Tíminn - 18.03.1941, Blaðsíða 3

32. blað
TIMEVN, þrið|iidagiim 18. marz 1941
127
A N N A L L
Dánardægur.
Árni Pálsson hreppstjóri frá
Hurðarbaki andaðist að heim-
ili sonar síns, Flögu í Villinga-
holtshreppi, hinn 25. janúar
síðastliðinn. Gekk þar til mold-
ar einn hinna nýtustu manna
hinnar eldri kynslóðar, þeirrar,
er bar uppi menningu og bar-
áttu þjóðarinnar um aldamót-
in síðustu og fram til ársins
1914, þegar allt fornt og far-
sælt gekk úr skorðum og ó-
skapnaður sá, er vér nú lifum í,
hófst. Ég ætla, að fá tímabil
sögu vorrar hafi verið jafn far-
sæl og tíminn frá aldamótum og
'fram til ófriðarins mikla. Þá
hófst hagur manna jöfnum og
farsælum skrefum. Þá voru að
vísu átök stór og djörf, en þá
var gróandi þjóðlíf í skjóli
þeirra meiða, sem uxu meðal ís-
lenzkra bænda. — Árni Pálsson
var einn þessara meiða, sem
áttu'djúpar rætur og sterkar í
íslenzkum jarðvegi og bænda-
lýð.
Árni var Rangæingur að upp-
runa. Var hann sonarsonur hins
kynsæla og auðuga Guðmund-
ar á Keldum á Rangárvöllum.
Ungur að aldri flutti hann út
yfir Þjórsá og reisti bú að
Hurðarbaki í Flóa. Þar bjó
hann langa og farsæla tíð, sí-
vökull og sívinnandi, kapps-
fullur, harðger og heillyndur í
hverju starfi. Hreppstjóri var
hann um hálfrar aldar skeið.
Rækti hann það starf með rögg-
semi, trúlyndi og vandvirkni.
Árni Pálsson var maður fast-
lyndur og tryggur í vináttu.
Hann kunni eigi þá list, að gera
daður við hvern sem var eða
gefa hverju máli, hvílíkt sem
var, undir fót. Hann var ein-
huga í andstöðu og oft óvæginn
og harðskeyttur. Hann stefndi
fast að því, er hann vildi, og gaf
öðru lítt gaum. Fátækum og
frómum var hann mildur og
hjálpsamur. Mun oft svo farið
hafa, að hann innti lögskil
þeim, þegar þá þraut getu til.
Engum sýndi hann tortryggni
að óreyndu, en brigðust menn
trúnaði hans, var vinátta hans
og traust torunnið að nýju.
Árni var kvæntur Guðrúnu
Guðmundsdóttur, ættaðri úr
Fljótshlíð. Gætti hún síns hlut-
ar í búskap og atorku. Gat
hann við konu sinni þrettán
börn, og eru tólf þeirra á lífi,
níu synir og þrjár dætur. Kipp-
lögin er ágrip af sögu kvenna-
skólann á íslandi. í þessari sögu
er villa, sem ég vil leyfa mér
að leiðrétta. Þar stendur:
„Á árunum 1908—1917 voru
haldin húsmæðranámskeið á
vegum Ræktunarfélags Norður-
lands á Akureyri. Stýrði frk.
Jónína Sigurðardóttir frá
Draflastöðum þeim.“ Rétt hefði
verið að segja: Jóninna Sigurð-
ardóttir frá Draflastöðum
stofnaði húsmæðraskóla í húsi
Ræktunarfélags Norðurands
1908, og starfrækti hann til
1913. Jónína Sigurðardóttir frá
Lækjarmóti byrjaði skóla á
sama stað 1915 og starfrækti
hann til 1917. Lagðist hann þá
niður eins og margir aðrir skól-
ar á stríðsárunum. Báðir þessir
skólar nutu nokkurs styrks úr
ríkissjóði.
Það er margt í þessum um-
ræddu lögum, sem þarf að kom-
ast í framkvæmd sem allra
fyrst. Það þolir enga bið, en til
þess þarf samstarf og samhug
allrar þjóðarinnar, ekki sízt
kvenþjóðarinnar. Landbúnað-
arráðherra, sem hefir yfirum-
sjón þessara mála, þarf að
:skipa nú þegar vel menntaða
konu á þessu sviði, sem hefir
fullan skilning og áhuga á
þessum málum, til þess að hafa
umsjón með framkvæmd þeirra.
Standi hún 1 sambandi við
skólana og kvenfélögin og sé
um leið leiðbeinandi í ýmsu því,
sem heimilin áhrærir.
