Morgunblaðið - 27.09.1939, Qupperneq 3

Miðvikndaf’mr 27. sept 1939.
10RGUNBLAÐ1®
8
Bresk hernaðarflugvjel
nauðlendir
á Raufarhöfn
Eftir 5 klst. flug frá Englandi
Sjóorustan milli
Noregs og
Shetlandseyja
\ • Frá frjettaritara vorum.
Flugvjel og áhöfn kyrsett
STÓR bresk hernaðarflugvjel lenti á Raufarhöfn
kl. 2'/2 í gær. Var þokuloft þar nyrðra. Sögðu
flugmennirnir, er þeir komu í land, að þeir
hefðu lent í villum sakir þokunnar og því orðið að setj-
ast þarna. t
í hernaðarflugvjei þessari, sem er mikið bákn, eru
hreyflar .tveir, en áhöfn er níu manns. Sögðust þeir hafa
verið 5 tíma í lofti, frá því þejr yfirgáfu England.
v' fjiii erindi þéirra hingað norður í hof er e.kki’xdtáð, en ;ofð hek!
á að þeir hefðu vérið að svipast eftir kafbátum.
Það var sýslumaðurinn á Húsavík, Júiíus HavsteéUj sepi 'til-1
kynti landsstjórninni um komu þessara gesta. ; '■« , í '|
Sýslumaður var síðan milli-
göngumaður milli yfirmanns flug-
vjelarinnar og dómsmálaráðunevt-
isins. En dómsmálaráðuneytið
gerði þau orð flugforingja, að
hjer í landi giltu þau iög, að
hernaðarflugvjel, sem leitað’. hjer
lands, mætti ekki yfirgefa landið
aftur, og væri það hlutleysisþrot,
ef útaf væri brugðið. Gaf. flug-
foringi samkv. ósk ráðuneytisins
drengskapar orð sitt um það, að
hverfa eigi á brctt. fyr en nánari
fyrirmæli væru gefin.
Breska ræðismanninum hjer var
tilkynt um komu flugvjelarinnar
óg hvaða fyrirmæli væru gefin
um það, að hún samkv. íslénskum
hlutleysislögum yrði kyrsett, svo
og áhöfnin, a. m. k. þaiigað til
öðrnvísi kvilni að vera ákveðið.
★
Það leynir sjer ekki, að vígslóð-
ir núverandi styrjaldar eru nær
landi voru en var í styrjöldinni
fyrir 20 árum. Á fyrsta mánuðin-
nm koma hingað tvenn vígtæki
ti! landsins, kafbáturinn um dag-
km og nú flugvjelin.
Sundnátnskeið
fyrir sjómenn
Námskeið í björgunarsundi
fyrir sjómenn hefst í byrj-
un næsta mánaðar (október).
Námskeið þetta er á- vegum Siysa-
varnafjelags Islands.
Kent verður fyrst í stað björg-
unarsund í Sundhöllinni, en síðar
verður hætt við almennu sundi og
lífgun og fer sti kensla fram í
Sundlaugunum.
Samskonar námskeið hafa verið
haldin undanfarin tvö ár og hafa
þau jafnan verið vel sótt. í fyrra
tqku þátt í námskeiðunum alt að
hundrað sjómenn.
Væntanlegir þátttakendur í ár
eiga að gefa sig frami á skrifstofu
Slysavarnafjelags íslands.
Siglingar um
Ermarsund
Utanríkismáladeild Stjórnar
ráðsins barst síðdegis þ.
23. þ. m. svohljóðandi sím-
skeyti frá danska sendiráðinu
í London:
. Flotamálaráðuneytið tilkynn-
ir:
I. Hjer meS er birt aSvörun
um, aS öll skip, sem sigla um
Ermarsund á norSurleiS og
ætla til breskra hafna, verSa
aS fara ca. 3 sjómílur fyrir suS-
austan Dungeness og síSan
gegnum ,,The Downs“, b. til
hafna austanvert viS NorSur-
sjóinn, verSa aS fara ca: 3 sjó-
mílur fyrir suSaustan Dunge-
ness og síSan gegnum „Thc
Downs“. Eftir þaS eiga þau aS
halda sig fyrir norSan 51° 20'
n.br., þar til þau eru komin
austur fyrir 2° 40' a.lgd. c. til
franskra hafna, verSa aS fara
inn undir Bologne til þess .aS fá
þar leiSbeiningar.
