Morgunblaðið - 03.11.1943, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 3. nóv. 1943
MORGUNBLAÐIÐ
11
írrrg
yícki mm
Undrahesturinn Skjóni
Æfintýri eftir Jörgen Moe.
7.
Faðir Yutsing var næstum
undrandi yfir að sonur sinn
skyldi ekki hreyfa neinum mót
mælum gegn því að kvænast
á hinn forna ináta. Sannleikur
inn var sá, að Yutsing I.jet
undan í þessu efni, þar eð
hann ætlaði að koma öðrum
og mikilvægari málefnum
fram við föður sinn og hann
fylgdi gamla, spakmælinu:
láta dálítið undan, öðlast þeim
niun meira. Ilann sagði aðeins
„■leg' vil ekki koma með reirða
fætur“. Gamli Chang horfði
ertnislega á hann eins og hann
ségði: 1 Ivað veist þú um kven
lega fætur? En móðir hans
sagði liughreystandi „Fong
Y-urig hefir stóra fætur og
klæðist á nútímavísu, og hún
hefir gengið í einn hinna ný.ju
skóla“. Að dálitilli stundu lið-
inni bætti Yutsing hálf feimn-
islega við: „Og mig langar
einnig til að sjá hana áður en
jég kvænist henni.“ Móðii'
hans brosti aðeins við þessi
orð hans, en svaraði engu.
Samningarnir voru þegar und-
irritaðir og Chang fjölskyldan
gat elcki dregið sig til baka
án þess að stórmóðga fjöl-
skyldu Fong Yung og baka
sjálfri-sjer ævarandi smán. —
Fánl dögum síðar bauð móðir
Yutsings honum að koma með
sjer til hafs Rauða Skýsins og
þar sá hann Fong Yung, sem
kom þangað á sama tínia á-
samt móður sinni, til að biðj-
ast fyrir og fórna pappírs-
petiingum og. reykelsi. Ilún
var lítil og grönn og var í silki
treyju ísaumaðri gulum blóm
uni, og pilsi og háhæla skóm,
eins og tíðkuðust meðal stúlkn
anna í Shanghai. Hún ein-
blíndi á reykilsið sitt og ljet
ekki sjá á sjer nokkurt merki
þéss, að hún hefði tekið eftir
Yutsing Chang.
Yutsing var óviss hvernig
honuin leist á hana. Hann þrá-
bað föður sinn um að fresta
brúðkaupinu í nokkrar vikur
og Chang ljet tilleiðast, eink-
lun vegna þess að spámennirn
ir. spáðu að ákveðinn dagur
í öðrum mánuði frá þessum
degi yrði sjerlega giftudrjúg-
ur. „Mjer leikur hugur á að
ferðast dálítið með vini mín-
um“, bað Yutsing ennfremur.
„Syninum ber ekki að ferð-
ast um 1 iMidi ð svo lengi sem
foreldrar hans eru á lífi. Ef
hann þá ferðast, verður það
að vera til ákveðins staðar“,
mælti Chang og hló við. „Þú
ert orðinn Ameríkumaður í
húð og hár. Þeir eru á stöðug-
um flækingi“, bætti hann við
en það skein út úr svip hans
að hann var hreykinn af syni
sínuni. Um leið og hann mælti
þetta varð honum hugsað til
sinnar eigin æsku og óeyrðar-
innar, sem knúði hann nið-
ur með ánni, og hann leyfði
piltinum að fara. Yutsing sím-
aðl til llenry, sem hann hafði
nýlega rekist á í Shanghai, til
að láta hann vita að hann ætl-
aðí að slást í för með honum.
Ilann ól í brjósti leynda von
um að ferðalag hans með vini
sínum kynni að losa huga hans
við óvissuna og efann um
framtíðina; þvi að Yutsing var
óánægður og reikull eins og
svo margir yngri landar hans
um þessar mundir.
Byltmgin hafði misheppnast
og lýðveldið var lítið annað en
blóðugt spilaborð hershöfð-
ingjanna. Að sætta sig við þá
og semja við þá, eins og faðir
hans gerði myndi aðeins
steypa landinu í enn dýpri
glötun. Yutsing var ekki nógu
nógu kristinn til að sætta sig
við að hafa sameiginlegan
málstað með útlendingunum,
og ekki nógu kínverskur til
að gera sig ánægðan með gang
málanna í Ivína. Hann hafði les
ið blöð, hlustað á ræður. —
I lenry hafði skrifað honum
brjef þrungin eldmóði frá
Canton og sent honum bækl-
inga. Nú langaði Yutsing til
að ferðast um í fjelagsskap
hans, sjá með eigin augum,
hugsa með eigin heila og' síð-
an marka s.jer stefnu í lífinu.
Þannig atvikaðist það að vin-
irnir tveir lögðu upp í ferða-
lag.
Þeir ferðuðust ýmist með
járnbraut" eða skipum, þeir
stóðu við í smáborgum og þorp
um, þeir ferðuðust fótgang-
aiidi frá einu þorpinu til ann-
ars eða ljetu bera sig í burð-
arstóluin til hofa þar sem
fjöldi pílagríma safnaðist sam
an.
