Morgunblaðið - 16.12.1965, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
FimmtudagUT 16. 'des. 1965
MMG3m
Ferns konar ráöstafanir til fjár-
öflunar fyrir rafmagnsveiturnar
— Mikill hallarekstur þeirra undanfarið
í GÆR kom til annarrar umræ'ðu
í Neðri, deild frumvarpið um
fjárhag rafmagnsveitna ríkisins.
Davíð Ólafsson mælti fyrir
nefndaráliti meiri hluta fjárhags-
nefndar. Sagði framsögumaður,
að á fund nefndarinnar hefðu
komið Jakob Gíslason raforku-
málastjóri og Jón Sigurðsson
deildarstjóri og hefðu þeir gefið
upplýsingar um ýmis f járhagsleg
atriði Rafmagnsveitna ríkisins er
lyti að frumvarpi þessu.
Framsögumað-
ur gat þess að á
undanfömum ár
um hefðu Raf-
magnsveitur rík-
isins verið rekn-
ar með halla,
sem ýmist hefði
verið jafna’ður
með lántökum
eða komið frarr
1 skuldasöfnun við ríkissjóð og
ríkisábyrgðasjó’ð. Væri rekstrar-
hallinn nú kominn yfir fimm
tugi milljóna á ári. Ástand þetta
væri óviðunandi og stefna bæri
að því að koma fjárhag þessara
mikilvægu þjónustufyrirtækja á
öruggan grundvöll og væri frum-
varpið spor í þá átt
Lagt væri til, að ferns konar
ráðstafanir yrðu teknar upp til
fjáröflunar: í fyrsta lagi alger
eftirgjöf lána, sem Rafmagnsveit-
um ríkisins hefðu veri'ð veitt á
undanförnum árum, í öðru lagi
greiðslufresti á lánum, sem raf
magnsveitunar hefðu fengið úr
raforkusjóði af eigin fé sjóðs-
ins og frestun á greiðslu vaxta
og afborgana af þeim lánum
fyrst um sinn, í þriðja lagi eftir-
gjöf skuldar, sem Rafmagnsveit-
ur ríkisins væru komnar í vi’ð
Ríkisábyrgðasjóð og í fjórða lagi
að gera þeim fyrirtækjum, sem
ynnu raforku eða seldu hana í
heildsölu, að greiða verðjöfnun-
argjald til Rafmagnsveitna rík-
isins og héraðsrafmagnsveitna
ríkisins, og míðaðist gjaldið við
magn afls og orku sem hlutað-
eigandi aðili hefði til sölumeð-
ferðar. Gert væri ráð fyrir að
tekjur af verðjöfnunargjaldinu
næmu á árinu 1966 35 millj. kr.,
en einnig væri svo gert ráð fyrir,
að endurskoða verðjöfnunargjald
ið árlega með þann tilgang í
huga að koma í veg fyrir að gjald
ið hækkaði með vaxandi raforku-
sölu.
Ráðstafanir þessar mundu ým-
ist verða til þess áð létta gjalda
byrði af Rafmagnsveitum ríkis-
ins og héraðsrafmagnsveitum rík
isins, eða útvega þeim auknar
tekjur, sem hvort tveggja mundi
verða til þess að bæta fjárhag
þeirra og vinna á móti þeim halla
rekstri, sem verið hefði á þess-
um fyrirtækjum.
Skúli Guðmundsson (F) mælti
fyrir áliti 1. minni hluta fjárhags
nefndar og sag’ði að ekki væri
um að ræða með frumvarpi
þessu verðjöfnun á rafmagni, og
til að bæta úr þessu hefðií Fram-
sóknarmenn flutt breytingartil-
lögu um, að söluverð á rafmagni
frá rafmagnsveitum ríkisins til
héraðsrafmagnsveitna skyldi
verða jafnbátt því verði er Raf-
magnsveita Reykjavíkur greiddi
Landsvirkjun fyrir afmagn, og að
veð á rafmagni frá héraðsraf-
magnsveitum ríkisins skyldi vera
hið sama og rafmagnsverð hjá
Rafmagnsveitu Reykjavíkur.
