Tíminn - 29.05.1941, Blaðsíða 2

234
TÍMHYiy, ffmmtndagiim 29. maí 1941
59. MalS
Heimllið - skóliiiii
EStír Jóhann Krístmundsson, Goðdal
Uthlutun ellilauna og
Svar Jóns Blöndals tíl Olafs Ólafssonar
tPmimt
Fimmtudaginn 29. maí
Selnagangur
dýrtíðarmálsins
Þegar Alþingi kom saman 15.
febrúar siðastliðinn, lýstu allir
þingflokkarnir yfir því, að eitt
helzta mál þingsins yrði dýr-
tíðarmálið. Ef engar ráðstafan-
ir væru gerðar í því máli af
hálfu þings og ríkisstjórnar,
myndi kapphlaupið milli verð-
lags og kaupgjalds halda áfram,
unz atvinnulífið væri komið 1
rúst og gjaldmiðillinn verð-
laus.
Síðan eru liðnir 3 y2 mánuður.
Enn er ekki komið fram á Al-
þingi neitt frumvarp eða þings-
ályktunartillaga um dýrtíðar-
málið.
Það er áreiðanlegt, að al-
menningi mun veitast erfitt að
skilja þennan seinagang. Flest-
ir munu hafa gert sér von um,
að þetta mál yrði afgreitt
snemma á þinginu.
Ástæðah til þess, að ekki eru
komnar fram á Alþingi tillögur
um dýrtíðarmálið, er ekki sú,
að þetta mál hafi ekki verið
rætt og athugað af ríkisstjórn
og þingmönnum. í þingflokkum
stjórnarsinna er búið að halda
marga fundi um þetta mál.
Ríkisstjórnin hefir fórnað því
miklum tíma. En fullt sam-
komulag hefir ekki náðst enn-
þá.
Síðan þjóðstjórnin kom til
valda hefir mjög tíðkast sú
meðferð á deilumálum sem
þessu, að halda þeim innan
þingflokkanna, unz samkomu-
lag er fengið, en láta þau ekki
koma strax fram í dagsljósið,
svo að almenningur geti fylgzt
með ágreiningsatriðunum og
haft gleggra yfirlit um gang
málanna. Báðar leiðirnar hafa
sína kosti og ókosti. Frá sjón-
armiði almennings virðist síð-
ari leiðin ákjósanlegri og opin-
ber gagnrýni veitir þá meira
aðhald. Hins vegar fylgir henni
sá ókostur, að hún getur frekar
freistað lítilsigldari þingmanna
til að vera með yfirboð og
kjósendadekur, sem getur tor-
veldað friðsamlega lausn mál-
anna.
Þessi síðastnefnda hætta er
þó eigi að síður til staðar, þótt
reynt sé að vinna að lausn mál-
anna að tjaldbaki. Það er vissu-
lega ekkert annað en kjósenda-
dekur, sem er þess valdandi að
nokkrir þingmenn hafa undan-
farið hindrað lausn dýrtíðar-
málsins. Þeim hefir verið ljóst,
að ekki er hægt að leysa þetta
mál þannig, að allir geti verið
ánægðir fyrst í stað. Þeir hafa
hugsað sér gott til glóðarinnar,
ef þeir gætu komið sér í mjúk-
inn við þá, sem yrðu óánægðir.
Þetta sjónarmið hefir mátt sin
meira en hagsmunir heildarinn-
ar .
Þessi reynsla ætti að vera á-
hrifamönnum til aðvörunar um
það, að treysta ekki um of á
lausn mála að tjaldabaki.
Það viðurkenna nú allir, sem
ekki hafa hugsað sér að gera
sundrungarstarfsemi að at-
vinnu sinni, að þjóðin þurfi að
standa fast og einhuga um vel-
ferðarmál sín. Öll stéttahyggja
og allur klíkuskapur verði að
vlkja fyrir þeirri nauðsyn.
Alþingi hefir talið þessa sam-
heldni svo brýna, að það hefir
frestað almennum þingkosning-
um. Það óttaðist, að þær gætu
aukið sundurlyndið og veikt
samheldnina.