Heimili bans við Vestra
Vatnið og skólinn hafði raun-
verulega hvorttveggja verið
fangelsi,'þar sem hann sá ein-
ungis það sem honum var ætl-
að sjá. Nú sá hann raunveru-
leikann í fyrsta skipti. Hann
sá órjettlæti og eyðilegging,
ofbeldi og varnarleysi, mútur
á yfirborðin og kúgun undir
niðri, hann sá hóglífa hers-
höfðingja með halarófu
kvenna á eftir sjer, spillingu
ineðal stúlknanna í þorpunum,
opinbera aftöku hins saklausa,
hann sá óþrifnað, hungur,
flóð á einum staðnum, regn-
leysi á öðrum, sjúkdóma alls-
staðjar; hann hafði shrdlr
staðar; hann kýntist einnig
þjóðinni, þjóð hans, sem hafði
átt við böl að búa í fjögur
þúsund ár, og hjelt áfram að
lifa. Ilann sá hin þolinmóðu
óþreytandi elju hennar, hæfi-
leika hennar til að sætta sig
við hons örðugustu kjör,
halda áfram að lifa, þrátt fyrir
sult og seyru. Hann sá hvernig
menn brostu við minnsta til-
efni, og hann uppgötvaði hve
margt börn þjóðarinnar gátu
skemt s.jer við. Hann sá þol-
gæði þjóðarinnar og hann
fann lífsspeki í jafnvel heimsk
asta burðarkarli. Iíann sá á-
stúð og umhvggju foreldra er
lutu yfir börn sín og ánægj-
una sem skín út úr þeim er
þeir horfðu á mánann, pílvið-
artrje eða fugl, og hann hugs-
aði með s.jer: Kína er ekki
frekar hægt að troða undir
fótum en stöðuvatn, hver sá,
sem reynir það drukknar og
vatnið er óbreytt eftir. Kína
helst einnig óbreytt,
En Jiessi niðurstaða var ekki
fullnægjandi, enda þó honum
væri huggun í henni, því að
Yutsing fæddist með tönn í
munninum. Eina ályktuu dró
hann af öllum viðræðunum
hið Ilenry: Allt þetta fólk
bygði vonir sínar á Nýja
flokknum, hinu unga Kína_,
hinni ný.ju bylting sem skyldi
koma frá Canton og sem hinn
mikli meistari Sun Yat-sen
hafði lofað.
Yutsing sneri aftur lieim og
kvöldið fyrir brúðkaupið tjáði
liann foreldrum sínum að hann
hefði ekki í hygg.ju að taka til
starfa í bankanum nje fá stöðu
hjá st.jórninni, n.je fara til liá-
jikólans í Shanghai. Hann
færi ekki einu sinni til Ame-
ríku til náms. Hann ætlaði til
Canton, hins eina staðar, sem
ungum mönnum bar að dvel.j-
ast.
I deilunni sem á eftir fór
var móðir hans aðal kraftur-
inn, enda þótt hún talaði blíðri
röddu og með fullri ró og
kurteisi; faðir hans varð ekki
nærri eins ofsareiður og Yut-
sing hafði búist við. Banka-
stjórinn hafði hálf gaman að
s.já, að sonur hans hafði vilja
og dug til að standa uppi í
hárinu á honum. Hinir ungu
h'ugsaði hann verða að tala
digurbarkalega og æsa sig upp.
Það hlaut að hverfa með tím-
anum. Hann úafði oft tekið
eftir að háværustu og æstustu
stjórnmálamenn í æsku sefuð-
ust æ með aldrinum og tóku
sönsum.
Brúðkaupið var haldið há-
tíðlegt á venjulegan hátt. —
Gestirnir höfðu verið að konia
í nokkra daga. Þei rkomu
hundruðum sanian til að
■heiðra ættina Chang.og fylltu
alla garðana. Brúðurin var
borin að hliðinu í burðsj'stóli,
sém tjaldað var fyrir rauðum
gullsaumuðum tjöldum, í
fylgd með henni var fjöldi
(þjóna og tvær hljómsveitir,
hvor um sig gerði sitt besta til
að yfirgnæfa hina. Yutsing
láttu oddana snúa út, veltu svo tjörutunnunni spölkorn
frá mjer, og klifraðu svo upp í stóra grenitrjeð þarna.
Þegar hesturinn kemur, stendur eldur úr nösum hans
og þá kviknar í tjörutunnunni. Taktu svo vel eftir: Ef
loginn hækkar, þá vinn jeg á, en ef hann lækkar, þá
verð jeg undir. En ef þú sjerð að jeg vinn, þá legðu við
hinn hestinn beislið, sem jeg er með núna, þá verður
hann spakur“.
