Morgunblaðið - 18.08.1965, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 18. ágúst 1965
Samvinna mi!!i Tekka og isioíiu-
inga á ræktun útsæðiskartafla
UNDANFARNA viku hefur dval
izt hér á landi tékkneski próf-
essorinn Blattný og hefur hann
ferðast hér um landið í því skyni
að rannsaka tékknesk kartöflu-
afbrigði, sem voru sett hér niður
fyrir um hálfu öðru ári síðan,
til þess að kanna hvort hér væri
að finna ákveðinn vírus, er herj-
aði mjög á áþekk afbrigði í
Tékkóslóvakíu. Blattný er einn
helzti vírussérfræðinigur Tékka
á kartöflum.
Forsaga þessa máls var, að
það kom fram tillaga frá Tékk-
um, hvort íslendingar vildu taka
að sér að gera tilraunir með
tékknesk kartöfluafbrigði og
stofnrækta þau hérna. Orsökin til
þessa var, að kartöflur í Tékkó-
slóvakíu höfðu orðið fyrir mikl-
um skemmdm af völdum virusa
þar og vildu Tékkar leita á norð-
lægari slóðir um öflun nýs út-
sæðis, en þa ðer viðurkennd stað
reynd að útsæði sem ræktuð eru
hér í norurhluta Evrópu eru
miklu betri en þau sem ræktuð
eru sunnar. Má að nokkru leyti
rekja þetta til þess, að blaðlús
sú er ber þennan vírus milli
kartaflanna úti í Tékkóslóvakíu
og víðar, fyrirfinnst ekki hér á
landi, eftir því, sem prófessor
Blattný tjáði fréttamönnum í
gær.
Það varð úr að íslendingar
tóku tvo poka af kartöfluafbrigð
inu Rajka, og var annar settur
niður á Korpúlfsstöðum en hinn
sendur norður í Eyjafjörð, til
Sigurgeirs Sigfússonar bónda að
Eyrarlandi í Önguistaðahreppi.
Þessar tilraunir fóru þannig, að
á Korpúlfsstöðum féll gras í júií
vegna næturfrosta og kartöflur
sem settar höfðu verið niður í
Eyrarlandi, gáfu 16 falda upp-
skeru og var heilbrigði kartafl-
anna mjög gott. Af uppskerunni
voru 4/5 hlutar hennar sendir
aftur út en 1/5 hennar haldið
eftir og sett niður aftur s.l. vor.
í sumar óskuðu Tékkar aftur eft
ir að fá að reyna hérna tvö ný
afbrigði, Triumph og Mirka, og
var því fyrrnefnda komið fyrir
á Arnarstöðum í Flóa hjá Finn-
laugi Snorrasyni bónda þar, en
því síðarnefnda í Eyrarlandi.
Kartöflur þær, er sendar voru
út héðan tdl Tékkóslóvakíu, voru
settar þar niður í tilraunareit ein
um við hlið heimaræktaðs út-
sæðis. íslenzku kartöflurnar líta
mjög vel út og er mun minna
um sjúkdóma í þeim en þeim
heimaræktuðu. Aftur á móti mun
það ekki koma í ljós fyrr en í
september hvort þær íslenzíku
skila meiru af sér, en ef svo er,
þá munu Tékkar hafa mikinn
hug á því að fá útsæði keypt
héðan en jafnframt því opnast
einnig möguleikar á útflutningi
útsæðis til annarra landa.
Eins og áður segir hefur próf-
essor Blattný dvalizt hér um viku
tíma og farið á alla staðina þar
sem tékknesku afbrigðin hafa
verið sett niður. Hann skýrði
fréttamönnum svo frá, að hann
væri mjög ánægður með þann
árangur, sem fengizt hefði og
kvaðst vera sannfærður um að
hér væri ekki að finna vírus þann
sem mestan usla gerði í kartöfl-
um í heimalandi hans. Einnig
kvaðst hann hafa leitað hér að
blaðlús þeirri sem flytti vírusana
á milli kartaflanna og hefði hann
notað við leitina svokallaða
hundrað blaða prófun. Á þessum
hundrað blöðum er hann rannsak
aði sagðist hann ekki hafa fund-
ið eina einustu blaðlús og væri
það bezta útkoma sem hann vissi
til. Einnig kvaðst hann hafa rann
sakað villiplöntur og athugað
hvort á þeim væri að finna blað
lús þessa, en svo hefði ekki verið.