Þess vegna er það sorglegt, að
það skuli koma í Ijós eftir kosn-
ingafrestunina, að innan þings-
ins skuli vera til hópur manna,
sem stendur í vegi máls, er þeir
þó viðurkenna að sé nauðsyn-
legt, sökum þess, að þeir-halda
að lausn þess muni fyrst í stað
geta vakið einhverja óánægju og
eru að hugsa um að hagnast á
henni.
Þessir menn eru á eftir tím-
anum. Þeir eru enn á sama stigi
og Blum og Baldwin, sem svik-
ust um aö gera nauðsynlegar
varúðarráðstafanir, vegna þess
að allur almenningur hafði ekki
gert sér grein fyrir nauðsyn
í 42. og 43. tölublaði Tímans
er alllöng grein eftir Ólaf H.
Kristjánsson frá Þambárvöllum
,,Um fræðslumál“. Þar tekur
Ólafur nokkur atriði úr grein
eftir mig, frá í vetur, til at-
hugunar. Um sum atriðin erum
við sammála, um önnur ber dá-
lítið á milli.
Ég'mun reyna að skýra þau
atriði, sem á milli ber, frá mínu
sjónarmiði.
Hið fyrsta, sem Ólafur hnýt-
ur um í grein minni, er að ég
tei að valdamenn þjóðfélagsins
þurfi að hætta að einblína á
ágæti skólafræðslunnar, (ég
hefi ekki gert að tillögu mihni
að afnema skólana, eins og Ól-
afur segir á einum stað í grein
sinni), en hlúa meira að tíma-
fræðslunni, svo að heimilin
verði færari tii að annast nokk-
urn hluta fræðslustarfsins. Það
er sannfæring mín, að þessi
breyting yrði til bóta, núver-
andi ástand er óviðunandi og
ég tel það helzt bætt með aukn-
ingu heimafræðslunnar.
Um skólaskylduna og núver-
andi fræðsluundirbúning heim-
ilanna farast Ólafi orð á þessa
leið:
. . „Enda er raunin orðin sú,
að síðan skólaskyldan varð al-
menn, hafa margir foreldrar
varpað öllum sínum áhyggjum
um fræðslu barnanna yfir á
skólann og sent börnin frá sér
ólæs og lítt læs, 10 ára gömul.“
Þetta mun því miður vera
reynsla fleiri ken'nara en Ólafs.
Þar sést árangurinn af ríkjandi
fyrirkomulagi í fræðslumálum
þjóðarinnar.
í sama skóla koma ólæs börn,
og börn, sem hafa þann fræðslu-
undirbúning heima, að vel má
við una. Þessum tveim barna-
hópum er svo ætlað að nema
sömu námsgreinar og fylgjast
að. Tími kennarans er tak-
markaður. Hann á ef til vill að
kenna 30—40 börnum á aldr-
inum 10—14 ára, 9—11 náms-
greinar. Það sjá allir, að flokk-
un barnanna eftir undirbún-
ingi eða getu hlýtur að vera
mjög erfið, eða ómöguleg, fyrir-
höfn heimilisins hefir verið
unnin fyrir gýg. Fyrstu kynni
undirbúna barnsins af skóla-
fræðslunni verður kyrrstaða og
kennslan kemur hvorugum
flokknum að fullum notum, því
að þrætt er bil beggja.
Aðstandendum barnanna
íinnst lítt til um skólafræðsl-
una og þannig myndast sá ríg-
þeirra og þær hefðu því í bili
getað valdið einhverri óánægju.
Þ. Þ.
Bja,rni Ásgeirsson alþm.
flutti í vetur í útvarpið ferða-
þætti frá Jökulfjörðum og
Djúpi, sem þóttu hinir fróð-
legustu og skemmtilegustu.
Hafa margir óskað eftir að
sjá þá á prenti, og hefir því
Tíminn fengið leyfi höfund-
arins til að birta þá.
Háttvirtu hlustendur!