Við íslenzkar konur verðum
að viðhalda og endurskapa
heimilin, svo að þau séu vermi-
reitir . og verðir barnanna og
hinna komandi kynslóða, og
vígi og hvíldarstaður mannsins,
sem stendur í stórræðunum.
Til þess að framkvæma þetta,
þurfum við að njóta skilnings
þings og þjóðar.
ir þeim í kyn um atorku og
dugn^ð, og kynsæl eru þau öll
í bezta lagi, svo sem þau eiga
ætt til. En nú fækkar þeim óð-
um hinum þróttmiklu stofnum
og frjóu, sem vinna þá skyldu
að aukast og margfaldast og
uppfylla jörðina.
Nú er Árni hniginn, hið fast-
lynda íturmerini. Hann var um-
fram aðra menn i marga grein.
Þögull í þraut og mótgangi, öt-
ull og fastur1 í skoðun, svo að
engum tjáði að telja honum
hughvarf, eftir að hann tók
sína ákvörðun. Vindar og veður
tímanna breyttu eigi stefnu
hans.
Kynslóðin, sem vaxin var í
óblíðu kjaranna 1860—1890 og
barin nöprum næðingum til
manndóms og drenglundar, er
nú óðum að hverfa. Vér, hin
yngri kynslóðin, sem vaxin er
í skjóli hennar og við meira
eftirlæti, eigum eftir vorn hlut.
Gunnar Jóhannesson
Afmæll.
Vigfús Pétursson, bóndi á
Gullberastöðum í Lundarreykj a-
dal er áttræður í dag, fæddur á
Grund í Skorradal 17. marz
1861, sonur hinna góðkunnu
hjóna Kristínar Vigfúsdóttur og
Péturs Þorsteinssonar, sem
bjuggu þar lengi við rausn og
myndarskap. Vigfús er elztur
hinna mörgu og mannvænlegu
Grundarsystkina.
Vigfús var kvæntur Sigríði
Narfadóttur, ljósmóður, einni
hinni gáfuðustu og ágætustu
konu, en hún lézt haustið 1938,
eftir nærri 50 ára sambúð
þeirra. Börn þeirar hjóna eru:
Elín' húsfreyja á Laxamýri,
Kristín húsfreyja á Gullbera-
stöðum, Björn lögregluþjónn í
Reykjavík og Pétur bóndi í
Hægindi í ReykholtsdaL Dánar
eru tvær dætur þeirra, Ásthild-
ur og Friðbjörg.
Það er löng æfi og mikið starf,
sem Vigfús hefir að baki. Gull-
berastaðir bera þess mikil merki,
að þar hefir búið athafnamað-
ur. Þar er eitt hið stærsta og
fallegasta tún, þrátt fyrir að
hláupið hafa á það grjótskriður
hvað eftir annað, sem kostað
hefir ærið erfiði að hreinsa
burtu. Húsabætur hafa þar og
miklar verið gerðar, íbúðarhús
og öll útihús verið reist að nýju
í tíð Vigfúsar.
Vigfús hefir stundað bú sitt
af kappi og dugnaði, og hefir
þó lengstum átt við þráláta
gigtveiki að stríða, sem nú hef-
ir lagt hann í rúmið. Öll störf
sín hefir Vigfús látið sér annt
um, hvort sem þau voru í sjálfs
hans þágu eða annarra.
Vigfús átti einn hinn vænsta
og fríðasta sauðfjárstofn um
Borgarfjörð og gerði sér far um
að bæta hann og prýða, enda
fjármaður ágætur. Hann hefir
verið hestamaður góður, laginn
og lipur tamningamaður, og átti
oft ágæta reiðhesta. Hygg ég að
það hafi verið hans bezta
skemmtun að fást við gæðinga
sína, enda lét hann sér annt
um þá. Vigfús hefir verið einn
hinn gervilegasti maður að vall-
arsýn, hár og herðabreiður og
allur þrekvaxinn, enda rammur
að afli, svo að orð var á gert,
fríðleikamaður og vel á sig kom-
inn, stilltur vel og hinn prúð-
asti í framgöngu. Vigfús á Gull-
berastöðum hefir á margan hátt
verið gæfumaður. Hann elst
upp á góðu heimili í hópi
margra systkina, kvænist góðri
konu, sem myndar með honum
gott og aðlaðandi heimili. Hann
fær á unga aldri góða bújörð í
bezta héraði landsins, með
nægum verkefnum og umbóta-
skilyrðum, býr þar góðu búi um
langan aldur við vinsældir og
traust sveitunga sinna og sam-
starfsmanna. Hann eignazt og
elur upp mörg efnileg börn,
sem hann fær að sýna fórnfúsa
umhyggju meðan þau þurfa
hennar mestrar, og nýtur aftur
kærleika þeirra og umsjár í ell-
inn. En mesta tel ég þó þá gæfu
hans, að hann hefir átt og á
guðstrúna heita og einlæga.
