Morgunblaðið - 31.05.1947, Blaðsíða 2

1
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 31. maí 1947! ^
Kommúnistum er óvíðu treyst
Verkin skaða þá mest
MARGIR menn hjer á landi
kannast við Gallup-stofnunina
amerísku. Stofnun þessi hefir
það hlutverk, að kanna skoð-
anir manna með ákveðnum að-
ferðum. Birtir hún síðan niður-
Stöður sínar um viðhorf al-
mennings til ýmissa mála og
hefir oft þótt furðu mikið á
þeim að byggja.
Nýlega hefir stofnun þessi
birt skýrslu um viðhorf almenn
ings í Bandaríkjunum til komm
únista. Er skýrslan byggð á svör
um við þremur spurningum, er
stofnunin hafði lagt fyrir menn
með sínum venjulegu aðferðum.
Fáir treysta þjóðhollustu.
kommúnista.
Fyrsta spurningin var á þessa
leið: Álítið þjer, að með lögum
ætti að banna mönnum að vera
meðlimir í kommúnistaflokkn-
um í Bandaríkjunum? Svörin
voru: Já sögðu 61%, nei 26%,
enga skoðun Ijetu uppi 13%.
Önnur spurningin var svo:
Hvort álítið þjer, að flestir
amerískir borgarar sem eru í
kommúnistaflokknum í Banda-
ríkjunum, hafi almennt frem-
ur hollustu við Bandaríkin eða
við Rússland? Svörin voru
þannig: Hollusta við Bandarík-
in 18%. Hollusta við Rússland
61%. Enga skoðun höfðu 21%.
Þriðja spurningin var: Ætti
að banna amerískum borgur-
um, sem eru í kommúnista-
flokknum, að hafa fastar stöð-
ur í þjónustu þess opinbera eða
ættu þeir að hafa sama rjett til
þess og aðrir? 67% töldu að
banna ætti þeim að hafa störf
í stjórnarþjónustu, 19% töldu
að þeir ætti að hafa sama rjett
og aðrir og 14% ljetu enga skoð
un uppi.
I Bandaríkjunum eru það
þannig rúmlega þrefalt fleiri,
sem telja, að kommúnistar sjeu
hollari Rússum en Bandaríkj-
unum, en þeir, sem eru gagn-
stæðrar skoðunar. Ennþá óhag-
stæðara er hlutfallið fyrir kom-
múnista, þegar að því er spurt,
hvort heimila eigi þeim að vera
í opinberum stöðum. Sýnu hag
stæðara fyrir þá, þegar að því
er vikið, hvort banna eigi flokk
inn með öllu.
Ef Islendingar væru spurðir
hins sama, mundi svörin áreið-
anlega verða nokkuð á annan
veg.
Erfitt tveimur herrum
að þjóna.
Þó að enginn vafi sje á því, að
íslenskir kommúnistar meti
Rússland meira en nokkuð ann
að erlent land, þá virðist mönn-
um hjer sýnu meiri vafi á, að
allir þeirra setji Rússland ís-
landi ofar. Um meginhluta af
fylgismönnum kommúnista er
það . alveg víst, að þeir gera
þetta ekki, enda er fæstum
þeirra kunnugt hið sanna eðli
kommúnismans.
Óvissara er um sjálfa for-
sprakkana. Sjálfsagt eru sumir
þeirra í góðri trú. Ýmsir þeirra,
er best til þekkja, telja t. d.,
áð eiður ungfrú Katrínar Thor-
oddsen í fyrravor hafi verið
unnin eftir bestu samvisku.
f Um aðra ráðamenn er erfið-
ara að svara spurningunni.
Vafalaust er hvort unnt er að
gera það með einföldu jái eða
I nei. Sjálfsagt líta sumir þeirra
þannig á að þeir sjeu færir um
að þjóna tveim herrum í senn.
Flestum hefir reynst það of-
raun og eru litlar líkur til, að
kommúnistaforsprakkarnir ís-
lensku sjeu undantekning þar
frá.
