Tíminn - 13.03.1941, Síða 3

30. blað
TÍMIM, flmmtndaginn 13. marz 1941
119
Skinnaverksmiðjan IÐUNN
framleiðir fjölmargar tegundir af sknm á karla,
konnr og börn. — V iinmr ennfremur úr liúðum, skinn-
um og gærum margskonar leðurvörur, s. s. leður til
skógerðar, fataskinn, hanzkaskiim, töskuskinn, loð-
sútaðar gærur o. m. fl.
Skinnaverksmiðjan Iðuim, er búin nýjustu og full-
konmustu tækjum, og hefir á að skipa hóp af fag'-
lærðum mönnum, sem þegar hafa sýnt, að þeir eru
færir um að keppa við útlenda farmleiðslu á þessu
sviði.
IÐUNNARVORUR fást hjá kaupfélögu
land og mörgum kaupmönnu
Iðunnarvörur eru smekklegar, haldgóðar, édýrar
x\olið IÐ UIXAR vörur
Afmæli.
Séra Björn Stefánsson á Auð-
kúlu, prófastur í Húnavatns-
sýsluprófastsdæmi, er 60 ára í
dag.
Björn Stefánsson er fæddur
að Bergstöðum í Svartárdal 13.
marz 1881, sonur sr. Stefáns M.
Jónssonar, er lengi var prestur
að Auðkúlu, og hinn ástsælasti
af öllum sínum sóknarbörnum.
Björn Stefánsson lauk stúd-
entsprófi 1902 Að afloknu stúd-
entsnámi var hann 1 vetur
kennari á Akureyri, en tók síð-
an að lesa guðfræði. Á þeim ár-
um mun hann hafa haft all-
mikla löngun til að lesa norræn
fræði, en úr því varð þó eigi. Að
loknu guðfræðiprófi varð hann
prestur í Tjarnarprestakalli á
Vatnsnesi, en sagði af sér
prestsskap þar eftir skamma
hríð og gerðist kennari við ung-
lingaskóla í Hjarðarholti í Döl-
um, þar sem tengdafaðir hans
hafði hafið skólahald.
Kennslu stundaði sr. Björn
í 2 ár, gerðist síðan aðstoðar-
prestur sr. Jens Pálssonar í
Görðum á Álftanesi, var síðar
settur prestur á Sauðárkróki 1
ár, en því næst veitt Bergstaða-
prestakall. Þaðan fluttist hann
eftir nokkur ár, er hann fékk
veitingu fyrir Auðkúlupresta-
kalli, þegar faðir hans, sr. Stef-
án lét af prestsskap.
Auðkúluprestakall er lítið
brauð og tekjurýrt, og mest
mun rækt hans við heimahag-
ana hafa ráðið þeirri ákvörðun
hans, að sækja um Auðkúlu-
prestakall, og verða þannig við
ósk margra sóknarbarna föður
síns.
Björn Stefánsson er sannur
prestur, er sýnir trú sína í verk-
um, enda mun enginn sá maður
til vera, er eigi ber virðingu
fyrir mannkostum hans og
prúðmennsku í hvívetna. Enda
hefir framkoma hans sem
heimilisföður, leiðandi manns í
héraði, og öll dagleg breytni við
náunga sinn, verið í öllu sem
framkoma hins kærleiksrika og
umburðarlynda manns.
Slíkir menn eru prýöi hverr-
ar stéttar, en þó hvergi nauð-
synlegri en í þeirri stétt manna,
er sérstaklega hefir það verk-
efni, að gera mennina betri og
færa þá til aukins andlegs
þroska.
Séra Björn hefir ávallt verið
sannur samvinnumaður, eins
og hver sá hlýtur að vera, er
lifa vill eftir því boðorði, að sá
sterki skuli leiða sinn veikara
bróður.
Björn prófastur er tvígiftur.
Fyrri kona hans var Guðrún
Ólafsdóttir frá Hjarðarholti.
Hún andaðist árið 1919. Hjóna-
band þeirra var með ágætum,
og mun missir hennar hafa
valdið prófasti hinnar sárustu
sorgar, þótt hann bæri missinn
með karlmennsku hins trúaða
manns. Börn hans voru þá í
æsku, er þau misstu móður
sína, og varð sr. Björn um langt
skeið að ganga þeim bæði í föð-
ur- og móðurstað. Mun það
tímabil í æfi sr. Björns hafa
verið hið erfiðasta.
