Morgunblaðið - 28.04.1954, Síða 7

Miðvikudagur 28. apríl 1954
MORGVNBLAÐIÐ
1
Ludvig S'toír, danskur konsull:
DR. PHIL. Holst-Christensen,
ritar grein í „Nationaltidende þ.
13. marz um handritamálið, sem
er honum til lítillar sæmdar, þar
eð doktorinn, bkmdar fjarsltyid-
um hlutum í mál sitt.
Horinulegt er það, að maður
skuli sjá greinar oæði í dö.is.c
um og íslenzkum blöðum uni
þetta handritamál, eftir lærða
menn, er eiga að leiðbeina æsku-
lýðnum, en þegar þeir ræð.r inri
þetta mál er sem þeir tapi sé •
alveg.
En sem betur fer hafa einnig
verið ritaðar greinar um mál
þetta, sem eru vel rökstuddar og
grundaðar, og höfundunum til
sóma.
Sjálfur er ég Dani, og hef lifað
á íslandi hálfa æfina. Tengslun-
um við Danmörku hefi ég þó ekki
glatað, þareð ég hefi árlega verið
í Danmörku löngum stundum
og tel mig því hafa kynnst þessu
máli frá báðum hliðum.
Þegar nú dr. Holst-Christen-
sen í bræði sinni útaf tilboði því
sem ríkisstjórn Dana lét íslend-
ingum í té í málinu, atyrðir ís-
lendinga fyrir sambandsslitin
einsog hann gerir, þá dæmir hann
sjálfan sig. Fiskimiðin við Græn-
land koma þessu máli ekki lif-
andi vitund við. En hann þarf
að hella úr skálum reiði afirrar
og fer þá að taia um að fslend-
ingar hafi misst af réttindum sín-
um til Garðstyrks. Réttindi þau
misstu íslendingar fyrir 35 árum
síðan er ísland öðlaðist sjálfstæði
sitt, og eru þau því löngu úr
sögunni.
Árni Magnússon er á sínum
tíma safnaði handritunum á ís-
landi, myndi áreiðanlega hafa
litið öðruvísi á málið nú, hefði
hann verið uppi, er íslendingar
hafa fengið sinn eigin háskóla,
því þá hefðu handritin verið þár,
og allmörg óþvegin orð hefðu þá
verið spöruð.
Aðeins örfáir Danir hafa nokkra
hugmynd um íslenzku handritin,
en þau standa sífelt fyrir hug-
skotssjónum Islendinga. Hver
skyldi vera ástæðan fyrir því?
Þetta er í raun og veru ofur
eðlilegt. í handritunum felst sál
íslands, innsta eðli þjóðarinnar
er þar varðveitt. Þau eru auga-
steinn allra íslendinga. Þau tala
til þeirra á því tungumáli sem
engir aðrir en íslendingar skilja
til fulls. M. a. af því að þau eru
rituð í íslenzku umhverfi.
Af grein doktorsins verður það
greinilega séð hversu litla þekk-
ingu hann hefir á íslenzku hug-
arfari. íslenzku handritin greina
öllum Norðurlandaþjóðunum —
jafnvel öllum neiminum frá þvi,
á hve háu menningarstigi ís-
ienzka þjóðin stóð á fyrri öldum.
Þessi handrit eru hið mesta
stolt íslands af því þau eru sam-
in af íslendingum á fyrri öldum,
heima í sínu eigin landi en hafa
verið varðveitt í Kaupmanna-
höfn, af því menningarmiðstöð
íslands var þá þar.
En er tímar liðu, varð ísland
sjálfstætt riki, með eigin háskóla
sem æðstu menningarstofnun, og
er því ekki nema eðlilegt að ís-
lendingar vilji fá þeSsa gömlu
fjársjóði sína aftur heim til há-
skóla sins.
Nýtízku ljósmyndatækni er
komin langt, og lengi hefir það
verið á dagskrá að láta ljósmynda
handritin Því ekki að byrja á því
verki, svo fyrir hendi verði not-
hæf eintök af handritunum. Allt-
af geta handritin lent í hættu í
eldsvoða, og mikil verðmæti far-
ið þar forgörðum.
