Tíminn - 09.10.1962, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-
húsinu. Afgreiðsla, augiýsingar og aðrar skrifstofur j Banka-
stræti 7. Símar: 18300—18305. — Auglýsingasími: 19523, Af.
greiðslusími 12323. — Áskriftargjald kr. 65.00 á mánuði innan-
lands. í iausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Húsnæðisskorturinn
Eitt af því, sem stjórnarblöðin hafa haldið fram að
undanförnu, er það, að ríkisstjórnin hafi varið meira
íé til íbúðalána í kaupstöðum og kauptúnum en áður
hafi verið gert. Nú sé því ófullnægt miklu minni eftir-
spurn hjá Húsnæðismálastjórn eftir íbúðalánum en
nokkru sinni fyrr.
Ef þetta væri rétt, ætti ástandið í húsnæðismálunum
að vera betra en áður. Framboð nóg á húsnæði og húsa-
leiga jafnvel heldur lækkuð, miðað við byggingarkostnað.
Slíku er hins vegar ekki til að dreifa. Hvaðanæva úr
kaupstöðum og kauptúnum berast nú fregnir um hús-
næðisskort og stórhækkandi húsaleigu.
Ástæðan er sú, að ,,viðreisnin“ hefur dregið mjög úr
íbúðabyggingum seinustu árin, eins og glöggt sést á
eftirfarandi tölum: 1956 var byrjað á byggingu 1775
íbúða í landinu, árið 1957 á 1610, árið 1958 á 1462, árið
1959 á 1597, árið 1960 á 1013 og árið 1961 á 770 íbúðum.
Það er m. ö. orðum byrjað á byggingu næstum helmingi
færri íbúða árlega á ,,viðreisnarárunum“ 1960 og 1961
en á tímabili vinstri stjórnarinnar.
Tölur, sem liggja fyrir um fullgerðar íbúðir í Reykja-
vík, sýna vel þessa öfugþróun. Árið 1956 var fulllokið
705 íbúðum í Reykjavík, árið 1957 935, árið 1958 865,
árið 1959 740, árið 1960 642 og árið 1961 541 eða nær
400 færri en árið 1957.
Þessi mikli samdráttur veldur því, að nú er aftur
kominn til sögunnar verulegur húsnæðisskortur í höfuð-
borginni og allmörgum kaupstöðum og kauptúnum víða
um land.
Ástandið í húsnæðismálunum hefur því stórversnað
í húsnæðismálunum í tíð núv. ríkisstjórnar en ekki batn-
að, eins og stjórnarblöðin halda fram Það er nefnilega
enginn mælikvarði á þetta, þótt heildarlán húsnæðis-
málastjórnar hafi eitthvað aukizt að krónutölu, þar sem
verðgildi krónunnar hefur rýrnað um helming á þess-
um tírna, eða þótt minni eftirspurn eftir lánum sé ófull-
nægt hjá húsnæðismálastjórn, þar sem stórlega hefur
dregið úr byggingum og lán út á einstaka íbúð hafa verið
stórlækkuð. ef miðað er við byggingarkostnað.
Ef húsnæðisskorturinn á ekki að haida áfram að auk-
ast, verður nú að gera alveg nýtt átak í byggingamál-
unum. Það þarf að endurskoða alla löggjöfina um þessi
mál og aukna aðstoð við íbúðabyggingar hinna mörgu
einstaklinga vegna hins stóraukna byggingarkostnaðar
af völdum ,,viðreisnarinnar“. Það er eitt hinna stóru
vandamála, sem hún hefur skapað.
Öfugmæli
í fjarveru formanns Sjálfstæðisflokksins, hefur ein-
hver skopsamur náungi komizt i það að skrifa Reykja-
vikurbréf Mbl. á sunnudaginn. Mun þar sennilega að
ræða um sama blaðamanninn og nýlega talaði í útvarpið
um daginn og veginn og ræddi þar m. a. um íslenzka’
fegurðardísir og íþróttagarpa í skemmtilegum öfugmæla
stíl. Hann gerir viðreisnarstjórninni svipuð skil í Reykja
víkurbréfinu. T. d. segir hann, að hún hafi stórlækkað
skatta og tolla. stöðvað verðbólguna og skapað jafnvæg'
í efnahagsmálum!
