gegnir, að fiskirækt og
friðun getur með tíð og tíma
breytt svo aðstæðum, að æski-
legt væri að svæðið yrði víkk-
að, en þá væri hægurinn hjá
að breyta samþykktunum. Nið-
urstaða þessara hugleiðinga
verður þá sú, að undirstaða
dómsins eru innihaldslaus
formsatriði, er ekki einu sinni
eiga stað í bókstaf laganna,
rétt skildum.
Þá sem kunnastir eru laxa-
málum vorum hefir stórfurðaö
á því og þótt alveg óskiljan-
legt, hvernig héraðsdómurinn
hefir komizt að þessari niður-
stöðu. Sjálfur gefur hann fulla
skýringu á því, þar sem hann
í inngangi að forsendum sínum
kemst svo að orði: „Verður að
líta svo á, að fylgja þurfi fyrir-
mælum (laganna) út í æsar við
stofnun fiskiræktar- og veiði-
félaga til þess að hlutaðeigend-
ur verði gegn vilja sínum skyld-
aðir til þess að gerast félagar
slíks félagsskapar." Hins vegar
forðast hann eins og heitan
eld að ympra á því að líta beri
á málið frá sjónarmiði al-
(Framh. á 4. síðu)
Innheímtumenn!
Gjalddagi Tímans var 1. júlí.
Nú er því kominn tími til að
hefjast handa. Vinnið ötullega
að innheimtu Tímans í sumar
og haust, eins og að undanförnu,
og sendið innheimtu blaðsins
skilagrein við fyrstu hentug-
leika.
Hreinar
léreftstuskur
kaupir
Prentsmlðjan Edda
Lindargötu 1 D.
r.T"'" Réyk í cf m,TL
C( vmmi bmé&uJL JKL.m-
^20 sik.
Pákkínn
Kþslcir
kr. 1,70
m;:
1
Fást / ö//um v'erz/unum.
TC
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN
36
Robert C. Oliver:
Æfintýri blaðamannsins
33
útum hafði skrínið legið í henni. Skrín-
ið, sem þeir áttu að ná í, hvað sem það
kostaði.
Mennirnir krossbölvuðu. Þeir skildu,
að þetta hafði skeð á þessum fáu mín-
útum, sem þeir voru að binda Lucy.
— Við erum ekki einir í húsinu!
Þeir þrifu skammbyssurnar og gengu
fram að dyrunum, og svo áfram her-
bergi úr herbergi — kveiktu allsstaðar
ljós — allt var hljótt — dauðaþögn —
þeir voru einir í húsinu.
Þegar þeir komu aftur inn í skrifstofu
Sir Reginalds athugaði annar þeirra
gluggana. Einn þeirra var ólokaður.
Þeir lýstu niður í blómareitinn fyrir
neðan gluggann — þar voru spor eftir
mann, sem auðsjáanlega hafði nýlega
stokkið út um gluggann.
— Djöfullinn, hvæsti annar bófinn.
Hinn þreif í herðarnar á honum og
benti niður á veginn.
Ljóslaus bíll ók á burt á fleygiferð.
Undrandi hröðuðu mennirnir sér að
taka saman verkfærin, lokuðu skrif-
borðsskúffunni og löguðu teppið á
gólfinu. Síðan gengu þeir út í anddyrið.
— En stúlkan, spurði annar, sem virtist
vera undirmaður félaga sins.
Hann stóð og hugsaði sig um eitt
augnablik. — Hlauptu út í bílinn — en
fljótt — ég kem.
Það er gott að nota símann, en þá verð-
ur maður að ganga gætilega um. Upp
með hendurnar — — hreyfið yður ekki,
annars eruð þér dauðar!
Tryllt af hræðslu þreif Lucy krukku
og kastaði henni inn í dyragættina til
þjófanna. Maðurinn stökk til hliðar,
án þess að skjóta á hana. Hún henti
sér á dyrnar, reif í handfangið og opn-
aöi hurðina------kúla þaut rétt fram
hjá höfðinu á henni, svo nærri, að hún
fann þytinn við eyrað á sér. — Guð —
svona nærri-----hún hljóp-------hljóp
eins og brjáluð — —. Bófarnir eltu
hana. Hún vissi betur en þeir hvar
húsgögnin stóðu, og það hjálpaði henni
nokkuð, en þó mundi hún tæplega
komast út í anddyrið-----dyrnar voru
læstar og hún varð að opna þær-------
áður en það tækist yrðu skamm-
byssukúlurnar búnar að bora sig gegn-
um líkama hennar.
í örvinglunarbrjálæði greip hún stól,
og kastaði honum í eina gluggarúðuna,
sem fór í þúsund mola. Hún reyndi að
klifra upp í gluggakistuna til þess að
komast út------.
— Hjálp! Hjálp! hrópaði hún. Hún
hrópaði af öllum lífs og sálar kröftum,
en enginn svaraði utan úr myrkrinu.
— Þegiðu, manneskja, hrópuðu báð-