Árið 1929 kvongaðist séra
Björn í annað sinn. Síðari kona
hans er Valgerður Jóhanns-
dót'tir frá Torfustöðum, hin
mesta myndarkona, af góðum
húnvetskum og skagfirzkum
bændaættum.
Börn séra Björns eru 6 á lífi.
Ólafur hagfræðingur, er nú er
starfsmaður á Hagstofu íslands,
og 3 dætur: Ingibjörg, Þorbjörg
og Ásthildur, allar búsettar í
Reykjavík, og 2 dætur af síð
ara hjónabandi, er báðar eru í
æsku.
Allir velunnarar kristinnar
kirkju munu óska þess, að
kirkja Krists megi eignast sem
flesta slíka menn sem Björn
prófast að Auðkúlu, og vonandi
mega sóknarbörn sr. Björns
njóta hans sem starfandi prests
einn áratug til. H. P,
ekki 7 ára gömul börn burt af
heimilunum missirum saman eða
þá stórum lengur. Þess vegna
mætti eins setja stofnunina nið-
ur norður á Hveravöllum eða í
Kerlingafjöllum.
Næstum því daglega vísar und-
irritaður kennaraefnum í bóka-
söfn bæjarins, til undirbúnings
við kennsluverkefni og annað í
beinu sambandi við námið, og
svo munu fleiri kennarar skólans
verða að gera, sökum algerlega
ónógs bókakosts i heimkynnum
skólans sjálfs. Er það geysimik-
ilsvert atriði, að kennaraefni eigi
aðgang að stærstu og mikilvæg-
ustu bókasöfnum þjóðarinnar, í
sambandi við ýmisleg störf og
undirbúning kennslustarfsins.
Þá er og enn á það að líta, að
með samvinnu við aðrar kennslu
stofnanir höfuðstaðarins, hefir
tekizt að fá að skólanum ágæta
stundakennara í hinum ýmsu
námsgreinum, er vitanlega væri
útilokað með þeirri tilfærslu
hans, sem G. G. telur höfuðmáli
skipta.
Enn er þess að geta, að mikill
hluti kennarastéttarinnar, er
kemur til námsins, eins og fyrr
getur, utan úr sveitum, vinnur
við barnaskóla í kaupstöðum og
kauptúnum landsins.
Myndi nú nokkur goðgá, þótt
framtíðarkennurum sömu staða,
gæfist á því nokkur kostur í
undirbúningsstarfi sínu, að
kynnast þroskaferli, lífi, háttum
og störfum bernskunnar í hinum
fjölmennu kaupstöðum, þar sem
þeim hlýtur mörgum að vera bú
in framtíðarverkefni síðar meir?
Yfirleitt held ég ekki að því unga
fólki sveitanna, sem Kennara
skólann sækir og þaðan útskrif
ast, verði með rökum borið það
á brýn, að það falli fyrir gjálífis-
freistingum höfuðstaðarlífsins,
eða bíði við dvölina hér neitt
tjón á sálu sinni. Það er velflest
allþroskað fólk, sem veit hvað
það vill og rækir sitt nám af
lofsverðum áhuga og dugnaði.
Að lokum vil ég biðja Tímann
að birta erindi, er sent var
fræðslumálastjóra s. 1. vetur og
undirritað var af skólastjóra og
öllum föstum kennurum Kenn
araskólans. Fjallar það um til-
lögur okkar til breytinga á skól-
anum.
Fræðslumálastjóri mun hafa
sent þetta erindi áfram til
kennslumálaráðuneytisins með
umsögn sinni. Héfir það legið
þar síðan og ekkert um það
heyrzt, svo mér sé kunnugt.
En þegar upp birtir og þeim
ósköpum linnir, sem nú ganga
yfir heiminn og við förum ekki
varhluta af, vænti ég þess, að
umbætur í einhverju líku formi
og því, er við bendum á, mæti
skilningi og áhuga þeirra manna
sem veita þessum málum æðstu
forstöðu, og að þeim umbótum
verði hrundið í framkvæmd svo
fljótt sem kostur er á.
Ég held, að Kennaraskólanum
hæfi betur leið þróunar en bylt
ingar, eins og fræðslumálum
okkar yfirleitt. Starf hans hófst
og var sniðið á sínum tíma eftir
tillögum athugulla og viturra
manna, og honum var stýrt um
aldarfjórðungs skeið af einum
mesta ágætismanni, sem kostur
var á til slíks starfs.
