Morgunblaðið - 18.09.1960, Blaðsíða 6

MORCU1VB* AÐIÐ
Sunnudagur 18. sept. 1960
t'
Vandamál finnsku verka-
lýðshreyfingarinnar
Eftir Karl August Fagerholm
YFIRSTANDANDI erfiðleik-
ar finnsku verkalýðshreyfing
arinnar stefna stjórnmála- og
efnahagslífi Finna í voða,
ekki síður en verkalýðsfélög-
unum sjálfum. Ástæðurnar
fyrir þessum erfiðleikum eru:
1) Úrsögn ýmissa verkalýðs-
félaga sem fylgja Alþýðu-
flokknum, úr heildarsamtök-
um verkalýðsfélaganna (S. A.
K.), og 2) klofningur í Al-
þýðuflokknum (S. D. P.)
• VERKALYPSSAMTÖKIN
KLOFNA
SAK tók að klofna í tvo að-
skilda hópa fyrir nokkrum mán-
uðum, þegar róttækur vinstri
armur þess undir forystu Vihtoii
Rantanen, gekk í lið með komm-
únistum um að neita fjórum
verkalýðsfélögum Alþýðuflokks-
manna um inntöku. Varð það til
þess að mörg félög Alþýðuflokks
manna sögðu sig úr heildarsam-
tökunum og forseti SAK, Reino
Heinonen, sagði af sér i mót-
mæiaskyni gegn áhrifum komm-
únista. Heinonen var hluflaus leið
togi, kjörinn fyrir 15 mánuðum
til að halda jafnvægi milli vinstri
armsins og Alþýðuflokksmanna.
Sennilega tekur Rantanen við af
hcnum.
• ALVARLEGAR
AFLEIÐINGAR
Það lítur því út fyrir að í
Finnlandi verði nú um s'keið
tvenn heildarsamtöik verkalýðs-
félaga, öðrum þeirra stjórnað af
róttækum vinstri mönnum og
kommúnistum, hinum af alþýðu-
flokksmönnum. Kommúnistar
munu nú hafa yfirstjórn yfir eig-
in verkalýðshreyfingu, sem styrk
ir verulega stjórnmálaaðstöðu
þeirra. í öllum atvinnugreinum
verða nú tvö verkalýðsfélög og
á það áreiðanlega eftir að skapa
mikil átök, stefna fjálmálum
Finnlands í voða og hafa alvar-
legar afleiðingar á sviði stjórn-
málanna.
• KOMMÚNISTAR ÖFLUGIR
Kommúnistar munu nota sér
átökin um verkalýðsfélögin. Þeir
eru öflugri í Finnlandi en á hin-
um Norðurlöndunum, m. a. vegna
þess að rússneska byltingin hafði
mikil áhrif á ýmsa finnska verka
lýðsleiðtoga, sem heimsóttu
Sovétríkin á árunum milli 1920
og 1930, og sneru heim ákveðnir
kommúnistar, og einnig vegna
þess að Finnland stendui hinum
Norðnriöndunum að baki. hvað
varðar efnahagslega þróun Og í
norðurhéruðunum hefur komm-
únistum, sem ávalt hafa einbeitt
áróðri sínum að verkamönnum,
tekizt að vinna fylgi meðal smá-
bænda.
• „SÍMONÍTAR“
Klofningurinn í Alþýðuflokkn-
Um getur einnig orðið jafn af-
drifaríkur fýrir Finnland. Orsak-
aðist hann vegna ágreinings
er fyrirsjáanlegt að Alþýðuflokk-
urinn ykji þingmannatölu sína,
en ,,Símonítar“ töpuðu mórgum
þingsætum.
• BREYTT STEFNUSKRÁ
Þess ber að geta að finnski Al-
þýðuflokkurinn er samþ/kkur
þeim breytingum, sem nýlega
hafa verið gerðar á stefnuskrá
jafnaðarmannaflokkanna í Sví-
þjóð, Austurríki og Vestur-Þýzka
lands. Við teljum að þessir flokk-
ar hafi breytt stefnunni til góðs
og þótt við höfum ekki gert jafn
róttækar breytingar á stefnuskrá
okkar flokks, eru skoðanir okk-
ar va: ðandi Marxisma þær sömu
og pe:rra.
um hefur að sjálfsögðu gert að-
stöðu hans erfiðari. Flokkurinn
hefur þó óskað eftir því að þing-
ið verði leyst upp, en forseti lýð-
veldisins ekki samþykkt að efnt
verði til nýrra kosninga. Ég tel
samt sem áður að núverandi rík-
isstjórn reynist ókleift að halda
völdum óstudd til sumarsins 1962,
þegar nýjar kosningar eiga að
fara fram. Og fyrir þann tíma
verði að finna einhverja bráða-
birgðalausn á vandamálum Finn-
lands.
(Þ‘tt úr „New Leader“)
„Vegurinn“ í endnrbættri útgnfu
Karl August Fagerholm hefur í mörg ár
verið leiðtogi íinnska Alþýðuflokksins.
Frá því árið 1947 hefur hann fimm
sinnum gegnt embætti forsætisráðherra.
„Símoníta“, sem nefndir eru
eftir leiðtoga sínum, Aarre Sim-
onen. Vilja þeir mynda andstóðu
flokk, róttækari en Alþýðuflokk-
inn, milli kommúnista og SDP.
En þetta er mjög illa til fundið. í
Finnlandi eru ekki möguleikar
íyrir flokk með þessa stefnu.
• ÓVÍST UM FYLGI
Auk þess er erfitt að gera sér
grein fyrir því hver hluti kjós-
enda styður „Símoníta". í kosn-
ingunum 1958 hlaut Alþýðuflokk
urinn 48 þingsæti, „Símonítar" 3.
