Alþýðublaðið - 11.03.1950, Blaðsíða 5

Laugardagur 11. marz 1950
A* foÝÐUBLAÐIÐ
5
Lífið i Sívéfríkjonum í dag.-
VYATSJESLAVU MOLO-
TOV, sem þá gegndi embætti
utanríkismálaráðherra, til-
kynnti þao í nóvembermánuði
1947, að Sovétríkin hefðu náð
sama framleiðslumarki og fyr-
ir lieimsstyrjöldina. Síðan
hófst áróðurinn í rússneskum
blöðum og útvarpi; verka-
menn í Rússlandi bjuggu nú
ekki aðeins við betri kjör en
á keisaratímunum, heldur var
<Dg á allan hátt betur fyrir
þeim séð en í auðvaldsríkjun-
um, þar sem verkalýðurinn
Var arðrændur á skipulagðan
hátt.
Þegar svo var komið, leyfð-
ist erlendum fregnriturum
ekki að senda úr landi nein-
sr fregnir eða upplýsingar,
sem ekki samrýmdust þessum
áróðri. Slíkar fregnir hefðu
veikt trú manna á stjórnartil-
kynningarnar, sem slógu því
föstu, ,,að í Sovétríkjunum
dafnaði'állt það, sem bezt væri
að finna í menningarsögu ver-
aldar'1.
Samt sem áður eru í heim-
inum milljónir manna, er trúa
því, eða þrá heitast að mega
trúa því, að til sé það ríki,
sem í einu og öllu lúti stjórn
Vei'kamannsin s; þar sem hann
sé ekki arðrændur, heldur
njóíi sjálfur ábatans af starfi
EÍnu; þar sem fátækt sé óþekkt
fyrirhrigði og allir eigi við
þjóðfélagslegt og efnahagslegt
réttlæti að búa.
Og sovétvaldhafarnir gera
allt, sem þeir mega til þess að
etyrkja fólk í þeirri trú með
daglegum útvarpstilkynning-
um og áróðri. Þeir skora á
verkarþenn allra landa að ger-
ast hluthafar í sæludraumn-
um og . veita þjóðunum, sem
vinna ao framkvæmd hans,
alla hugsaniega aðstoð. Með
þessu móti hagnýta Rússar sér
þrá verkalýðsins, sér til bættr-
nr aðstöðu á sviði utanríkis-
máls. Enn þann dag í dag til-
kynna sovétvaldhafarnir, að
hinar sjötíu milljónir manna,
Eem albjóðlega verkalýðssam-
bandið telur innan sinna vé-
banda, styðji stjórnmálastefnu
Hússa.
I Væru samgöngur og' frétta-
Eambönd við sovétríkin með
eðlilegum hætti, gæti það orð-
£ð til þess að gera trúna á
Hrauminn um paradís verka-
lýðsins að engu. Rússar leyfa
því fáum útlendingum að
kynnast ástandinu í landinu,
og verði einhver útlendingur,
Eem þangað hefur komið, til
þess að vefengja sannleiksgildi
áróðursins, spara þeir sér enga
fyrirhöfn til að rýja hann æru
bg mannorði. Enginn slikur
Snaður skyldi því gera sér leik
að því að segja, að paradís
Verkalýðsins væri enn fagur
draumur og ekkert nema
tíraumur.
Tilkynningarnar
segja annað.
Hins vegar gefa þær til-
kynningar hins opinbera, sem
aðeins eiga að ná til lands-
jnanna sjálfra, dálítið aðra
hugmjmd um ástandið. Þar
leynir sér ekki, að við örðug
Vandamál er. að stríða, og
hvað það er, sem Rússar leit-
jast við að dylja umheiminn.
í fjölda opinberra tilkynn-
5nga kemur það fram, að hinn
þjóðfélagsþroskaði sovétþegn
er ekki síður hvinnskur held-
ur en stéttarbróðir hans í auð-
Valdsríkjunum, og á auk þess
á hættu þyngri refsingu, held-
ur en tíðkast mun annars stað-
ar í veröldinni, verði hann vís
að því að reyna að komast
yfir eitt eða annað, sem hann
vanhagar um, en getur ekki
cignazt með öðru móti, — ef
til vill brýnustu nauðsynjar,
mat eða klæðnað. Þannig var
tilkynnt ekki alls fyrir löngu,
að refsing fyrir minni háttar
þjófnað eða hnupl, • hefði ver-
ið þyngd úr þriggja mánaða
fangelsi upp í fimm til sex ár.