Ég held, að breytingar þær og
umbætur, sem skólinn þarfnast
og á rétt til, verði þá farsælast
ar, séu þær reistar á þeim megin
grunni, er skólinn hefir starfað
á, og sem er í samræmi við
grundvallarskipulag hliðstæðra
menningarstofnana frændþjóða
okkar, þar sem alþýðumenning
in hefir verið talin mest til fyrir
myndar. Hallgr. Jónasson.
Eríndi kennaraskóla-
kennara til Sræðslu-
málastjóra
Við undirritaðir fastir kenn-
arar Kennaraskólans sendum
yður, herra fræðslumálastjóri,
eftirfarandi erindi um breyt-
ingar á Kennaraskólanum:
Frá því aðf Kennaraskólinn
var stofnaður, hafa tvær aðal-
breytingar orðið á honum. Sú
fyrri með reglugerðarbreytingu
árið 1924, er tekin var upp
enskukennsla og námstími
lengdur um einn mánuð á vetri.
Hin síðari fór fram með reglu-
gerðarbreytingu 1933. Voru þá
inntökuskilyrði þyngd að mikl-
um mun og aukin kennsla í
uppeldisfræði, kennsluæfingum
fjölgað og miklum tíma varið
til smábarnakennslu.
Nú síðustu misseri hafa marg-
ar raddir heyrzt um nauðsyn
Dess að breyta kennaramennt-
un og auka hana. Frumvarp
hefir verið borið fram á Alþingi
og tillögur á kennaraþingum og
ýmislegt um málið ritað og
rætt.
Við kennarar skólans höfum
oftlega rætt þetta mál saman,
og um tillögur þær, sem við nú
berum fram, erum við allir á
einu máli. En aðaltillögur okkar
eru aðeins tvær:
1. Inntökuskilyrðum verði
breytt, svo að til inntökuprófs
jurfi sem næst því, er svarar
til tveggja ára gagnfræðanáms
menntaskóla. Þó skulu skilyrð-
in ekki vera þyngri en svo, á
meðan ekki er til neitt sam-
ræmt gagnfræðapróf fyrir land
allt, að nemendum sé kleift að
öðlast undirbúninginn í héraðs-
og gagnfræðaskólum, að við-
bættu stuttu námsskeiði í
Kennaraskólanum sjálfum.
2. Námstími skólans lengist
og verði fjórir vetur.
Af þessum tveimur breyting-
um mundu vitanlega leiða
margvíslegar breytingar á
starfstilhögun skólans. En að
svo komnu máli teljum við ekki
rétt að ræða þær breytingar í
einstökum atriðum. Þær yrðu
reglugerðarákvæði. Hitt liggur
í augum uppi, að árangur þess-
ara tveggja aðalbreytinga hlyti
að verða allmjög aukin mennt-
un kennara, bæði í almennum
námsgreinum og sérgreinum,
svo sem uppeldisfræði og
kennslu. Enda gerum við ráð
fyrir, að Kennaraskólinn út-
skrifi menn með kennararétt-
indum. — Hitt er þú ekki þar
með útilokað, að krafizt verði
framhaldsnáms í háskóla af
þeim, sem stöðu fá við fasta
skóla. Yrði Kennaraskólinn því
að nokkru leyti undirbúnings-
skóli fyrir háskólanám í upp-
eldisvísindum, þótt ekki sé hér í
þeim efnum jafnlangt gengið
og í frv. því, sem þegar hefir
verið borið fram á Alþingi um
kennaramenntaskóla.
Af öðrum tillögum, sem fram
hafa komið um menntun kenn-
ara, viljum við minnast á
frumvarp það, sem lagt var
fram á síðasta fulltrúaþingi
kennarasambandsins. Reyndar
fór svo um það frumvarp, að
flutningsmenn þess hurfu frá
því að láta það koma fyrir full-
trúaþingið til umræðu. í stað
þess var kjörin nefnd í málið,
þar sem ákveðið var, að skóla
stjóri Kennaraskólans skyldi
sjálfkjörinn. En sú nefnd hefir
ekki verið kvödd til starfa enn-
þá.