Eftir kosningar gengu 11 þing-
menn Alþýðuflokksins í lið með
Símonítum, og hafa þeir nú 14
þingmenn en Alþýðuflokkurinn
37. Ef kosningar færu fram nú,
• SAMSTEYPUSTJÓRN
ÆSKILEG
Lausn yfirstandandi stjórnmála
kreppu í Finnlandi liggui ekki
Ijós fyrir. Frá því í janúar 1959
hefur minnihlutastjórn Bænda-
flokksins (Agrar flokksins) farið
með völd í landinu, og hefur sú
stjórn aðeins stuðning rúmlega
fjórðungs þingsins. Samsteypu-
stjórn Alþýðuflokksins og Bænda
flokksins, sem farið hafði með
vöidin svo til óslitið frá því 1937,
var raunhæfari fulltrúi kjósenda,
en Alþýðuflokknum hefur ekki
tekizt að koma þessu samstarfi á
að nýju.
• BRÁÐABIRGÐALAUSN
Klofningurinn í Alþýðuflokkn
VEGURINN, námskver í kristn-
um fræðum til undirbúnings
fermingar eftir séra Jakob Jóns-
son, er nýlega kominn út I
breyttri útgáfu. í formála fyrir
kverinu segir höfundur, að um
alimiklar treytingar frá fyrri út
gáfu sé að ræða og endursamn-
ingu á miklum hluta. Síðar seg-
ir: — „Reynslan hefur kennt
mér, að börn eigi auðveldast með
að hugsa um þessi efni, eins og
önnur, út frá því áþreyfanlega,
sem þau þekkja til, sjá og heyra.
Ég hef því, hvar sem því var
við komið, tengt námsefnið sem
mest við sýnilegar og heyranleg-
ar athafnir kirkjunnar, og síðan
við það, sem börnin þekkja til
í þjóðfélagi því, sem þau lifa f-.
Kverinu er skipt í 23 kafla. Þá
fylgir kafli um kirkjuárið og
Frh. á bls. 23
• Eldrijclanslögj^
laugardagskvöldum
Kona skrifar: — Góði Vel-
vakandi! Viltu nú ekki vera
milligöngumaður milli mín
og blessaðs útvarpsins okkar.
Svo er mál með vexti, að mig
langar til að koma þeirri
frómu ósk á framfæri, að
meira væri leikið af góðum
danslögum á laugardagskvöld
um, sérstaklega gömlu döns-
unum. Við erum nokkur mið-
aldra hjón, sem höfum lítil og
fá tækifæri til að fara út-að
skemmta okkur, en komum
oft saman heim§_ hjá hvert
öðru á laugardagskvö idurn.
Okkur þykir öllum gaman að
dansa, en danslögin á laugar-
dagskvöldum eru oftast svo
herfileg að það er ekki dans-
andi eftir þeim. En mér finnst
að þar sem allir nýjustu „slag
ararnir” glymja í eyrunum á
manni á hverjum einasta degi
um miðjan daginn þá ætti út-
uppáhaldslög.
dansæði.
— Ein með
varpið að geta komið til móts
við okkur eldra fólkið á laug-
ardagskvöldum. Þá er unga
fólkið flest komið út að
„rokka” og heyrir enn sin
.•^ír^kkjíHtókvikj
jn^ndahúsi^
Kvikmyndahúsgestur kom
að máli við Velvakanda um
daginn og hafði kvörtun fram
að færa, eins og raunar flest-
ir, sem við Velvakanda tala.
Ég fór i tíó, sagði hann.
Á aftasta bekk sat hópur ungs
fólks, sem ekki virtist kom-
inn til að horfa á kvikmynd-
ina, heldur til að halda
drykkjuveizlu. Unglingar
þessir fóru inn með kókakóia
flöskur í höndunum og gat
engan, sem sá, blandazt hugur
um hverskonar drykkur var í
flöskunum. Þegar sýningin
byrjaði hófst hávært tal og
hlátrasköll frá öftustu bekkj-
unum, sem mjög truflaði
okkur hin. Jókst hávað-
inn er leið á myndina en eng-
inn eftirlitsmaður sýndi sig og
unglingunum var ekki hent
út úr húsinu tins og rétt hefði
verið og skylt. Það er kraía
kvikmyndahúsgesta. að for-
ráðamenn húsanna sjái til
þess, að mönr.um sé ekki leyft
að vera með drykkjulæti á
sýningum, sjálfum sér tjl
skammar og spiilandi sýning-
unni fyrir öðrum, sagði kvik-
myndahúsgesturinn um leið
og hann kvaddi
• Lögreglunni þakkað
íbúi við Miklubraut færir
lögreglustjóra sérstakar þakk
ir að hafa lögreglumenn stað
setta á Snorrabrautinni, sem
bregða bæði íijótt og vel við
þegar þeir eru kallaðir. Lög-
reglan hefur aðsetur í Skáta-
heimilinu við Snorrabraut á
venjulegum skrifstofutíma,
en nú spyr þessi sami Miklu-
brautarbúi, hvort nokkur leið
sé að hafa þarna vakt leng-
ur, helzt yfir helgar.
• Ganga á grasinu
Úr því að rmnnzt er á Miklu
brautina er ekki úr vegi að
nefna einn ávana sem þar
tíðkast að sögn kunnugra.
Þrátt fyrir breiðar og void-
ugar gangstéttii, sem þarna
hafa verið settar, gengur all-
ur þorri vegfarenda á gras-
reitunum sem geðir eru miili
akbrautanna. Vill Velvakandi
beina þeim tilmælum til veg-
farenda. sem þarna eiga leið
um, að nota sér hinar ágætu
gangstéttir, en leyfa grasinu
að gróa í friði.