Lúðvík Jósefsson (K) tók næst
ur til máls og fjallaði einkum um
þáð í ræðu sinni, að ekki væri
með frumvarpi þessu gert ráð
fyrir verðjöfnun á rafmagni, held
ur væri verið að afla ríkissjóði
tekna.
Bjarni Benediktsson, forsætis-
ráðherra, vék að því að á undan
förnum árum hefðu Rafmagns-
veitur ríkisins verið reknar með
miklum halia og hefði verið við
það látið sitja.
Nú hefði svo snú
izt að á árunum
1964—1965 hefði
í stað tekjuaf-
gangs hjá ríkis-
sjóð orðið
greiðsluhalli,
þannig að ríkið
hefði orði'ð að
ganga á sína
fyrri sjóði, til að standa undir
framlagi sínu til Rafmagnsveitu
ríkisins, ef ekki hefðu verið
gerðar neinar ráðstafanir. Menn
gætu sagt, að ríkissjóður ætit
að standa undir halla rafmagns-
veitnanna, en því yrði einnig að
afla ríkissjóði tekna til að standa
undir honum. Það heíði verið til
sú leið að leggja skatt á alla
landsmenn til að standa undir
hallanum, en spyrja mætti að
því hvort það væri sanngirni að
þeir sem ekki hefðu enn fengið
rafmagn ættu að taka þátt í að
borga almennan skatt til þess
að þeir sem rafmagnsins nytu
ættu hægara með að njóta þeirra
fríðinda. Slíkt gæti varla talizt
sanngirni.
Forsætisráðherra sagði að frum
varp þetta byggði á þeirri meg-
in hugsun að eðlilegt væri að Raf
magnsveitur ríkisins söfnuðu
ekki skuldum vegna rekstrar-
halla, og væri fyrst og fremst um
að ræða að leggja á almennt verð
jöfnunargjald á rafmagnsnotkun
í landinu, enda ekki nema sann-
gjarnt að þeir sem byggju við
hagstæðust kjör í þessum efnum
hjálpuðu hinum. Á seinna stigi
gæti svo komið til almennara
veTðjöfnunargjald, í kjölfar þeirr
ar stefnu er tekin væri með
frumvarpi þessu.
Land ■ Flatey verði tekið
eignarnámi
Frumvarp Vestfjarðarþingmanna
algemamn
gflpŒffilP
f gær mælti Sigurður Bjarna-
son fyrir frumvarpi er hann flyt
ur ásamt öðrum þingmönnum
Vestfjarðarkjöræmis í Nd. um
eignarnám lands í Flatey á
Breiðafirði. Efnisgreinar frum-
varpsins eru þær að hreppsnefnd
Flateyjarhrepps á Breiðafirði er
heimilt áð taka eignarnámi þá
4/5 hluta lands eyarinnar, sem
eru í einkaeign og að fram-
kvæmd eignanámsins skuli fara
eftir ákvæðum laga frá 14. nóv.
1917.
‘ Framsögumað-
ur gat þess, að
frumvarp þetta
væri flutt sam-
kvæmt beiðni
hreppsnefndar
Flateyj arhrepps
og væri í sam-
ræmi við tillög-
ur milliþinga-
nefndar, sem
skipuð hefði verið 2. okt. 1959 til
þess að athuga atvinnuástand í
Flateyj arhreppi og gera tillögur
til endurreisnar atvinnulífi þar.
Nefnd þessi hefði skilað áliti 10.
des. sl. í henni hefðu átt sæti
Gísli Jónsson, alþingismaður, sem
jafnframt hefði veri'ð formaður
hennar, Knútur Kristinsson, hér-
aðslæknir í Flatey og Pálmi Ein-
arsson, landnámsstjóri í Reykja-
vík.
Framsögumaður sagði að íbú-
ar í Flatey væru nú tæplega 30
talsins og í öllum Flateyjar-
hreppi um 75. Að sjálfsögðu
þyrfti að gera ýmsar umbætur í
Flatey og þeim eyjum ö'ðrum,
sem enn væru í byggð af vestur-
eyjum til þess að bæta að stöðu
byggðarinnar þar og tryggja.
framtíð hennar. Auk Flateyjar
væru nú í byggð Svefneyjar,
Skáleyjar og Hvallátur. En í öll-
um þessum þremur síðasttöldum
eyjum væri búið myndarbuskap
og nytjuð þar margvísleg hlunn-
indi, sem jafnan fylgdu eyja-
jörðum.