Vinnan við að Ijósmynda hand-
ritin mun alltaf taka mörg ár.
En þegar því verki yrði lokið,
getur mikið breytst í millitíðinni.
M. a. geta háskólaprófessorarnir
og hin fámenna klika sem á bak
við þá stendur, breytt um skoðun,
svo að þeir styðji þann málstað
að handritunum verði skilað til
ættlands þeirra, en ljósmyndir
þeirra fengju að vera í Kaup-
mannahöfn, þar sem hver sem
vill fengi að nota eftirmyndirnar.
En þeir sem vildu handleika frum
myndirnar gætu skroppið til
Reykjavíkur, sú ferð tekur ekki
nema 6—7 klst. í lofti.
Ferðakostnaðinn gætu menn
e. t. v. fengið að nokkru eða öllu
leyti greiddan úr Sáttmálasjóði,
en gestir þessir gætu fengið veru-
stað í Stúdentagörðunum sem
reknir eru í sambandi við ís-
lenzka háskólann.
Handritamál þetta sem lengi
hefir verið þröskuldur fyrir
fullri einlægni milli þessara
frændþjóða má ekki renna út í
sandinn. Leita verður lausnar á
þvi. Felum ópólitískri nefnd að
hefja umræður um þetta mál er
leitar fulls samkomulags.
Vildi ég óska þess, að þeir
sem taka sér fyrir hendur að
rita um þetta handritamál eða
önnur mál sem viðkvæm eru í
sambúð þjóðanna rituðu jafnan
að yfirveguðu máli.
Við erum meðal hinna norrænu
þjóða. Látum það sannast í þessu
máli. Látum því íslendinga fá
handrit sín heim aftur. Munum
að hér er ekki um að ræða al-
menna verzlunarvöru, og stjórn-
mál eiga ekki að koma þar til
greina. Látum afhendinguna
verða vinarbragð til hinnar is-
lenzku bræðraþjóðar er mun
verða styrkur fyrir Norðurlanda-
þjóðirnar í heild sinni.
Reykjavík í marz 1954
Ludvig Storr.
Gjöf ti! fercelans frá
landflófta Eistlend-
inpm
EISTLENDINGARNIR Bernhard
Maelo og Madis Uúrike, sem voru
hér á Norræna bindindisþinginu í
sumar sem leið, hafa afhent sendi
herra íslands í Stokkhólmi, gjöf
til forseta íslands, herra Ásgeirs
Ásgeirssonar, í tilefni af heim-
sókn hans til Svíþjóðar. Var það
30 ára minningarrit háskólans í
Tartu, sem stofnaður var, þegar
Eistland fékk frelsi sitt. Eru á
bókinni áletranir bæði á íslenzku
og eistnesku. íslenzka áletrunin
er á þessa leið:
„Við hina opinberu heimsókn
yðar til Svíþjóðar, herra forseti,
færa pólitískir fióttamenn frá
Eistlandi í Svíþjóð yður kveðju
sína og óska hinu frjálsa lýðræð-
islega fslandi gæfu og gengis. Um
leið viljum vér tjá innilegustu
þakkir vorar fyi'ir alla þá gest-
risni, er oss var auðsýnd sem full-
trúum Eistlands á Norræna bind-
indisþinginu sumarið 1953 í
Reykjavik, hinni fögru höfuðborg
íslands.“
Héraðsbannið á Akureyri
ÞAÐ var 28. júrií s’ 1„ sém kjós-
endur á Akureyri samþykktu að
lokað skyldi útsölu Áfengisverzl-
unar ríkisins þar í bæ, samkvæmt
heimild þeirri, sem veitt er að
lögum. Héraðsbannið kom til
framkvæmda 9. jan. þ. á„ svo að
reynslutíminn er enn ekki orð-
inn langur, en lögreglan á Akur-
eyri skýrir svo frá, að ölvun hafi
minnkað verulega og allur bæj-
arbragur batnað, eftir það að
héraðsbannið komst á. — Mér
þykir rétt, að þetta komi fram,
með því að vissir menn í bæn-
um gera sér far um að ófrægja
héraðsbannið og reynslu þá, sem
þegar er fengin af þvi, og tók
þó út yfir um þetta í grein, r.em
birtist í Morgunblaðinu 11. þ. m„
á sjálfan Pálmasunnudaginn, eft-
ir annan fréttaritara blaðsins á
Akureyri, Vigni tollvörð Guð-
mundsson
Ég var nokkra daga norður á
Akureyri um daginn, og varð
mönnum tíðrætt um þessa dæma-
lausu grein, og er mér óhætt að
segja, að margir merkir menn
voru hryggir og reiðir yfir þeim
óhróðri um Akureyringa, sem
Undirfaúningur
simdkvennafélags
hafint!