Prófessor Blattný kvaðst hafa
komizt að raun um að Island
væri að mestu laust við þessa
hættulegu vírusa, og taldi að við
ættum að notfæra okkur það á
þann hátt að flytja út kartöflu-
útsæði, rabarbara, ýmsar tek-
undir berja o.fl. Hann kvaðst að
lokum vilja þakka þeim Jóhanni
Tómassyni, dr. Sturlu Friðriks-
syni, Sigurði Sigfússyni og Finn-
laugi Snorrasyni fyrir aðstoð
þeirra í máli þessu.
í GÆR fóru fulltrúar á móti Var myndin tekin fyrir fram margar ljósmæðranna þjóð1-
norrænna ljósmæðra til síð- an Fæðingadeildina í gær, er búningum við þetta tækifæri.
degisboðs að Bessastöðum. lagt var af stað. Klæddust
• Þá var ekki sparað
Ég hitti kunningja minn á
götunni í gær og spurði hvar
hann hefði alið manninn, því
það er langt síðan ég hef séð
honum bregða fyrir. — Það
er von a þú spyrjir. Ég ætla
samt að vona að ég beri ekki
nein merki eftir ferðalagið.
Hvar heldurðu að ég hafi ver-
ið?
Hvernig átti ég að vita það?
— Ég fór á þjóðhátíðina í
Vestmannaeyjum, sagði mað-
urinn. Ég slóst í hóp með vits-
munaverunum, sem þangað
fóru, meira af forvitni en
þorsta. Þetta var ferleg hóp-
drykkja, mikil slagsmál og
læti, enda voru þeir víst ekki
fáir, sem þurftu hjúkrunar
við þar á staðnum.
Nú, ég hélt að þetta hefði
bara verið venjulegt „kendirí“,
skaut ég inn í.
— Nei, góði minn. Þetta var
ekkert venjulegt. Mér er sagt
að Flugfélagið hafi flutt sex
tonn af áfengi til Eyja fyrir
hátíðina. Herjólfur hefur
sennilega ekki verið með tóm-
ar lestar — og langflestir gest-
anna, sem voru geysimargir,
höfðu „benzín“ til tveggja eða
þriggja daga. Það var ekki
sparað, lagsmaður.
• Stóðu sig eins og
hetjur
Ég spurði hann á hvaða aldri
aðkomufólkð he-fði verið og
hann svaraði:
— Megmð hefur verið þetta
18 til 20 ára, tiltölulega flestir
18 eða 19 ára, margir voru líka
yngri. Fyrsti dagurinn vor
allsæmilegur og þá virtist fólk
vera komið til þess að fylgjast
með skemmtiatriðum og
skemmta sér skikkanlega. En
eftir það setti drykkjan svip
sinn á hátíðanö'öin — og þeg-
ar dagskíman afhjúpaði vett-
vanginn eftir gleði næturinnar
var engu líkara en þar hefði
verið gerð loftárás. Margir
þeirra, sem faiiið höfðu í val-
inn í náttmyrkrinu, lágu eins
og hráviði út um allar grundir,
eins og fólk, sem fallið hefði
í bardaga. Tómar flöskur og
glerbrot sköpuðu þarna stór-
hættu og ég kenndi mikið í
brjóst um Týs-mennina að
þurfa að þrífa dalinn á hverj-
um morgni. Þeir stóðu sig eins
og hetjur, þótt við ofurefli
væri að etja. Lögreglan sást
varla þarna í Herjólfsdal, en
ég er viss um að þetta hefði
verið skikkanlegra, ef fólkið
hefði fengið aðhald. Þeir eru
víst það fáliðaðir í lögreglunni
í Eyjum, aðeins sex lögreglu-
þjónar, að þeir hefðu ekki ráð-
ið við neitt þótt þeir hefðu sýnt
sig meira.
• Sendur í Steininn
Ég gæti látið dæluna ganga
í tvo tíma ,ef ég ætti að segja
þér allt það markverðasta, hélt
maðurinn áfram. Ég veit að
það er hægt að trúa ykkur
blaðamönnum fyrir öllu. Stúlk
ur drukku ekki minna en pilt-
ar, sýndist mér — og mesit bar
á pottflöskum, genever trúi ég.
Vinsæl vara nú á dögum, sagði
hann og glotti.