Öllu betur er vissulega ekki hægt að snúa staðreynd
unum við.
Wfalter Uppmann ritar um al^éðamál!"ntfr,*""ll'Tn "■
Kennedy hefur leyst vel delluna
við ríkisstjórann i Missisippi
En framvegis verður að reyna að leysa þessi mál án valdbeífingar
FORSETINN og dómsmála-
ráðherrann haía leyst verk sitt
vel af hendi fyrir þjóðina með
framkomu sinni í vandamálinu
í Mississippi. Þeir hafa beitt
val.di án hávaðasemi, minnugir
þess, að hin óumflýjanlegu sár
verður að græða. Fyrir mitt
v leyti virðist mér forsetinn hafa
náð fullu valdi yfir því feikna-
afli, sem hann hefur yfir að
ráða, en það álit hef ég ekki
haft síðan Kúbu-hneykslið gerð
ist 1961. Forsetinn- hefur brotið
á bak aftur uppreisn Barnetts
fylkisstjóra og hlotið að laun-
um viðurkenningu upplýstra,
leiðandi manna í suðurríkjun-
um, sem óneitanlega mega sín
meira.
Eina skyssan, sem hann
gerði, var að láta löngun sína
(til að stilla til friðar leiða til
þess, að treysta fylkisstjóran-
um um of.Forsetinn trúði fylk-
issijóranum til þess að hindra
ofbeldi múgsins. Það kom á dag
inn, að fylkisstjórinn lét múg-
inn reyna að framkvæma það,
sem hann hafði hótað að gera,
en reyndist svo ekki fær um,
þegar til kastanna kom. Hann
lýsti því yfir, að lögreglu fylkis-
ins yrði fylkt til hindrunar því,
að lögum' sambandsrikisins
yrðij framíylgt En þegar hann
stóð andspænis liðsafla ríkisins
hvarf ba'SUJ frá þessari hótun
sinni, en leyfði fylkislögregl-
unni að láta múginn ráðast á
ríkislögreglumennir.a. Þetta var
ömurlegur endir „meðalgöngu“
kenningarinnar.
KENNINGIN sjálf hefur ver-
ið sett fram hvað eftir annað
í meira en hálfa aðra öld. Höf-
undar hennar voru Jefferson
og Madison. Þeir sömdu hana
•sem yfirlýsingu fylkisstjórn-
anna j Virginia og Kentucky,
þegar þeir voru að reyna að ó-
gilda andstöðu- og uppreisnar
lögin, sem sambandsmenn
höfðu samþykkt. Ályktanirnar
héldu fram rétti fylkis til þess
að hafa að engu lög, sem það
teldi stríða gegn stjórnar-
skránni.
Til ályktana þessara var aldr-
ei gripið, því að uppreisnar-
lögin voru numin úr gildi, þeg-
ar Jefferson var kosinn forseti
árið 1800. Árið 1803 lagði Mar-
shall yfirdómari — í hinu
fræga máli Marbury gegn Madi-
son — áherzlu á þá meginreglu
stjórnarskrárkerfis okkar, að
það sé greinilega verkefni og
skylda dómsmálaráðuneytisins
að skera úr um, hvað séu lög “
Meðalgöngu-hugmyndinni
skaut aftur upp 24. nóvember
1832, þegar löggiafarsamkoma
Suður-Karólínu samþykkti að
' ógilda lögin, sem nefnd voru
„verðskrá viðbjóðsins“, og rík
isþingið hafði sanrþykkt
Andrew Jackson forseti svaraði
þessari „óvildingarákvörðun" í
yfirlýsingu 10. des. 1832, þar
sem hann kvaðst álíta „vald.