Hvarvetna úr Sovétríkjun-
um berast tilkynningar um
framleiðslusvik, hirðuleysi,
cyðslu og skemmdarstarfsemi.
Stórkostlegt magn af græn-
meti og ávöxtum gereyði-
lagðist til dæmis á járnbraut-
arstöðvunum. Kom á daginn
að þetta stafaði af skorti flutn-
ingalesta, og tímaritið ,,Bols-
jevik“ Ijóstaði því upp, að því
sem næst 20% af járnbrautar-
vögnunum væru óökuhæfir.
Sama var að segja um flutn-
ingabifreiðir. Þetta varð til
þéss, að ’ framkvæmd var
„hréinsun“ í liði járnbrautar-
ctarfsmanna, einkum yfir-
mannanna.
Nokkru síðar Ijóstaði ,,Iz-
vestija“ því upp, að því sem
næst þriðji hver ferðamaður
af þeim 10.000, sem daglega
koma til Moskvu, annað hvort
með flugvélum eða járnbraut-
arlestum, ferðist á kostpað rík-
isins. Flestir eigi þessir ferða-
langar í rauninni lítilfjörleg
eða engin erindi, en notfæra
sér tyllierindi til þess að
rkemmta sér í höfuðstaðnum.
Á þessum ferðalögum tapar
ríkið mörgum , milljónum
rúblna, segir í ,,Izvestija“.
Þá sagði blaðið og frá því,
að árlega væri milljónum
rúblna varið til vörzlu á af-
urðum, sem fluttar eru með
járnbrautarlestum. Landbún-
aðarráðuneytið eitt eyddi 20
milljónum rúblna í þessu
r.kyni árið 1947, samvinnubú-
in 10 milljónum og ráðuneyt-
isdeild sú, er sér um kolafram-
leiðsluna, 5 milljónum.
Verkamenn lúta
ströogym aga.
í stjórnartilkynningu þann
26. júní 1940, er svo fyrir
mælt, að refsa megi hverjum
þeim verkamanni í sovétríkj-
unum með tveggja til fjögurra
mánaða fangelsi, sem fer úr
vinnu án leyfis.
Þá skal verkamanni og met-
ið til sakar, ef hann kemur
tuttugu mínútum of seint til
vinnu og endurtekur það brot
þrisvar sinnum í sama mánuði
eða fjórum sinnum á fimm
mánuðum. Meðalrefsingin fyr-
ir slíkt brot, er 6 mánaða
fangavinna og missir fjórða
hluta af launurn. Þá segir svo
í tiikynningu,. varðandi verka-
menn í hergagnaiðnaði, — en
sú stétt manna mun fjölmenn
í ráðstjórnarríkjunum — einn-
ig sjómenn og járnbrautar-
starfsmenn, að með þá verði
fárið sem liðhlaupa og þeim á-
kveðin 5—8 ára fangelsisrefs-
ing, ef þeir yfirgefi starf sitt
án leyfis, og öðluðust þessi á-
kvæði gildi 6. des. 1941.
Skömmtyoin úr
glldi nymln.
’Kjör verkamanna voru að
vísu dálítið bætt þegar
skömmtun nauðsynja var af-
numin 1947. Verðlækkunin
varð þó ekki eins mikil og' fólk
hafði gert sér von um. Örlítil
verðlækkun varð á matvælum,
en föt og unnar vörur hækk-
uðu í verði um 20—100% mið-
að við verð þeirra á tímabili
: kömmtunarinnar. Föt, sem
þá kostuðu 800 rúblur, komust
upp í 14 hundruð rúblur er
skömmtunin var afnumin.
Þrátt fyrir þetta stendur
verkamaðurinn betur að vígi
cn fyrr, að minnsta kosti þeir,
sem hafa frá 560 og allt að
730 rúblum í mánaðariaun.