Þingmaðurinn sagði, að áliti
milliþinganefndarinnar væri það
talið frumskilyrði fyrir á-
framhaldandi byggð í Flatey að
hreppurinn eignáðist allt land og
öll landsréttindi í Flatey, þar
með talin öll hlunnindi er fylgdu
jarðeignum þar. Að fengnum slík
um eignarumráðum væri leitað
til Landnáms ríkisins um að það
veitti hreppnum aðstoð til að
rækta allt ræktanlegt land Flat-
eyjar og styðja uppbyggingu bú-
jarða þar með þeim hætti, að
þar gæti orðið eitt eða tvö bú
af stæTð, sem líkleg væru til að
gefa þeim er við þeim tækju líf
vænlega afkomu.
Að lokum gat Sigurður þess,
að í skýrslu milliþinganefndar-
innar fælust margvíslegar upp-
lýsingar um atvinnulíf og þróun
byggðar í Flatey. Þá mætti geta
þess, að á sl. vori hefði verið
hafin nýr atvinnurekstur í Flat-
ey í sambandi við kaup á nýj-
um flóabát fyrir eyjarnar og
byggðirnar við norðanverðan
Brei'ðafjörð. Hefði hinn nýi flóa-
bátur verið gerður út á fiskveiðar
meginhluta sumars og hefði afli
hans verið lagður upp í Flatey.
Hefði sú útgerð gefizt allvel.
Að sjálfsögðu skipti meginmáli
að auknum atvinnurekstri verði
komið á fót í eynni. Kæmi það
bæði til greina útgerð, fiskverk-
un og einhvers konar iðnaður.
Væri eðlilegt, að stuðningur
verði veittur af opinberri hálfu
við hvers konar viðleitni til þess
að reisa við atvinnulíf staðar-
ins.
Það væri skoðun flutnings-
manna frumvarpsins að eðlilegt
væri að hlúð yrði áð eyjabyggð-
inni á Breiðafirði. Lífsskilyrði
væru þar að mörgu leyti góð, en
einangrun og breyttir þjóðlífs-
hættir hefðu valdið þessari byggð
eins og mörgum öðrum ýmsum
eríiðJeikum. Það væri þjóðfélags-
legt tjón ef allar Breiðafjarðar-
eyjar færu í eyði. Þess vegna
bæri að stefna að því að bæta að-
stöðu fólksins þar og tryggja þar
áframhaldandi blómlega byggð,
sagði Sigurður Bjarnason.
Frumvarpinu var vísað til ann-
arrar umræðu og Landbúnaðar-
nefndar.
Æskilegt að húsnæðismála-
stjórn veiti lán til
byggingahlutafélaga
í NEÐRI deild voru í gær tekin
til annarrar umræðu stjórnar-
frumvörpin um innflutnings- og
gjaldeyrismál, almannatrygging-
ar, ríkisframfærslu sjúkra manna
og örkumla, sinubrennur og hús-
næðismálastofnun ríkisins.
f síðast nefnda málinu mælti
Matthías Bjarnason fyrir áliti
meirihluta heilbrigðis- og félags-
málanefndar. Rakti hann nokk-
uð efnisgreinar frumvarpsins og
kom þar fram, að lánsfjárhæðin
megi nema allt að 280.000,00 kr.
á hverja íbúð í stað 150 þús. kr.
áður og að í
frumvarpinu eru
ákvæði til bráða
birgða þess efn-
is að lánin skuli
hækka a.m.k. um
15 þús. kr. ár-
lega næstu fimm
ár, þó að vísi-
tala bygging-
arkostnaðar
valdi ekki svo mikilli hækkun
lánsfjárhæðarinnar og að þeir
sem hófu byggingaframkvæmd-
ir á tímabilinu 1. apríl til 31.
des. 1964, skulu eiga kost á við-
bótarláni hjá Húnnæðismála-
stofnun ríkisins sem nemur 50
þús. kr.