sem fylki tekur sér til þess að
Iógilda lög Bandaríkjanna. ó
samrýmanlegt tilveru ríkjasam
bandsins . . “
Úr því að „meðalgangan" ei
i raun og veru sama og aðskiln
aður frá ríkjasambandmu, þá
má minna á. að það var aðai
Kennedy forseti
málið, sem borgarastyrjöldin
útkljáði.“
KENNINGIN.um meðalgöngu,
ógildingu og jafnvel aðskilnað
bar enn á góma eftir 1954, þeg-
ar hæstiréttur dæmdi í málinu
Brown gegn kennslumálaráðu-
neytinu, og úrskurðaði aðskiln-
að kynþátta í opinberum skól-
um ósamrýmanlegan stjórnar-
skránni. Gremjan gegn þessum
úrskurði hefur verið undirrót
anarrar gremju við rikisstjórn
ina, gremju gegn sköttum, fé-
lagslegum aðgerðum, reglutm
um iðnað; og landbúnað og
öðru þess háttar. Þessi gremju
upphleðsla er sá grunnur, sem
ákveðnustu hægrisinnarnir
standa á, allt frá hinum róman
tíska Goldwater til ruddamenna
eins og Walkers hershöfðingja
í stóru ríkjasambandi, eins
og hér hjá okkur, kernur senni
lega aldrei að því, að fylki.
sem telja sambandsstjórnina
ógna lífsháttum sínum, reym
ekki að mótmæla. Eins og sakir
standa beinist kjarni andstöð
unnar gegn ódcilni opinberra
skóla.' Þó að forsetanum hafi
tekizt að láta lögin gilda við
Mississippiháskóla, þá er varla
við því að búast, að andstaðan
gegn ódeildum skólum fjari út
Ilún mun lifa og henni skýtur
efalaust upp aftur, þegar her
sveitirnar og ríkislögreglumenn
irnir eru á burt
sem vandamálið ’er hvað við-
kvæmast, eins og til dæmis í
Mississippi og Alabama. Það er
ekki frambærileg stefna að
grípa til ríkishers til þess að
styðja einstakling, bam eða
mann, sem hefur fengið eða
látið fá fyrir sig ákvörðun sam
bandsdómstóls. Þetta er að vísu
óvefengjanleg framkvæmd
laga. En það, sem þörf er á,
er tiifinning fyrir löghlýðni í
ríkjum eins og Missjssippi.
Ég hef þá von — og byggi
hana á framkomu í flestum
suðurríkjunum, allt, frá Louis-
iana lil Virginía, — að hægt
væri að koma sér saman um
stefnu, ef leitað væri samkomu
lags um eftirtalin meginatriði-
í syðsiu fylkjunum sé sameig-
inleg kennsla kynþáttanna lát
in byrja við nám úrvals negra í
lögfræði, tæknisfræði. verk
fræði, guðfræði. kennslu og
blaðamennsku, en j náinni
framtíð sé ekki lögð yeruleg á-
herzla á það erfiða viðfangs-
efni, að kennsia beggja kyn-
þátta fari fram í sama sam-
skóla unglingastigsins
Herra Meredith er gott dæmi
í þessu sambandi Hann ei1 eng
inn unglingur Hann er orðinn
29 ára. kvæntur og á börn, og
er reyndur hermaður Það virð
ist auðséð, að hann ætli sér að
verða leiðandi maður í hinum
vjðskvæmu samskiptum kyn-
báttanna í sínu fylki
ANDSTAÐAN rís upp aftut
nema því aðeins. að sambands
stjórnin gangist fyrir því, sem
húu hefur látið undir höfuð
leggjast síðan hæstiréttur kvað
upp úrskurð sinn Hún hefur
údrei lagt fram stefnu. aldrei
reynt að ræða áætlun eða sam
komulag við hrna upplýstu for
uslumenn suðurríkjanna, þar'
Mér er ljóst, að aðférðin, sem
eg stmg upp á, er ekki í sam-
ræmi við stöngustu grundvall-
aralriði lagalegs jafnréttis. En
ég held að hún aki til með
ferðar, hvernig takast megi —
með þeim hraða. sem verulejk
inn gerir framast kletft — að
fá grundvallaratriðin viður
kcnnd að iokitm
r í M I N N, þriðjudagurinn 9. okt. 1962.
7