Aður gat hann ekkert feng-
ið keypt af þeim vörum, sem
skömmtunarseðillinn veitti hon
um rétt til. Nú hafa verzlan-
irnar á boðstólum gnægð mat-
væla, föt og ; iðnaðarvörur,
sem nú eru fluttar inn í stór-
um stíl frá baltísku og austur-
cvrópísku leppríkjunum.
Bændurnir, en þeir eru
meira en helmingur verka-
lýðsins, búa við lakari kjör. Sú
verðlækkun, er fyrir skipuð
var á matvælum, bitnaði á
þeim fyrst og fremst, að
minnsta kosti ef hann seldi
vörur sínar á frjálsum mark-
aði, en verðið á ýmsum nauð-
synjum, sem hann þurfti að
kaupa, hækkaði hins vegar
allverulega.
Þá hefur og skatturinn, sem
bóndanum er gert að grejða af
einkajarðnæði sínu, verið
hækkaður til muna. Sí og æ
fær hann aðvaranir, varðandi
þá hættu, að hann kunni að
hneigjast um of til borgara-
legs hugsunarháttar, ef hann
leggi mikla alúð við ræktun
þessa eink.ajarðskika. Hins
vegar er hann að sama skapi
hvattur til að leggja sem mest
starf.af mörkum við samvinnu
búin, en þeim er skylt að láta
mikinn hluta afurðanna af
hendi við ríkið, við afarlágu
rerði.
Þeir, sem mest þénuðu á því
að skömmtuninni var aflétt,
eru innan sérréttindastéttanna;
yfirmenn í hernum og stjórn-
arskrifstofunum, verkfræðing-
ar, háttsettir embættismenn og
vellaunaðir leikarar og rit-
Ingólfs Café
Eldri dansarnir
í kvölcl kl. 9.
Aðgönguiniðar seldir frá kl. 6.
Sími 2826.
Góð og lítið notuð loftpressa, óskast til kaups nú j*egar.
LANBSSMÍÐJAN.
Sími 1080.
böfundar. Skömmtunin var é-
kaflega naum, og því ' urðu
beir að kaupa föt og annað,
cem þá vanhagaði um, fram
yfir skömmtun, á furðulega
háu ,,verzlunar“-verði. Til
dæmis að taka kostuðu fötin
þrjú þúsund rúblur, ef þau
voru keypt utan skömmtunar,
cg einir skór þúsund rúblur.
Verkalaun og fram"
færsSokostoaðor.
Þetta tvöfalda verðkerfi
var numið úr gildi um leið og
"kömintunarákvæðin, og hið
ramræmda verð varð mitt á
milli. Verkamaðurinn verður
bví að greiða 150%. hærra verð
"yrir vörurnar nú en áður, en
laun hans háfa þó hækkað um
aðeins 80%.
Árið 1940 greiddi verkamað-
urinn 0,85 rúblur fyrir kíló af
rúgbrauði, en nú kostar það
2,70 rúblur. Smjörið kostaði
áður 28 rúblur kílóið, nú 57,60
rúblur. Kjötverðið, sem áður
var 9 rúblur kílóið, hefur nú
þrefaldazt.
Við skulum taka kjör iðnað-
arverkamannsins Ivan Ivano-
vitsj Ivanov sem dæmi. Mán-
aðarlaun hans nema 750 rúbl-
um. Af þeim er honum greitt
628.80 rúblúr ,en frádráttur-
inn er: tekjuskattur 43,60
rúblur; sekt fyrir að hann á
aðeins eitt barn, 7,30 rúblur;
mánaðarleg afborgun vegna
ríkisskuldabréfa, sem hann að
vísu er ekki skyldaður til að
kaupa, en þar eð hann hefur
komizt að raun um, að þeir,
sem ekki kaupa þau, geta orð-
ið fyrir ýmsum óþægindum,
hefur hann valið þann kostinn
að verja 45 rúblum mánaðar-
lega í þessu skyni; stéttarfé-
lagsgjaldið, sem nemur 7,30
rúblum á mánuði.
