Morgunblaðið - 27.09.1939, Page 2

2
I0EGUNB.LAÐIÐ
Míðviísudagnr 231 sept. 1939.
Þungamiðja stjórnmálanna er í Móskva ...
Rússar setia Eistlandi
úrslitakosti
von Ribbentrop
flýgur til
Moskva í dag
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ÞUNGAMIÐJA alþjóðastjórnmálanna er nú í
Moskva. von Ribbentrop flýgur þangað á
morgun til þess (að því er Reutersfregn herm-
ir) að ganga endanlega frá samningum við Rússa í sam-
bandi við hið nýja ástand, sem skapast hefir í Austur-
Evrópu.
SELTER f MOSKVA.
I kvöld er væntanlegur til Moskva Karl Selter, utan-
ríkismálaráðherra Eistlendinga. Er það í annað skiftið
sem hann kemur þangað síðustu 48 klukkustundirnar.
I fyrra skiftið ræddi hann við Molotoff, forsætis- og
utanríkismálaráðherra Rússa, og að samtalinu loknu hafði
hann mikinn hraða á að komast til Tallin (höfuðborgar-
innar í Eistlandi).
Þegar þangað kom, ræddi hann þegar í stað við for-
setann í Eistlandi, Konstantin Pátz, yfirmenn herforingjaráðsins
og stjórnina í Eistlandi. Síðan lagði hann af stað aftur til Moskva
Þótt ekkert hafi verið látið uppskátt opinberlega um hvað
Selter og Molotoff hafi farið á milli, þá er þó talið að Rússar
hafi gert víðtækar kröfur á hendur Eigtlendingum. Og kröfur
þessar hafi verið settar fram sem urslitakostir.
„RAUÐI HERINN“ VIÐBÚINN.
Sænsk' blöð skýra frá því í dag að Sovjet-Rússland hafi
gert tvær höfuðkröfur á hendur Eistlandi, og sje hvorttveggja
að skoða sem úrslitakosti, ef þeim verður hafnað. Önnur er sú,
að mega koma upp stöð fyrir flugher í Eistlandi, og hin er um
það að fá yfirstjórn á allri utanríkisverslun landsins.
Rússneskur her hefir verið dregin saman við landamæri
Rússlands og Eistlands.
Kommúnista
flokkurinn
í Frakklandi
bannaður
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ranska stjórnin sam-
þykti á fundi sínum í
dag að banna kommúnista-
flokkinn í Frakklandi.
Skotið á hol-
lenska farþega-
flugvjel: Farþegi
drepinn
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ernaðarflugvjel, sem ó-
kunnugt er hverrar þjóð-
ar var, hóf um miðjan dag í
dag skothríð á hollenska far-
þegaflugvjel yfir Norðursjón-
tim. Farþegaflugvjelin var á
leiðinni frá Stokkhólmi til Am-
sterdam.
Einn farþegi, sænskur mað-
ur, var skotinn til bana.
Herhaðarflugvjelin kom aft-
an að farþegaflugvjelinni. Er
þess vegna hugsanlegt, að
flugmaðurinn hafi ekki sjeð
hollensku einkennismerkin, sem
á hana voru máluð. — Árásar-
flugvjelin skaut mörgum skot-
um af vjelbyssu og hvarf síðan
burtu í áttina til Helgolands
(sém er þýsk flota- og flug-
vjelabækistöð).
Þegar flugmaðurinn í holl-
ensku flugvjelinni fór að rann-
saka tjón það, sem unnið hafði
verið, sá hann að kúla hafði
jhitt fárþegann, sem sat í aft-
asta s^etinu í farþegaklefanum
og var hann þegar dauður.
Mótmæli
Svía
Sænska stjórnin hefir falið
sendiherra sínum í Berlín
að mótmæla því, við þýsku
stjómina, að kafbátar hafa
sökt tveim sænskum skipum,
og kref jast skaðabóta.
f fregn frá Stokkhólmi segir
að ef Þýskaland haldi áfram
að sökkva sænskum skipum,
sem flytji trjákvoðu og aðrar
trjávörur úr landi, muni það
hafa gífurlega lamandi áhrif
á útflutningsverslun Svíþjóðar.
Óttast hefir verið um nokk-
urt skeið að Rússar ætluðu
að færa út yfirráð sín við
Eystrasalt á kostnað Eist-
lands og Lettlands. Er í
því sambandi mint á skrif
rússneskra blaða fyrir
nokkrum dögum, er þau
sögðu, að „vissir menn'“ í
eistlensku stjóminni hefðu
hjálpað pólska kafbátnum
til þess að komast undan
frá Tallin á dögunum.
Yar litið svo á, að Rússar
væri með þessum ásökunum að
búa sjer til átyllu til að svifta
Eistland sjálfstæði.
Eins og menn muna komu
Eystrasaltsríkin mikið við sögu
í samningum Breta og RÚ3sa
fyr í sumar. Var það eitt af
ágreiningsmálum þeirra, að
Rússar vildu ábyrgjast landa-
mæri Eystrasaltsríkjanna, jafn
vel gegn vilja þeirra, og láta
heita svo, að um árás á þau væri
að ræða, ef þau tækju upp
stjórnarfar, sem væri óvinsam-
legt Rússum. Þeir vildu kalla
þetta „óbeina árás“.
Finnar
órólegir
London í gær. PÚ.
Samkvæmt skeytum er hermt
að finsku yfirvöldin sjeu að
undirbúa brottflutning borgara
frá Helsingfors.