II. Skip, sem ætla gegnum
Ermarsund á suSurleiS frá höfn-
um fyrir austan 2° 40' a.lgd.,
iverSa aS fara fyrir norSaustan
51° 20' n.brd. og 2° 40' a.lgd.,
síSan aS halda sig fyrir norSan
51° 20' n.brd., fara síSan gegn
um ,,The Downs“ og þvínæst
ca: 3 sjómílur fyrir suSaustan
Dungenss,
III. Skip, sem sigla milli
bafna á suSur- og austurströnd
Englands og hafna á frönsku
ströndinni milli Boulogne og
2° 40' a.lgd., verSa frá „The
Downs“ aS fara ca: 3 sjómílur
tfyrir suSaustan Dungeness, og
þaSan fyrir sunnan „The
Ridge“ („Le Colbart“) til Bou-
logne.
IV. Skip í höfnum á norSur-
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
f Khöfn í gær.
IjVegnír halda áfram að berast um sjóorustu, sem sögð
er haf a átt sjer stað (eða standa enn yfir) á svæðinu
frÁ Bergen fii Shetlandseyja. Fregnir frá Noregi herma
að þar hafi sjest til ferða allmargra herskipa. Ekkert
er kiinnugt hverrar þjóðar herskip þessi voru.
MUH 10 og 20 þýskir togarar hafa flúið inn til norskra
f jarða. __ „
Varsfá:
Liðslyrkur
vopnaðra
kvenna
Vörn Varsjáborgar er haldiS á-
fram. í tilkynningu í dag
segir, að pólski herinn í fremstu
víglínu hafi nú fengið liðsstyrk
af vopnuðu kvenfólki, sem berj-
ist viS hlið hermahnanna af mik-
illi hugprýði.
I tilkynningu þýsku herstjórn-
•arinnar í dag segir, að, eftir • að
allar tilraunir hefðu reynst árang
urslausar, sem þýski herinn hefði
gert tiL þess að koma pójfku her-
stjórninni í skilning um að mót-
staða væri árangurslaus, hefðu
fyrirskipanir: verið gefnar u.m að
gera ráðstafanir til að gjöreyða
Varsjá. Hingað til hafa Þjóðverj-
ar eingöngu, segir í þessari ' til-
kynningu, beint árásum sínum á
staði, sem hafa hernaðarlega þýð-
ingu. Er því síðan lýst yfir, að nú
verði látið til skarar skríða.
Tilkynningin vekur athygli
vegna þess, að Varsjá hefir stað-
ið undir látlausri stórskotahríð i
11 daga samfleytt og orðið fyrir
stöðugum loftárásum með þeirn
árangri, að í dag er alt viðskifta-
hverfi borgarinnar eitt eldhaf,
sem kviknað hefir af eldsprengj-
um Þjóðverja.
Miðbik horgarinnar er eitt
eldhaf, eftii' látlausar sprengju-
árásir og flugárásir síð-
an á laugardag. Mikil hætta staf-
ar af veggjum, spm hrynja, og
allskonar brotum og rusli, sem
þeysist um loftið.
Bolsjevikka-
svipan.
1 Moskva ertilkynt, að pólsk-
ir liðsforingjar og jarðeigendur,
sem veittu Rússum mótstöðu, er
þeir tóku Grodno, hafi verið
skotnir. — Höfðu þeir flúið í
Fangelsið í Pinsk í Sovjet-Pól-
landi er nú orðið yfirfult af jarð-
eigendum, kaupmönnum og liðs-
foringjum úr pólska hernum, sem
höfðu falið sig hingað og þangað
í skógum í nánd við Pinsk, en
voru leitaðir uppi og handteknir
af bændasveitum, sem Rússar hafa
skipulagt.
Rðfsuða: Hægt
að nota potta
með þunnum
botnum
Til þess að suða með raforku
gangi fljótt og verði ódýr,
verða pottar og pönnur að vera
með sljettum botnum. Hingað til
hafa hjer í Reykjavík nær ein-
göngu verið notaSir á rafsuðu-
vjelar pottar og pönnur með þykk-
um, rendum botnum, minst 8 m.m.