í húsaleigu greiðir Ivano-
vitsj aðeins 33 rúblur á mán-
uði, en híbýlarúmið e>; heldur
ekki nema eitt herbergi með
25 fermetra gólffleti. Er hann
samt betur á vegi staddur,
hvað j^að snertir, en flestir
aðrir verkamenn í Moskvu,
þar eð húsnæði þeirra er að-
eins 5 fermetra gólfflötur á
mann, enda þótt þeir eigi
í:röfu til 9 férmetra á mann,
lögum samkvæmt. Húsnæðis-
skorturinn er þar svo mikill,
að altítt er að tvær fjölskyld-
ur búi í einu og sama herberg-
inu. Valdhafarnir eru hreykn-
ir af því, að húsaleigan er
svona lág og þreytast aldrei á
að auglýsa það. Ivan þykir
líka gott að búa við slíka
núsaleigu, ella yrði hann að
spara við sig mat. Hann má
nota 600 wattstundir raf-
straums daglega, og greiðir
hann 4,50 rúblur fyrir á mán-
uði. Eyði hann meiri raf-
straum, þrefaldast afnotagjald
ið, og komi það fyrir oftar en
einu sinni, er lokað fyrir
strauminn.
Kona Ivanovitsj hefur að-
gang að eldhúsi með þrem fjöl
skyldum öðrum; afnotagjaldið
er 6,80 rúblur.' Mánaðax-gjaldið
fyrir húsnæði, rafmagn, eld-
hús og hita nemur samtals 56
rúblum.
Fæðfð er fábrotið.
Eins og flestir aðrir Rússar
neytir Ivanbvitsj aðallega rúg-
brauðs, og etur hann ásamt.
fjölskyldu sinni, tvö kíló á dag
af þeirri fæðu. Einnig neyta
þau ýmissa kálrétta í ríkum
mæli, einnig eta þau mikið af
kartöflum, dálítið af guli'ót-
um og rauðrqtum, pylsur erú
bar á borðum endrum og eins,
te og sykur enn sjaldnar; nýtt
kjöt, fisk og smjör sjá þau svo
að segja aldrei, sökum þess
hve dýr þau matvæli eru.
Og enda þótt hann spari
þannig við sig - og fjölskyldu
sína, verður hann að greiða
600 rúblur ó mánuði í fæðis-
kostnað. Fjölskyldunni fellur
þessi kostur vel, enda hafa
Rússar neytt hans öldum sam-
an. Þegar Ivanovitsj hefur lok
Lð fyrrtöldum greiðslum, á
hann 70' rúblur afgangs af
mánaðarlaunum sínum, þar af
eyðast 20 rúblur í fargjöld avð
vinnustað og frá. Það er því
harla lítið, sern eftir verður,;
fyrir fötum og ýmsum öðrum
nauðsynjum.
Hann getur því ekki, frem-
ur en aðrir verkainenn í Sov-
étríkjunum, séð fyrir fjöl-
skyldu sinni, heldur verður cg
kona hans að vinna utan heim-
ilis, ef lífskjörin eiga að telj-
ast nokkurn veginn mánn-
cæmandi. Valdhafarnir rúss-
nesku eru seinþreyttir á því
að vegsama það, að konan í
Sovétríkjunum njóti að öllu
leyti sömu réttinda til starís
og karlar. Kona Ivanovitsj er
í rauninni, eins og allar konur
verkamanna í Rússlandi,
neydd til að taka hvert það
starf, sem til fellur, meira að
segja erfiðisvinnu.
Iruman býður Aur-
■ iol vesfur m haf
AURIOL FRAKKAFOR-
SETI kom heim til Parísar í
gær úr hinni opinberu heim-
sókn sinni í London, og var
fagnað ákaft af Parísarbúum.
Það var tilkynnt opinberleg’a
í Washington í gær, að Truman
Bandaríkjaforseti hefði nú boð-
ið Aui’iol vestur um haf.
------— —»—i'
Hæsfu vinningarnir
f happdrætfinu
DREGIÐ var í þriðja flokki
happdrættisins í gær. Tveir
hæstu vinningarnir komu upp
á éftirtalin númer:
15 000 kr. Nr. 18368, kom
upp á fjórðungsmiða. 2/4 voru
seldir í Keflavík, 14 í umboði
Marenar Pétursdóttui', Reykja-
vík, og !4 í Varðarhúsinu.
5000 kr. Nr. 4001, kom einn-
ig upp á fjórðungsmiða; 2/4 á
Akureyri, !4 á Selfossi og !4 á
Akranesi. _ _ j