Að lokum gat framsögumað-
ur þess, að hann hefði gjarnan
viljað flytja breytingartillögu
við frumvarpið, en þar sem kom
ið væri að þinghléi og málið
þyrfti því að fara aftur til Efri
deildar, ef breyting væri gerð
á því í þessarri deild, þá vildi
hann ekki verða til þess að tefja
framgang málsins.
Sú breyting sem framsögu-
maður vildi gera á frumvarp-
inu er við 7. grein laganna frá
10. maí 1965, þar sem segir að
Húsnæðismálastjórn geti veitt
sveitarfélögum og Qryrkja-
bandalagi íslands lán til bygging
ar leiguhúsnæðis í kaupstöðum
og kauptúnum, en þessu vildi
hann breyta á þann veg, að Hús
næðismálastjórn geti veitt lán til
byggingar leiguhúsnæðis til
byggingahlutafélaga, sem sveita-
stjórnir og atvinnurekendur
stofna í kaupstöðum og kauptún-
um, þar sem skortur væri á leigu
ihúsnæði að dómi hlutaðeigandi
sveitarstjórnar og húsnæðismála
stjórnar og atvinnufyrirtæki fást
eigi starfrækt með eðl'ilegum
hætti vegna skorts á starfsfólkL
Frámsögumaður sagði, að á
minni stöðum gætu sveitastjórn-
ir einar ekki farið út í slíkar
byggingarframkvæmdir. f— Þess
vegna væri brýn nauðsyn á því
að sameina alla aðila á þessum
stöðum til þess að hrinda í fram-
kvæmd byggingu leiguhúsnæðis.
Matthías beindi þeim orðum
til félagsmálaráðherra, að hann
hefði þessa skoðun í huga, þegar
lögin um Húsnæðismálastofnun
ríkisins yrði endurskoðuð.
Fimm frumvörp
í GÆR voru fimm stjórnar-
frumvörp afgreidd sem lög
frá Alþingi. Voru það frum-
vörpin um Húsnæðismála-
stofnun ríkisins, almannatrygg
ingar, ríkisframfærslu sjúkra
manna og örkumla, gjaldavið-
auka og vegalög.
Fundur ■ Samtökum
sveitafélaga í Reykja-
nesumdæmi Innheimta
dráttarvaxta rædd
FULLTRÚAFUNDUR í Samtök-
um sveitarfélaga í Reykjanes-
umdæmi var halðinn föstudag-
inn 10. des. sl. í félagsheimilinu
Stapa í Njarðvíkum.
Formaður samtakanna, Hjálm-
ar Ólafsson, bæjarstjóri í Kópa-
vogi, setti fundinn og bauð full-
trúa velkomna. Þaikkaði hann
fyrirgreiðsliu sveitaristjórans í
Njarðvíkum, Jóns Ásgeirssonar.
Á fundinum hafði Ólafur G,
Einarsson, sveitarstjóri 1 Garða-
hreppL framsögu um innheimtu
dráttarvaxita af gjöldum tii sveit-
arfélaga.
Var einróma samíþykkt tillaga
framsögumanns um að leggja tid
við sveitarfélögin í umdæminu,
að diráttarvextir verði innheipitir
af ölilum gjiöilduim til sveitar- og
bæjansjóða, sem ógreidd eru 15.
sepitemiber ár hvert.
Þá flutti Sigfinnur Sigurðsson,
hagf'ræðingur, fróðlegt erindi uim
tframlcvæimdaáætlanir sveitanfé-
lagia. Spunnust af því nokkrar
uimræður og fyrirspuimir, sem
framsöigumaðuir svaraði.
Fulltrúar skioðuðu hið glæsi-
lega félagslheimili Njarðvíkinga
omdir leiðlsögn sveitarstjórans.
Pormaður sleit fundi, að þáð-
um veitingum þeirra Njarðvík-
inga og Keílvilkinga, þakkaði
fullitirúum komuna oig óskaði
þeim góðrar heimferðar.