Ég ætla að láta ykkur heyra
ofurlítið ferðasögubrot frá Jök-
ulfjörðum og Djúpi, eins og það
er orðað i útvarpsdagskránni.
Saga þessi gerðist í júlí 1939.
Höfðum við Steingrimur Stein-
þórsson, búnaðarmálastjóri, þá
orðið samferða allvíða um Vest-
firði og notið fylgdar og fyrir-
greiðslu margra góðra manna,
og vorum þegar hér er komið
sögu staddir að Eyri_ við Skut-
ulfjörð, öðru nafni ísafjarðar-
kaupstað og var nú ferðinni
heitið norður um Jökulfjörðu,
Hornstrandir og víðar. Ferðað-
ist ég meðal fasteignamats-
nefnda og ræddi við þær um yf-
irstandandi fasteignamat og
reyndi að kynna mér staðháttu
og atvinnulíf á þessum stöðum.
Steingrímur fór á vegum Bún-
aðarfélagsins og kynnti sér
búnaðarhætti og ræktunarskil-
yrði á Vestfjörðum. En nú
ur, sem Ólafur telur, að sé milli
skóla og heimilis. Er ekki
heimilinu vorkunn? Það sér
verk sitt að engu gert og lítils
metið af skólanum, sem virðist
telja sig sjálfkjörinn til að
annast um andlega uppfræðslu
barnsins. Heimilin kippa að sér
hendinni og þó fórnarvilji
móðurinnar til barnsins sé
mikill, hætta fleiri og fleiri að
keppa við skólann um fræðsl-
una, og ólæsu börnum kennar-
ans fjölgar að sama skapi.
í tillögum launamálanefndar
frá 1934 segir Arnór, fyrverandi
skólastjóri á Laugum svo: „....
Þessi mismunur á framlagi til
fræðsluhéraðanna stafar af því
kappi, sem fræðslumálastjórnin
hefir lágt á að koma upp föst-
um skólum og þeirri óhugsuðu
og órannsökuðu trú, að með því
sé uppeldi barnanna bezt borg-
ið. Ég hefi fengið til kennslu
300—400 unglinga, sem ýmist
hafa notið heimiliskennslu
einnar saman, farkennslu eða
kennslu í föstum skólum, og
það er mín reynsla, að yfirleitt
séu unglingarnir, sem stundað
hafa nám í föstu skólunumj lé-
legastir nemendur, og af 15—20
þeirra nemenda minna, sem ég
tel bezta nemendur, hafði að-
eins einn verið i föstum skóla.
Beztu nemendurnir flestir
höfðu fengið kennslu sína
mesta eða alla heima. Einkenn-
andi fyrir flesta þá nemendur,
er lært höfðu í föstum skóla,
var námsþreytan, og veit ég, að
fulla aðgæzlu þarf til, að hún
vinni ekki námshæfileikum
barna varanlegt tjón.“
Ég vil aðeins bæta þeirri at-
hugasemd við orð nefndar-
mahnsins, að þeim, er vanrækir
námstundirnar, mun hætta til
að vanrækja fleira í lífinu síð-
ar meir.
Mín skoðun á heimafræðsl-
unni er sú, að því nær allir for-
eldrar geti að vetrinum til,
tímans vegna, ef viljinn er með,
annast uppfræðslu barna sinna
í þeim námsgreinum, er ég tel
æskilegt að kenndar séu heima.
Hins vegar tel ég suma ekki
hæfa til að hafa kennslu á
hendi og þeim þarf að rétta
hj álparhönd með heimilis-
kennara, ekki til að losa heim-
ilið við ábyrgð uppfræðslunn-
ar heldur til þess að gera upp-
alandanum ljósari uppfræðslu-
skylduna, sem á honum hvílir.