Breikur forystuma«
ferðamái heimsækir Isiand
SÍÐASTLIÐINN miðvikudag kom hingað til landsins aðalforstjóri
brezkra ferðamála, og forstjóri General Manager, sem er önnur
stærsta ferðaskrifstofa Bretlands, George R. Bourroughs. Var hann
á leið til Bandaríkjanna, en notaði tækifærið að koma við hér til
þess að athuga möguleika á íslandi sem ferðamannalandi og hvort
hægt sé að koma á samvinnu milli íslendinga og Breta í því eini.
Bourroughs er sextugur að
aldri og hefur stai'fað 44 ár að
ferðamálum. Hefur hann á hendi
all umfangsmikið starf, þar sem
hann hefur 10 eigin skrifstofur
NOKKRAR konur og kvensund-
kennarar hér í bæ hafa unnið að
stofnun sundkvennafélags, sem
hefir það markmið að efla og
styðja sundkunnáttu almennt
meðal reykvískra kvenna.
Fyrir forgöngu kveníþrótta-
kennara og 32 kvenfélaga í
Reykjavík og Hafnarfirði i síð-
ustu samnorrænu sundkeppni var
komið á sér sundtímum fyrir
konur í Sundlaugunum og Sund-
höllinni hér í Reykjavík, og lítur
undirbúningsnefndin svo á, að
með þessum sér sundtímum hafi
verið stigið stórt skref til eflingar
sundíþróttarinnar meðal kvenna.
I Þetta væntanlega sundkvennafé-
lag hefir það markmið að standa
á bak við þessa sér sundtíma og
vinna að því, að konur læri að
synda og haldi sundkunnáttunni
við sér til upplyftingar og hress-
ingar i framtíðinni. Með því að
nú stendur fyrir dyrum önnur
samnorræn sundkeppni, vill
nefndin beita sér fyrir félags-
stofnun til að starfa að því, að
konur auki þátttöku sína í íþrótt-
inni og keppninni og verður stofn
fundur haldinn á fimmtudags-
kvöldið 29. þ.m. kl. 8,30 í Bíósal
Austurbæjarskólans. — Konur í
Reykjavík eru beðnar að fjöl-
menna á fundinn.
Farfuglar á jökul
FARFUGLADEILD Re^'kjavíkur
ráðgerir skíðaferð á Tindfjalla-
jökul um næstu helgi. Ekið verð-
ur austur i Fljótshlíð á föstudags
kvöld og gist þar. Á laugardag
og sunnudag verður gengið á
Tindfjallajökul og mun hópurinn
gista í skála Fjallamanna aðfara-
nótt sunnudags. Hópurinn kemur
í bæinn á sunnudaginn.