Þar sem nú, sökum stríðsins, er
mjög erfitt að fá hin rjettu áhöld
(potta og pönnur), og gera má
ráð fyrir, að af þeim ástæðum
verði fólk fyrst um sinn að nota
þunna potta að einhverju eða öllu
leyti á rafsuðuvjelar, þá hefir
Rafmagnsveita Reykjavíkur gefið
fólki leiðbeiningar til að sljetta
botna á þunnum aluminium pott-
um og pönnum til notkunar við
rafsuðu. Aðferð þessi er þannig:
Hreinsa fyrst botninn á potti
þéim eða pönnum, sem rjetta skal,
með því að skafa hann og fága
með sandpappír eða á annan hátt;
setja síðan pottinn (tóman) á
suðnhellu, sem eigi er minni að
þvermáli en botn pottsins eða
pönnunnar. Hita síðan pottinn
þannig tóman, þar til botn hans er
orSinn mjúkur, svo auðvelt sje að
þrýsta honum niður á helluna.
Nota skal til þess bút úr hörðu
trje með sljettum enda, og ýta
með honum botni pottsins niður að
plötunni, með því að draga trje-
bútinn fast eftir botni pottsins
fram og aftur og í hringi, þar til
botinn er orðinn sljettur. Þessi
aðferð byggist á því, að við hit-
ann verður álniið (aluminium)
mjög mjúkt og lætur auðveldlega
undan tiltölulega litlu átaki. Þar
sem hinir þunnu aluminium-botn-
ar vilja við notkunina verða ó-
sljettir, þá þarf að rjetta þá með
viku til hálfsmánaðar millibili.
Varast skal að hita pottana of
mikið, en fylgjast vel með hve-
• nær þeir eru hæfilega mjúkir.
Yfirlýsing sú, sem Sveinn
Björnsson sendiherra flutti
fyrir hönd íslensku ríkis-1
stjórnarinnar eftir fund ráð-
herra Norðurlanda í Kaup-
mannahöfn, fer hjer á eftn-
í heild:
Ríki eins og ísland, sem aldrei
hefir átt í ófriði við neitt
annað ríki, getur ekki haft aðra
ósk en að varðveita fullkomið
hlutleysi gagnvart öllum. ]>ess-
vegna er það með ánægju sem
jeg, fyrir hönd ríkisstjórnar minn
ar, lýst fylgi mínu við þær skoð-
anir, sem forsætisráðherrar Dana
og Finna hafa sett fram fyrir
hönd sinna landa.
Við vonum, að hin sjerstæða
landfræðilega lega íslands standi
ekki í vegi fyrir vöruski%l)U eðh.
annari samvinnu á verslunarsyið-!
inu, sem við óskum eftir að haldi
áfram með hinum norrænu þjóð-
Um. Þetta á sína eðlilegu orsök í
því, að sú gagnkvæmni, sem hjer
er um að ræða, á sjer aðeins :stað
innan takmarka þeirra ríkja, sem
ekki verður efast um að hafa ein-
lægan vilja á að viðhalda hlut-
leysi, sem hvorki skaðar eða hjálp
ar stríðsaðiljum.
Við vonum einnig, að landfræði
leg afstaða íslands hindri ekki ó-
friðarþjóðirnar í að viðurkenna
rjett vorn til löglegra verslunar-
viðskifta einnig við stríðsaðilja,
innan þeirra takmarka, sem þeg-
ar hafa verið sett, um skifti á
framleiðslu okkar og þeirra nauð
synja, sem við höfum þörf fyrir.
\'ið þekkjum skilyrðin og erum
tilbúnir til að fara eftir þeim:
Ohlutdrægni og afsal til að nota
hið óeðlilega ástand til fljótfeng-
ins gróða.
Islenski forsætisráðherranu
hafði ekki tækifæri til að taka þvi
boði að sitja þenna fund. Ósk hans
um að - senda fulltrúa fyrir sig
var strax tekin til greina af öðr-
um þátttakendum fundarins. Frá
íslands hálfu hið jeg um, að á
þessa þátttöku verði litið sem vott
þess, að við höfum aldrei staðið í
nánara sambandi við hinar nor-
rænu bræðraþjóðir en einmitt í
dag.
Þrátt fyrir takmörk þau, sem
framleiðslu vorri eru sett, hæði
hvað snertir magn og með tilliti
til fjölbreytni framleiðslunnar tel
jeg að við getum í dag lagt til
nauðsynjar, sem bræðraþjóðirnar
vanhagar um. Við erum reiðubún-
ir, í fullum skilningi á nauðsyn
samheldninnar, að leggja fram
vorn skerf eftir getu tii gagn-
kvæms stuðnings og um leið gæta
fullkomlega hlutleysis gagnvart
öllum aðiljum.
Kvennaskólinn verður settnr
mánudaginn 2. okt. kl. 2 e. h.