Ég er í rauninni hissa á
því að stórsiys skyldu ekki
verða fleiri, en sem dæmi um
það hve menn gengu skörulega
fram get ég sagt þér — sam-
kvæmt góðum heimildum —
að þeir á sjukrahúsinu urðu
að senda a.m.k. einn hinna
slösuðu í Steii:ínn af þvi að
það var ekki hægt að halda
honum í rúmmu. En sá var
víst aðeins fótbrotinn.
Á daginn var þarna töluvert
af börnum og unglingum úr
Eyjum og geri ég ekki ráð
fyrir að veran þar hafi verið
þeim öllum sérlega holl,
þótt aðalgleðin hafi yfirleitt
ekki byrjað fyrr en um mið-
nætti.
Maðurinn sagði mér eitt og
annað til viðbótar, sem of langt
yrði að rekja. Hafði hann það
eftir einhverjum Vestmanna-
eyingum, að aldrei hefði
drykkjan verið þvílik á þjóð-
hátíð, enda var aðkomufólkið
mun fleira en nokkru sinni
áður. Hann bætti því við, að
sennilega hefði þetta orðið lít-
ið meira en saklaust „kendirí",
ef Vestmannaeyingar hefðu
verið einir um hituna — og
engin aðstoð borizt úr landi.
Ég geri ekki ráð fyrir að
þeir í Eyjum verði ekki sér-
lega hrifnir af þessari lýsingu
og vonandi verður séð um, að
annað eins endurtaki sig ekki.
• Enginn staður
öruggur
Nú er Langjökuil farinn, en
Vatnajökull kominn í staðinn
Mikið að gera. Og- ég sé ekki
betur en Langá væri á ytri
höfninni í gærmorgun, þegar
ég sat í strætisvagninum niður
Skúlagötu. Toilþjónar hafa
beðið eftir Langá með tölu-
verðri eftirvæntingu, því í
Kaupmannahöfn fundu dansk-
ir starfabræður þeirra töluvert
af spíra og vodka í plastgeym-
um á þilfari, en það mun vera
nýjasti felustaðurinn á flotan-
um. Var þess strax getið til,
að þetta væri aðeins sá hlut-
inn, sem ekki hefði verið hægt
að koma fyrir annars staðar,
enda fundust whisky-flöskur í
öruggari felustöðum. Er ljóst
að verðmesstu tegundirnar
hljóta beztu fylgsnin.
Annars er enginn staður ör-
uggur nú orðið .ekki einu sinni
þlfarið, ens og gieinilega er
komið í ljós.
Sagt er, að rnaður nokkur,
sem gekk fram með Hafnar-
húsinu í gær, hafi stanzað, er
honum barst til eyrna undur-
fagur karlasöngur — úr skrif-
stofum tollþjóna í bygging-
unni. Hann sagði, að þetta
hefði verið þróttmikill söng-
ur, hrífandi. Þar var sungið
af mikilli innlifun lag, sem oft
heyrðist í útvarpnu fyrir nokkr
um ánim — sungið á ensku:
„I have got the whole World
in my Hands“
Það var tvöfaldur kvartett.
# Sigurður
Fyrir nokkru vitnaði ég 1
bréf þar sem fundið var að
því, að Sigurður Sigurðsson
segði Akurnesingar en ekki
Akranesingar, er hann ræddi
um hina frækilegu kappa af
Skaganum. Ég lét vera að fjöl-
yrða um þetta, átti von á að
einhver vildi leggja orð í belg,
enda þurfti ég ekki að oíða
lengi. En litið hefur gengið að
birta og svara bréfum síðustu
dagana — og vona ég að það
lagist.
Þegar ég lít yfir bréfið, sem
er frá Tryggva Gíslasyni, út-
varpsmamni, sé ég, að vitnun
mín í fyrmefnt bréf hefur ver-
ið fljótfæmisleg, ég hefði átt
að birta það í heild. En það,
sem máli skiptir, er að Sigurð-
ur er með hreinan skjöld hvað
þetta snertir — svo og allir
þeir, sem segja „.Akumesing-
ar“, og gera það ekki allir?
NÝJUNG
TVEGGJA HRADA HÖGG-
OG SNÚNINGSBORVÉLAR
Bræðurnir ORMSSON h.f.
Vesturgötu 3. — Sími 38820.