Varast verður ótrúverðuga
menn.
En þó að yfirgnæfandi meiri-
hluti íslendinga telji, að á
skorti um þjóðhollustu hjá sum
um kommúnistaíorsprökkun-
um, þá eru það áreiðanlega sára
fáir menn hjer á landi, sem
mundu greiða þvi atkvæði, að
banna kommúnistaflokkinn eða
svipta meðlimi hans störfum.
Islendingar hafa yfirleitt ekki
trú á, að lagaboð stoði mikið
í þessum efnum.
Ef um ótrúverðuga menn er
að ræða, verður að reyna að
komast hjá því, að veita þeim
sjerstakar trúnaðarstöður. Slíkt
hlýtur að vera matsatriði hverju
sinni. Auðvitað verður þó að
gjalda sjerstakan varhug við
þeim, sem grunaðir eru um
meiri hollustu við erlent vald
en sitt íslenska föðurland.
Reynslan sker úr.
Hinu trúa íslendingar ekki,
að skoðunum eða hugsjónum,
þótt illar kunni að vera, verði
eytt með lagaboði. Slíkt kann
að vera hægt um sinn, en til
lengdar tjáir það naumast.
Því minni ástæðu höfum við
íslendingar til að óska eftir
valdboði í þessu'efni, sem við
treystum meira á þroska og
skilning hvers einstaks Islend-
ings. Ýmsar kreddur og kynja-
skoðanir hafa að vísu náð hjer
fylgi um sinn. Varanleg áhrif
þeirra hafa samt ekki orðið
mikil, vegna þess að menrrhafa
lært af reynslunni.
Auðvitað er ætíð hægt að
telja mönnum trú um, að ýmsar
nýungar sjeu betri en það, sem
menn áður þekktu, meðan menn
hafa ekki ennþá reynt hið
nýja. Þetta hefir m. a. verið
ein af ástæðunum fyrir fylgis-
aukningu kommúnista hjer á
landi, á meðan hún átti sjer
stað.
Góður fjelagsskapur dugði
þeim ekki.
En fylgisaukning þeirra stöðv
aðist, þegar menn um stund
höfðu sjeð, hvernig stjórnin fór
þeim úr hendi. Áttu þeir þó því
láni að fagna að hafa samstarf
við mikilhæfustu stjórnmála-
menn landsins, sem vörnuðu
ýmsum skemmdarverkum
þeirra og teygðu þá til nyt-
samra athafna, er þeir ella
hefðu orðið ófáanlegir til.
Þrátt fyrir þetta, þoldu komm
únistar ekki reynslunnar dóm.
Vegur þeirra er miklum mun
minni eftir liðlega tveggja ára
vist í ríkisstjórninni en hann
var áður en þeir komu til valda.
Á hann þó enn eftir að minnka
stórlega, þegar menn fara að
kynnast ýmsum óþrifum, er eft
ir kommúnista liggja í stjórnar
athöfnum, og þeim hefir tekist
að halda leyndum að mestu
fram til þessa.
Islendingar hafa áttað sig á
illgresi kommúnismans.
Þegar á þetta er litið, er ekki
neinn vafi á, að það var íslensku
þjóðinni til góðs, að kommúnist
ar komust hjer til valda um
sinn. Fyrir bragðið er betur
hægt að festa hendur á fjar-
stæðum þeirra og bera fögur
loforð þeirra saman við raun-
verulegar athafnir þeirra á
meðan þeir fóru með völd.
Það er þetta frelsi, bæði það,
að menn eiga þess kost að sýna.
hvað í þeim býr, og til að
gagnrýna og rökræða þær ráð-
stafanir, sem gerðar eru, er ís-
lendingar telja undirstöðu alls
heilbrigðs stjórnmálalífs.
Þetta frelsi óttast kommúnist
ar hinsvegar mest af öllu.