Lithauar: Hætt-
an liðin hjá
Lithauen hefir ákveðið að senda
lieim hluta þess hers, sem hún var
búin að kalla undir vopn. Er þetta
álitið merki þess, að mesta hætt-
an sje þar liðin hjá. (FÚ)
Rafmagn og gas er nú skamtað
í Kaupmannahöfn og er skamtur-
inn miðaður við tölu heimilis-
manna; það sem notað er úmfram
skamtinn, verður að borga tvö-
földu verði. (FÚ)
Samninp-
ar Tyrkja
í Nloskva
Stalin á að stöðva
framrás Þjóðverja
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gxr.
eðal stjórnmálamanna í
London er sú skoðun
látin í Ijós, að framrás Rússa
vestur á bóginn hafi breytt jafn-
væginu milli stórveldanna í álf-
unni. Rússar eru byrjaðir, segja
þeir, að safna saman hinum
dreifðu hlutum Ukrainíu og
ætla að gera úr þeim varnar-
garð gegn fyrirætlunum Hitl-
ers um að leggja Ukraníu und-
ir sig.
í sambandi við för Ribben-
trops til Moskva hefir sú spurn-
ing vaknað, hvort Hitler geri
sjer von um að geta í staðinn
fært út ríki sitt með aðstoð
Rússa á kostnað breska heims-
•veldisins.
Sá möguleiki er auðvitað eft-
ir sem áður fyrir hendi að hann
reyni að færa út ríki sitt suð-
austur á bóginn, yfir Balkan-
skaga.
TYRKIR
För tyrkneska utanríkismála-
ráðherrans, Súkrú Saracoglu til
Moskva, vekur þessvegna sjer-
staka athygli. Saracoglu hefir
nú dvalið í Moskva í tvo daga.
Talið er að Rússar hafi
farið þess á leit við Tyrki,
að þeir banni herskipum
vestur-Evrópuþjóðanna,
Breta og Frakka að sigla
um Dardanellasund frá
Miðjarðarhafi til Svarta-
hafs. Þenna rjíett hafa
bresk og frönsk herskip
nú.
Tyrkir eru sagðir reiðubúnir
til þess að verða við þessari
ósk, ef Rússar láta koma í móti
að hindra að Þjóðverjar færi
út yfirráð sín á Balkanskaga.
LANDVINNINGAR
Tyrkir vilja skapa öflugt
bandalag þjóðanna á Balkan-
skaga og að bandalag þetta
taki upp samvinnu við Rússa
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU,
Mr. Churchlll og
Mr. Chamberlain
um sjóhernað
Breta
Frá frjettavitara vorum.
Khöfn í gær.
Mr. Chamherlain og Mr.
Churchill fluttu báðir
ræðu x breska þinginu í dag.
Mr. Chamberlain svaraði ásök-
un Þjóðverja um það, að hafn-
bann Breta væri ómannúðlegt,
þar sem hindraðir væru aðflutn-
ingar til Þýskaiands á matvæl-
um. Mr. Chamberlain svar-
aði á þá leið, að þá yrði um-
sátur um borgir líka að teljast
ómannúðleg hernaðaraðferð. —
Það hefði aldrei komið fyrir
að hershöfðingjar, sem stjórn-
uðu umsátri borga leyfðu að
matvæli yrðu flutt til þeirra.
Langur tími.
Mr. Chamberlain sagði, að
hið nýja stríðsviðskiftamála-
ráðuneyti ætti að starfa að því
að grafa undan atvinnulífi
Þjóðverja, svo að þeir hættu
að geta veitt viðnám. En bann
varaði við of mikill bjartsýni
um áhrif þessa vopns. Hann
sagði að það myndi taka lang-
an tíma að koma Þjóðverjum
á knje, m. a, vegna þess, að þeir
hefðu safnað miklum vörubirgð-
um áður en stríðið hófst.
En þó, sagði Mr. Chamber-
lain, að Bretum hefði tekist að
stöðva alveg aðflutninga Þjóð-
verja á nokkrum hi’áefnum,
sem-þeir þyrftu til að geta hald-
ið styrjöldinni áfram.
Siglingar æ öruggari.
Mr. Chúl’chill ræddi um aðferð-
ir Breta til þess að sigrast á kaf-
bátum Þjóðverja. Hann g-at þess
að tjón breska kaupskipaflotans
hefði farið stöðugt minkandi síð-
ustu vikurnar. Fvrstxx vikxxna
hefði um 65 þús. smálestum verið
sökt, aðra vikuna 44 þús. smálest-
um, þriðju vikuna urn 20 þxí,s. smá
lestum, og það sem af væri fjórðu
vikunni 9 þús. smálestum.
Mr. Churchill sagði, að talau
sem Mr. Chamberlain hefði nefnt
um það, hve mörgum þýskum ltaf
bátxun liefði verið sökt, væri vafa-
laust of lág. (Mr. Chamberlain
nefndi 6—7 kafbáta). Hann sagði
að líklega væri það tíundi lilutinn
af kafbátaeign óvináþjóðarinnar,
sem sökt liefði verið, eu þriðji
hlutinn af kafbátum henuar, sem
í notkun væru.
Mr. Churchill sagði, að Þjóð-
Verjar gætu bygt nýja kafbáta,
en þeir hefðu ekki æfðan mann-
afla, senx komið gætu í stað kaf-
bátaliðsfoi’ingja og sjóliða, sem
smátt og smátt söfnuðust saman
í breskum fangabúðum.
„Courageus“-slysið.
Um „ Coxxrageus“-slysið gaf Mr.
Churchill þær rpplýsingar, að' 4
tundurspillar. hefðu verið í fýlgd
með flugvjelamóðurskipinu, en
tveir þeirra hefðu verið að leita
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.