Við kennslu þeirra náms-
greina, er ég tel æskilegast að
kenndar séu heima, þarf engin
dýr kennslutæki. Við sögu-
kennslu er þó æskilegt að hafa
gott heimilisbókasafn. Þeirri
slóust í förina tveir menn til
viðbótar. Annar var Jón Eyþórs-
son, veðurfræðingur. Varði hann
sumarfríi sínu til að skoða dag-
inn og veginn á Vestfjörðum,
kynna sér land og þjóð af eigin
raun, sem vel fer á, um for-
mann útvarpsráðs, og máske til
að svipast eitthvað eftir loft-
vægislægðum, sem þá um tíma
hafði með öllu vantað í veður-
lýsingarnar. Við tókum tveim
höndum' samfylgd Jóns, með því
líka að hann bauðst til að hafa
veðurspárnar í lagi á meðan á
ferðinni stæði, og láta þær ræt-
ast.
Fjórði maðurinn var Páll
Pálsson, bóndi á Þúfum við ísa-
fjarðardjúp. Hafði hann orðið
fyrir valinu, sem heppilegur
samnefnari að leiðsögumanni
okkar þremenninga. Hann var
leiðsögumaður minn, sem einn
af þrem fasteignamatsnefnd-
armönnum Norður-ísafjarðar-
sýslu og gat því gefið mér marg-
ar mikilvægar upplýsingar um
þau efni. Steingrími leiðbeindi
hann, sem búnaðarþingsfull-
trúi, búnaðarsambandsstjórnar-
maður og trúnaðarmaður Bún-
aðarfélagsins, og meður þvi að
hann var heimakunnur veður-
lagi á Vestfjörðum, þótti hann
ekki illa valinn aðstoðarmaður
Jóns Eyþórssonar um veðurspár
og ráðstafanir veðurfars, því
vöntun, sem nú -er á því sviði,
vona ég að úr verði bætt, þá
bókaútgáfa menningarsjóðs og
Mál og menning hafa komið
sínum sögulegu bókmenntarit-
um inn á flest eða öll heimili
landsins.
Til kennslu í náttúrufræði
þarf hins vegar náttúrugripa-
safn, eða sem betra er, náttúr-
una sjálfa. Til kennslu í ýms-
um greinum náttúrufræðinnar,
efna- og eðlisfræði, eru nauð-
synleg dýr tæki, sem vitanlega
aldrei geta orðið almennings-
eign.
Um húsdýrin er hins vegar
hægt að kenna heima yfir vetr-
artímann, en fræðslu „um kisu
og héppa“ álít ég svo lítinn
hluta þeirrar fræðigreinar, að
það sé ekki takandi út af fyrir
sig.
Ég álít þekkingu og skilning
á dásemdum náttúrunnar og
hinu iðandi lífi allt um kring,
tengja einstaklinginn meiri
órofaböndum við sveitina en
flest annað. Ég álít þekkingu
barnsins á því, hve skaðlegar
afleiðingar það hefir fyrir
birkikjarrið, sem berst gegn
uppbiæstrinum, að rætur þess
séu rifnar til að keyra með bú-
peninginn, meira virði en þó að
barninu sé sýnt, hvernig stinga
eigi niður trjáplöntu, þar sem
skilyrðin eru hin ákjósanleg-
ustu.
Yfir vor- og sumartímann eru
flestir foreldrar til sveita önn-
um kafnir og það oft heldur um
of.Þekking á náttúrunni er einn-
ig minni en æskilegt væri. Það
er erfitt aö vera án stálpaðra
barna t. d. hálfsmánaðar tíma í
júní eða júlí, en þa^ð er sú fórn,
sem ég, með stuttu námskeið-
unum, ætlaðist til að foreldrar
færðu. Þetta mun ég ekki hafa
sett nógu skýrt fram í fyrri
grein minni og hefir það gefið
Ólafi tilefni til rangra ályktana
í sambandi við náttúrufræði-
lcennsluhugmynd mína.
Handavinnumöguleikar heim-
ilanna eru mjög af skornum
skammti, vegna verkfæraleysis,
verkefnaleysis og kunnáttu-
leysis. Dráttlistarkennsla er það
tengd handavinnunni, að það
hvorutveggja á að fylgjast. En
ég tel vafasamt hvort völ er á
nægilega mörgum handavinnu-
kennurum enn sem komið er,
en að úrbótum á því sviði er nú
unnið af handíðaskólanum.