Samkvæmt þeirra kenningu
er öllum meinað að ná nokkr-
um völdum eða frama, öðrum
en þeim, sem ýmist eru komm-
únistar eða beygja sig undir
boðorð kommúnista í einu og
öllu. Þar eru menn einnig
sviptir frjálsræðinu til fjelaga-
samtaka, til gagnrýni og
frjálsra skipta á hugsunum.
Skiljanlegt er, að menn reyni
að verjast slíku afturhvarfi til
miðaldaófrelsis með lagaboði.
Islendingar trúa því þó eigi
að slíkt sje skynsamlegt, enda
telja þeir, að þroski þjóðar sinn
ar sje svo mikill, að ekki þurfi
á slíku að halda. Þjóðin sjálf
mun jafnharðan með frjálsum
kosningum reita illgresi komm-
únismans úr stjórnmálagarði
sínum og varna því, að það
festi þar rætur.
Edvin (. Bolf kominn
til íslands
UM HVÍTASUNNUNA kom
hingað til lands gamall og
góður vinur margra Is-
lendinga, Englendingurinn
Edvin C. Bolt frá Edinborg. —
Hann mun dvelja hjer allan
næsta mánuð, og er ráðgert, að
hann kenni við sumarnámskeið
á vegum Guðspekifjelagsins,
eins og áður. Verður sumarnám
skeið þetta að líkindum haldið
að þessu sinni á Laugarvatni
fyrstu dagana í næsta mánuði.
Kenslan fer fram i f.vrirlcst.r-
um, og þarf enginn að láta nám
skeiðs- eða skólanafnið fæla sig
frá þátttöku, því að þarna verð-
ur ekki um annað að raeða en
að hlýða á skemtilega fyrir-
lestra og kynnast skemtilegum
manni, sem er hvers mahns hug
ljúfi og veit sitt af hverju, sem
er ekki á allra vitorði, og njóta
þar að auki hvíldar og ánægju
úti í skauti náttúrunnar. Allar
nánari upplýsingar um nám-
skeið þetta lætur frú Guðrún
Indriðadóttir í tje, en hún er
formaður nefndar þeirrar, er
annast um hina ytri hlið fyrir-
tækis þesSa.
Gretar Fells.
— Flugslysið
Framh. af bls. 1
Fundu leiðangursmenn slysstaðinn greiðlega og voru komnitf
þangað skömmu fyrir hádegi. Flakið lá rjett innan við svo->
nefndar Vogatorfur, utarlega í Hestfjalli, snarbröttu ófærií
fjalli, sem gengur fram vestan megin Hjeðinsfjarðar. Er flak-<
ið þar í um 100 metra hæð yfir sjó,- í gili, innanvert við torl>
urnar. Frá gilinu liggur skriða, stórgrýtt og grasi vaxin að
nokkru. Þar komust leitarmenn upp, en ekki komust þeir á
land i vjelbátunum, heldur urðu að nota til þess ljettbát, því
brim var talsvert. Fleiri báta bar að þarna síðar.
!
Erfiðar aðstæður í fjallinu.
Leiðangursmenn áttu erfitt með að athafna sig í fjallinu, ení
um kl. 3,30 í gær voru 24 líkanna fundin og flest komin unj
borð í vjelbátinn Egil frá Ólafsfirði.
Hlutir úr vjelinni láu á víð og dreif um gilið. Annar væng*
ur vjelarinnar er nærri heill og afturhluti skrokksins, annar
hreyfillinn liggur neðarlega í fjallinu.
1 gljúfrinu, þar sem flugvjelarflakið liggur er alt svart af
reyk og sóti eftir brunann, sem varð í vjelinni.
f Hjeðinsfirði fundu menn megna reykjarsvælu leggja inrí
eftir firðinum um 3 leytið á fimtudag. Ekki vildu leiðangurs-
menn róta þarna við neinu til að gera leit að eina líkinu, sem
ófundið er, þar sem nauðsynlegt er að nákvæm rannsókn fari
fram á staðnum og sjerfróðir menn framkvæma.