Við vinir Vigfúsar, yngri og
eldri, fögnum með honum yfir
því starfi, sem hann hefir af
höndum innt og sendum hon-
um og fjölskyldu hans beztu
óskir okkar um friðsælt æfi-
kvöld. J. í.
Vtnntð ötullcfia fyrlr
Tímann.
íötum
Gangið í
GEFJUNAR
Á síðustu árum hefir íslenzk-
um iðnaði fleygt fram, ekki
sízt hefir ullariðnaðurinn
aukizt og batnað og á ullar-
verksmiðjan Gefjun á Ak-
ureyri mikinn þátt í þessum
framförum.
Gefjunardúkarnir eru nú
löngu orðnir landskunnir
fyrir gæði.
Ullarverksmiðjan vinnur úr
íslenzkri ull, fjölmargar teg-
undir af bandi og dúkum til
fata á karla og konur, börnj
og unglinga.
Gefjun starfrækir sauma-
stofur í Reykjavík og á Ak- j
ureyri. Gef junarföt eru j
smekkleg, haldgóð og hlý. j
Gefjunarvörur fást um land j
allt hjá kaupfélögum ogj
kaupmönnum.
BókaTikan.
Áður Nú
Dóttir Faraós. Eftir Jón Trausta. 132 bls. ób........... 2,50 1,75
Dularfull fyrirbrigði. Eftir E. Kvaran. 45 bls. ób.. 0,50 0,25
Eftir dauðann. Bréf frá Júlíu. 280 bls. ib.............. 3,50 2,50
Farmannaljóð. Eftir Jónas Bergmann. 80 bls. ób...... 2,00 1,00
Franskar smásögur. 194 bls. ób....................... ý,50 0,80
Hugvekjur. Eftir Jónas Guðmundsson. 56 bls. ób...... 1.00 0,50
Islenzk þjóðfræði. Eftir V. Þ. Gíslason. 160 bls. ób. .. 2,50 1,50
Keyptur á uppboði. Eftir A. Conan Doyle. 192 bls. ób. 1,00 0,50
Konan á klettinum. Eftir Stefán Jónsson. 144 bls. ób. 4,50 2,50
Kristileg siðfræði. Eftir H. Hálfdánarson. 370 bls. ób. 3,00 1,00
Kristin fræði. Eftir Gustav Jensen. 150 bls. ób. 1,50 0,80
Kvæði. Eftir Guðm. Friðjónsson. 240 bls. ób.......... 6,50 2,50
Leiðarvísir í gulrófnarækt. Eftir G. Schierbech. 62 bls. 0,25 0,10
Nýir siðir. Eftir Strindberg. 150 bls. ób............ 1,00 0,75
Ólöf í Ási. Eftir Guðm. Friðjónsson. 164 bls. ób.... 3,50 1,50
Prédikunarfræði. Eftir H. Hálfdánarson. 84 bls. ób... 1,00 0,50
Reikningsbók. Eftir Ögmund Sigurðsson. 75 bls. ób. 1,00 0,50
Samtíningur. Eftir Jón Trausta. 231 bls. ób............. 4,00 3,00
Tvær gamlar sögur. Eftir Jón Trausta. 210 bls. ób... 5,00 3,50
Út yfir gröf og dauða. Eftir C. L. Tweedale. 384 bls... 4,00 1,50
Öræfagróður. Eftir Sigurjón Jónsson. 160 bls. ób.... 2,00 1,00
Viðskiptaljóð Reykjavíkur. 40 bls. ób................... 1,00 0,25
Vasabók sjómanna, ób................................. 1,25 0,50
Verkin tala. Eftir Z................................. 5,00 3,00
50 ástavísur ........................................... 1,00 0,50
Af ofangreindum bókum eru aðeins örfá eintök óseld, og
svo fá, að ekki þótti taka því að setja þær á skrá um land allt.
Þær eru því aðeins seldar í
Bókaverzlun ísafoldarprentsmiðju.
&aphefj1*
ÆILO
HEILUsutuBIHGÐIR: ARNI JÓNSSON, REYKJAVIH.
Skrifstofa
Framsóknarflokksins
í Reykjavík
er á Lindargötu 9 A
ÞtSVXDlR YTTA
að gæfan fylgir trúlofunar-
hringunum frá
SIGURÞÓR
Er tryggíng yðar í lagí?
Aldrei hefir verið ein nauðsynlegt fyrir skipa-
eigendur og nú að tryggja vel skip sín og farm,
þegar hætta steðjar að úr öllum áttum.