Þá eru það fimleikar og sund.
Hvorugt verður kennt án mikils
tilkostnaðar. Sundlaug og fim-
leikasalur er dýrt og því sjálf-
sagt að þar sé um sameiginleg
tæki að ræða fyrir fjölda nem-
enda bæði eldri og yngri.
Ég hefi tekið hvern lið út af
fyrir sig, vegna þess að Ólafur
spyr, hvers vegna ég ætlist til
að þessar námsgreinar séu
að það kvað hafa til að bregða
stundum nokkuð út af fyrir-
sögn veðurstofunnar, þar um
Vestfjörðu, eins og kannske víð-
ar. Engu vildi Páll þó lofa um
veðurstjórnina utan ísafjarðar-
djúps.
Hinn 18. júlí var ferðinni
heitið norður í Jökulfirði. Ris-
um við félagar árla úr rekkju,
því að kl. 7 átti djúpbáturinn
að leggja úr höfn. Veður var dá-
samlega fagurt um morguninn.
Höfnin á ísafirði er sannkall-
aður „pollur“, líkust stöðu-
vatni umkringdu af fjöllum á
þrjá vegu og malareyri á þá
fjórðu, sem lokar firðinum að
mestu, en skilur eftir mjóan ós
uppundir austurlandinu, sem
skipin smeygja sér gegnum út
og inn í leguna.
Þegar að ég vaknaði um
morguninn og leit út um glugg-
ann á svefnherberginu mínu,
blasti pollurinn við mér spegil-
sléttúr og gljáandi; eða öllu
heldur, pollurinn virtist horf-
inn, en þar sem hann hafði
legið um kvöldið, var því líkast,
sem fjöllin hefðu hallað sér út
af og fengið sér blund á dún-
mjúkum sjávarfletinum, með
tindana uppi í fjöruborðinu,
eins og höfuð á kodda. Það var
dásamleg og ógleymanleg sjón.
Allt rann saman í eina heild,
lögur og láð í hreinum línum og
litum, svo að ókleift var að
greina hvar særinn endaði og
landið byrjaði.
En brátt röskuðu annir dags-
ins þessari næturró fjallanna.
Yfirborð sævarins var skorið
sundur af hvítfyssandi öldum
í Tímanum 1. og 3. maí s. 1.
birtist alllöng ritgerð eftir Ólaf
Ólafsson, skólastjóra, um elli-
laun og örorkubætur.
Því miður hefir skólastjórlnn
ekki kynnt sér nægilega vel
málefni það, sem hann ritar um
og hefir því mest af vinnu
þeirri, er hann hefir lagt 1 rit-
gerðina, farið forgörðum.
Tryggingarstofnunin hefir
sent höfundi greinarinnar ný-
útkomna árbók Tryggingar-
stofnunar ríkisins og vænti ég
þess, að hann muni að rann-
sökuðu máli viðurkehna, að
þetta er rétt. Sumpart byggj-
ast hugleiðingar skólastjórans á
misskilningi, sumpart á ókunn-
ugleik á löggjöfinni og loks
sumpart á skökkum .tölum og
skökkum útreikningum. Ég vil
ekki fara fram á það v.ið Tím-
ann, að hann veiti mér rúm til
þess að rekja greinina í einstök-
um atriðum, því slík greinar-
gerð myndi fylla heilt tölublað,
en vil aðeins biðja um að fá að
benda á aðalvillurnar í rök-
semdaleiðslu skólastjórans, þar
sem lesendur Tímans gætu ella
fengið mjög skakka hugmynd
um málið.