Ekki hafði piltur fyrr kastað uxahúðunum yfir Skjóna,
en annar hestur kom þjótandi utan úr skóginum, og stóð
af honum gneistahríðin, svo kviknaði í tjörutunnunni á
augabragði, og svo ruku þeir saman, aðkomuhesturinn
og Skjóni, og varð heldur aðgangur. Þeir bitu og slógu,
rótuðu upp jörðinni með hófunum, og stundum horfði
piltur á þá, en stundum á tjörutunnuna, og lengi stóð
bardaginn, en að lokum lækkaði loginn. Piltur var þá
ekki seinn á sjer að klifra niður úr trjenu og leggja beisí-
ið við ókunna hestinn, sem hafði orðið að lúta í lægra
haldi vegna naglanna, sem voru í húðunum, sem breidd-
ar voru yfir Skjóna, og var nú svo spakur orðinn, að
hvert barn hefði getað stjórriað honum. Hann var skjótt-
ur líka, þessi og svo líkur Skjóna, að erfitt var að þekkja
þá sundur.
Piltur settist svo á bak skjótta hestinum, sem hann
hafði náð og reið aftur heim í konungsgarð, en Skjóni „
hljóp laus með honum. Þegar hann kom að höllinni, stóð *
konungur úti.
„Geturðu sagt mjer hvorn hestinn jeg átti áður og
hvorn jeg kem nú með í fyrsta skifti?“ sagði piltur. „Get-
irðu það ekki, þá sýndist mjer dóttir þín helst ætti að
verða konan mín fljótlega.
Konungurinn fór og leit á báða hestana og athugaði þá
gaumgæfilega svo langt sem hann náði, en ekki yar
nokkurn minsta mun að sjá á klárunum.
„Nei“, sagði kóngur, „það get jeg ekki sagt þjer, og
fyrst þú hefir nú útvegað dóttur minni svona myndar-
legan brúðarhest, þá skaltu fá hana fyrir konu. En eitt
verðum við að reyna fyrst; og það er nú svona: Nú skal
hún fyrst fela sig tvisvar og svo skalt þú fela þig tvisvar
og ef þú getur fundið hana þegat hún felur sig, en hún
þig ekki, þegar þú felur þig, þá skaltu fá hana fyrir konu“.
„Ekkert var nú um þetta samið“, sagði piltur, „en mað-
ur verður víst að reyna, úr því þetta á svona að vera“, *
og svo átti konungsdóttir að fela sig fyrst.

Leg'steinsálitrun:
William Straíton frá Pad-
dington hvílir h.jer, grafinn 18.
dag niaíiiiánaðar 1734, 97 ára
að aldri. Átti með fyrstu konu
sinni 28 börn, með annari 17,
var faðir 45 barna, afi 86,
langafi 23ja, alls 154 niðjar.
★
Booth Tarkington týndi
hundi sínum á meðau hann
dvaldi í lítilli Indíánaborg.
„Er ekki eitthvert blað í
borginni“, spurði hann gest-
gjafa sinn.
„Hjerna hinum megin við
götuna, bak við skósmíðaverk
stæðið þarna“, sagði gestgjaf-
inn, „besta smáblaðið í þess-
um hluta borgarinnar.
Tarkington fór þangað og
var vel tekið, jafnt af prent-
uruni, sem ritstjóra.
„.Jeg er nýbúinn að týna
hundi“, sagði Tarkington, er
hann hafði sagt til nafns síns,
„og mjer þætti vænt um, ef
jeg gæti fengið þessa auglýs-
ingu í blaðið.
„Fimmtíu dollara fær sá,
sem finnur veiðihund, er gegn
ir nafninu Rex. Ilvarf úr
garði Mansion House á mánu-
da gsnóttina' ‘.
„Við erum alveg að fara í
prentun, herra“, sagði rit-
stjórinn, en okkur er sjerstök
ánægja að seinka útgáfunni
örlítið til þess að koma aug-
lýsingu yðar inn.
Við svo búið fór Tarkingtón
aftur til hótelsins. En er hann
hafði verið þar í nokkrar mín-
úttir, datt honum í hug, að
best yrði að bæta við auglýs-
inguna, „fyrirspurnum ekki
svarað“. Svo hann fór aftur
til skrifstofu blaðsins.
Þegar þangað kom varð
hann mjög undrandi að hitta
þar fyrir engann annan en lít-
inn snáða, sem stóð upp á stól
og horfði ranhsakandi út um
gluggann.
„Hvar er allur mannskapur
inn?“ spurði Tarkington.
„Farnir að leita að hundin-
um“, sagði drengurinn án þess
að líta eitt augnablik úr glugg
anum.
★
Mjög gömul kona og mjög
lítill drengur sátu eitt sinn
hlið við hlið í kirkjunni. Þeg-
ar farið var að ganga um með
samskotabaukinn, virtist
drengnum, sem konan ókyrð-
ist nokkuð.
Ilann sneri sjer því að kon-
unni og sagði:
„Hjerna, taktu mitt gjald
og settu það 1 baukinn. Jeg er
svo lítill, að jeg get vel falið
mig undir bekknum“.
★
„Hversvegna kaupirðu ekki
orðabók?“ spurði maður
kunniiigja sinn, sem spurði,
hvernig ætti að stafa nokkur
ákveðin orð.
„Hvað hefi jeg að gera við
orðabók?“ var svarið, „ef jeg
get ekki stafað orðin, get jeg
ekki fundið þau í orðabókinni,
og ef jeg get stafað þau, þarf
jeg ekki á orðabók að halda“.