^ HEZT AÐ AVGLÝSA M
T Í MORGVNBLAÐWV ▼
Keflavik aðlaðandi og ekki gefa
rétta hugmynd um landið, en
þangað kom ég fyrst. Aftur á
móti tel ég mikilvægt að ferða-
menn sem koma með flugvélum
komi á Reykjavíkurflugvöllinn
sem er mjög góð landkynning og
ber svip Reykjavíkur. Ég hefi
verið svo lánsamur að veðrið
hefur verið ákaflega gott og ég
hefi á þessum skamma tíma séð
mikinn hluta landsins. Ég er
sannfærður um að ísland er ein-
mitt sá markaður sem við þörfn-
umst, og hingað getum við sent
gesti okkar, í öruggri vissu um
að þeir hafi ánægju af ferða-
laginu.
FÆRÐI ROTARY-KLUBBNUM
GJÖF
Ferð mín hingað var gerð í
samráði við aðalbækistöðvar
ferðamála í Lundúnum, en ég er
gjaldkeri Skal-Club, sem er félag
starfsmanna í ferðamálum og
hefur 430 meðlimi. Þar sem ég
er ritari Greenwich-deildar
Rotary-klúbbsins í London, heim
sótti ég Rotary-klúbb ykkar hér.
Mér var sönn ánægja að því, að
afhenda félaginu fána, með
kveðju forseta míns og félags-
kveðju frá meðlimum klúbbsins.
Ég vona að ég geti komið hingað
aftur í sumar og mér gefist þá
með flugvél Loftleiða i gær-1 meiri tími til þess að ferðast um
kveldi. Komst hann svo að orði. ’ og njóta hinnar dásamlegu nátt-
úrufegurðar sem ísland hefur í
SAMVINNA ÆSKILEG SV° ríkum mæli UPP á að bjÓða’
Að mínu áliti er General Þetta mun vera í fyrsta skipti
Nanager eitt af stærstu ferða-jsem erlendur forystumaður um-
skrifstofum Bretlands, og til þess ferðamála heimsækir ísland í því
að afla þessu fyrirtæki nýrra1 augnamiði að leita eftir samning-
markaða, er för mín hingað til j'um um gagnkvæmar ferðir milli
fslands gerð. Erindi mitt hingað þess og annarra Evrópulanda.
er að athuga möguleika á því! Okkur er það að sjálfsögðu mik-
hvort hægt væri að koma á sam- ið gleðiefni, ef koma Bourroughs,
vinnu milli landanna á þessujhingað verður til þess að koma
sviði, til dæmis að við sendum íslandi í þjóðbraut á sviði ferða-
okkar gesti hingað, en við tækj- mála, en það hefur sýnt sig að
um aftur á móti ferðamönnum á seinni árum, hefur áhugi út-
Bourroughs
og 400 umboðsmenn í Bretlandi,
og auk þess álíka marga umboðs-
menn út um allan heim. Einnig
er hann aðalritari Greenwich-
deildar brezka Rotary-klúbbsins
og eitt af hans fyrstu verkum
eftir að hann kom hingað, var
að heimsækja Rotary-klúbbinn
hér og færði hann honum að
gjöf fána, frá brezka Rotary-
klúbbnum. Blaðamaður Morgun-
blaðsins átti stutt samtal við
Bourroughs í fyrradag, en hann
hélt áleiðis til Bandaríkjanna
frá íslandi og greiddum f.yrir
þeim á meginlandi Evrópu og í
Bretlandi.
KEFLAVÍK EKKI AÐLAÐANDI
Satt að segja fannst mér ekki I
lendinga fyrir landi okkar aukizt
talsvert og er nú allt útlit fyrir
að eftir nokkur ár verði það eitt
eftirsóttasta ferðamannaland
Evrópu,
M. Th.
borihh er á borð í þessari rit-
smíð. — Tollvörðurinn gefur i
skyn, að bannið hafi gefizt illa,
sbr. „En ekki leið á löngu áður
en „fyllirí" manna komst í sitfc
fyrra horf“. Þá kemur langur
kafli, sem þessi vörður tolllag-
anna kallar „Hliðarráðstafanir“,
þar sem hann fer með allskon-
ar dylgjur um leynivínsölu, og:
sé hún „ákaflega hagstæður at-
vinnurekstur hér í bæ og vel
þokkaður af miklum þorra.