1. Þess misskilnings gætir
mjög víða í greininni, að Trygg-
ingarstofnun ríkisins hafi
nokkurn veginn frjálsar hend-
ur um það, eftir hvaða reglum
hún úthlutar framlagi Lífeyris-
sjóðs íslands (eða öllu heldur
ríkissjóðs, eins og síðar skal
nánar skýrt) til ellilauna og
örorkubóta. Á þessum mis-
skilningi er síðan byggð upp all-
svæsin ádeila á stjórn trygging-
anna. T. d. segir höfundur:
„Tryggingarstofnunin miðar svo
framlag Lífeyrissjóðs til ein-
stakra bæja- og sveitafélaga við
þá upphæð, er þau leggja fram
úr bæjar- eða sveitarsjóðum
— og myndast við það uppboð;
— í stað þess átti hún auðvitað
(leturbr. mín), að nota iðgjöld-
in sem vísitölu og greiða svo
hverjum bæ og hreppi eftir
þeim hlutföllum, sem þeir höfðu
greitt lífeyrisgjöld inn í sjóð-
inn. En hina aðferðina velur
hún. Og af því stafar það ó-
fremdarástand, sem nú ríkir í
þessum málum“.(Leturbr. mín).
Tryggingarstofnunin hefir
ekki minnstu lagaheimild til að
nota þá úthlutunaraðferð, sem
Ó. Ó. segir, að hún hefði auð-
vitað átt að nota, en aðferðin,
sem hann fordæmir, er bein-
línis fyrirskipuð í lögunum og
er því hin margendurtekna
gagnrýni hans á starfsemi
frá háværum og hraðskreiðum
mótorbátum, er þustu um höfn-
ina inn og út; og brátt bættist
farkostur okkar fjórmenning-
anna og annara samferða-
manna í hópinn. Djúpbáturinn
lagði frá landi og út á Djúpið.
Já, Djúpbáturinn, ég má til
að minnast hér ofurlítið á
hann. Það var einhverntíma
sagt um hið góða skip Súðina,
að hún væri járnbraut smá-
hafnanna. Eitthvað svipað
mætti með sanni segja um
Djúpbátinn. Hann er hinn sí-
starfandi tengiliður á milli höf-
uðstaðar þeirra Vestfirðinga,
ísafjarðarkaupstaðar annars
vegar og smáhafnanna og hafn-
leysanna við djúpið, Jökulfirð-
ina og allt norður um Horn-
strandir hins vegar. Næstum
daglega, vetur, sumar, vor og
haust, klýfur hann storma og
strauma Atlantshafsins, sem
gapandi teygir tunguna inn í
miðjan Vestfjarðakjálkann. Ó-
þreytandi berst hann þar við
innlögn og útlögn, en svo kalla
Vestfirðingar hafvinda og land-
vinda þá, sem mér virtist næst-
um óaflátanlega leika sér um
ísafjarðardjúp. Hann sleikir
upp strendurnar, flytur að-
drætti í bú heim á afskekktustu
staði og söluafurðir búanna til
baka. Bóndinn við „Djúpið, sem
á sumrin „sólbitinn slær“ og
veturna í „stjörnuskini stritar"
hrindir fleyi úr vör, þegar djúp-
báturinn kemur og „siglir sæ-
rokinn" út á leguna til hans, og
skiptir við hann á vörum, pósti
og farþegum. Má þar oft sjá
snör handtök og karlmannleg,
Tryggingarstofnunarinnar, al-
gerlega á röngum forsendum
byggð. Sannar þetta dæmi þá
fullyrðingu mína, að Ó. Ó. hafi
ekki kynnt sér málið áður en
hann-ritaði hina löngu ádrepu
sína.
2. Tillaga þing- og ’héraðs-
málafundar V.-ísaf j arðarsýslu,
sem höf. birtir með grein sinni
og virðist vera undirstaðan að
hugleiðingum hans, er þess
efnis, að úthlutun Lífeyrissjóðs
til bæjar- og sveitarfélaga skuli
vera í réttu hlutfalli við þau
lífeyrissjóðsgjöld, sem til falla á
hverjum stað. Um þetta segir Ó.