•I
Komið til Ólafsfjarðar.
Vjelbáturinn Egill fór með líkin til Ólafsfjarðar. Þar var
búið um líkin og þau sveipuð íslenskum fánum, en síðan flutt
um borð í skipið Atla frá Akureyri, sem flutti þau þangað.
Áður en Atli lagði frá bryggju í Ólafsfirði söng karlakór sálma
lög og sóknarpresturinn mælti nokkur orð.
Athöfnin á Akureyri.
Frjettáritari Morgunblaðsins á Akureyri símaði blaðinu f
gærlcvöldi, að athöfnin, sem fram fór við komu m.s. Atla, hafi
verið mjög virðuleg og yfir henni hvílt mikil alvara.
Aldrei mun annar eins mannfjöldi hafa verið saman kom-
inn á Akureyri. Allir embættismenn Akureyrar og annað
stórmenni var þar samankomið. Er skipið rendi að bryggju;
um kl. 10 í gærkvöldi ljek Luðrasveit Akureyrar sorgarlög, ent
Karlakórinn Geysir söng Hærra minn Guð til þín. Er skipið
hafði lagst við landfestar, gekk sjera Pjetur Sigurgeirsson að
skipshlið og flutti mjög hjartnæma ræðu, en þá er sr. Pjeturi
hafði lokið máli sínu, sungu Geysismenn Lýs milda ljós. o
Að þessari athöfn lokinni voru lík hinna látnu sett á bílaS
og ekið til kirkju, en meðan þau voru borin þar inn voru leikiij
sorgarlög á orgel kirkjunnar.
Fánar voru við hálfa stöng á Akureyri í allan gærdag. |
Hjer í Reykjavik voru fánar dregnir í hálfa stöng í gær-
morgun er frjettin barst um, að flugvjelin væri fundin og allig
hefðu látist er í henni voru. Samkomum, sem fyrirhi igaðar*
voru var frestað í tilefni af þessu mesta flugslysi, sem orðið
liefur á Islandi. t
Endurrækta þarf á þessu vuri
100 jarðir á öskufallssvæðunum
■ M ■ I ■ J
ÞAÐ MUN láta nærri, að rúmlega 100 hundrað jarðir a
öskufallssvæðunum hafa spillst svo, að endurrækta þurfi þær}
að meira eða minna leyti. Lætur nærri að flæmi það, er end-
urrækta þurfi nái yfir hátt á annað hundrað hektara lands.
Þeir Pálmi Einarssori ráðu-
nautur hjá Búnaðarfjelagi ís-
lands og Árni Jónsson garð-
yrkjuskólakenn. hafa að undan
förnu farið um nær allar þær
jarðir er spilst hafa vegna vik-
urs- og öskufalls frá Heklu. —
Telst þeim svo til, að meiri og
minni endurræktun sje nauð-
synleg á 109 jörðum. En gegn-
um sneitt þarf að endurtaka frá
hálfum í fjóra hektara lands á
þessum jörðum, með tilliti til
þess að bændur geti fengið eft-
irtekjur af landi þessu strax í
sumar. í hinum endurræktuðu
löndum munu bændur aðallega
$... —.... ■■ ■—-<
rækta hafra og bygg til græn-
fóðurs, en jafnframt verðu$
grasfræi sáð ti-1 frambúðarrækt
unar.
Pálmi Einarsson, sem á sætS
í nefnd þeirri, er skipuð var til
að fjalla um væntanlega endur-
ræktun og aðra aðstoð við bæncl
ur á öskufallssvæðunum, skýrðj
Morgunbl. frá þessu í stuttu
viðtali í gær.
Pálma sagðist ennfremur. svQ
frá, að nefndin hafi beitt sjei?
fyrir því, að sendar hafi verið
í sveitirnar stórvirkar jarða-
Framh. á bls. 1 J