Tíminn - 11.11.1962, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-
húsinu. Afg’reiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka.
stræti 7. Símar: 18300—18305. — Auglýsingasími: 19523. Af.
greiðslusími 12323. — Áskriftargjald kr. 65.00 á mánuði innan-
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Lausn síldveiðideil-
unnar
Einn helzti útgerðarmaður landsins, Haraldur Böðvars-
son á Akranesi, skrifaði nýlega grein í Mbl. þar sem
hann skýrði frá því, að afli síldveiðibátanna myndi geta
numið frá 15—20 millj. kr. að verðmæti samanlagt á
dag, ef sæmilega veiddist. Þetta sýnir bezt, hvílíkt tjón
hefur þegar hlotizt af stöðvun síldveiðiskipanna, sem
hefur nú staðið hátt á annan mánuð. Þetta tjón nemur
orðið hundruðum milljóna króna.
Öllu þessu tjóni hefði strax mátt afstýra, ef farin hefði
verið sú sáttaleið í deilunni, er Framsóknarmenn hafa
bent á.
Leiðin, sem Framsóknarmenn hafa bent á, er í höfuð-
atriðum þessi:
Meðan verið er að vinna að framtíðarsamningum
milli sjómanna og útvegsmanna, verði sjómenn skráð-
ir á skipin samkvæmt gömlu síldveiðisamningunum,
enda eru þeir enn í gildi á nær þriðjungi flotans.
Það, sem ber svo á milli gömlu samningana og þess,
sem útgerðarmenn telja sig þurfa að fá, verði útgerð-
inni endurgreitt af gengishagnaðinum, sem var rang-
lega tekinn af henni á síðastliðnu ári.
*f ■■■ -.; fctfh.r N • '• ‘ i rt . . , , t , ,
Það, sem hér ber á milli, mun sennilega ekki nema
öllu hærriupphæð á vetrarveiðunum en 10—15 millj. kr.,
jafnvel þótt vel veiðist. Gengishagnaðurinn, sem tekinn
var af útgerðinni, nam hins vegar 150 millj. kr., og átti
hann meginþátt í því, að ríkissjóður var með nær 60
millj. kr. greiðsluafgang á síðastliðnu ári. Það þarf
m. ö. o. ekki til þess að jafna deiluna.
Þess má svo geta, að ríkissjóður er þegar búinn að tapa
miklu meiru en svarar þessum 15 millj. kr., sem hann
hefði gengið beint og óbeint í tekjur, ef veiðarnar hefðu
verið stundaðar að undanförnu. Þetta tap ’ríkissjóðs
evkst með hverjum degi, sem hður.
Deiluna er því auðvelt að leysa, án þess að Iagðir
séu á nokkrir nýir skattar. Þvert á móti getur það
valdið svo miklum tekjumissi hjá ríkinu, ef deilan leyst-
ist ekki að leggja verði á nýja skatta.
Það eru hreinustu falsrök, sem nokkuð hefur verið
reynt að hampa af stjórnarsinnum, að með þessu væri
skapað fordæmi að nýju uppbótakerfi. Þetta er ekkert
meira uppbótakerfi en t. d. niðurgreiðsla vátrygginga-
gjaldanna. í báðum tilfellunum leggur útgerðin raun-
verulega sjálf til féð. Annars er broslegt að vera að tala
um nýtt fordæmi í þessum efnum, það sem í fjárlaga-
frumvarpinu fyrir næsta ár, er áætlað að verja fleiri
hundruðum millj. kr. til alls konar uppbóta.
Það, sem hér er um að ræða, er að afstýra stórflldu
tjóni og leggja grundvöll að því, að deiluna megi leysa
með samkomulagi og friði. Það er ekkert annað en
þrjózka og heimska, sem veldur því: að ekki er löngu búið
að leysa deiluna á þennan hátt. Þjóðm getur ekki unað
slíku lengur. Það er skýlaus krafa hennar, að valdhaf-
avnir dragi ekki lengur lausn deilu, er levsa má iafn
auðveldlega.
Það tjón, sem þegar hefur orðið, má fyrst og fremst
skrifa á reikning ríkisstjórnarinnar vegna þess að hún
hefur hafnað þessari lausn. Sök stjórnarinnar þyngist
með hverjum deginum, sem deilan er óleyst.
Waítep Upsimann ritar um alþjóSamál " ■■■■» nn 'æmæm
Árás Kínverja á Indland er
einnig stefnt gegn Rússum
VAFALAUST er það tilvilj- w**1 .„iMiMBMBMMMMHBMKiroiM

VAFALAUST er það tilvilj-
un, að kínversk innrás í Ind-
land skyldi ná hámarki sam-
tímis og til úrslita dró am
Kúbu. Þó að þessi tvenn átök
sitt hvorum megin á hnettin
um standi ekki í sambandi
hvort við annað, þá eiga þau
sammerkt í mikilvægu atriði.
Á Kúbu urðu Sovétríkin að
hætta við tilraun til þess að
ná fótfestu fyrir vald sitt í
Ameríku, en í átökum Kína
og Indlands standa þau and-
spænis ákveðnum og áber-
andi áhrifamissi í miðri Asíu.
Okkar athygli hefur ein-
göngu beinzt að átökunum
um Kúbu og það með réttu,
því þar var á ferðum meiri
og brýnni hætta. þar sem
kjarnorkuveldin tvö áttust
við. Atburðirnir í Indlandi
fela ekki í sér bráða hættu
á heimsslysi. En ef mælt væri
á annan mælikvarða en mæli-
kvarða kjarnorkualdar, þá
væru atburðirnir í Asiu
næsta mikilvægir.