Vér viljum sérstaklega benda á stríðstryggingar
vorar, sem nauðsynlegar eru til þess að bætur fá-
ist greiddar fyrir tjón, sem verður vegna stríðs-
ins. Tökum í tryggingu skip og farm milli landa
og pieð ströndum landsins.
Framsóknarmenn utan af
landi, sem koma til Reykja-
víkur, ættu alltaf að koma
á skrifstofuna, þegar þeir
geta komið því við. Það er
nauðsynlegt fyrir flokks-
starfsemina, og skrifstof-
unni er mjög mikils virði
að hafa samband við sem
flesta flokksmenn utan af
landi.
Bifreiðaslysin
(Framh. af 2. síðu.)
Hann er krafa um það, að sett-
ar séu viðunandi reglur, og
þeim framfylgt, um það, á
hvern hátt ökumennirnir hér á
landi eiga að gæta skyldu sinn-
ar gagnvart farþegum í bifreið-
um og þeim fjölmenna hóp
manna, sem verða að sætta sig
við að ferðast fótgangandi um
götur bæjanna og á þjóðvegum
landsins.
Bifreiðastjórarnir okkar,
„beztu reiðmenn heimsins“,
verða að gæta þess, að þeir hafa
vissum skyldum að gegna, —
og lögreglan á íslandi verður
líka að gæta þess, að algengir
borgarar, sem ekki hafa ráð á
því að aka í bifreiðum hvers-
dagslega, eiga líka kröfu til
þess, að þeir sé ekki beinlínis
skoðaðir sem eins konar bráð
fyrir ökuníðinga til að leika sér
við til dægrastyttingar og gam-
ans. X.
Sent gegn póstkröfu. — Sendið
mál.
296 Robert C. Oliver:
gera að rekja spor flóttamannanna
tveggja, Grabenhorsts og Cabera.
Allan þennan dag linti ekki símtöl-
um og símskeytum. Bæði í London og
Marseille komust þessar fréttir í há-
mæli. Strax eftir að Grabenhorst lenti
í Marseille varð hann þess var, að hann
var ekki lengur hinn dularfulli, óþekkti
liður „Keðjunnar“. Hann hafði varla
stigið fæti sínum á franska grund, fyrr
en hann varð þess vís, að honum var
veitt eftirför. Hann fann að grundvöll-
ur „Keðjunnar“ riðaði.
Og allt var þetta að kenna þessum
bölvaði blaðamanni. En Grabenhorst
missti ekki móðinn. Ennþá einu sinni
skyldi hann sína hvað hann væri.
Bílinn minn, skipaði hann. Bílnum,
sem ætíð var reiðubúinn, var ekið að
dyrunum.
— Ég ek sjálfur, sagði hann við
manninn, sem sat við stýrið. Og við Ca-
bera, sem gerði sig líklegan til að stiga
inn í bílinn, sagði hann: Vegir okkar
skiljast nú, Cabera. Ég er gamall refur
og finn á mig veðrið. Aðeins einu sinni
hefi ég reiknað skakkt. Hverf þú Ca-
bera — gerðu eins og ég — gerðu þig
ósýnilegan.
Svo ók Grabenhorst af stað á fleygi-
ferð og brátt hvarf bíllinn í rykskýið á
veginum.
Æfintýri blaðamannsins 293
fætur og stóð fyrir framan hann eins
og reið ljónynja.
— Ég er ekki hrædd um líf mitt —
þú getur gert við mig það, sem þér sýn-
ist. En ég veit að einn maður, sem
vinnur að því að frelsa okkur, mun
hefna mín grimmilega — og okkar allra.
Emis skildi strax við hvern hún átti.
Hann hló.
— Þú munt ejga við unga manninn
— það flón. Ef hann er það eina, sem
þú treystir á, litla heimska gæs, þá er
það vonlaust. Við erum búnir að gera
hann hættulausan fyrir löngu — á sama
hátt og faðir þinn var fenginn til að
þegja.
Emir laug vísvitandi. Hann hafði á-
nægju af að temja hesta og konur, og
vissi að þessi orð hittu Lucy eins og
svipuhögg.
Lucy hneig niður og faldi andlitið í
höndum sér. Emir sneri sér frá henni
og gaf skipanir til undirmanna sinna.
Sagði hann þeim að hraða öllum und-
irbúningi undir komu eyðimérkurkaup-
mannanna. Síðan ók hann aftur til
bæj arins.
Hann var í sjöunda himni. Hann gekk
í hægðum sínum inn í húsið, ákveðinn
í að sofa heitasta tíma dagsins.
Þegar hann kom inn í herbergið, þar
sem hann hafði talað við Grabenhorst,