manna". Svo talar hann una
brugg með velþóknun, og loks.
kemur tollvörðurinn að einn*
þessara hliðarráðstafana, senv
frekar flokkast undir verzlun eTk
iðnað, en það er ólöglegur flutn-
ingur áfengis til landsins". Et
þsssi ummæli eiga að skoðast
annað en tómt þvaður, þá væri
ekki úr vegi að spyrja þennan
greinarhöfund um það, hvort
hann viti um ólöglegan flutning
áfengis til landsins, og ef svo sé,
hvort hann hafi þá ekki senfc
kæru útaf honum til yfirmanns.
síns. Ekki er kunnugt um slíkar
kærur af hendi þessa tollvarðar,
frá því er héraðsbannið kom til
framkvæmda á Akureyri. Niður-
staða greinarhöfundar er sú, að
„lokunin (þ. e. Áfengisútsölunn-
ar) hafi frískað talsvert upp á
atvinnulífið í Akureyrarbæ, og"
sé það að sjálfsögðu góðra gjalda
vert“.
Hér er því dróttað að Akureyr-
ingum, að þeir stundi atvinnu,
sem varði við lög, og látið »
veðri vaka, að hugsunarháttur
bæjarbúa sé svo spilltur, að t. d.
leynivínsala sé vel þokkuð (af
miklum þorra manna, eins og það
er orðað) — Mér þykir skörirv
fara upp í bekkinn, þegar höfuð-
staður Norðurlandsf er borinrx
slíkum óhróðri, og því ber ég mi
hönd fyrir höfuð, að margir góð-
ir borgarar á Akureyri báðu mig"
um daginn, að skrifa nokkur orð
móti þessari dæmalausu grein, og
ég geri það líka af því, að ég uni
þessum dómi engan veginn sjálf-
ur sem borgari Akureyrarbæjar
undanfarin nær 36 ár.
Þá kvartar þessi rithöfundur
um „götóttan hugsunarhátt meiri
hluta þingmanna neðri deildar"
og telur þá líta á okkur ?em
skrælingja á borð við Eskimóa. —
En ef meirihluti íslendinga skyldi
nú vera svo „götóttur“ að kjósa
heldur heiðarlega Eskimóa sér að
sálufélögum en suma landa sína,
sem hæst gala með fyrirlitningu
um „skrælingja“?
Þá réttir þessi heiðursmaður
sneiðar að kvenfélögum og bind-
indismönnum. Þar um vil ég
segja: ,,Ég mun hvorki blikna né-
blána, þó að Benediktsen setji
mig á Skrána“.
Nú skal vikið að skýrslu og-
umsögn lögreglunnar á Akureyri,
er aðeins lauslega var á minnzt
í byrjun þessarar greinar. Yfir-
lögregluþjónninn á Akureyri, hr.
Jón Benediktsson, hefir leyft
mér að hafa það eftir sér, að eng-
inn Akureyringur hafi verið tek-
inn „úr umferð" vegna ölvunar
alla dymbilvikuna og til þessa
dags (að kveldi 23. apríl), og sé^
það alveg óvanalegt. Aðeins tveir
piltar aðkomandi komust í kast
við lögregluna í dymbilvikunni.
— Lögreglan hefir tekið saijian
skrá yfir ölvunarbrot frá 9. jan.
— 9. apríl síðustu fjögur ár, og
lítur hún þannig út: 1951:152,
1952: 46, 1953: 48 og 1954: 32:. Og
nú eftir 9. apríl er ástandið miklu
betra en áður var, og var þó rriik-
‘ið um að vera í bænum í dymjbil-
vikunni. — Það er raunalegtj aS
maður, sem er trúað fyrir þvi að
vera fréttaritari fyrir stærsta
blað landsins i næst stærsta bæ
í landþiu, skuli fara með annað
eins fleipur og annan eins óhróð-
ur og fram kom í Mbl. 11. þ. m.
24. apríl 1954.
Brynleifur Tobiasson.