KÍNVERJAR ’hafa knúið
Rússa til að viðurkenna, að
það séu ekki framar yfirvöld-
in í Moskvu, sem úrslitum
ráði í Asíu, heldur yfirvöldin
í Peking. Til skamms tíma
hafa áhrif Sovétríkjanna í
Delhi einkum hvílt á þeirri
trú, sem Sovétríkin hafa eflt.
Rússland mundi\ gerast
..árl Indlands gegn árás
áífÚ’Kinverja.
Það er vegna þessarar trú-
ar, að indverska stjórnin hef
ur ekki talið nauðsyn á að
gera herverndarsáttmála við
Vesturveldin. Hún hefur hlýtt
ráðum yfirvaldanna í Moskvu
í því efni, að leggja ekki kín
versku árásina fyrir Samein-
uðu þjóðirnar, en þessi árás
hófst í ra.un og veru fyrir
fimm árum. Enn fremur hef-
ur indverska stjórnin sparað
útgjöld til hernaðarþarfa til
þess að draga ekki úr efna-
hagslegri þróun.
Síðast liðinn hálfan mánuð
hefur grunnurinn hrunið und
an stefnu indversku stjórnar
innar og áhrifavaldi Sovét-
ríkjanna. Samkvæmt „örugg
um, sovézkum hernaðarheim
Nehru og Krishna Menon á kosningafundi 1 febrúar s.l.
að
ver
w
ildurn" hafa Sovétríkin ögilt
samþykkt sína á sölu tólf orr
ustuflugvéla af gerðinni MIG
21 til Indlands. Pravda og Is-
vestia hafa í fyrsta sinn lát-
ið af hlutleysi í kínversk-
indversku landamæraátök-
unum og tekið upp stuðning
við málstað Kínverja. Það er
þó mikilvægast, að Sovétrík-
in hafa reynzt ófær um að
halda aftur af kínversku inn
rásinni, en hún er nú að kom
ast á það stig, að innan
skamms má búast við að kín
verska hernum hafi tekizt að
opna leið til innrásar á lnd-
versku sléttuna.
Hlutleysisstefna Indlands
byggðist á aðstoð Sovétríkj-
anna gegn árás Kínverja.
Þessi stefna hefur brugðizt
og því til sönnunar má nefna,
að Nehru forsætisráðherra
hefur beðið opinberlega um
hérnaðaraðstoð Bandaríkj-
anna. Þessi beiðni hefur þeg-
ar verið tekin til greina. Það
hefur ekkert verið þráttað
um fjárhagshliðina., og það
var alveg rétt. Við höfum
ekki farið fram á nein ákveð
in loforð af hálfu Indverja,
en það hefði getað leitt til
enn opinskárri aðstoðar Sovét
ríkjanna
innrás.
við hina kínversku
Grunnt á þvi góöa
ÁTÖKIN í Asíu varða okk-
ur mjög miklu. Okkur ríður
á miklu, að Indland, stærsta
lýðveldið í Asíu, sem ekki
lýtur kommúnistum, verði
ekki kúgað eða eyðilagt.
Okkur kemur þetta einnig
mikið við vegna þess, að við
erum bandamenn Pakistan,
en afstaða Pakistan til varna
Indlands er mjög mikilvæg.
Bezti hluti indverska hers-
ins, sem ætti í raun og veru
að taka þátt í vörninni gegn
Kínverjum, býður reiðubúinn
á landamærum Pakistan og
Indlands, vegna deilunnar
um Kashmír, sem er óleyst.
Það er enginn timi til að
leysa Kashmír-deiluna áður
en varúir Indlands eru treyst
ar; .Það er því mjög mikil-
vægt að takast megi að forða
frá hernaðarátökum um
Kashmír í bráð, til þess að
indverski herinn losni og geti
snúizt til varnar gegn Kín-
verjum.
Stjórnir Bretlands og
Bandaríkjanna vinna báðar
að þessu. Við verðum ,að vona
að Pakistanbúar hætti að
gleðjast yfir erfiðleikum Ind
verja og geri sér ljóst, að ef
þeir leyfa fall Indlands. þá
hafa þeir svikið sína eigin
hagsmuni.
OKKUR varðar auðvitað
næsta miklu, hvaða afleiðing
ar breytingin á aðstöðu Sovét
ríkjanna í Asíu kann að hafa,
en kínverska árásin stefnir
ekki Indverjum einum í voða
Pólitískum áhrifurrf valdhaf
anna í Moskvu stafar einnig
hætta af henni svo og megin
hagsmunum Rússa allt frá
Úralfjöllum til Kyrarhafs
Við verðum að fara mjög
gætilega. Nokkrar grunsemd-
ir hljóta þó að vakna um, að
sá dagur kunni að vera nær
en okkur dreymdi urn fyrir
hálfum mánuði, að spá de
Gaulle rætist. Hann hefur
rengi gert ráð fyrir því. að
Rússum muni um síðir verða
Ijóst. að Rússland sé fyrst og
fremst Evrópuveidi og vernd
ar meginhagsmu’.ra bess og
öryggis sé því fyrst og fremst
að leita í vestri.
T I M I N N, sunnudagurinn 11. nóv. 1962. —
7