í frumvarpi þessu var svo til
ætlazt, að Kennaraskólinn legð-
ist niður, en í staðinn var gert
ráð fyrir almennu stúdents-
prófi ásamt háskólanámi til
kennaraprófs. Auk þess var þar
ráð fyrir gert, að fólk úr hér-
aðs- og gagnfræðaskólum gæti
búið sig undir háskólanám með
heimalestri og stuttum náms-
skeiðum. Virðist okkur sú hug-
mynd svífa svo laust í lofti, að
hana þurfi naumast að ræða.
Getum við ekki séð, að nein
trygging sé fyrir því, að því
fólki verði séð fyrir þeim undir-
búningi, sem nauðsynlegur er
til háskólanáms., Fyrra atriðið,
almennt stúdentspróf til undir-
búnings kennaraefnum, er aft-
ur á móti allrar íhugunar vert.
Er þá fyrst að athuga þá
reynslu, sem fengin er. Stú-
dentar og kandidatar hafa átt
kost á að ná kennararéttindum
með eins vetrar námi í Kenn-
araskólanum. Síðan árið 1921
hafa 38 stúdentar lokið hér
kennaraprófi eða til jafnaðar
2 á ári. Af þessum 38 eru einir
9 starfandi við barnakennslu.
Virðist þetta óneitanlega benda
til þess, að erfitt myndi reyn-
ast að fá svo marga stúdenta
úr almennu menntaskólunum,
(Framh. á 4. síðu.)
VINNIÐ ÖTULLEGA AÐ ÚTBREIDSLU TÍMANS
288
Robert C. Oliver:
Æfintýri blaðamannsins
stúlkurnar voru nú, voru einnig nokkr-
ar Gyðingastúlkur, armeníukonur og
ítalskar. Þessar ungu stúlkur, sem sum-
ar voru enn börn að aldri, sátu hingað
og þangað þögular og þungbúnar, og
óttinn, sem skein úr augum þeirra,
sýndi, að þær vissu, hvaða örlög biðu
þeirra og óttuðust þau.
Þótt Emir væri Arabi i húð og hár,
var hann ekki fastheldinn á þúsund
ára gamlar lifnaðarvenjur og kunni
vel að hagnýta sér uppfindingar vest-
rænna þjóða. Þess vegna hafði hann
símasamband milli húsanna. Þegar
sjóliðarnir gengu burt í .þá átt, sem
hjólförin lágu, glotti Emir, þvi nú fór
hann beina leið inn í húsið og símaði.
— Það koma þarna bráðum nokkrir
vopnaðir heiskingjar, sagði hann. Þeir
fara eftir hjólförum vagnanna okkar.
Setjið hestana fyrir á ný, og akið eitt-
hvað út á bersvæði, en munið að slétta
yfir öll hjólfór til og frá húsinu.
Þannig stóð á því að stúlkurnar
heyrðu taktfast fótatak fyrir utan hið
skrautlega fangelsi þeirra, þegar hóp-
urinn gekk framhjá.
Sjóliðarnir röktu hjólförin í blindni.
Þau voru greinileg í þurrum, ljósum
sandinum. Með því að fylgja hjólför-
unum, myndu þeir fara í stóran boga
umhverfis bæinn og að lokum koma á
Hann tók þvi á móti þeim með austur-
lenzkri alúð og kurteisi, jafnvel þótt
hann léti í ljós undrun yfir því að sjá
vopnuðu sjóliðana.
— Konur! í minu húsi!? Hvítar
konur? Hvernig getur yður komið slikt
í hug? Þar höfðu aldrei verið hvítar
konur, svo langt sem minni hans náði.
Nú, ef þér trúið ekki orðum heiðarlegs
Araba, þá komið sjálfir og sjáið ......
Emir veik brosandi til hliðar og bauö
þeim að ganga inn.
Bob sá strax, að Emir hafði verið
við öllu búinn. Hann gekk því fast að
honum.
— Viljið þér neita að við sáumst
hér í gærkvöldi?
Emir leit flóttalega á hann. — Ef
til vill — hér koma margir.
— En ég var hér inni — með þrjót-
inum honum Cabera, sem þér virtust
þekkja mjög vel þá, sagði Bob reiður.
Emir ypti öxlum, og sneri sér að
skipstjóranum, eins og til þess að und-
irstrika það, að hann vildi tala skyn-
samlega um málið við skynsama menn
en ekki fávita.
Þaðan, sem þeir stóðu, sá Bob nokk-
ur ný hjólför í sandinum. Hann hróp-
aði upp yfir sig og benti.
— Hvert liggja þessi hjölför?
Emir leit þangað, sem hann benti.