Ó. m. a.: „Hví getur Lífeyris-
sjóður íslands ekki fyrst full-
nægt þeirri sjálfsögðu skyldu
sinni, að greiða öllum gamal-
mennum ellilaun, hvar sem þau
eru búsett á landinu og til
greina eiga að koma samkvæmt
lögunum? Öll tryggingargjöld-
in renna þó til hans. Eða er
veriff aff „spekúlera“ meff líf-
eyrissjóffsféff? (Leturbr. mín.
Hvað er annars verið að gefa í
skyn með þessari setningu?) Er
verið að veita á þennan hátt og
með ráðnum huga og vitandi
vits fjármagni í stríðum straum-
um frá sveitunum til kaup-
staðanna? Spyr sá sem ekki
veit“.
Af þessu öllu saman er það
aðeins síðasta setningin, sem
hittir naglann á höfuðið.
Allar þessar bollaleggingar
virðast stafa af því, að höfund-
ur gerir ekki nægilegan grein-
armun á starfsemi Lííeyrissjóðs
íslands annars vegar og úthlut-
un eílilauna og örorkubóta
hins vegar, en þetta eru tvö að-
skilin málefni, þó nokkuð sam-
band sé þar að visu á milli.
Til þess að skýra mismuninn
á þessu tvennu, er nauðsynlegt
að skýra ofurlítið eðli al-
mennra ellitrygginga og fyrir-
komulag það, sem nú er gild-
andi á þessu sviði hér á landi.
Til þess að öðlast. „réttindi“
til fullkomins ellilífeyris verða
menn almennt að hafa greitt
iðgjöld árum saman. Þetta er
eitt af grundvallaratriðum
trygginganna, enda þótt það
virðist nokkuð útbreidd skoðun
hér á landi, að tryggingar þurfi
ekkert að kosta þá, sem þeirra
eiga að njóta. -
Hversu mikið hafa þau gam-
almenni, sem nú njóta elli-
launa, greitt í Lífeyrissjóð ís-
lands? Ekki einn eyri. Þau voru
svo að segja ótryggð, þegar
sjóðurinn tók til starfa. Að vísu
(Framh. á 3., siðu)
bæði hjá þeim, sem afhenda og
móttaka, og um leið og síðasta
sendingin og síðasti farþeginn
skiptir um skip, er viðstöðunni
lokið. Landmenn taka róður að
lendingu, en djúpbáturinn legg-
ur á djúpið á ný, að næsta á-
fangastað til sömu skipta, og
svo koll af kolli. Þannig hefir
hann tengt saman hina dreyfðu
byggð þessa fagra en hrikalega
héraðs, þar sem vík skilur vini,
en fjörður frændur, og illkleifir
fjallahryggir ganga víða þver-
hnýptir í sjó fram cg hafa um
allan aldur að mestu lokað leið-
um milli næstu nágranna. Þann-
ig er starf djúpbátsins undjr-
staða hinna félagslegu umbóta,
er bændur á þessum slóðum
hafa unnið að á undanförnum
árum. Það er m. a. undirstaða
hins myndarlega Mjólkursam-
lags ísafjarðar, sem starfrækt
hefir verið þar undanfarin ár.
Það er hann, sem að mestu leyti
samlar saman mjólkinni úr
dreifbýlinu inn með öllu Djúpi
og flytur til ísafjarðar, þar sem
hún er tekin til meðferðar í
litlu en þó fullkomnu mjólkur-
búi og seld i kaupstaðnum, ým-
ist sem neyzlumjólk eða er
breytt í aðrar neyzluvörur, allt
vandað eins og bezt gerist ann-
arsstaðar á landinu. Þannig
hefir nú skapast við Djúpið ný
og vaxandi atvinnugrein mjólk-
urframleiðenda, sem ekki þekkt-
ist þar til skamms tíma, en með
henni hafa fylgt eins og víða
annarsstaðar aukin jarðrækt og
nautgriparækt. Þá hafa bænd-
ur og með hverju ári samein-
að verzlun sína í Kaupfélagi ís-
(Framh. á 3. siðu)
Bjarni Asgcirssoa, alþlngismaðnr: .
Frá Jökulfjörðam og Djápí